TIN TỔNG HỢP NGÀY 20/12/2025
*****
Từ vụ việc ai là tác
giả bức ảnh ‘Em bé Napalm’, nghĩ về vụ Hồ Duy Hải
Ngô Ngọc Trai
20/12/2025
https://baotiengdan.com/2025/12/20/tu-vu-viec-ai-la-tac-gia-buc-anh-em-be-napalm-nghi-ve-vu-ho-duy-hai/
Mới
đây, xem được bộ phim The Stringer nói về ai là tác giả chụp bức ảnh “Em bé
Napalm” khiến gợi lên trong mình nhiều suy nghĩ.
Bức
ảnh em bé Napalm là một trong số những bức ảnh nổi tiếng nhất về chiến tranh Việt
Nam, góp phần thúc đẩy làn sóng phản chiến ở nước Mỹ, góp phần đưa tới kết thúc
cuộc chiến ở Việt Nam.
Bức
ảnh được hãng thông tấn AP công bố năm 1972 được cho là do phóng viên chiến trường
Nick Út của AP chụp, năm 1973 bức ảnh nhận được giải thưởng danh giá Pulitzer của
hiệp hội ảnh báo chí quốc tế Mỹ.
Sự
nổi tiếng và sức ảnh hưởng của bức ảnh đã đem tới hào quang cho tác giả Nick
Út, cùng với em bé Napalm là cô Phan Thị Kim Phúc, cả hai đã bước lên những bậc
vinh quang, đã gặp gỡ lãnh đạo các quốc gia, được đón tiếp bởi những Tổng thống
và cả Đức Giáo Hoàng.
Ngay
cả ở Việt Nam sách báo bấy lâu nay cũng đều ghi nhận bức ảnh “em bé Napalm” là
của tác giả Nick Út. Có thể nói trong suốt mấy chục năm không có ai đặt ra nghi
ngờ gì về tác giả của bức ảnh.
Nhưng
mới đây một nhóm đoàn làm phim đã công bố những nghiên cứu đánh giá mới của họ,
cho rằng người chụp bức ảnh là một người khác.
Người
khơi lại câu chuyện này là một nhà báo của chính hãng thông tấn AP, ông là người
đã làm việc ở tòa soạn báo AP tại Việt Nam, là người đã rửa bức ảnh. Ông có vợ
khi ấy là người Việt Nam, cũng khi đó ông chỉ là một nhân viên cấp thấp trong
tòa soạn báo, thực hiện công việc tráng phim rửa ảnh để cấp trên lựa chọn ảnh để
đăng báo.
Nay
đã là một ông già đang sống cùng người vợ tại thành phố Hồ Chí Minh, sau nhiều
năm tháng suy nghĩ, day dứt, ông muốn công bố sự việc để như một lời xin lỗi tới
tác giả [thật], người đã chụp bức ảnh.
Thông
qua những người bạn làm báo ở Việt Nam ông đã tìm lại được người mà ông cho là
đã chụp bức ảnh là ông Nguyễn Thành Nghệ. Ông Nghệ hiện sinh sống ở Mỹ, khi đó
đã có mặt tại sự kiện, đã chụp và bán cuộn phim cho hãng tin AP để lấy số tiền
là 20 đôla.
============================
'Vấn đề sống còn': Tổng
thống Hàn Quốc muốn trợ cấp cho người hói
Koh Ewe, Singapore
Hosu Lee,Seoul
BBC News Tiếng Việt
20
tháng 12 năm 2025
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cy072k19nx2o
Tổng
thống Hàn Quốc Lee Jae-myung, người luôn giữ vẻ ngoài chỉn chu, đang thực hiện
sứ mệnh giúp đỡ những người dân bị hói đầu trong nước.
Mục
tiêu chính của ông là chương trình bảo hiểm y tế quốc gia, mà theo ông Lee, cần
chi trả cho các phương pháp điều trị rụng tóc.
Tổng
thống Lee Jae-myung đã đưa ra đề xuất này với các quan chức tại một cuộc họp
báo trong tuần này, lập luận rằng các phương pháp điều trị y tế chứng rụng tóc
trước đây được coi là "thẩm mỹ", nhưng giờ đây được xem là "vấn
đề sống còn".
