Được đăng ngày Chủ nhật, 28 Tháng 8 2016 15:30
.
Áp phích quảng cáo quân đội Trung Quốc - AFP
Nhiều người cho rằng tuy Hoa Kỳ quyết định xoay trục
về Á Châu, nhưng cũng khó mà ngăn chặn được Trung Quốc (Trung Quốc) vì cán cân
lực lượng quân sự Mỹ - Trung nay đã thay đổi : hải và không quân Trung Quốc đã
rất mạnh so với hai thập niên trước. Đây là một đề tài cho các nhà chiến lược
nghiên cứu.
Một điều chắc chắn là ngày nay quân lực Mỹ không còn
độc quyền ở Thái Bình Dương, cũng không thể dễ dàng chớp nhoáng đánh bại Trung
Quốc.
Chính Báo cáo 2014 của Bộ Quốc phòng Mỹ gửi Quốc
hội Hoa Kỳ (viện dẫn trên đây) đã phân tích rõ ràng khả năng quân sự hiện nay
của Trung Quốc như thế nào.
Với sức mạnh ấy Bộ trưởng Quốc phòng Trung quốc, Tướng
Thường Vạn Toàn đã nói thẳng với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel khi ông này
viếng thăm Bắc Kinh (tháng 4, 2014) :
"Trung Quốc sẽ không thỏa hiệp, không nhượng bộ,
không thương thuyết về tranh chấp đối với Nhật Bản".
"Quân đội Trung Quốc có thể tập hợp ngay tức khắc
khi nào có lệnh, có thể chiến đấu trong bất cứ mặt trận nào, và sẽ thắng".
Tuy nhiên, dù Bắc Kinh tự tin đến mức nào về kinh
nghiệm hải chiến và không chiến thì quân đội Trung Quốc cũng không thể nào so
sánh được với quân đội Nhật Bản (chứ đừng nói tới Mỹ).
Mọi người đều đã biết về "Nhật - Nga chiến kỷ"
đầu thế kỷ 20, rồi Nhật chiến đấu với Mỹ và đồng minh trong Thế Chiến 2.
Cán
cân lực lượng Thái Bình Dương
Về cán cân lực lượng ở Thái Bình Dương thì khoảng
cách hiện nay giữa Mỹ - Trung đã gần lại rất nhiêu, nhưng như cựu Bộ trường Quốc
phòng Mỹ, ông Leon Panetta đã tuyên bố :
"Tới năm 2020 Hải quân Mỹ sẽ hoàn tất việc tái
phối trí lực lượng giữa Thái Bình Dương và Đại Tây Dương : lực lượng này hiện
được dàn ra khoảng 50/50 giữa hai đại dương, nhưng sẽ chuyển sang 60/40 - bao gồm
sáu hàng không mẫu hạm, phần lớn những tuần dương hạm, khu trục hạm, tầu tác
chiến vùng duyên hải và tầu ngầm".
Hàng không mẫu hạm USS John C Stennis có mặt tại Biển
Philippines - hình chụp hôm 18/6/2016
Và ngoài cán cân vể sức mạnh vũ trang lại còn cán
cân về kinh nghiệm. Dù khoảng cách về thiết bị của hai bên càng ngày càng gần lại,
nhưng khoảng cách về kinh nghiệm chiến đấu thì còn quá xa nhau. Có vũ khí là một
chuyện, sử dụng nó như thế nào lại là chuyện khác.
Sử dụng thì đòi hỏi phải có nhiều kinh nghiệm thực tế
chứ không phải chỉ kế hoạch để chiến đấu hay đánh trận giả ‘war games.’
Đối với Mỹ thì có thể nói là ngoài kinh nghiệm chiến
đấu trên không, trên bộ và dưới biển trong Thế chiến I và II, và từ sau Thế Chiến
II, tức là trong 70 năm qua, binh lính và tướng lãnh Mỹ vẫn tiếp tục chuẩn bị
cũng như chiến đấu : chiến tranh Triều Tiên, Việt Nam, Iraq, Afghanistan,
Syria. Đây là không kể những phi vụ oanh tạc như ở Kosovo hay chống ISIL ở toàn
vùng Trung Đông.
Như vậy, họ đã thực tập và thu thập được một số lượng
lớn về kinh nghiệm cả về chiến tranh quy ước lẫn du kích. Thêm vào đó là kinh
nghiệm về vũ khí.
Thí dụ như sau khi B-52 bị bắn rơi ở chiến trường Việt
Nam, Bộ Quốc phòng đã cho nghiên cứu và cải tiến. Ngày nay không dễ mà hạ được
loại phi cơ này, chưa kể còn nhiều loại tối tân mới và đang sản xuất.
