BÁO CHÍ Ở VIỆT NAM

Báo chí ở Việt Nam
Tuan’s blog
Monday, August 31, 2009
http://tuanvannguyen.blogspot.com/2009/08/bao-chi-o-viet-nam.html
Đối với các phóng viên ngoại quốc (phương Tây) Việt Nam không (hay chưa) có tự do báo chí. Nhà nước Việt Nam không đồng ý với quan điểm này của giới báo chí phương Tây. Cứ mỗi lần có ai đặt vấn đề tự do báo chí thì Người phát ngôn Bộ ngoại giao lặp lại quan điểm rằng Việt Nam có tự do báo chí, rồi lấy con số mấy trăm tờ báo ra làm bằng chứng.

Nhưng thật sự tôi không thấy con số tờ báo có liên quan gì đến tự do báo chí cả. Ừ, thì có nhiều tiếng nói đó, nhưng hình như những tiếng nói này na ná giống nhau. Điều này cũng dễ hiểu vì tất cả báo chí chỉ trực thuộc sự kiểm soát của Đảng, nên làm sao họ nói khác được. Vấn đề là những tờ báo này chưa bao giờ là diễn đàn cho những tiếng nói phản biện, chưa bao giờ là phương tiện cho những tranh luận công khai về các vấn đề mà người dân quan tâm. Nhưng nếu có những ai lên tiếng thì có khi chuốc họa vào thân, chẳng hạn như trường hợp của một số phóng viên gần đây.

Thật vậy, dạo này, Nhà nước có vẻ bố ráp giới truyền thông rất căng. Giới phóng viên liên tục bị “hỏi thăm”, và có người thậm chí còn bị bắt bớ, giam cầm. Một bầu không khí ngột ngạt.

Tháng trước, khi còn ở TPHCM tôi đã nghe đồn đại râm rang rằng Huy Đức sẽ bị bắt, thậm chí còn nghe công an đã thông báo Sài Gòn Tiếp thị (nơi Huy Đức công tác) là sẽ bắt anh ta. Thế nhưng sau đó thì chẳng thấy công an động tĩnh gì. Nhưng (vẫn nghe nói) Huy Đức bị theo dõi gắt gao, cứ mỗi lần rời tòa soạn là có người chạy xe kè kè theo sau. Điện thoại và email cũng có thể bị theo dõi. Đến giữa tháng 8 khi còn dự hội nghị nội tiết thì tôi nghe một anh bạn cho biết Huy Đức đã bị SGTT cho nghỉ việc.

Tôi cũng thỉnh thoảng viết cho SGTT, và đồng tình với những bài viết của anh. Nói tôi ngưỡng mộ những ý kiến sắc sảo của anh cũng đúng. Do đó, khi còn ở Sài Gòn, tôi đã có ý định rủ Huy Đức đi uống cà phê, nhưng chưa làm được điều này. Hôm tháng 7 thì anh ta đi công tác, còn tôi thì sắp về Sydney. Đến tháng 8 tôi bận túi bụi nên cũng không có thì giờ để mời Huy Đức uống cà phê. Thật là tiếc! Hi vọng Huy Đức an toàn trong tương lai.

Hôm nay, đọc tin này mới biết là phóng viên Đoan Trang của Tuanvietnam bị bắt. Tôi vẫn theo dõi đọc những bài viết của Đoan Trang về các vấn đề biển Đông, và rất có cảm tình với cô phóng viên mà tôi biết là còn trẻ này. Trước đây, tôi cũng thường viết cho TuanVietNam (khi đặc san này mới ra đời), nhưng sau này thì bận quá nên rất ít viết cho họ. Dù chưa ghé qua tòa soạn lần này, chưa gặp bất cứ ai trong tòa soạn, nhưng tôi nghe bạn bè báo chí kể rằng TuanVietNam chỉ do vài cô phóng viên trẻ điều hành, và điều này làm tôi phục sát đất. Những người như Đoan Trang và đồng nghiệp của chị ấy trong TuanVietNam (mà tôi không nêu tên) làm tôi còn hi vọng về giới trí thức trẻ ở trong nước.

Điều đáng nói ở đây là sự im lặng của cơ quan chủ quản SGTT và Vietnamnet. Dù phóng viên của họ bị bắt nhưng Vietnamnet thậm chí không có đến một bản tin về chuyện này! Còn SGTT thì im lặng về sự ra đi của Huy Đức. Thái độ này rất khác với giới truyền thông bên Úc mà tôi biết. Còn nhớ một phóng viên của đài truyền hình số 7 và phóng viên của tờ Sydney Morning Herald ra tòa, mà họ đưa tin gần như hàng ngày. Khi một phóng viên kì cựu nào rời tờ báo, tôi thấy họ đều đưa tin rất trang trọng. Thậm chí một cây bỉnh bút đi nghỉ một thời gian (nghỉ hè hay điều trị bệnh) tờ báo đều thông báo cho độc giả biết. Nói thế thôi, chứ tôi cũng hiểu tại sao Vietnamnet và SGTT im lặng, bởi vì họ chịu sự chi phối của Bộ 4T. Khi Bộ 4T không cho phép thì sao họ dám viết gì. Phải thông cảm cho họ!