Bảo
hiểm y tế quốc gia của Hàn Quốc hiện chi trả cho các phương pháp điều trị rụng
tóc do bệnh lý. Tuy nhiên, những người bị rụng tóc do di truyền không được bảo
hiểm, vì tình trạng đó không đe dọa đến tính mạng, theo lời Bộ trưởng Y tế
Jeong Eun-kyeong giải thích tại cuộc họp hôm 16/12.
"Vậy
có phải vấn đề chỉ là định nghĩa bệnh di truyền có được coi là bệnh hay
không?" ông Lee hỏi lại.
Đề
xuất của ông Lee đã nhận được nhiều lời khen từ người dùng mạng xã hội, trong
đó có người thậm chí gọi ông là "vị tổng thống vĩ đại nhất trong lịch sử".
Nhưng
không phải ai cũng hào hứng như vậy - ngay cả những người được hưởng lợi từ việc
trợ cáp điều trị rụng tóc cũng không ngoại lệ.
Động
thái này "có vẻ giống như một chính sách thu hút phiếu bầu", theo lời
Song Ji-hoon, một cư dân 32 tuổi ở Seoul đang dùng thuốc trị rụng tóc.
==========================
Campuchia thấm cái
giá phải trả cho cuộc chiến với Thái Lan
Jonathan Head, Phóng viên Đông Nam Á, đưa tin từ
Campuchia
BBC News Tiếng Việt
19
tháng 12 năm 2025
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c3r72p210p2o
Cái
giá của cuộc chiến biên giới giữa Thái Lan và Campuchia được thể hiện rõ một
cách nghiệt ngã trong bệnh viện Mongkol Borei – một khu nhà thấp tầng thoáng
đãng với cây xanh bao quanh.
Những
người lính bị thương nằm lặng lẽ trên giường bệnh. Một người, tay bị cắt cụt từ
khuỷu trở xuống, ngồi kế bên là người vợ đang mỉm cười và tìm cách động viên
chồng. Vợ và con của một người khác ngồi trên tấm chiếu đặt cạnh giường.
Đôi
tay của bác sĩ gây mê Sar Chanraksmey run lên, khóe mắt rưng rưng khi cho tôi
xem những hình ảnh ghê rợn trên điện thoại về những ca ông điều trị các chấn
thương do vụ nổ.
"Tim
tôi đau nhói," ông nói. "Xin hãy nói với thế giới rằng chúng tôi chỉ
muốn hòa bình."
Đợt
giao tranh thứ hai giữa quân đội hai nước trong chưa đầy sáu tháng qua kéo dài
hơn cuộc chiến năm ngày hồi tháng Bảy, và gây thiệt hại lớn hơn nhiều.
Đã
xảy ra những cuộc đấu pháo dọc theo toàn bộ đường biên giới dài 800km, cùng những
trận đánh ác liệt ở cự ly gần giữa binh sĩ Thái Lan và Campuchia nhằm giành
quyền kiểm soát một vài ngọn đồi có rừng bao phủ.
Không
quân Thái Lan gần như tự do ném bom các mục tiêu bên trong lãnh thổ Campuchia –
quốc gia có hệ thống phòng không hạn chế và lực lượng không quân gần như không
đáng kể.
Trong
khi đó, các tên lửa BM21 đáng sợ của Campuchia – loại vũ khí thiếu độ chính xác
– đã trút xuống phía bên kia biên giới thuộc Thái Lan, khiến một dân thường thiệt
mạng và nhiều người khác bị thương, dù chính quyền Thái đã sớm tiến hành sơ
tán.
==========================
Nghi phạm cầm dao,
ném bom khói và giết chết ba người ở Đài Loan như thế nào?
Martin Yip, Seher Asaf
BBC News Tiếng Việt
20
tháng 12 năm 2025
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cy0p2ev8n7qo
Ít
nhất ba người đã thiệt mạng và chín người khác bị thương sau khi bị một thanh
niên dùng dao điên cuồng tấn công tại thủ đô Đài Bắc của Đài Loan.