Kinh
nghiệm chiến tranh của Trung Quốc
Ngược lại với Mỹ, trên 60 năm qua, kinh nghiệm chiến
đấu của quân đội Trung Quốc rất là giới hạn :
Lục
quân : sau chiến tranh Triều Tiên (1950-1952), quân đội
Trung Quốc chưa hề có kinh nghiệm với những trận chiến lớn. Kinh nghiệm chỉ gồm
việc pháo kích vào eo biển Đài Loan (1954/1955 và 1958), xung đột tranh chấp
lai rai ở biên giới với Ấn Độ (1962), với Liên Xô (1969), và xung đột biên giới
với Việt Nam vào đầu 1979 (3 tuần và 6 ngày).
Không
quân : kinh nghiệm chỉ gồm mấy trận không chiến với không
quân Đài Loan cách đây 57 năm. Ngày 22/9/1958, 100 phi cơ MiG của Trung Quốc đụng
độ với 32 phi cơ F-86s của Đài Loan. Tên lửa Sidewinders (do Mỹ cung cấp) giúp
phi công Đài Loan bắn rơi nhiều máy bay MiG của Trung Quốc.
Hải
quân : kinh nghiệm của Hải quân Trung Quốc về hải chiến
là rất khiêm nhượng vì chưa tham gia trận chiến lớn nào, chỉ đụng độ với Hải
quân Việt Nam Cộng Hòa đầu 1974, và tấn công lực lượng hải quân Việt Nam năm
1988 tại đảo Gạc Ma (Trường Sa). Năm 1974, tuy chiếm được Hoàng Sa nhưng cũng
chịu tổn thất lớn : nhiều sĩ quan tham mưu của trận chiền đã tử trận khi Hộ tống
hạm Kronstad 274 bị Hải quân Việt Nam Cộng Hòa bắn chìm, ba chiến hạm khác bị
hư hại nặng.
Công
tác hậu cần, tiếp vận và điều hợp : là những
khía cạnh rất khó khăn trong các trận lớn, đặc biệt là hải chiến. Giao tranh
trên biển rất khó khăn trong nhiều tình huống. Ngoài yếu tố thời tiết (thay đổi
bất chợt), công tác hậu cần và tiếp vận đòi hỏi rất nhiều kinh nghiệm. Bản thân
chúng tôi khi có dịp tới thăm viếng căn cứ của Đệ Thất Hạm Đội ở Honolulu đã được
cắt nghĩa sơ qua (trong phòng tình hình) về những đòi hỏi đối với một hàng
không mẫu hạm.
Nghe viên sĩ quan chỉ vào các bản đồ rồi thuyết
trình, chúng tôi thấy nó hết sức phức tạp. Nguyên việc cung cấp thức ăn, vệ
sinh, sức khỏe, y tế cho mấy nghìn binh sĩ trên một chiến hạm là đã đặt ra nhiều
vấn đề. Rồi công tác bảo trì phản lực cơ và các loại khí giới trên tầu, đến những
công tác thông tin, trinh thám. Khi thuyết trình viên nói đến công tác điều hợp
(các binh chủng với nhau) trong một trận hải chiến thì chúng tôi thấy quá là
khó khăn, phức tạp. Đây là chưa nói đến những dịch vụ của các loại tầu ngầm
nguyên tử, lòng vòng thật sâu và thật lâu ở dưới mặt biển.
Tinh
thần binh sĩ : đây có lẽ là một trong những khía cạnh khó
khăn nhất đối với người lính Trung Quốc. Chính sách một con/mỗi gia đình đã đưa
tới tình trạng là cha mẹ luôn cố gắng để có con trai, và khi có được một cậu ấm
thì biến thành hoàng tử, được bốn ông bà (hai bên nội, ngoại) và bốn cha mẹ thường
chú ý, chiều chuộng. Việc này ảnh hưởng không ít tới tinh thần người thanh
niên. Tình huống ‘một con’ lại còn làm cho cha mẹ thật miễn cưỡng khi phải để
cho con nhập ngũ, huống chi là tham chiến.
Còn đối với Hoa Kỳ thì trong những thập niên qua,
người lính Mỹ ít khi nào được nghỉ ngơi. Có thể nói là ‘tình trạng sẵn sàng ứng
chiến’ (status of readyness) luôn là một yếu tố quan trọng ưu tiên trong những
kế hoạch quân sự của Ngũ Giác Đài.
Những
khó khăn lớn hiện nay của Trung Quốc
Ngoài việc không được trang bị với nhiều kinh nghiệm
chiến đấu trong 70 năm qua, Trung Quốc lại còn có nhiều vấn đề khác. Các nhà
quan sát quốc tế thường hay quan tâm đến sức mạnh kinh tế và quân sự của Trung
Quốc, ít người để ý tới những khó khăn đối nội, đối ngoại mà Trung Quốc phải trực
diện.
