Việt Nam nằm trong
nhóm 'ăn nhựa' nhiều nhất thế giới
BBC News Tiếng Việt
12
tháng 6 năm 2024
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cgxxe5e1qk1o
Các
nhà khoa học từ Đại học Cornell (Mỹ) trong một nghiên cứu mới đây đã chỉ ra người
dân Việt Nam nằm trong nhóm hấp thụ vi nhựa nhiều nhất thế giới.
Nghiên
cứu của Đại học Cornell (Mỹ) chỉ ra trung bình mỗi người Việt Nam
"ăn" 363,6 mg vi nhựa mỗi ngày. Ảnh: Rác nhựa ở Thanh Hóa, ảnh chụp
vào năm 2018.
Các
nhà nghiên cứu của Đại học Cornell chỉ ra con người hấp thụ vi nhựa qua hai đường
chính: thực phẩm và không khí.
Các
nước Đông Nam Á dẫn đầu bảng xếp hạng trong nghiên cứu tính theo bình quân đầu
người, với các trường hợp điển hình là Việt Nam, Indonesia, Philippines và
Malaysia.
Người
dân Việt Nam xếp thứ 4 trong chỉ số tiêu thụ nhiều vi nhựa nhất
qua đường thực phẩm. Nghiên cứu chỉ ra trung bình mỗi người Việt Nam
"ăn" 363,6 mg vi nhựa mỗi ngày.
Trong
khi đó, người dân Trung Quốc và Mông Cổ đứng đầu về lượng hấp thụ vi nhựa trong
không khí.
Nghiên
cứu tiến hành khảo sát 109 quốc gia, lấy dữ liệu từ năm 1990 - 2018, được hoàn
thiện và xuất bản vào tháng 4/2024. Các nhà khoa học cũng tính đến các yếu tố
như thói quen ăn uống, công nghệ chế biến thực phẩm và nhân khẩu học.
Vi
nhựa, theo định nghĩa của các nhà khoa học của Đại học Cornell, là những hạt nhựa
có kích thước nhỏ hơn 5 mm. Chúng có thể là những sợi, mảnh, hạt vụn đến từ các
sản phẩm nhựa bị vỡ, bong tróc, hư hỏng.
Quá
trình sản xuất, xử lý nhựa không đúng cách cũng khiến vi nhựa tràn ra ngoài môi
trường.
Bệnh
viện Đại học Y Huế định nghĩa vi nhựa là "những mảnh nhỏ được hình thành từ
quá trình phân hủy các sản phẩm nhựa như chai nhựa, túi nilon, đồ dùng bằng nhựa,…
thải ra môi trường".
Ngoài
ra, chúng còn được tạo ra ở kích thước siêu nhỏ trong các sản phẩm kem đánh
răng và chất tẩy tế bào chết.
Một
số nghiên cứu đã chứng minh mối
quan hệ giữa vi nhựa và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng của con người.
Chúng chứa những hóa chất độc hại có thể gây ung thư, bệnh tim hoặc khiến thai
nhi kém phát triển.
·
Nhựa tự phân huỷ
trong cuộc khủng hoảng rác thải
28 tháng 12 năm 2019
·
Làm sao chống lại một
thế giới tràn ngập rác thải nhựa?
15 tháng 11 năm 2019
·
Những con đường làm
từ rác thải nhựa
7 tháng 4 năm 2021
Vì
sao người Việt Nam 'ăn nhựa' nhiều?
Việt Nam nằm trong nhóm tiêu thụ hải sản hàng
đầu thế giới
Nghiên
cứu chỉ ra quá trình công nghiệp hóa ở các nước đang phát triển, đặc biệt là tại
Đông Nam Á, là nguyên nhân chính dẫn đến việc tốc độ sử dụng nhựa tăng mạnh. Hoạt
động xả thải nhựa ra môi trường tự nhiên từ đó cũng tăng theo.
Trong
khi đó, các quốc gia phát triển lại chứng kiến chiều hướng ngược lại.
Vi
nhựa trong không khí ghi nhận tại Việt Nam cao gấp 8 lần so với tại Nhật Bản.
Việt Nam đứng thứ
hai thế giới về nhập khẩu rác thải, phế liệu nhựa, chỉ sau Malaysia, với
lượng rác thải nhựa nhập khẩu hơn 2 triệu tấn trong năm 2022, theo Liên minh
Không rác Việt Nam (Vietnam Zero Waste Alliance - VZWA).
Đánh giá về
thực trạng này, VZWA cho biết:
“Chất
thải nhựa nhập khẩu là hiện nay rất cần để bổ sung cho nguồn cung trong nước và
đáp ứng nhu cầu nguyên liệu cho ngành sản xuất, tái chế nhựa của Việt
Nam."
Cổng
thông tin điện tử Chính phủ Việt Nam trong năm 2023 cũng cho biết sản xuất của
Việt Nam "phụ thuộc khá nhiều vào nhập khẩu nguyên vật liệu".
