THẾ GIỚI HÔM NAY : 11/06/2024 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 11/06/2024

The Economist 

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

11/06/2024,

https://nghiencuuquocte.org/2024/06/11/the-gioi-hom-nay-11-06-2024/

 

Các đảng dòng chính của Pháp – Đảng Xã hội trung tả và Đảng Xanh, cũng như Đảng Cộng hòa trung hữu – đã từ chối lời đề nghị từ tổng thống Pháp Emmanuel Macron để thành lập một liên minh chống lại phe cực hữu trước cuộc bầu cử lập pháp vào cuối tháng. Ông Macron giải tán Quốc hội vào Chủ Nhật sau khi kết quả thăm dò hậu​​ bầu cử vào Nghị viện châu Âu cho thấy các đảng cực hữu đã thu được thắng lợi đáng kể. Mặt trận Quốc gia của Marine Le Pen được dự đoán sẽ thắng gần 32% số phiếu bầu – cao hơn gấp đôi tỷ lệ mà đảng của ông Macron giành được.

 

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã gặp Binyamin Netanyahu, thủ tướng Israel, tại Jerusalem để thúc đẩy một đề xuất ngừng bắn giữa Israel và Hamas. Trước đó, ông Blinken – người đang có chuyến đi thứ tám tới Trung Đông kể từ ngày 7 tháng 10 – đã gặp tổng thống Ai Cập ở Cairo. Chuyến thăm diễn ra sau khi Benny Gantz từ chức khỏi nội các chiến tranh của Israel vào Chủ nhật do mâu thuẫn với ông Netanyahu về các kế hoạch thời hậu chiến cho Gaza.

 

Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đã bỏ phiếu với tỉ lệ 14-1 ủng hộ kế hoạch của Mỹ về thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas. Nghị quyết sẽ đề xuất một thỏa thuận ba giai đoạn, được tổng thống Joe Biden tán thành, để chấm dứt chiến tranh. Hamas vẫn chưa ủng hộ kế hoạch và Israel khó có thể chấp nhận bất kỳ thỏa thuận nào để Hamas kiểm soát Gaza.

 

Người đứng đầu cơ quan tái thiết sau chiến tranh của Ukraine đã từ chức sau khi bị chính phủ cấm tham dự hội nghị bàn về tái thiết Ukraine ở Berlin khai mạc vào thứ Ba. Việc Mustafa Nayyem từ chức diễn ra sau khi một loạt thành viên của đội ngũ giám sát các nỗ lực tái thiết từ chức. Hai quan chức chịu trách nhiệm chống tham nhũng và mua sắm cũng từ chức, còn bộ trưởng cơ sở hạ tầng đã bị cách chức vào tháng 5.

 

Cổ phiếu các ngân hàng Pháp giảm mạnh sau thông báo bầu cử của ông Macron. Société Générale và BNP Paribas giảm gần 6%, trong khi Crédit Agricole giảm 4,3%. Các nhà đầu tư lo ngại rằng cuộc bầu cử sẽ làm chệch hướng các kế hoạch củng cố tài khoá rất cần thiết. Cổ phiếu trong lĩnh vực xây dựng và vật liệu cũng sụt giảm. Trong khi đó, đồng euro giảm xuống mức yếu nhất so với đồng đô la Mỹ trong gần một tháng.

 

Quỹ đầu tư chủ động Elliott Management đã tiết lộ số cổ phần trị giá khoảng 1,9 tỷ USD, tương đương 11%, trong Southwest Airlines — và đề xuất các kế hoạch nhằm xoay chuyển tình hình hoạt động “đáng thất vọng” trong nhiều năm qua của công ty hàng không này. Trong một lá thư gửi hội đồng quản trị của Southwest, Elliott, hiện là một trong những cổ đông lớn nhất của công ty, nói rằng CEO Bob Jordan đã tạo ra những kết quả “không thể chấp nhận được” và kêu gọi đại tu ban lãnh đạo và hội đồng quản trị.

 

Một bài nghiên cứu mới cho thấy voi, cũng như con người, gọi nhau bằng tên. Những cái tên này không có tính đặc hiệu như tên của con người, mà ẩn trong những âm thanh tần số thấp của loài voi khi chúng giao tiếp trên một khoảng cách xa. Những phát hiện này là bằng chứng cho thấy trí thông minh của voi tương đồng với con người về nhiều mặt.

 

Con số trong ngày: 9%, là tỷ lệ người dân Chicago nói rằng thị trưởng thành phố đang làm việc “trên mức trung bình,” theo một cuộc thăm dò được thực hiện vào cuối tháng 4.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

Nội các chiến tranh Israel mất lãnh đạo phe đối lập

Vào Chủ nhật, Benny Gantz đã tuyên bố rời khỏi nội các chiến tranh của Israel và quay trở lại phe đối lập với đảng trung dung của mình. Quyết định được ông đưa ra sau khi thủ tướng Binyamin Netanyahu từ chối trình bày một kế hoạch toàn diện sau chiến tranh cho Gaza. Động thái của ông Gantz có thể sẽ không thay đổi chính sách của Israel trong ngắn hạn, và sẽ không lật đổ chính phủ. Nhưng ông Netanyahu vẫn đang chịu nhiều áp lực, lần này là từ các đối tác cánh hữu của ông.