Đây cũng là một đề tài nên được phân tích. Chúng tôi
chỉ nêu lên vài khía cạnh :
Về đối
nội
Căng thẳng về vấn đề dân tộc thiểu số : sự căng thẳng còn bị nặng nề thêm bởi những khó khăn về vấn đề đối
với các dân tộc thiểu số, đặc biệt là vấn đề Tây Tạng và Tân Cương trong những
năm gần đây.
Môi trường băng hoại : là một vấn đề hiện ảnh hưởng tới người dân nhiều nhất. Trung Quốc
đã phải trả cái giá quá cao để sản xuất đủ hết mọi thứ với giá thật rẻ, khống
chế thị trường tiêu thụ trên toàn cầu. Người ta gọi Trung Quốc là ‘nhà máy sản
xuất của thế giới.’ Nhà máy này phun khói ra làm đen tối cả bầu trời Bắc Kinh,
Thượng Hải giữa ban ngày như ta thường thấy trên tivi. Còn vấn đề các chất thải
kỹ nghệ hết sức độc hại, làm ô nhiễm cả đất, sông, biển.
Cái
nghèo của người dân : về kinh tế ta thấy GDP của Trung Quốc ngày nay
đã đứng thứ hai trên thế giới, chỉ sau có Mỹ.
Nhưng đời sống của người dân còn thấp, vì đông dân,
1 tỷ 381 triệu, lợi tức bình quân đầu người của Trung Quốc mới chỉ tới 5.720
USD một năm (2012), đứng khoảng thứ 120 trên thế giới, chỉ bằng 12% của Nhật
(47.870 USD), 11% của Mỹ (52.340 USD), 12% của Singapore (47.210 USD và 58% của
Malaysia (9.820 USD).
Số người nghèo tính theo chỉ tiêu quốc tế là có mức
sống dưới 2 USD một ngày còn tương đương gần một phần ba dân số (2009). Chi
tiêu dưới 2 USD một ngày là gồm tất cả mọi nhu cầu : ăn, ở, y tế, vệ sinh, giáo
dục, giải trí, thờ cúng tổ tiên).
Khoảng cách giàu - nghèo càng ngày càng cách xa :
đây là khoảng cách giữa nông thôn và thành thị, giữa miền duyên hải và miền tây
bắc lục địa.
Chỉ số Gini về mất cân bằng thu nhập càng cao thì
khoảng cách càng lớn. Chỉ số của Trung Quốc đã tăng từ 0?33 vào năm 1993 lên
0?42 năm 2006 và còn đang tăng thêm. Sự kiện này càng ngày càng gây căng thẳng
chính trị và xã hội.
Đây là chưa nói tới hiện tượng về ‘cái nghèo tâm lý’
(psychological poverty) : ‘về tâm lý, người nghèo là những người cảm thấy mình
không được hưởng những gì mà những người khác trong xã hội đang được hưởng quá
nhiều.’
Ngày xưa, ngồi trong nhà lá, người nghèo chỉ so sánh
mình với hàng xóm. Ngày nay vì điện lực hóa nông thôn, lại có tivi, điện thoại
lưu động (rất rẻ ở Trung Quốc), người nghèo so sánh mình với những người khác ở
thành thị, càng thấy mình nghèo hơn nữa.
Sự lớn mạnh về quyền lực của các đại tập đoàn quốc
doanh : có lẽ vấn đề kinh tế, xã hội và chính trị khó khăn nhất của Trung Quốc
ngày nay là sự lớn mạnh của những đại tập đoàn kinh tế, tài chính quốc doanh.
Nhưng các tập đoàn này đang thao túng về mọi lãnh vực.
Về vấn đề này, tờ New York Times xuất bản ngày 9 tháng 11, 2012 đã bình luận rằng
nhiều kinh tế gia Trung Quốc cho rằng những đại tập đoàn quốc doanh, đặc biệt
là các ngân hàng và những công ty dầu khí và viễn thông đã lớn quá mạnh đến độ
có thể làm tiêu tan tăng trưởng kinh tế, đe dọa cả ổn định chính trị. "Chẳng
ai có điều gì tốt để nói về những tập đoàn này", ông Wang Yong, chủ tịch Ủy
ban Giám Sát và Quản lý Tài sản các Công ty Quốc Doanh đã công khai chỉ trích tại
Quốc hội Trung Quốc vào ngày 24 tháng 8, 2012.
