19.10.2016
Đầu
tháng 10/2016, cùng với hình ảnh gương mặt tươi cười rất chuyên nghiệp của Đại
sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam là Ted Osius với tuyên bố “Quan hệ Mỹ - Việt chưa bao giờ
tốt đẹp như thế”, báo chí nhà nước Việt Nam bất chợt được bật đèn xanh đưa tin
“tàu ngầm USS Frank Cable và khu trục hạm USS John S.
McCain đã ghé thăm Cam Ranh hôm 2/10, như một phần của
các hoạt động giao lưu giữa Hải quân Mỹ và Hải quân Việt Nam”.
Chỉ
ít ngày sau đó, với phong cách chuyên nghiệp, Bộ Ngoại giao Việt Nam lên tiếng
“không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự ở Việt Nam”, trước câu hỏi của báo chí
“Liệu người Nga có trở lại Cam Ranh?”. Người phát ngôn Lê Hải Bình đã không xác
nhận mà cũng chẳng phủ nhận khả năng này.
THÁNG 10 13, 2016
‘Mỹ
về Cam Ranh’
Tàu
chiến Mỹ hiện diện ở quân cảng Cam Ranh là một sự kiện quân sự rất đặc biệt vì
chỉ diễn ra lần đầu tiên kể từ khi Việt Nam và Mỹ bình thường hóa quan hệ cách
đây 21 năm (1995), và cũng là lần đầu tiên từ năm 1975.
Như
vậy, phải mất đến 4 năm kể từ năm 2012 khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta
đến thăm Cam Ranh kể từ sau chiến tranh Việt Nam và tuyên bố “Mỹ mong muốn có mặt
ở Cam Ranh”, tàu chiến Mỹ mới xuất hiện tại quân cảng có tiềm năng khống chế gần
hết Biển Đông.
Cũng
phải mất đến 3 năm kể từ tháng 4/2013 khi Mỹ và Việt Nam bắt đầu có hoạt động
“giao lưu hải quân” đầu tiên ở Đà Nẵng, người Mỹ mới tiến thêm được 400 cây số
đến cảng Cam Ranh.
Ngay
trước chuyến công du Việt Nam tháng 5/2016 của Tổng thống Mỹ Obama, phía Mỹ đã
có hoạt động hỗ trợ Việt Nam phòng chống thiên tai tại Đà Nẵng. Tuy nhiên, đó
chỉ là Đà Nẵng mà chưa có bất kỳ dấu hiệu nào liên quan đến Cam Ranh.
Cũng
phải mất đến 2 năm kể từ khi Tư lệnh hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ tỏ ý muốn hỗ
trợ hải quân Việt Nam, sau vụ giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc tiến vào
Biển Đông như vào chốn không người, giới chức chính trị và quân sự Việt Nam mới
“tạm chấp nhận” để kẻ thù cũ vào Cam Ranh giúp mình, ít ra trên phương diện đi
ra đi vào để “làm vì” trước tham vọng độc chiếm “ao nhà” của Trung Nam Hải.
Có
lẽ vài ẩn giấu nào đó từ chuyến công du Việt Nam tháng 5/2016 của Tổng thống Mỹ
bắt đầu có cơ hội để lộ diện.
‘Thỏa
thuận ngầm’
Sự
kiện Tổng thống Mỹ bất ngờ tuyên bố dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí sát
thương cho Việt Nam vào tháng 5/2016 đã khiến dư luận ngỡ ngàng hoặc kinh ngạc.
Nhiều tin tức khẳng định rằng giữa Mỹ và Việt Nam hẳn đã đạt được một “thỏa thuận
ngầm” nào đó liên quan đến số phận của quân cảng Cam Ranh.
Hồi
tháng 7/2016, lại xuất hiện tin tức Việt Nam bất ngờ đưa tên lửa ra quần đảo
Trường Sa. Cho dù không một cơ quan hoặc tờ báo nào của chính quyền Việt Nam
xác nhận sự việc này, nhưng cũng chẳng thấy ai phản đối. Thậm chí Thứ trưởng Bộ
Quốc phòng Nguyễn Chí Vịnh, khác hẳn với phong thái bị coi là “rụt cổ” trước
đây, còn lần đầu tiên “lên giọng” về “Việt Nam có quyền bảo vệ chủ quyền của
mình”.
Gần
đây, liên tiếp các tàu chiến Pháp, Nhật Bản, Singapore, Ấn Độ đã cập cảng Cam
Ranh. Hồi đầu năm 2016, thậm chí giữa Nhật Bản và Việt Nam đã tiến hành một cuộc
tập trận hải quân ở ngoài khơi Đà Nẵng đến 4 ngày.
Nhật
Bản lại là đồng minh của Mỹ.
Đang
diễn ra những động thái đáng chú ý về quân sự giữa Việt Nam với những nước đồng
minh của Mỹ, và cả với Mỹ. Những động thái này lại diễn ra cùng với lời tuyên bố
của Bộ Quốc phòng Mỹ về việc Mỹ sẽ không thay đổi chính sách xoay trục về châu
Á - Thái Bình Dương, cho dù tổng thống mới của Mỹ là ai sau cuộc bầu cử ngày
8/11 tới.
Bầu
không khí “giao lưu Việt - Mỹ” dường như đang trở lại nửa cuối năm 2013. Vào
năm ấy, nửa năm đầu lắng đọng đã được khơi mở bằng sự kiện vài tàu chiến của Mỹ
“giao lưu hải quân” ở Đà Nẵng, sau đó đến cuộc gặp Obama - Trương Tấn Sang tại
Washington vào tháng Bảy. Gần cuối năm 2013 là chuyến công du Việt Nam của Ngoại
trưởng Mỹ John Kerry, trong đó có lặp lại đề nghị của Mỹ về vấn đề Cam Ranh.
