"PHẢN NHÂN ĐẠO" và "PHẢN GIÁO DỤC", VỚI CHÍNH MÌNH? (Nguyễn Hoàng Văn | Báo Tiếng Dân)

 

“Phản nhân đạo” và “phản giáo dục”, với chính mình?

Nguyễn Hoàng Văn

24/06/2025

https://baotiengdan.com/2025/06/24/phan-nhan-dao-va-phan-giao-duc-voi-chinh-minh/

 

“Vô nhân đạo” đã lỗi thời và, theo diễn ngôn của những mồm mép gang thép trên đất nước chúng ta, nó cần được “nâng lên một tầm cao mới”.

 

Phải “nâng” lên thôi bởi tiền tố “vô” đã lỗi thời so với những gì mà nhân loại đang chứng kiến hàng ngày.

 

Để hiểu rõ sự thể thì, đầu tiên, hãy hình dung cảnh một tên trọc phú phè phỡn bên mâm tiệc ê hề nhưng lại dửng dưng, lạnh băng trước đứa bé vô gia cư gầy còm vì suy dinh dưỡng, đang nuốt nước bọt nhìn hau háu vào mớ đồ ăn chỉ chực vứt đi của hắn. Hành vi này, hẳn nhiên, sẽ bị xem là vô nhân đạo.

 

Rồi hình dung cảnh thằng bé được một khách qua đường thương tình cho cái gì để bỏ vào mồm nhưng bị hắn nhào ra giật lấy, vả đứa bé đến sưng mồm để không nhai được nữa, rồi dí giày đạp cái bánh nát bấy để không thể thể bốc lên ăn được nữa v.v… Đến nước này thì “vô nhân đạo” đã lỗi thời mà, hiện tại, với trình độ của mình, tôi chỉ có thể tạm gọi là “phản nhân đạo”.

 

Không chấp nhận nó, cho là chưa đủ, là không hợp thì chúng ta, như một cộng đồng, phải tìm ra từ nào đó thích hợp. Phải tìm cho ra bởi vấn đề không phải là một giả định đơn lẻ về một cá nhân mà là thực tế, là lịch sử, là một hành vi cộng đồng hay, đúng hơn, là chủ trương của một chính quyền mà, gần nhất, cách đây mấy ngày, là việc quân Israel dùng xe tăng bắn vào đám đông người Palestine đang chờ nhận thực phẩm tại một điểm cứu trợ ở Gaza, giết chết 59 người [1].

 

https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2025/06/1-124.jpg

Nguồn ảnh: Getty via SBS

 

Đừng nói rằng quân nhân thì phải hành động theo lệnh trên. Cần nhớ rằng, khi xét xử bọn Phát-xít Đức như những tội phạm chiến tranh, Toà án Quốc tế Nuremberg đã nhấn mạnh trong “Nguyên tắc thứ năm” mà bây giờ đã thành luật quốc tế là, dù có hành động theo lệnh của nhà nước hay thượng cấp, không quân nhân nào được miễn trừ trách nhiệm trước những tội ác chống lại con người bởi họ có thể hành động theo lương tâm và đạo đức mà phản kháng lệnh trên [2].

 

Có vẻ như lịch sử đang bị lộn ngược, từ đầu đến đuôi, từ trong ra ngoài. Để trừng phạt bọn phát xít với hành động diệt chủng người Do Thái, cộng đồng quốc tế đã thành lập Tòa án Nuremberg, tiền thân của Tòa án quốc tế hiện tại. Bây giờ thì Israel, nhà nước của người Do Thái, bất chấp Tòa án quốc tế cũng như luật chung của nhân loại để bày trò diệt chủng với người Palestine.

 

Chịu trách nhiệm cao nhất ở đây là Benjamin Netanyahu, Thủ tướng Israel và hành vi “phản nhân đạo” của y lại được Donald Trump – Tổng thống thứ 45 và 47 của nước Mỹ – nâng cánh. Nhưng vấn đề không chỉ là thế bởi, nói như nữ nghị sĩ Ấn Độ Priyanka Chaturvedi qua vụ tập kích Iran vừa rồi, thì người Mỹ đã bầu cho Trump nhưng nay đã đội trên đầu một “Tổng thống Netanyahu” [3].