Rồi khi khai mạc Đại hội Đảng, chính Chủ tịch Hồ Cẩm
Đào, trước khi về hưu và là người đã giúp cho những công ty này lớn mạnh trong
vòng 10 năm qua cũng phải đề nghị là nên giới hạn chúng lại để có thể giúp các
công ty tư nhân cạnh tranh. Nhưng hai cố vấn cho lãnh đạo tiếp theo (Chủ tịch Tập
Cận Bình) là những người hiểu biết rất rõ về sự tranh dành giữa bè phái trong đảng,
đều cho rằng những công ty này chẳng có gì phải e ngại vì cả chính phủ trung
ương lẫn địa phương đều phải tùy thuộc tài chính vào lợi tức những công ty này
nên sẽ không muốn dẹp những công ty này đi".
Như mọi người đã biết, giàn khoan 981 trị giá 1 tỷ
đôla (đã khai thác được khí đốt vào trung tuần tháng 9, 2014) thuộc về đại tập
đoàn dầu khí China National Offshore Oil Corporation (CNOOC).
Tình trạng tham nhũng, đặc biệt là trong quân đội :
đây là một đề tài nóng bỏng, đang được truyền thông quốc tế đề cập thường xuyên
trên mạng.
Về đối
ngoại
Ngoài tranh chấp ở Biển Đông, Trung Quốc còn có những
tranh chấp lãnh thổ quan trọng hơn nữa. Với một dân số gần 1 tỷ 380 triệu
(2015), áp lực về đất đai của Trung Quốc càng ngày càng nặng nề. Cho nên tranh
chấp lãnh thổ với láng giềng luôn xẩy ra.
Riêng với Nhật Bản hiện nay, Bộ trưởng Thường Vạn
Toàn đã nói thẳng với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel về "ba
không" :
"Trung Quốc sẽ không thỏa hiệp, không nhượng bộ,
không thương thuyết" về tranh chấp đối với Nhật Bản.
Về phía Nhật Bản, Thủ tướng Abe cũng đang leo thang
: đặt vấn đề an ninh không riêng cho vận chuyển hàng hải mà bao gồm cả những
phi vụ trên không trung.
Như ta đều đã thấy, một khi Nhật Bản thực sự tái võ
trang thì sẽ là đối thủ đáng ngại cho Trung Quốc.
Bắc Kinh không quên là Nhật đã từng chiến đấu với
Nga ngay từ đầu thế kỷ 20 : ‘Nhật - Nga chiến kỷ', rồi trong Thế chiến 2 hải
quân Nhật đã thi hùng với Mỹ ở Thái Bình Dương, và không quân Nhật đã tấn công
Trân Châu Cảng.
Trung Quốc lại còn mối thù hận muôn đời đối với Nhật
Bản về việc xâm chiếm lãnh thổ.
Kết
luận
Xét về cán cân lực lượng, kinh nghiệm, và có thể là
cả tinh thần binh sĩ, chắc chắn là Trung Quốc không muốn hoặc chưa muốn trực diện
với Mỹ tại Thái Bình Dương.
Chiến lược Trung Quốc ngày nay là hăm dọa theo
phương pháp du kích : địch tiến ta lùi, địch lùi ta tiến’ và chiến thuật ‘cắt từng
miếng xúc xích - ‘salami slicing,’ nhắm vào từng đối tượng, từng hòn đảo hay
bãi cạn một lúc.
Theo như Báo Cáo mới đây của Viện Carnergie
Endowment For International Peace, thì ít nhất là trong tương lai có thể nhìn
thấy được, "Trung Quốc chưa muốn theo mô hình của Liên Xô để trở thành một
đối thủ toàn cầu của Hoa Kỳ nhưng chỉ muốn thành cường quốc ở Á Châu và tập
trung vào việc tranh chấp lãnh thổ với các nước láng giềng. Mặc dù vậy, đó cũng
là sự thách đố lớn đối với Hoa Kỳ vì Washington đã long trọng tuyên bố là sẽ
tăng mạnh chi tiêu về sự hiện diện quân sự tại Á Châu mặc dù các khoản khác
trong ngân sách phải cắt giảm".
Về lâu về dài thì như đề cập trên đây, Trung Quốc muốn
thay thế Mỹ để trở thành một nước siêu cường. Và như Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ
McNamara đã kết luận năm 1965 : xa hơn nhưng quan trọng hơn, Trung Quốc đang sắp
xếp, tổ chức để tất cả Á Châu chống lại Hoa Kỳ".
Cái
nguy của sự tính lầm
Các nhà lãnh đạo thế hệ thứ năm của Trung Quốc ngày
nay vì ít có kinh nghiệm về những tính toán của các cường quốc trong thời chiến
tranh lạnh, cho nên dễ có thể tính lầm như Nhật Bản hay Liên Xô đã tính lầm, đó
là một nhận xét của một số quan sát viên quốc tế.
No comments:
Post a Comment