 

Họ kiên quyết phản đối đề xuất ngừng bắn mà Israel đưa ra với Hamas vào tháng trước, vốn được ông Gantz và cộng đồng an ninh Israel ủng hộ. Thay vào đó, họ yêu cầu ông leo thang chiến tranh, cả ở Gaza và chống lại Hizbullah ở Lebanon. Hôm thứ Ba, ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã có mặt tại Israel để kêu gọi các quan chức tiếp tục thỏa thuận. Không có ông Gantz trong nội các chiến tranh, việc đạt được mục tiêu đó có thể còn khó khăn hơn trước.

 

 

Hội nghị bàn về tái thiết Ukraine khai mạc

Ngân hàng Thế giới và các cơ quan quốc tế khác ước tính rằng việc tái thiết Ukraine sau cuộc xâm lược của Nga sẽ tiêu tốn ít nhất 486 tỷ USD. Vào thứ Ba, một hội nghị sẽ khai mạc tại Berlin để xem xét cách chi trả cho việc tái thiết và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của nước này. Chủ tịch Ủy ban châu Âu, Ursula von der Leyen, sẽ tham dự cùng nhiều bộ trưởng ngoại giao phương Tây và các quan chức của Ngân hàng Thế giới, cũng như các nhà tài trợ khác.

 

Trọng tâm ở Berlin là giữ cho nền kinh tế Ukraine tiếp tục phát triển và mang lại thành công cho nước này sau chiến tranh. Thúc đẩy thương mại và đầu tư, chống tham nhũng, xây dựng lại hệ thống điện, và đáp ứng các yêu cầu gia nhập EU đều nằm trong chương trình nghị sự. Volodymyr Zelensky cũng dự kiến ​​​​sẽ phát biểu trước Quốc hội Đức để truyền tải thông điệp. Giai đoạn chạy đà cho sự kiện đặt ra một thử thách cho tổng thống Ukraine, khi bộ trưởng tái thiết Mustafa Nayyem từ chức vào thứ Hai. Ông nói rằng chính phủ làm suy yếu ông – một phần bằng việc không cho ông tham dự hội nghị tái thiết ở Berlin.

 

 

Pháp chuẩn bị cho một cuộc bầu cử bất ngờ

Việc lập kế hoạch tranh cử sẽ được tiến hành ở Pháp vào thứ Ba cho các cuộc bầu cử quốc hội vào ngày 30 tháng 6 và 7 tháng 7. Emmanuel Macron đã khiến ngay cả các nhà lập pháp phe mình phải ngạc nhiên khi công bố vào Chủ nhật quyết định có tính rủi ro cao là giải tán Quốc hội. Tổng thống Pháp đã phải chịu thất bại nặng nề ngày hôm đó trong cuộc bầu cử vào Nghị viện châu Âu, khi Mặt trận Quốc gia cực hữu của Marine Le Pen đánh bại đảng trung dung Renaissance của ông.

 

Tất cả các đảng, bao gồm cả đảng của tổng thống, đang nỗ lực lập kế hoạch và lên danh sách các ứng viên cho một chiến dịch tranh cử ngắn. Stéphane Séjourné, bộ trưởng ngoại giao và người đứng đầu Renaissance, nói rằng đảng ông sẽ không đưa ra các ứng viên chống lại các đối thủ “cộng hòa” đối lập, nghĩa là những người không thiên cực. Ý tưởng là tạo ra một mặt trận để ngăn chặn đảng của bà Le Pen thành lập chính phủ. Nhưng những thỏa thuận như vậy có thể khó thực hiện, vì đây là một chiến dịch mà không ai chuẩn bị trước.

 

 

BRICS họp hội nghị ngoại trưởng

Vào thứ Ba, ngoại trưởng các nước BRICS sẽ kết thúc cuộc họp kéo dài hai ngày tại Nizhny Novgorod, cách Moscow khoảng 400km về phía đông. Nước chủ nhà hy vọng khối này có thể hình thành nền tảng cho một liên minh chống phương Tây, và ngoại trưởng Nga, Sergei Lavrov, đã nói rằng BRICS có thể giúp tạo ra một trật tự thế giới “công bằng hơn.”

 

Nhưng đạt được điều đó là rất khó. Cuộc họp năm nay là cuộc họp đầu tiên kể từ khi khối mở rộng số thành viên từ 5 lên 9 nước. Những thành viên mới như Ai Cập và UAE mong muốn duy trì mối quan hệ tốt đẹp với Mỹ. Và bản thân UAE cũng cảnh giác với Iran, một thành viên mới khác của BRICS. (Đối thủ của Iran là Ả Rập Saudi đang xem xét lời mời tham gia). Tất cả điều đó làm phức tạp thêm việc xây dựng các chính sách chống phương Tây chung. Tuy vậy, BRICS cho phép Nga chứng tỏ rằng họ vẫn giữ được sức mạnh ngoại giao dù bị cô lập với phương Tây. Các cuộc thảo luận cũng có thể giúp Điện Kremlin nghĩ ra nhiều cách hơn để lách trừng phạt của phương Tây và giữ cho nền kinh tế tiếp tục phát triển.