Trọng Nghĩa – RFI
Đăng ngày 26-12-2017
Ngay
sau Giáng Sinh, dĩ nhiên báo chí Pháp đã dành nhiều trang bài để nói về những sự
kiện liên quan đến ngày lễ trọng đại đó của người phương Tây, đặc biệt là thông
điệp đầy tình người của đức giáo hoàng Phanxicô. Còn gắn với thời sự, đáng chú
ý là hồ sơ của nhật báo Le Monde, mang tựa chung trên trang nhất là « Donald Trump làm thế nào để khóa
miệng giới khoa học Mỹ về môi trường » và nhất là phân tích của báo Le
Figaro về « Đường lối ngoại
giao mới của Trung Quốc để gây ảnh hưởng », tít chính ở trang quốc tế.
Thượng nghị sĩ Úc Sam Dastyari, người bị báo chí Úc xem là con rối của Bắc
Kinh. Ảnh minh họaAAP/Mick Tsikas/via REUTERS
Mở đầu bài viết, tác giả Cyrille Pluyette ghi nhận
là vụ điều tra về vai trò của Nga trong cuộc bầu cử Mỹ tăng tốc đã thu hút chú
ý của thế giới về các mưu toan xen vào nội tình chính trị nước khác của điện
Kremlin, nhưng có nguy cơ che khuất các cố gắng mà Trung Quốc đang bỏ ra để ảnh
hưởng lên các quyết định chính trị của nhiều quốc gia.
Quyền
lực từ “mềm” đang biến thành “sắc”
Đây được cho là một đường lối đối ngoại mới của Bắc
Kinh, sử dụng “quyền lực mềm” để tìm cách tách một số nước ra khỏi ảnh hưởng của
Mỹ và đưa vào quỹ đạo của Trung Quốc.
Một vụ tai tiếng gần đây tại Úc đã soi rọi cung cách
Bắc Kinh sử dụng « quyền lực mềm » một cách thô bạo đến mức mà một số chuyên
gia nhìn thấy đó không còn là quyền lực « mềm » nữa, tiếng Anh là “soft”
mà là quyền lực « sắc » – “sharp power”…
Công chúng Úc đã vô cùng ngạc nhiên khi khám phá ra
là một thượng nghị sĩ của họ, thân cận với một nhà tài trợ Trung Quốc, đã nhiều
lần lên tiếng bảo vệ quan điểm của Bắc Kinh trên những chủ đề gây tranh cãi.
Vài tuần lễ trước đó, báo chí New Zealand cũng tiết lộ vụ một nghị sĩ New
Zealand, sinh ra ở Trung Quốc, đã giấu quá khứ đảng viên đảng Cộng Sản và việc
từng dậy tiếng Anh cho gián điệp Trung Quốc.
Bắc Kinh luôn phủ nhận việc họ thao túng nội tình
các nước, nhưng rõ ràng là các cuộc “tấn công” này không chỉ liên quan đến Úc
và New Zealand - hai nước mà Bắc Kinh đang cố tách ra khỏi đồng minh của họ là
Mỹ, để đưa vào quỹ đạo Trung Quốc - mà còn mang tính chất toàn cầu, nhắm vào
các quốc gia đang phát triển ở Châu Phi, Châu Mỹ La Tinh, và nhất là các nước
Đông Nam Á. Thậm chí cả Mỹ và Châu Âu cũng trở thành đối tượng tấn công.
Theo nhận định của Joshua Kurlantzick, nhà nghiên cứu
tại trung tâm tham vấn Mỹ Council on Foreign Relations, mục tiêu của Bắc Kinh
là tăng cường ảnh hưởng, giảm bớt cái nhìn tiêu cực của giới truyền thông đối với
Trung Quốc, và cổ vũ cho mô hình chuyên chế của Trung Quốc ».
Bắc Kinh hy vọng là những nước mà họ muốn ảnh hưởng
sẽ có quan điểm thuận lợi đối với quyền lợi kinh tế và ngoại giao của Trung Quốc,
và tránh không chỉ trích Bắc Kinh trên các vấn đề như nhân quyền hay yêu sách
chủ quyền lãnh thổ, cũng như tránh đề cập đến những chủ đề úy kỵ như vụ thảm
sát Thiên An Môn hay quy chế của đức Đạt Lai Lạt Ma.