Theo
Thủ tướng Đài Loan Trác Vinh Thái, nghi phạm 27 tuổi đã kích hoạt một quả bom
khói tại ga tàu điện ngầm chính của Đài Bắc, trước khi chạy sang một ga khác nằm
trong khu mua sắm đông đúc, vừa chạy vừa đâm người.
Nghi
phạm, được nhà chức trách xác định là Chang Wen, một người đàn ông Đài Loan,
sau đó đã tử vong sau khi rơi từ một tòa nhà nhiều tầng, ông Trác Vinh Thái cho
biết.
Hiện
vẫn chưa rõ động cơ gây án.
Những
vụ tấn công kiểu này rất hiếm xảy ra ở Đài Loan, nơi có tỷ lệ tội phạm bạo lực
thấp. Lần gần nhất một vụ việc tương tự diễn ra ở Đài Bắc là hơn một thập
kỷ trước, vào năm 2014.
Vụ
tấn công hôm 19/12 xảy ra vào khoảng 17h20 giờ địa phương (16 giờ 20 phút
giờ Việt Nam, đúng vào giờ cao điểm buổi chiều của thành phố.
Các
đoạn video lan truyền trên mạng xã hội cho thấy người dân hoảng loạn bỏ chạy
khi một người đội mũ bóng chày, mặc đồ đen ném bom khói qua một con đường đông
xe cộ.
Người
này sau đó được nhìn thấy cầm một con dao lớn đi ngang qua nhiều chiếc ô tô.
======================
Nhật
Bản và 5 nước Trung Á tìm cách « ổn định nguồn cung cấp tài nguyên »
Thanh Hà - RFI
Đăng ngày: 20/12/2025 - 10:49 - Sửa
đổi ngày: 20/12/2025 - 15:11
Bảo đảm các nguồn cung ổn định về khoáng sản
và năng lượng không qua trung gian của Nga : Nhật Bản và 5 nước Trung Á đã
đạt được thỏa thuận về việc phát triển một « hành lang biển Caspi »
nhân thượng đỉnh tổ chức tại Tokyo hôm 20/12/2025. Sự kiện diễn ra trong bối cảnh
Nga và Trung Quốc đang tìm cách mở rộng ảnh hưởng thương mại và kinh tế tại khu
vực giàu tài nguyên vốn từng thuộc về Liên Xô cũ.
Theo báo tài chính Nikkei Asia, trong cương vị
chủ nhà, thủ tướng Nhật Sanae Takaichi đã tiếp lãnh đạo 5 nước Trung Á,
Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tadjikistan, Turkmenistan và Uzbekistan. Các bên liên
quan đã thông qua bản « tuyên bố Tokyo », với những
cam kết giảm phát thải carbon, tạo thuận lợi cho logistics và hợp tác trong
phát triển nguồn nhân lực - nhất là « phát triển một tuyến vận tải
kết nối Trung Á với châu Âu mà không đi qua Nga, nhằm bảo đảm nguồn cung ổn định
các khoáng sản quan trọng và năng lượng ».
======================
Có gì đáng chú ý khi
Bộ Tư pháp công bố loạt ảnh mới vụ ông Epstein?
BBC News Tiếng Việt
20
tháng 12 2025, 14:36 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c62vxpen53yo
Các
hồ sơ vừa được công bố liên quan đến hai cuộc điều tra hình sự về ông Jeffrey
Epstein do Bộ Tư pháp Mỹ tiến hành, tiết lộ thêm một số thông tin mới.
Các
cuộc điều tra này đã thu thập một khối lượng lớn tài liệu, trong đó có cả biên
bản phỏng vấn các nạn nhân và nhân chứng, cũng như các vật phẩm bị tịch thu từ
các cuộc đột kích vào nhiều bất động sản của ông Epstein.