Việt
Nam có những làng nghề chuyên thu gom, xử lý phế liệu, rác thải nhựa, đơn cử
như làng Minh Khai tại huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên.
Tuy
nhiên, việc xử lý rác thải nhựa ở các làng nghề như vậy có nhiều rủi ro do sử dụng
máy móc lạc hậu, khiến cho phần nhựa không thể tái chế bị vứt bỏ bừa bãi, gây ô
nhiễm môi trường. Nước trong quá trình xử lý nhựa mang các vi nhựa theo dòng chảy
đi ra sông, biển.
Các
hạt vi nhựa khi đi ra môi trường nước sẽ bị các sinh vật phù du ăn phải. Sau
đó, các loài cá, động vật thủy sinh ăn các sinh vật phù du, và con người khi
tiêu thụ những thủy hải sản này sẽ vô tình hấp thụ luôn cả vi nhựa.
Một
báo cáo được công bố vào tháng 4/2024 của Liên Hiệp Quốc chỉ ra rằng Việt Nam đứng
thứ 4 trong các quốc gia xả phế liệu, rác thải nhựa ra biển nhiều nhất thế giới.
Nghiên
cứu từ Đại học Cornell cho biết hơn 50% lượng vi nhựa người dân Việt Nam
"ăn" phải đến từ môi trường nước, đặc biệt là hải sản.
Một
báo cáo khác của Liên Hợp Quốc được xuất bản vào đầu tháng 6/2024 cho thấy Việt
Nam cùng 9 quốc gia khác đang chiếm đến 90% tổng sản lượng nuôi trồng thủy sản
trên toàn cầu.
Báo
Thanh Niên trong một bài viết vào tháng 3/2023 thông tin rằng Việt Nam nằm
trong nhóm quốc gia tiêu thụ hải sản cao nhất thế giới với 37 kg/người/năm.
Ngoài
ra, vi nhựa cũng xuất hiện trong trái cây, rau, ngũ cốc, đồ uống, đường, muối
và các gia vị khác.
Các
công nghệ chế biến thực phẩm khác nhau cũng tạo ra lượng vi nhựa trong đồ ăn
khác nhau.
Chẳng
hạn, mức tiêu thụ muối ăn bình quân đầu người ở Indonesia và Mỹ tương đương
nhau, nhưng nồng độ vi nhựa trong muối ăn của Indonesia cao hơn khoảng 100 lần.
Giải
pháp nào cho Việt Nam?
Báo
cáo trong tháng 4/2024 của Liên Hợp Quốc cho thấy Việt Nam đang là một trong những
điểm đến hàng đầu của rác thải trên thế giới
Đối
với Việt Nam cũng như một số nước Đông Nam Á khác bao gồm Indonesia, Malaysia
và Philippine, các nhà khoa học ở Đại học Cornell cho rằng cần có các biện pháp
kiểm soát dòng chảy của chất thải hiệu quả cũng như cải thiện hệ thống xử lý nước
thải.
Giải
pháp này càng đặc biệt quan trọng khi người dân những quốc gia trên hấp thụ vi
nhựa chủ yếu qua đường hải sản.
Việc
thay thế chất liệu nhựa trong quá trình đóng gói thực phẩm, nước uống cũng nên
được thay thế, qua đó hạn chế việc vi nhựa nhiễm vào đồ ăn, thức uống.
Về
lâu dài, các nhà nghiên cứu của Đại học Cornell cho rằng các nước phát triển
nên chia sẻ công nghệ cho những nước đang chịu tác hại nặng nề của nhựa.
Bên
cạnh đó, cần có sự san sẻ về gánh nặng rác thải. Các nhà khoa học cho rằng rác
thải, phế liệu cũng nên được đưa đến những quốc gia có công nghệ xử lý tiên tiến
và khả năng quản lý hiệu quả thải.
Báo
cáo trong tháng 4/2024 của Liên Hợp Quốc cho thấy Việt Nam đang là một trong những
điểm đến hàng đầu của rác thải trên thế giới, và các chuyên gia thừa nhận tình
trạng rác ở quốc gia này hiện bị quá tải, không thể nào xử lý hết.
Bà
Coleen Salamat, chuyên viên về thương mại chất thải khu vực châu Á-Thái Bình
Dương của tổ chức Break Free From Plastic, nhận định:
"Tôi
nghĩ điều quan trọng nằm ở những nhà cầm quyền. Các nước phát triển thường nhắm
đến các nước đang phát triển mà có chính sách, quy chế lỏng lẻo để xuất khẩu
rác tới đó."
---------------
Tin
liên quan
·
Báo cáo LHQ: Việt
Nam là điểm đến hàng đầu của rác thải
2
tháng 5 năm 2024
·
Ô nhiễm nhựa trong thực
phẩm hàng ngày
3
tháng 2 năm 2020
·
Tại sao sinh vật biển
ăn đồ nhựa đến chết?
10
tháng 4 năm 2018
No comments:
Post a Comment