THẾ GIỚI HÔM NAY : 31/05/2023 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 31/05/2023

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

31/05/2023

https://nghiencuuquocte.org/2023/05/31/the-gioi-hom-nay-31-05-2023/

 

Nvidia trở thành nhà sản xuất chip đầu tiên trên thế giới vượt mức định giá 1 nghìn tỷ đô la. Cổ phiếu công ty này tăng hơn 4% vào thứ Ba sau khi CEO của họ tuyên bố tạo ra một nền tảng siêu máy tính AI mới giúp các công ty công nghệ khác xây dựng các mô hình AI tạo sinh (generative AI models). Là bên thiết kế các công nghệ bán dẫn được lựa chọn cho nhiều máy chủ AI, Nvidia là một trong số các nhà sản xuất chip được hưởng lợi lớn từ cơn sốt AI.

 

Bộ Quốc phòng Nga đổ lỗi cho Ukraine về vụ tấn công bằng máy bay không người lái ở Moscow, vốn làm hư hại một số tòa nhà. Các quan chức Ukraine phủ nhận có liên quan trực tiếp. Nga cho biết tất cả các máy bay không người lái đều bị chặn, dù có hai người bị thương. Vụ tấn công xảy ra đúng lúc Nga tiến hành đợt không kích thứ ba trong vòng 24 giờ vào Kiev, thủ đô của Ukraine, sau một cuộc tấn công ban ngày hiếm hoi hôm thứ Hai.

 

Elon Musk, ông chủ của Tesla, đã gặp ngoại trưởng Trung Quốc Tần Cương tại Bắc Kinh trong chuyến thăm không báo trước tới nước này. Ông Musk nói công ty xe điện của ông phản đối việc “tách rời” khỏi Trung Quốc và sẵn sàng mở rộng hoạt động kinh doanh ở nước này, theo một tuyên bố của bộ ngoại giao Trung Quốc. Tesla gần đây đã thông báo mở một nhà máy sản xuất pin thứ hai ở Thượng Hải.

Hình : https://nghiencuuquocte.org/wp-content/uploads/2023/05/31-5-23-copy.jpg

 

Một tòa án ở Đức tuyên Hanno Berger, một luật sư có liên quan đến vụ bê bối trốn thuế lợi tức giao dịch chứng khoán, thêm 8 năm tù vì tội trốn thuế. Ông Berger bị kết tội vào tháng 12 năm 2022 với ba tội danh trốn thuế nghiêm trọng. Các quan chức tin rằng vụ bê bối – được coi là vụ gian lận thuế lớn nhất sau Thế chiến 2 ở Đức – khiến ngân sách Đức bị mất hàng tỷ euro.

 

Nam Phi sẽ miễn trừ ngoại giao cho các quan chức tham dự hai hội nghị thượng đỉnh BRICs sắp tới. Động thái này có thể cho phép Vladimir Putin, người đang bị Tòa án Hình sự Quốc tế truy nã, tham dự một cuộc họp của khối các nền kinh tế lớn mới nổi vào tháng 8. Nhưng phát ngôn viên của bộ ngoại giao Nam Phi nói điều này sẽ không thay thế “bất kỳ lệnh bắt nào được ban hành.”

 

George Gao, cựu giám đốc Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Trung Quốc, nói với BBC rằng chính phủ Trung Quốc đã tiến hành một cuộc điều tra đối với Viện Virus học Vũ Hán về nguồn gốc của covid-19. Ông tin rằng chính phủ đã xác định Viện không có sai phạm nào. Nhưng ông cũng nói các nhà quan sát không thể “loại trừ” giả thuyết covid-19 rò rỉ từ phòng thí nghiệm.

 

Đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ xuống mức thấp kỷ lục sau khi tổng thống Recep Tayyip Erdogan tái đắc cử hôm Chủ nhật, chạm mốc 20,4 lira đổi một đô la. Thị trường vẫn hoài nghi về các chính sách kinh tế thiếu sót của ông Erdogan và tình hình thiếu dự trữ ngoại tệ của đất nước. Trong khi đó, cổ phiếu trong nhóm Chỉ số Ngân hàng của thị trường chứng khoán Istanbul tăng điểm khi ông Erdogan gặp Mehmet Simsek, một cựu bộ trưởng tài chính thân thiện với thị trường.

 

Con số trong ngày: 10,7 triệu, là số lượng bài đăng bị Facebook gắn thẻ ngôn từ kích động thù địch trong quý gần đây nhất.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

Ấn Độ tiếp tục là điểm sáng kinh tế toàn cầu nhưng vẫn còn nhiều khó khăn

 

Dữ liệu được công bố vào thứ Tư có thể cho thấy Ấn Độ vẫn là một điểm sáng của kinh tế toàn cầu. Giới phân tích kỳ vọng GDP của Ấn Độ sẽ tăng 5% trong ba tháng đầu năm, từ mức 4,4% của quý trước. Con số này sẽ đưa Ấn Độ trở thành nền kinh tế lớn phát triển nhanh nhất thế giới, với mức tăng trưởng trong năm tài chính 2022-2023 vượt 7%.