Vẫn
chưa rõ đây có phải là đợt công bố đầu tiên trong nhiều đợt hay không, nhưng chắc
chắn một số hồ sơ sẽ không được công khai, trong đó có các tài liệu liên quan đến
các cuộc điều tra hình sự đang diễn ra, những tài liệu nhận dạng nạn nhân, hoặc
chứa hình ảnh về lạm dụng, cái chết hoặc thương tích.
Các
hồ sơ này tách biệt với các tài liệu và hình ảnh khác được các nghị sĩ Dân chủ
trong Ủy ban Giám sát Hạ viện công bố trong những tuần gần đây.
BBC
hiện vẫn đang xem xét tài liệu mới được công bố. Dưới đây là một số
chi tiết đáng chú ý.
Việc
xuất hiện trong những bức ảnh không ngụ ý bất kỳ hành vi sai trái nào.
======================
Bài diễn văn tối thứ
tư của Trump sặc mùi sợ hãi hoảng loạn, mắng mỏ dân chúng HK là lũ vô ơn
Bùi Như Mai
DEC
19, 2025
https://www.youtube.com/watch?v=_XJsGTbNjro
.
====================
Đại
diện Mỹ - Nga gặp nhau tại Miami thúc đẩy đàm phán chấm dứt chiến tranh Ukraina
Anh Vũ - RFI
Đăng
ngày: 20/12/2025 - 11:08
Đặc phái
viên Nga hôm nay, 20/12/2025, tới Miami, bang Florida, gặp các quan chức Mỹ, nhằm
thúc đẩy các cuộc thảo luận mới nhất về chấm dứt chiến tranh Ukraina, trong bối
cảnh chính quyền tổng thống Donald Trump tìm cách đốc thúc Matxcơva và Kiev đạt
được một thỏa thuận.
Trên
mạng xã hội X, đặc phái viên của tổng thống Nga phụ trách các vấn đề kinh tế,
ông Kirill Dmitriev, cho biết hôm nay 20/12 đang trên đường tới Miami (Mỹ) để
thảo luận với các quan chức Mỹ nhằm tìm kiếm giải pháp chấm dứt chiến
tranh Ukraina kéo dài hơn 4 năm qua.
======================
THỎA THUẬN NGỪNG BẮN
TỪ BERLIN ĐÃ CHẾT NGAY TỪ KHI BẮT ĐẦU — CHÂU ÂU GIỜ PHẢI TÀI TRỢ CHO CUỘC CHIẾN
Mỹ Đang Bối Rối. Putin Thì Tỉnh Như Ruồi.
Châu Âu Phải Định Giá Lại Cuộc Chiến.
Shankar Narayan | 18/12/2025 |
Nhà
phân tích chuyên về chính trị, dân chủ và các vấn đề quốc tế
Hnb Tran cùng với Phúc Lai GB, dịch thuật
https://www.facebook.com/van.tran.562329/posts/pfbid0iEx4oCW9JcMVGn57kc9tXNsuWHd7jr6cUV9qmyeXqzfgbmtfRDDw7pDVYyYNE3pul
Bài
substack này được tác giả viết vào ngày EU trao đổi về một kế hoạch tài chính để
hỗ trợ Ukraine, cũng đồng thời là an ninh cùa cả Châu Âu. Lục địa này đang đối
mặt với sự hung hãn ở mức chuột bị dồn vào chân tường của một nước Nga đầy thù
hận và tham vọng. Lục địa này không còn được phép mơ màng về một chính quyền Mỹ
không có một chính sách đối ngoại mạch lạc, đầy sự hỗn loạn, không có sự hiểu
biết chung về các ưu tiên của chính mình, chứ đừng nói đến một kế hoạch để thực
hiện chúng – một nước Mỹ mà châu Âu chưa từng thấy trong cuộc xung đột tầm cỡ
như hiện nay. Ở thời điểm này, Châu Âu không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tự
mình hành động. Khi Mỹ quay đầu, thì Châu Âu không còn được phép ngây thơ.
Và
EU đã hành động dứt khoát: Rạng sáng 19/12/2025, EU chính thức thông qua gói hỗ
trợ tài chính trị giá 90 tỷ euro cho Ukraine cho giai đoạn 2026–2027 - ND
.