 

Thế giới này, xem ra, đang trở nên bất an hơn khi một lãnh tụ “phản nhân đạo” và cáo già về chính trị lại xỏ mũi hay thao túng một lãnh tụ khác, lớn hơn, quyền lực hơn, nắm trong tay những vũ khí kinh khủng nhất trên trái đất nhưng lại là một lãnh tụ “phản giáo dục”.

 

Đó lại là ý niệm đã khiến người Việt Nam chúng ta đang đau, đang nhục. Nạn băng hoại đạo đức, sự hỗn láo của trẻ em, tình trạng mất lịch sự của người lớn, thói ăn cắp vặt của người Việt khi du lịch hay làm việc ở nước ngoài v.v… là gì nếu không phải là hệ quả từ một chính sách giáo dục cực kỳ… phản giáo dục, sổ toẹt những thước đo nhân bản, chỉ chăm chăm vào cái ý thức hệ xây dựng trên “lợi quyền giai cấp”?

 

Nhưng, ở đây, đề tài đang bàn là nhà phản giáo tên Trump. Trump đã “phản giáo dục” khi lập ra Trump University để lừa đảo. Trump đã “phản giáo dục” khi ký quyết định hành pháp xóa bỏ Bộ Giáo Dục và, do đó, tước bỏ cơ hội học tập của những sinh viên thuộc thành phần nghèo khó và cả trung lưu. Rồi Trump còn “phản giáo dục” khi làm mọi cách để phá hoại một thiết chế giáo dục uy tín như Havard v.v…

 

Nhưng khi Trump, không chỉ ủng hộ chính phủ Israel mà còn ký quyết định trừng phạt những thẩm phán của Tòa án Quốc tế vì đã ra phán quyết buộc tội những hành vi chống lại con người của chính phủ này, y lại là một kẻ “phản nhân đạo” [4]. Mà y cũng đã “phản nhân đạo” thế khi đẩy cả guồng máy hành pháp Mỹ vào con đường “bài di dân”, sặc mùi phát xít.

 

Như một nhà mỵ dân hiệu quả, Trump còn sách động cả một đội quân có thể tung hô bất cứ thứ gì mình xổ ra, thải ra. “Thế giới là một nơi nguy hiểm không phải vì bọn làm điều ác độc, mà là do sự khoanh tay của những kẻ đứng nhìn”, người ta hay gán cho Albert Einstein phát biểu này nhưng, hiện tại, sự thể còn đáng báo động hơn bởi không chỉ đơn giản là sự “khoanh tay đứng nhìn” mà là hò hét và cổ vũ, rần rần! [5].

 

Đó, rõ ràng, cũng là một đội quân “phản giáo dục” và “phản nhân đạo” mà, oái ăm thay, còn có mặt khá đông người Việt. Những người Việt từng là “nạn nhân chiến cuộc”, đã chờ chực trong những hàng dài để nhận thực phẩm cứu trợ y như những nạn nhân bị bắn chết ở Gaza nói trên. Những người Việt từng van xin những nước tạm dung hãy nhân ái với mình như những “di dân lậu không giấy tờ”, sau những ngày dài lênh đênh trên biển. Những người Việt từng đổi đời nhờ vào cái thiết chế giáo dục mà Trump mưu toan đạp đổ.

 

Rần rần cổ vũ hành vi chà đạp nạn nhân của kẻ ác mà quên rằng mình đã từng là những nạn nhân như thế, đó là thứ người gì? Đánh mất chính mình thì gọi là “vong thân” nhưng đó đâu chỉ đơn giản là sự đánh mất chính mình? Đó, có thể nào, là “phản nhân đạo”, là “phản giáo dục” với bản lai diện mục của mình?

 

__________

Tham khảo:

 

1. https://www.abc.net.au/news/2025-06-18/brk-israeli-tank-fires-on-gaza-aid/105429632

 

2. https://ihl-databases.icrc.org/en/ihl-treaties/nuremberg-principles-1950/principle-iv

“The fact that a person acted pursuant to order of his Government or of a superior does not relieve him from responsibility under international law, provided a moral choice was in fact possible to him.”

 

3. ‘Voted for Trump but got Netanyahu as boss:’ What Priyanka Chaturvedi said after US attacks Iran: https://www.hindustantimes.com/india-news/voted-for-trump-but-got-netanyahu-as-boss-what-priyanka-chaturvedi-said-after-us-attacks-iran-101750573354027.html

 

4. “The world is a dangerous place, not because of those who do evil, but because of those who look on and do nothing.”

 

5. https://www.bbc.com/news/articles/cx2p19l24g2o