 

Song con số tổng quát che dấu những điểm yếu. Thứ nhất, tăng trưởng không tạo ra việc làm. Theo Trung tâm Giám sát Kinh tế Ấn Độ, tỷ lệ thất nghiệp đã tăng đều đặn và đạt 8% trong tháng 4. Hồi tháng 2, chính phủ Ấn Độ đã công bố một khoản chi lớn cho đường xá và các cơ sở hạ tầng khác, nhưng đầu tư tư nhân vẫn còn mờ nhạt. Tăng trưởng vẫn chậm ở các vùng nông thôn, vốn có nhu cầu tiêu dùng thấp và tiền lương trì trệ. Bên cạnh đó còn có các thách thức khác. Trong những tháng tới, sự trở lại của El Niño có thể dẫn đến một đợt gió mùa khô, làm tổn thương nông dân, cản trở tăng trưởng và làm tăng lạm phát.

 

Nga tăng cường bắn phá các thành phố Ukraine

 

Trong những tuần gần đây, Nga đã tăng cường bắn phá các thành phố của Ukraine. Chỉ trong giai đoạn từ ngày 1 tháng 5 đến ngày 30 tháng 5 đã có 17 đòn không kích vào thủ đô Kiev. Các cuộc tấn công chủ yếu được tiến hành vào ban đêm, cho đến đòn không kích ban ngày hiếm hoi vào hôm thứ Hai. Các nhà phân tích cho rằng Điện Kremlin đang cố gắng làm kiệt quệ hệ thống phòng không của Ukraine. Các tài liệu rò rỉ của Mỹ hồi tháng 4 cho thấy Ukraine có thể đang thiếu các loại vũ khí phòng không quan trọng.

 

Tuy nhiên, việc Nga nhắm mục tiêu vào thường dân là một dấu hiệu của sự yếu kém. Báo cáo gần đây của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế kết luận rằng mục đích cuối cùng của Nga là làm suy yếu tinh thần của Ukraine, từ đó buộc chính phủ này phải tìm kiếm hòa bình. Nếu đây là chiến lược thì rõ ràng họ đang thất bại. Hôm thứ Ba, một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào Moscow, thủ đô của Nga, đã làm hư hại một số tòa nhà. Các quan chức Ukraine phủ nhận có liên quan trực tiếp, nhưng dự đoán số vụ tấn công như vậy sẽ tăng lên. Ukraine không hề chùn bước trước các đòn oanh tạc của Nga.

 

Thoả thuận trần nợ của Mỹ được trình lên Hạ viện

 

Thỏa thuận đình chỉ trần nợ của Mỹ, được các bên đồng ý trong cuối tuần qua, sẽ phải vượt ải Hạ viện vào thứ Tư. Các nhà đàm phán của đảng Cộng hòa đã tuyên bố chiến thắng khi đạt được yêu sách không tăng hầu hết chi tiêu liên bang trong hai năm tới để đổi lấy việc cho phép chính phủ tiếp tục vay tiền mặt. Nhưng một số người Cộng hòa, đặc biệt là từ phe cánh hữu của đảng, không hài lòng và sẽ bỏ phiếu chống.

 

Các đảng viên cấp cao của đảng Cộng hòa dự đoán có thể có tới 60 người phản đối, đồng nghĩa phe Dân chủ sẽ phải đạt đủ ủng hộ tại Hạ viện để dự luật được đưa lên Thượng viện, nơi những người phản đối sẽ tìm cách ngăn cản nó bằng các thủ tục lằng nhằng. Điều đó có thể đưa nước Mỹ đến gần ngày 5 tháng 6 một cách nguy hiểm, thời điểm mà bộ tài chính nói chính phủ sẽ cạn tiền. Nếu có bất kỳ trục trặc pháp lý nào trong quá trình thực hiện, nỗi lo về thảm họa trần nợ sẽ quay trở lại.

 

Trung Quốc phục hồi chậm sau Covid

 

Không như dự đoán, việc Trung Quốc mở cửa lại sau đại dịch không gây quá nhiều tác động lên thế giới. Đợt dữ liệu kinh tế dưới kỳ vọng hồi tháng 4 đã khiến thị trường chứng khoán lao dốc, trong khi lợi suất trái phiếu thu hẹp và đồng Nhân dân tệ giảm giá. Nhà đầu tư giờ đang hồi hộp chờ đợi những con số của tháng 5.

 

Vào thứ Tư, Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc sẽ công bố chỉ số quản lý mua hàng PMI hàng tháng, một thống kê dựa trên khảo sát các công ty. Tháng trước, PMI sản xuất bất ngờ giảm xuống dưới 50, cho thấy hoạt động sản xuất giảm so với tháng 3. Thị trường hầu như dự đoán một kết quả tương tự cho tháng 5. PMI “phi sản xuất” của Trung Quốc, bao gồm xây dựng cũng như dịch vụ, sẽ khá hơn, nhưng có lẽ không mạnh như hồi tháng 4.

 

Ting Lu đến từ ngân hàng Nomura nói nguy cơ kinh tế Trung Quốc giảm tốc “kép” đang tăng lên. Điều này thường sẽ thúc đẩy chính phủ cắt giảm lãi suất hoặc tăng đầu tư để vực dậy nền kinh tế. Nhưng vì chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng khiêm tốn chỉ khoảng 5% trong năm nay, họ có thể không vội vàng.