Mọi
ảo tưởng còn sót lại rằng tiến trình ngừng bắn Berlin vẫn còn khả thi nên được
dẹp bỏ ngay bây giờ.
Phóng
viên trưởng của #Financial_Times, Christopher Miller,
đưa tin từ Kyiv hồi đầu ngày hôm nay 18/12, cho biết Vladimir Putin đã bác bỏ bản
đề xuất ngừng bắn Ukraine, Mỹ và châu Âu được soạn thảo tại Berlin. Không có sự
mơ hồ, không có sự trì hoãn, và không có sự tạm dừng chiến thuật nào. CÂU TRẢ LỜI
CỦA MOSCOW ĐẾN NGAY LẬP TỨC — VÀ ĐÓ LÀ KHÔNG.
=================
Mỹ
thông báo chiến dịch tấn công “ồ ạt ” IS tại Syria, đánh trúng “hơn
70 mục tiêu”
Anh Vũ - RFI
Đăng
ngày: 20/12/2025 - 11:40
Bộ Quốc
phòng Mỹ thông báo đã mở chiến dịch tấn công “ồ ạt lớn” tại Syria nhắm vào các
chiến binh của tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS), cùng các cơ sở hạ tầng và kho vũ
khí, vào ngày thứ Sáu, 19/12/2025. Theo lời tổng thống Donald Trump, đây xem
là đòn “trả đũa rất nặng nề” sau vụ tấn công của IS hôm thứ Bảy tuần trước
khiến hai binh sĩ Mỹ và một phiên dịch viên thiệt mạng tại Syria.
Quân
đội Mỹ đã phát động một chiến dịch tại Syria vào thứ Sáu, ngày 19 tháng 12, để "tiêu
diệt các chiến binh, cơ sở hạ tầng và các địa điểm chứa vũ khí của Nhà nước Hồi
giáo", theo thông báo trên mạng X của bộ trưởng Quốc Phòng Pete
Hegseth. Ông nói thêm đây là sự "đáp trả trực tiếp" và "lời
tuyên bố trả thù" sau vụ tấn công khiến hai binh sĩ Mỹ và một
phiên dịch viên thiệt mạng tại Syria hôm thứ Bảy tuần trước. Tổng thống Mỹ
Donald Trump viết trên mạng Truth Social : "Chúng ta đang tấn
công rất mạnh vào các thành trì của IS" và đây là "đòn
trả đũa rất mạnh".
====================
Mỹ
- Venezuela : Tổng thống Trump duy trì « khả năng chiến tranh »
Thanh
Hà - RFI
Đăng
ngày: 20/12/2025 - 11:24 - Sửa đổi ngày: 20/12/2025 - 15:09
Tổng
thống Hoa Kỳ Donald Trump tố cáo đồng cấp Venezuela Nicolas Maduro « đứng
đầu một đường dây buôn ma túy » và đây là một trong những lý do,
từ mùa hè vừa qua, Mỹ triển khai nhiều phương tiện quân sự đến vùng biển
Caribe, ngoài khơi Venezuela. Tổng thống Trump chỉ thông báo một cách mơ hồ
là « những vụ bắt giữ tàu dầu của Venezuela sẽ tiếp diễn trong thời
gian tới ». Lãnh đạo Nhà Trắng không đi sâu vào chi tiết và đã từ
chối tiết lộ mục tiêu của Mỹ về khả năng lật đổ chế độ của ông Maduro.
Về
phần ngoại trưởng Marco Rubio họp báo hôm qua, ông tuyên bố « Mỹ
không thể chấp nhận nguyên trạng với chế độ ở Venezuela », do vậy « mục
tiêu của Hoa Kỳ là hay đổi cục diện và đó là lý do vì sao tổng thống
(Trump) làm những gì ông ấy đang làm ». Tuy nhiên, ngoại trưởng
Rubio đã tránh khẳng định liệu Hoa Kỳ có nhắm tới việc lật đổ chính quyền
Venezuela hay không.