Chiến lược này, do chính chủ tịch Tập Cận Bình giám
sát, được nhiều bộ và ngành thực hiện. Theo Le Figaro, sau khi nhận diện xong
các mục tiêu cần thu phục, như chính khách, nhà báo, giáo sư đại học, giới khoa
học, doanh nhân, thì Trung Quốc sẽ tìm cách tiếp cận họ, mời mọc, hứa hẹn những
khoản tài trợ đáng kể.
Theo bà Sophie Boisseau du Rocher, chuyên gia nghiên
cứu tại Viên Quan Hệ Quốc Tế IFRI của Pháp, thì chẳng khác gì một cỗ xe hủ lô
(rouleau compresseur), Trung Quốc đang tiến hành một chính sách ngoại giao gây ảnh
hưởng « đặc biệt năng nổ và không mệt mỏi », dùng đến một loạt các phương tiện
được một « nguồn tài chính chưa từng có trên thế giới » hỗ trợ.
Theo chuyên gia này, kết quả là « những đối tượng bị
Trung Quốc nhòm ngó, sau cùng đã chấp nhận một đề nghị, ít ra là để khỏi bị phiền
hà tiếp ». Có điều là sau khi được đối đãi một cách hậu hĩnh, một số người cảm
thấy có trách nhiệm là phải truyền đạt lập luận của Bắc Kinh…
Úc nói với Trung Quốc : « Dừng lại ngay
đi ! »
Và để minh họa cho bài phân tích về đường lối ngoại
giao hung hăng rõ nét đó của Trung Quốc, nhật báo Le Figaro đã nêu bật trường hợp
của nước Úc, đã công khai chống lại các thủ đoạn gây ảnh hưởng của Bắc Kinh và
đã bị Trung Quốc hù dọa.
Trong bài viết « Nước Úc nói “stop” đối với các hành
vi can thiệp của người khổng lồ Trung Quốc », phóng viên Mathilde Blottière của
Le Figaro đã ghi nhận một nghịch lý : Một bầu không khí “Chiến Tranh Lạnh” đã
bao trùm quan hệ Canberra-Bắc Kinh, vào lúc mà lẽ ra hai bên phải kỷ niệm 45
năm ngày thiết lập bang giao vào tuần trước.
Căng thẳng Úc-Trung đã tăng đều đặn trong những
tháng gần đây sau khi các cơ quan tình báo và phương tiện truyền thông Úc vạch
trần những cố gắng của Trung Quốc nhằm thao túng nền chính trị Úc, từ việc nắm
thóp một số nhân vật lãnh đạo chính trị, tài trợ thả giàn cho các đảng chính trị,
cho đến lập ra các hội sinh viên Trung Quốc làm tay sai cho Bắc Kinh… Theo ghi
nhận của Le Figaro, « Quyền lực mềm – Soft Power » của đế chế Trung Hoa đang
trên đà cứng lại và nước Úc đã hô lên « Dừng lại ngay ở đây ! ».
Le Figaro đã nhắc lại trường hợp của thượng nghị sĩ
Úc Sam Dastyari đầy thế lực, nhưng vừa bị buộc phải từ chức do tai tiếng làm
tay sai cho Trung Quốc. Bị mệnh danh là « Sam Thượng Hải – Shanghai Sam »,
chính khách này đã trở thành biểu tượng của cái mà nước Úc có thể trở thành, nếu
lơ là cảnh giác: Một con rối của Bắc Kinh.
Sai lầm của Sam Dastyari là gì ? Le Figaro điểm lại
: Sau khi chống lại đường lối chính thức của nước Úc và của đảng Lao Động của
ông về Biển Đông bằng cách ủng hộ các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc, Sam
Dastyari đã báo động cho nhà tỷ phú Hoàng Hướng Mặc (Huang Xiangmo), một người ở
Úc thân cận với đảng Cộng Sản Trung Quốc, rằng điện thoại của tỷ phú này bị
tình báo Úc nghe lén. Ông còn tìm cách phá hỏng một cuộc tiếp xúc giữa một nghị
sĩ đảng Lao Động với một nhà bất đồng chính kiến Trung Quốc tại Hồng Kông !