Đầu tuần này thì nghe tin một blogger nổi tiếng (Người buôn gió) bị bắt. Anh nổi tiếng đến độ những ai hay đọc blog đều biết đến Người buôn gió qua loạt bài Đại Vệ Chí Vị. Có lần ngồi nói chuyện phiếm với bè bạn ở Thanh Đa, một anh bạn nói Người buôn gió chắc chắn phải là một người ngoài Hà Nội, vì theo anh, chỉ có dân “sĩ phu Bắc Hà” mới nghĩ ra những câu chuyện độc đáo và thâm thúy như thế, chứ còn dân miền Nam nếu có bức xúc quá thì chửi vài câu rồi kéo nhau đi … nhậu. Vâng, tôi cũng là một fan của Người buôn gió, và thán phục cái tâm và tầm của anh ta. Nay anh lại bị bắt làm tôi thấy buồn cho không khí báo chí ở trong nước quá.

Dù giới an ninh Việt Nam đánh giá thế nào về những phóng viên vừa kể, tôi vẫn xem họ là những công dân ưu tú và can đảm của Việt Nam.

Điều đáng chú ý là tất cả những phóng viên bị bắt bớ gần đây đều là những người từng viết bài liên quan đến Trung Quốc. Điều này dẫn đến thắc mắc: Chẳng biết các quan bộ hình nước Tề có tác động hay đứng đằng sau giật giây nước Vệ (nói theo ngôn ngữ của Người buôn gió) để bắt bớ những công dân ưu tú này?
Nguyễn Văn Tuấn


Một phóng viên của VietNamNet bị bắt
http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/2009/08/090831_vnn_journalist_arrest.shtml


Tin thêm về blogger Người Buôn Gió
DCVOnline - Tin Ngắn
01-09-2009
http://www.dcvonline.net/php/modules.php?name=News&file=article&sid=6664
Hà Nội - Như bản tin DCVOline đã đưa hôm qua, ông Bùi Thanh Hiếu, tức blogger Người Buôn Gió đã bị công an Hà Hội bắt tuần rồi. Theo bản tin mới nhất của ký gỉa Ben Stocking, thuộc hãng thông tấn AP và có văn phòng ở Hà Nội cho hay công an đã vào nhà và lấy đi ba máy laptop và nhiều tài liệu khác từ nhà ông Hiếu, cũng như lục soát nhà cha mẹ ông, theo một người bạn của ông Hiếu cho hay.
Tuy nhiên, khi được hỏi, công an Hà Nội từ chối bình luận.

Những bài viết của ông Hiếu trên blog của ông đã chỉ trích cách xử lý mối quan hệ với Trung Quốc của đảng Cộng sản Việt Nam cũng như chuyện tranh chấp đất đai với giáo hội Thiên Chúa giáo.
Ông Hiếu, 37 tuổi cũng đã chỉ trích dự án bauxite ở Cao nguyên Trung phần của nhà nước cộng sản. Theo người bạn ông cho hay, ông đã bị công an thẩm vấn nhiều lần trong hai năm 2008 và 2009 về những hoạt động chính trị của ông, bắt đầu sau khi ông tham gia cuộc biểu tình chống Trung Quốc. Công an đã làm áp lực với đối tác làm ăn của ông Hiếu và đã làm ông Hiếu mất việc cũng như mất luôn tiền đầu tư của ông.

Kể từ hôm đầu năm, nhà nước cộng sản bắt đầu siết chặt những sinh hoạt của giới bloggers, chỉ cho phép họ đưa lên blog những vấn đề cá nhân.
Cũng trong tuần rồi, phóng viên Huy Đức cũng bị cho thôi việc với báo Sài Gòn Tiếp thị vì những bài ông viết trên blog "osin" của ông.
Chuyện bắt giam ông Hiếu là sự cố mới nhất trong đợt trấn áp những người bất đồng chính kiến. Hôm tháng Sáu, luật sư Lê Công Định, một người hoạt động ủng hộ dân chủ và bốn người khác bị bắt vì tội "cấu kết với lực lượng thù địch" nhằm chống phá nhà nước.
Trước đó, blogger Điếu Cày cũng bị bắt, bị truy tố về tội trốn thuế và bị kết án 30 tháng tù ở sau khi ông Điếu Cày khuyến khích việc tẩy chay cuộc lễ tiếp đuốc Thế Vận hội ở Sài Gòn. Ông Điếu Cày đã lên tiếng chỉ trích chính sách của Trung Quốc ở Tây Tạng (Tibet) và quần đảo Trường Sa trước đó.
© DCVOnline

Nguồn: Vietnam police detain dissident blogger. AP, by Ben Stocking, 31 Aug 2009