============================
Châu
Âu coi Ukraina là tuyến đầu chống xâm lược Nga, Mỹ chấp nhận ''hỗ trợ an ninh''
Kiev
Trọng
Thành - RFI
Đăng
ngày: 21/12/2025 - 00:44
Tổng
thư ký NATO tuyên bố các nước châu Âu phải sẵn sàng đối phó với một cuộc đại
chiến do Nga phát động. Thông báo được đưa ra ngày 11/12/2025 tại Berlin. Cùng
ngày Liên Âu ra quyết định phong tỏa vô thời hạn hơn 200 tỉ tài sản của Nga tại
châu Âu, tạo điều kiện thuận lợi cho việc khối 27 nước ra quyết định vay 90 tỉ
euro, ít ngày sau đó, để tài trợ cho cuộc kháng chiến của Ukraina.
Trong
bối cảnh tiếng nói của châu Âu bênh vực Kiev trong các đàm phán về hòa bình cho
Ukraina, dựa trên kế hoạch của chính quyền Trump, có trọng lượng hơn, phía Mỹ
đã chấp nhận có các « hỗ trợ về an ninh » cho Kiev, một khi thỏa
thuận hòa bình được thông qua, sau các thương lượng tại Berlin (ngày 14 và
15/12). Đây là một điều kiện tiên quyết trước mọi thương lượng liên quan đến
lãnh thổ Ukraina, điều mà các đồng minh châu Âu của Kiev đòi hỏi.
Việt Nam cuối thu
2025 (Phần 3): Chuyện phòng trà
Nguyễn Thọ / Báo
Tiếng Dân
14/12/2025
https://baotiengdan.com/2025/12/14/viet-nam-cuoi-thu-2025-phan-3-chuyen-phong-tra/
Hà
Nội giờ đây đã vắng bóng dần các quán cóc bán nước chè. Thay vào đó là các quán
cà phê. Thế là ngày nào tôi cũng được cà phê với bạn bè, hoặc nếu không cũng xuống
quán cà phê gần nhà nhâm nhi. Đó là những giây phút hữu ích, vì tôi nhận được
khá nhiều thông tin.
Nói
to là thói quen của người Việt, hơn thế nữa người mình nổi tiếng là quan tâm đến
thời cuộc. Quan tâm chỉ để đỡ bức xúc mà không phải làm gì để cho ra nhẽ thì ai
chả thích! Vì vậy từ thời đói ăn, đói tin đến thời đại tiểu đường vì ăn nhiều
và lộng ngôn vì nhiễm độc mạng, quán trà luôn là nơi phát sinh các loại tiếu
lâm chính trị, các loại tin đồn. Tôi thường ngồi nghe, không tham gia, bình luận,
vì mình đâu có ở trong nước. Chỉ khi ai bênh Nga xâm lăng, tôi mới lên tiếng.
So
với đợt về nước bảy tháng trước thì không khí nay có phần lắng hơn. Phải chăng
những phấn khích do các đợt kỷ niệm A50, A80 [1] đã qua đi. Không còn niềm vui
được đứng bên các anh bộ đội cao mét tám, đẹp trai, lon ngù rực rỡ, được hưởng
những màn pháo hoa rực trời? Không đâu, người Việt là vua mua vui, coi mình là
dân tộc hạnh phúc nhất hành tinh. Nào là hội lớp, hội trường, hội hưu, hội
lính, hội chém gió… thiếu gì cách vui.
Có
lẽ lý do chính là cái khí thế “Kỷ nguyên vươn mình” đang nguội đi. Những người
từng cổ vũ cho “Tập trung quyền lực để tăng tốc cải cách” nay đã thận trọng
hơn. Tôi không dám khẳng định những than phiền bên cốc cà phê rằng: “Sáp nhập
hành chính đang gây xáo trộn, khó khăn lớn cho cán bộ và dân tình, trong khi số
tiền tiết kiệm được lại không như mong đợi”. Nhưng rõ ràng những hoán vị
liên tục lãnh đạo Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Ban kiểm tra Trung ương v.v..
khiến cho người ta lo ngại.