Trước các phản ứng từ nước Úc, chính quyền Bắc Kinh
đã lớn tiếng dọa nạt Canberra, vừa cho báo chí đả kích Úc, vừa triệu mời đại sứ
Úc ở Bắc Kinh lên bộ Ngoại Giao để phản đối, vừa để cho đại sứ Trung Quốc ở
Canberra công khai chỉ trích nước chủ nhà !
Ý tưởng về khả năng trừng phạt Úc cũng đã được gợi
lên, trong bối cảnh mà theo Le Figaro, Úc bị lệ thuộc vào Trung Quốc trong lãnh
vực du lịch, đại học, với du học sinh Trung Quốc là đội ngũ sinh viên nước
ngoài lớn nhất ở Úc, và hàng Úc xuất qua Trung Quốc.
Tuy nhiên, theo ông James Laurenceson, phó giám đốc Học
Viện Quan Hệ Trung-Úc tại Đại Học Công Nghệ Sydney, các biện pháp trả đũa của
Trung Quốc sẽ được tiến hành một cách gián tiếp, chẳng hạn như giảm tốc độ hợp
tác kinh tế thương mại giữa hai nước, không chọn Úc làm nơi đi du lịch hay du học.
Riêng ông Peter Jennings, giám đốc Viện Chính Sách
Chiến Lược Úc, thì cho rằng Bắc Kinh sẽ tránh phản ứng quá lố, vì không muốn
làm sứt mẻ uy tín quốc tế khi trả thù một nước, chỉ vì nước đó muốn bảo vệ chủ
quyền của mình.
Donald Trump khóa miệng giới nghiên cứu
về môi trường
Như nói ở trên, nhật báo Le Monde đã dành hồ sơ
chính với tựa trên trang nhất để nêu bật sự kiên « Donald Trump làm thế nào để
khóa miệng giới khoa học Mỹ về môi trường »
Đối với tờ báo, tương tự như việc công nhận
Jerusalem là thủ đô của Israel mà ông đã làm, tổng thống Mỹ Donald Trump đang
trên đường hoàn tất một lời hứa khác đưa ra khi tranh cử : Đó là hủy bỏ các quy
định bảo vệ môi trường và khí hậu từng được thực hiện dưới thời tổng thống
Obama tiền nhiệm.
Trong bài viết chính mang tựa đề « Các nhà khoa học
Mỹ, mục tiêu của một chiến dịch săn đuổi phù thủy », nhật báo Pháp ghi nhận sự
kiện Cơ Quan Bảo Vệ Môi Trường (EPA) của Mỹ là đối tượng đầu tiên bị Nhà Trắng
tấn công nhằm phá hoại các nỗ lực bảo vệ thiên nhiên và khí hậu, vì lợi ích của
ngành công nghiệp.
Bài báo nhắc lại rằng tháng Hai năm 2016, ứng cử
viên Donald Trump đã cam kết: « Cơ quan bảo vệ môi trường à ? Chúng ta sẽ loại
bỏ hầu hết các biểu hiện của nó ! »… Lời hứa nói trên đã được thực hiện. Dưới
quyền lãnh đạo của tân giám đốc Scott Pruitt, một người nổi tiếng là không tin
vào hiện tượng biến đổi khí hậu, xuất xứ từ tiểu bang Oklahoma, Cơ Quan Bảo Vệ
Môi Trường Hoa Kỳ (EPA) đã tận tâm tự hủy diệt và tháo dỡ các quy định bảo vệ
môi trường được thông qua dưới thời Obama.
Để làm điều đó, cần phải đánh vào cán bộ, nhân viên,
và ông Scott Pruitt đã tiến hành cả một cuộc chiến tranh du kích nhắm vào các
quan chức và các nhà khoa học đối nghịch với ông… Theo Le Monde, ông đã
hành động theo 4 hướng : làm nản lòng thậm chí đe dọa các nhân viên ; tái cấu
trúc các ủy ban khoa học bằng cách bổ nhiệm những người bảo vệ các ngành công
nghiệp gây ô nhiễm ; bịt miệng các nhà khoa học; cắt giảm ngân sách và nhân lực.