Trong
suốt một thời gian dài, chính thể và giới quân sự Việt Nam thúc thủ với Sách trắng
“Ba không”, trong đó có việc không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự tại Việt
Nam. Ngay cả sau khi xảy ra vụ giàn khoan Hải Dương 981, giới lãnh đạo Hà Nội vẫn
cố gắng đu dây đến chừng nào chưa bị lộn ngược, còn Cam Ranh lại được mang ra
như một mồi nhử để tạo thành thế kình chống lẫn nhau giữa các cường quốc, bao gồm
cả Nga.
Trước
và sau Đại hội XII của đảng vào tháng 1/2016, giới lãnh đạo Việt Nam đã một vài
lần đi thăm Nga. Tuy nhiên kết quả không hề mỹ mãn. Mối quan tâm của Vladimir
Putin là những vấn đề địa chính trị ở nơi khác chứ không hẳn là Việt Nam cùng
Cam Ranh.
Chỉ
còn lại người Mỹ cùng mối quan tâm đặc biệt không giấu giếm đối với Cam Ranh.
Và trong tình thế “thù trong giặc ngoài” đang công chiếu như một bộ phim chưa kịp
lồng tiếng ở Việt Nam, chỉ có Mỹ mới có thể trở thành đối trọng quân sự với Bắc
Kinh.
‘Mồi
nhử’
Tháng
10/2016, Ted Osius tươi cười rất chuyên nghiệp trong một cuộc nói chuyện và thảo
luận về chủ đề “Vietnam-USA : A New Journey” (Việt Nam - Hoa Kỳ : Một hành
trình mới) ở Washington. Ông nói Hoa Kỳ tôn trọng thể chế chính trị của Việt
Nam và sẽ không có âm mưu lật đổ chính phủ, vì trong quá khứ việc làm như thế
đã đưa đến thất bại cho người Mỹ và Hoa Kỳ muốn thấy một nước Việt Nam phát triển
và thịnh vượng, vì đó là điều đem lại lợi ích cho Hoa Kỳ.
Khi
Giáo sư Peter Zinoman thuộc khoa sử của Đại học Berkeley đặt câu hỏi về sự kiện
một số người hoạt động xã hội dân sự bị ngăn cản không cho đến gặp Tổng thống
Barack Obama vào tháng 5/2016, Đại sứ Osius nói rằng trước khi những nhà hoạt động
xã hội dân sự đến gặp Tổng thống Obama, ông được giới chức Việt Nam bảo đảm rằng
những người được mời sẽ không có ai bị cấm cản đến gặp tổng thống, nhưng giờ chót
đã có 3 trong số 9 người được mời không thể đến.
Ông
Osius đã chẳng giải thích thêm. Cũng như phía Mỹ chỉ lên tiếng yếu ớt đến khó
hiểu trước vụ khách mời của tổng thống Mỹ bị công an Việt Nam “gô cổ”.
Nhưng
cùng lúc với sự kiện 2 tàu chiến Mỹ cập cảng Cam Ranh, hãng tin Anh Reuters
trích dẫn các hãng thông tấn Nga cho biết: Thứ trưởng quốc phòng Nga Nicolai
Pankov vào ngày 7/10/2016 xác nhận ý định của Moscow muốn mở lại các căn cứ
quân sự cũ tại Việt Nam và Cuba. Tuyên bố này được đưa ra trong bối cảnh quan hệ
Mỹ - Nga căng thẳng.
Nga
đã đóng cửa căn cứ tình báo điện tử tại Lourdes ở Cuba và căn cứ hải quân Cam
Ranh ở Việt Nam trong những năm 2000, trong khuôn khổ kế hoạch giảm bớt sự hiện
diện quân sự của Nga trên thế giới sau khi Liên Xô sụp đổ.
Cuộc
đua tay ba của Mỹ, Nga và cả Trung Quốc để sở hữu Cam Ranh ngày càng lộ diện
trong ý đồ đu dây của Việt Nam. Về thực chất, toan tính tủn mủn của giới lãnh đạo
Việt chỉ có thể lộ ra ở kế sách dùng Cam Ranh làm “mồi nhử”.
Thế
nhưng vạn vật không thể bất biến. Chẳng ai có thể đu dây mãi, hoặc đến một ngày
nào đó khi người đồng chí vàng Bắc Kinh đột nhiên trở mặt hùng hổ chuẩn bị tấn
công Việt Nam, giới chóp bu Hà Nội sẽ phải rũ người khẩn cầu Moscow hoặc
Washington để “thế mạng” tại Cam Ranh.
Nhưng
lại quá ít hy vọng để người Nga, một đồng minh mới nổi của Trung Quốc, tự chui
đầu vào rọ như thế…
Trong
khi đó, một dấu hỏi vẫn đang chờ được giải mã là liệu sự kiện 2 tàu chiến Mỹ cập
cảng Cam Ranh vào tháng 10/2016 có liên quan gì đến T1 - cơ quan tình báo mới
có nhiệm vụ tình báo hàng hải mà Bộ Quốc phòng Việt Nam đã thành lập vào giữa
năm nay và được phía Mỹ hỗ trợ hơn 40 triệu USD?
----------------
*
Blog của nhà báo Phạm Chí Dũng là blog cá nhân. Các bài viết trên blog được
đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường
của Chính phủ Hoa Kỳ.
No comments:
Post a Comment