Tôi
không chia sẻ những so sánh coi Vượng và VinFast như Musk và Tesla của Việt
Nam. Khoảng cách về quy mô kinh tế, công nghệ và mức ảnh hưởng chính trị vẫn
còn một trời một vực. Tuy nhiên tôi phì cười về những so sánh rất tiếu lâm của
họ.
***
Việt Nam cuối thu
2025 (Phần 2): Người đất Quảng
Nguyễn Thọ
10/12/2025
https://baotiengdan.com/2025/12/10/viet-nam-cuoi-thu-2025-phan-2-nguoi-dat-quang/
Đến
thăm anh Nguyên Ngọc trưa ngày 11.11 còn có nhà thơ Thanh Thảo và
nhà văn Thái Bá Lợi, hai các cây bút có tên tuổi ở Việt Nam, đều đã U90.
Quả là diễm phúc cho tôi được nghe tâm sự của hai anh. Hy vọng sẽ có dịp được kể.
Anh Thái Bá Lợi đang nằm viện với chỉ số tiểu đường vượt xa mức cho phép. Nhưng
anh vẫn cười tỉnh bơ và “trốn” viện hai lần ra chơi với chúng tôi. Anh Thanh Thảo
ở Quảng Ngãi được con dâu lái xe ra thăm bác Ngọc. Cháu Hương là một doanh nhân
trẻ, xinh đẹp như minh tinh. Cháu lái chiếc xe Mercedes đen láng bóng đưa anh
Giao và tôi về khách sạn bên bờ sông Hàn. Hương đi chiếc xe đó để từ thị xã Quảng
Ngãi nhỏ bé triển khai các hoạt động kinh doanh quanh vùng. Thành công của một
cô gái từ một xứ hẻo lánh như vậy thật đáng khâm phục.
Đà
Nẵng coi mình là thành phố đáng sống nhất VIệt Nam. Điều đó cần phải được khẳng
định thêm một cách khách quan. Vỉa hè vẫn khấp khểnh, vẫn bị lấn chiếm, không
có chỗ cho người đi bộ như tôi. Người dân vẫn quen thói bóp còi xe máy. Nhưng
rõ ràng đây là một thành phố quy hoach ngăn nắp hơn, ít ô nhiễm và không tắc đường
như Hà Nội hay Sài Gòn.
Trên
đường Bạch Đằng, gần khách sạn, tôi phát hiện một nhà vệ sinh công cộng. Đẩy cửa
kính vào là hai khu vệ sinh sạch sẽ nam nữ riêng biệt. Tôi hỏi chị lao công
đang dọn vệ sinh: “Có mất phí không?”. Chị chỉ vào cái hộp gỗ nhỏ trên bàn, nói
là tùy tâm. Chỉ riêng chuyện đó khiến Đà nẵng dễ sống hơn các đô thị khác.
Lướt
qua tạp chí “Đất Quảng”, tôi thấy thành phố này giữ chân được nhiều nhân tài.
Các bài viết góc cạnh của các anh Thanh Thảo, Thái Bá Lợi hay nhà báo Trần
Tuấn đều có chỗ đứng trong đó. Trong khi nhà văn Nguyên Ngọc “được cố tình
ẩn” trên các diễn đàn văn học thì tạp chí này viết về buổi ra mắt cuốn “Dọc đường
2” của anh tại Đại học sư phạm Đà Nẵng. “Dọc đường 2” thực chất là một lời nhắc
nhở trí thức Việt nhớ đến sứ mệnh khai sáng của mình. [1]
Nhà
xuất bản Đà Nẵng từng nổi tiếng là một nhà xuất bản rộng mở cho đến khi bị đóng
cửa tháng 5 vừa rồi.
