Juneteenth,
ngày lễ liên bang mới nhất của Mỹ, có nguồn gốc như thế nào?
Trần Hùng,
biên dịch
Các
nhà hoạt động quyền dân sự ở Hoa Kỳ từ lâu đã thúc đẩy việc biến ngày
“Juneteenth” (từ ghép của June và 19th, tức ngày 19/6) trở thành
ngày lễ quốc gia. Mong ước của họ đã trở thành hiện thực trong tuần này khi Tổng
thống Joe Biden ký một dự luật đưa “Ngày Độc lập Quốc gia 19 tháng 6” trở thành
ngày nghỉ lễ ở cấp liên bang. Nhiều dịch vụ không thiết yếu sẽ đóng cửa và nhân
viên chính phủ sẽ được nghỉ lễ có trả lương. Các thị trường chứng khoán cũng
thường ngừng giao dịch vào các ngày lễ, nhưng vì ngày 19/6 năm nay rơi vào thứ
Bảy nên dù sao thì các sàn cũng sẽ đóng cửa. Ông Biden gọi sự công nhận này là
một trong những vinh dự lớn nhất mà ông có được trong nhiệm kỳ tổng thống của
mình, nhưng việc này vẫn gặp phải các chỉ trích. Đạo luật đã được Thượng viện
nhất trí thông qua, nhưng 14 thành viên đảng Cộng hòa tại Hạ viện đã bỏ phiếu
chống lại. Và nước Mỹ ngày càng bị chia rẽ bởi quan điểm về chủng tộc. Vậy, ý
nghĩa của Juneteenth chính xác là gì?
Vào
ngày 1 tháng 1 năm 1863, khi cuộc nội chiến Hoa Kỳ đang diễn ra, Tổng thống
Abraham Lincoln đã ra tuyên bố giải phóng tất cả các nô lệ sống ở các bang thuộc
Hợp bang miền Nam. Nhưng lệnh này không có nhiều hiệu lực ở Texas, nơi có rất
ít binh sĩ Liên bang miền Bắc để giúp thực thi tuyên bố. Phải mất hơn hai năm,
tin tức về tuyên bố mới đến được tai các nô lệ ở Galveston, Texas. Vào ngày 19
tháng 6 năm 1865, tức hai tháng sau khi nội chiến kết thúc, một vị tướng của
Liên minh miền Bắc đã cưỡi ngựa đến thông báo cho thành phố rằng tất cả mọi nô
lệ từ nay sẽ được tự do. Và sáu tháng nữa chế độ nô lệ sẽ bị cấm trên toàn quốc
(trước đó Lincoln đã miễn lệnh cấm cho các bang ủng hộ chế độ nô lệ nào không
ly khai mà ở lại tham gia Liên minh miền Bắc). Nhưng suốt nhiều thế hệ, người Mỹ
gốc Phi đều kỷ niệm ngày chấm dứt chế độ nô lệ vào ngày 19/6.
Ngày
19/6 hiện là ngày lễ liên bang thứ 12 của Hoa Kỳ, nhưng ngày lễ này đã được tổ
chức rộng rãi từ trước. Các bữa tiệc nướng và dã ngoại ăn mừng đã được tổ chức
kể từ khi sự kiện này diễn ra. Vào năm 1980, Texas đã trở thành tiểu bang đầu
tiên chính thức kỷ niệm ngày này. Tuần này, Hawaii và South Dakota lần lượt trở
thành các bang thứ 49 và 50 làm việc đó. Các cuộc biểu tình sau khi George
Floyd, một người da đen không vũ trang, bị một sĩ quan cảnh sát da trắng kẹp cổ
tới chết vào tháng 5 năm 2020 đã mang lại sự ủng hộ lớn hơn cho ngày lễ
19/6. Và các công ty cũng ngày càng công nhận ngày lễ này. Một số công ty, chẳng
hạn như Twitter, Nike và Vox Media, cũng đã biến nó thành một ngày nghỉ có trả
lương cho các nhân viên người Mỹ (năm nay, nhiều người kỷ niệm ngày lễ vào thứ
Sáu, 18/6). Một cuộc thi hoa hậu “Miss Juneteenth” cũng được tổ chức lần đầu
vào năm 2020 để giúp các cô gái và phụ nữ da đen tôn vinh di sản chung của
mình.
Sự
công nhận của ông Biden đối với ngày lễ Juneteenth diễn ra trong bối cảnh nước
Mỹ đang có các tranh luận gay gắt về cách Mỹ nên ứng xử với sự bất công chủng tộc
như thế nào. Các cơ quan lập pháp do Đảng Cộng hòa kiểm soát ở ít nhất năm tiểu
bang đã thông qua các dự luật nhằm cấm những gì họ gọi là “lý thuyết chủng tộc
phê phán”, hạn chế cách các giáo viên có thể thảo luận về lịch sử và các sự kiện
thời sự của Mỹ. Paul Gosar, một nghị sĩ Đảng Cộng hòa đại diện cho bang
Arizona, người đã bỏ phiếu chống lại dự luật mà ông Biden đã ký ban hành vào tuần
này, gọi ngày 19 tháng 6 là “Lý thuyết Chủng tộc Phê phán được thổi phồng” và
tuyên bố rằng nó càng “làm đất nước chúng ta chia rẽ”. Hầu hết 13 hạ nghị sĩ Đảng
Cộng hòa còn lại phản đối đạo luật cũng cho rằng thuật ngữ “Ngày Độc lập Quốc
gia 19 tháng 6” gây chia rẽ. Nhưng đối với nhiều người Mỹ, việc liên bang công
nhận ngày lễ 19 tháng 6 đáng lẽ ra đã phải được thực hiện từ lâu.
--------------------------------------
Nguồn: “What
is Juneteenth, America’s newest national holiday?”, The
Economist, 18/06/2021.
-----------------------------------------------------
19/06/1865: Chế độ nô lệ ở Mỹ được bãi bỏ
Nguồn:
Abolition of slavery announced in Texas on Juneteenth, History.com Biên dịch:
Trần Mẫn Linh Vào ngày này năm 1865 – ngày sau này được gọi là Juneteenth
– những người lính Liên bang miền Bắc đã đến Galveston, Texas và loan tin
rằng Nội chiến Hoa Kỳ đã kết thúc và chế độ nô … Continue reading19/06/1865: Chế độ nô lệ ở Mỹ được bãi bỏ
No comments:
Post a Comment