Kết quả của các thủ đoạn nói trên được thấy rõ :
hàng trăm nhà khoa học đã rời khỏi cơ quan.
Một nhân vật không tin là có biến đổi
khí hậu lên nắm NASA ?
Trong một bài viết thứ hai mang tựa đề « Một phi
công Hải Quân cực đoan thuộc đảng Cộng hòa ngắm nghía chức lãnh đạo cơ quan vũ
trụ NASA », Le Monde nêu bật một quyết định khác của Donald Trump cũng theo chiều
hướng khóa miệng giới bảo vệ môi trường.
Người được ông Trump cử làm lãnh đạo Cơ Quan Hàng
Không Không Gian NASA nổi tiếng là James Bridenstine, cũng là một chính
khách xuất thân từ bang Oklahoma, và cũng là một người từng phủ nhận hiện tượng
trái đất bị hâm nóng.
Le Monde nhắc lại : Vào tháng 6 năm 2013, trước Hạ
viện, James Bridenstine đã tuyên bố: « Nhiệt độ của hành tinh không tăng trong
vòng mười năm nay. » Ông giải thích rằng những thay đổi khí hậu chỉ liên quan đến
hiện tượng bức xạ mặt trời, chu kỳ của đại dương, rằng các biến đổi đã qua hoàn
toàn không phải là do hoạt động của con người…
Việc cử một người như ông Bridenstine lãnh đạo NASA
đã đi ngược lại truyền thống, vì ông không phải là một nhà khoa học mà là một
chính khách. Và các thượng nghị sĩ đảng Dân chủ đã khiến ông khổ sở hôm 01/11 vừa
qua khi ông ra điều trần về quyết định bổ nhiệm.
Phanxicô và 40 triệu follower trên
twitter
Báo Le Figaro đã dành tựa lớn trang nhất cho đức
giáo hoàng Phanxicô và thông điệp Giáng Sinh của ngài « Đức giáo hoàng chống lại
những ngọn gió chiến tranh », tựa lớn trên tranh nhất.
Theo tờ báo, từ Jerusalem, Syria, cho đến những người
tị nạn Rohingyas ở Miến Điện, hay những người vượt biển Địa Trung Hải để vào
châu Âu, theo truyền thống, đức giáo hoàng hôm 25/12 đã liệt kê tất cả những
nơi trên thế giới mà hòa bình còn bị chiến tranh hay khủng hoảng đe dọa,những
nơi mà phẩm giá con người còn bị xâm phạm.
Theo Le Figaro, người đứng đầu Giáo Hội đã biết chọn
những lời lẽ nhẹ nhàng để truyền đi thông điệp mạnh mẽ của ngài, và đấy chính
là ngoại giao đích thực.
Tờ báo cũng nhắc lại rằng chưa bao giờ uy tín của Đức
Giáo Hoàng lại cao như hiện nay. Tờ báo nêu một con số : ngài đã có 40 triệu
người theo trên mạng xã hội Twitter, trở thành một trong những người được theo
dõi nhiều nhất.
Libération : 200.000 người chết ở
Mêhicô vì ma túy
Báo Libération đã nêu bật trên trang nhất một thảm họa
mà đất nước Mêhicô đang phải trải tiếp tục chịu đựng : Mười một năm sau khi Nhà
Nước Mêhicô tuyên chiến với ma túy, mức sản xuất bạch phiến đang bùng nổ, kèm
theo là số sinh mạng bị cướp đi, với các băng buôn bán ma túy vẫn phát triển mạnh
như mọi khi.
Do nhu cầu từ Mỹ tăng nhanh, Mêhicô đã trở thành nơi
trung chuyển của ma túy, đặc biệt là loại heroin trộn lẫn với fentanyl. Việc bắt
giữ những tay trùm ma túy khét tiếng đã không làm thay đổi bất cứ điều gì: Năm
2017 là năm có nhiều người chết vì ma túy nhất.
No comments:
Post a Comment