***
Việt Nam cuối thu
2025 (Phần 1): Những người bạn vong niên
Nguyễn Thọ
08/12/2025
https://baotiengdan.com/2025/12/08/viet-nam-cuoi-thu-2025-phan-1-nhung-nguoi-ban-vong-nien/
Thế
là tôi lại về Việt Nam, vào cuối thu 2025. Trước đây, khi má tôi còn sống, về
chăm bà là nghĩa vụ. Khi má mất cuối năm 2021, tôi đã tưởng rằng sợi dây ràng
buộc mình với Việt Nam đã đi theo bà. Nhưng từ đó đến nay tôi đã về nước bốn lần,
lần nào cũng ở lại 4-5 tuần. Tôi đi dọc đất nước, từ Hà Nội đến Quảng Bình, Quảng
Trị, Huế, Đà Nẵng, Qui Nhơn, Nha Trang và Sài Gòn. Sợi dây đó còn nguyên. Nó vẫn
đủ sức kéo tôi ra khỏi mọi lo ngại đường dài, đi xa của lão già 74.
Mục
tiêu chính của chuyến đi lần này là quyển sách thứ hai của kẻ tay ngang. Tôi đã
tìm cách xuất bản nó từ hơn một năm nay và cuối cùng cái gì phải đến đã đến.
Nói như vậy không có nghĩa là cứ há miệng thì sung sẽ rơi vào. May mắn chỉ đến
với ai quyết làm đến cùng. Tôi quyết in sách trong nước, mặc dù biết rằng nhiều
nhà xuất bản hải ngoại sẵn sàng in sách của mình. Dù sống ở nước ngoài đã hơn nửa
đời người, tôi vẫn cứ nghĩ là mình đang sống trong nước. Tôi thích viết để tâm
sự với bà con ở đó. Thế là lại hăm hở chuẩn bị lên đường.
Được
biết anh Nguyễn Ngọc Giao ở Paris cũng về đợt này, tôi tìm cách phối hợp chuyến
đi của mình với lộ trình của anh để có nhiều cơ hội tháp tùng anh. Tôi không chỉ
coi anh như người anh lớn, mà còn là một nhân cách để học hỏi. Ở tuổi 85, anh
Giao vẫn có trí nhớ tuyệt vời để kể cho tôi nhiều góc khuất, từ hiệp định
Genève đến hòa đàm Paris, từ chế độ giáo dục miền Nam đến nền kiểm duyệt miền Bắc.
Ai muốn tìm hiểu Nguyễn Ngọc Giao, chỉ cần “google” hoặc “AI” thì sẽ biết anh
là người phiên dịch tiếng Pháp cho các ông Lê Đức Thọ, Xuân Thủy trong hòa đàm
Paris (1968-1973), là ông bố chồng của siêu sao nhạc rap Suboi, là ông trùm “Ăn
cơm quốc gia thờ ma cộng sản”… Nhưng ít ai biết về những đau khổ của anh khi bị
cấm cửa về Việt Nam bao nhiêu năm trời.
Lý do anh bị cấm về nước có thể bao gồm bản án
7 tội mà
anh kể công khai trên Facebook.
Người
Việt lớn tuổi chắc còn nhớ đến ông Georges Boudarel (tên Việt là Đại Đồng), một
trí thức cánh tả Pháp từng giúp Việt Minh trong chiến tranh Đông Dương
I(1945-1954). Ông bị tòa án Pháp xử tử hình vắng mặt vì tội “Phản quốc”. Năm
1964 ông rời Việt Nam vì muốn tránh những ảnh hưởng của chủ nghĩa Mao, nhưng
không về Pháp được vì bản án tử hình còn treo lơ lửng. Ông phải tá túc ở Tiệp
Khắc đến 1966. Khi Pháp ân xá cho tất cả các cựu binh bị kết tội trong chiến
tranh Đông Dương và Algerie ông mới được về nước. Ở đó trong những năm 1990 ông
trải qua “Vụ án Boudarel” mà nếu viết ra có thể là cả một cuốn sách.
Ông
mất năm 2003 tại Paris với nguyện vọng: Một phần tro cốt được mang về rải ở Việt
Nam. Không ai khác, chính anh Giao được trao nhiệm vụ này bởi tình bạn khăng
khít của hai người. Vì vướng lệnh cấm nhập cảnh nên mãi đến 2020 anh Giao mới
thực hiện được nguyện vọng của người bạn quá cố. Chuyện anh Giao mang hài cốt
Boudarel về Việt nam có
thể đọc ở đây.
No comments:
Post a Comment