Nhà báo Huy Đức đã
đi đâu, có thể bị 'tạm giữ' trong bao lâu?
BBC News Tiếng Việt
4
tháng 6 năm 2024
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cv22pqvx5r2o
Nhà
báo Huy Đức vẫn bặt vô âm tín sau 3 ngày kể từ khi có thông tin ông bị bắt. Bạn
bè và người thân của ông vẫn chưa nhận được thông tin gì. Nhà báo Huy Đức đang ở
đâu? Ông có thể bị tạm giữ trong bao lâu?
Nhà báo Huy Đức vẫn bặt vô âm tín sau 3 ngày xuất hiện thông
tin ông bị bắt
Ông
Trương Huy San, tức nhà báo Huy Đức, còn được biết đến với bút danh Osin ở trên
mạng xã hội.
Ông
là một cây viết chính luận nổi tiếng, tác giả của bộ sách Bên thắng cuộc.
Gần
đây, ông Huy Đức đã có nhiều bài phản biện về hệ thống chính trị Việt Nam, đặc
biệt là nói đến vai trò của Đại tướng Tô Lâm và Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Như BBC đã đưa
tin, vào thứ Bảy ngày 1/6, nhà báo Huy Đức đột ngột "biến mất"
giữa lúc mạng xã hội rộ lên tin đồn ông bị bắt. Cùng ngày, ông vắng mặt trong một
sự kiện mà ông là diễn giả chính.
Trang
Facebook mang tên Truong Huy San, sở hữu hơn 350.000 người theo dõi, đã đóng
vào ngày 2/6.
Một
người bạn của ông Huy Đức nói với BBC rằng tới hôm nay ngày 4/6, gia đình và bạn
bè ông vẫn không có thêm thông tin gì về việc ông đã đi đâu và ra sao.
"Anh
Huy Đức đã chuyển hẳn ra Hà Nội ở mấy năm nay và sống ở khu Long Biên. Họ bắt
và khám nhà ở tại nơi ở và nhà cũ trong TP HCM cũng bị khám. Anh ấy ở một mình
và chắc là cũng đã chuẩn bị cho ngày này," người bạn giấu tên của ông Huy
Đức nói với BBC ngày 4/6.
Ngoài
ra, người này còn thông tin thêm rằng, gia đình của ông Huy Đức hiện đang ở Việt
Nam nhưng không ai nhận được tin gì và không biết chuyện gì xảy ra với người
thân của mình, chỉ có thể "bình tĩnh chờ đợi".
'Có
thể bị tạm giữ đến 10 ngày'
BBC
News Tiếng Việt chưa thể xác minh được thông tin nhà báo Huy Đức bị bắt. Tuy
nhiên, một số người gần gũi với ông đã không thể liên lạc với ông từ sáng thứ Bảy
ngày 1/6.
Cho
tới nay đã ba ngày, bạn bè nhà báo Huy Đức cho biết vẫn không có tin tức gì từ
ông. Một số người nói với BBC rằng, ông Huy Đức đã bị công an đưa đi vào ngày
1/6. Hiện cơ quan chức năng vẫn chưa có thông tin chính thức về vụ việc liên
quan đến ông.
Trao
đổi với BBC News Tiếng Việt ngày 4/6, luật sư Phùng Thanh Sơn, Giám đốc Công ty
Luật Thế Giới Luật Pháp, phân tích ở góc độ luật pháp rằng hệ thống pháp luật tố
tụng hình sự của Việt Nam hiện nay không tồn tại khái niệm "câu lưu".
Thuật ngữ này chỉ được sử dụng phổ biến trong ngôn ngữ nghiệp vụ của lực lượng
công an.
Theo
quy định hiện hành, chỉ có hai hình thức tạm giữ người là tạm giữ hành chính và
tạm giữ hình sự. Thời hạn tối đa đối với tạm giữ hành chính là 24 giờ, còn hình
sự thì dài hơn, có thể lên tới 9 ngày:
"Về
tạm giữ hình sự, thời hạn tối đa ban đầu là 3 ngày kể từ khi cơ quan chức năng
tiếp nhận đối tượng. Trong trường hợp cần thiết, thời hạn này có thể được gia hạn
thêm 3 ngày."
"Đặc
biệt, thời hạn tạm giữ có thể được gia hạn lần hai với tối đa 3 ngày nữa. Tuy
nhiên, mọi trường hợp gia hạn đều phải được viện kiểm sát cùng cấp phê chuẩn
trong vòng 12 giờ kể từ khi nhận được hồ sơ đề nghị."
"Đồng
thời, cơ quan chức năng có trách nhiệm thông báo cho người thân, chính quyền địa
phương nơi người bị tạm giữ sinh sống, làm việc biết về quyết định tạm giữ
trong vòng 24h. Nếu người bị tạm giữ là người nước ngoài, thì cơ quan ngoại
giao Việt Nam cũng cần được thông báo để chuyển tới cơ quan đại diện nước ngoài
liên quan," luật sư Sơn nói.
Luật
sư Phùng Thanh Sơn còn lưu ý thêm rằng, pháp luật hiện hành không cấm việc chuyển
một người từ diện tạm giữ hành chính sang tạm giữ hình sự.
Vì
vậy, điều này có thể dẫn đến việc một người bị tạm giữ trên thực tế lên đến 10
ngày, chưa kể thời gian chờ đợi cơ quan chức năng tiếp nhận người bị tạm giữ và
ra quyết định chính thức.
"Sự
im lặng của báo chí chính thống cho thấy đây là một sự kiện phức tạp, không đơn
giản như việc bắt giữ một 'tội phạm' thông thường. Điều này đòi hỏi sự tìm hiểu
kỹ lưỡng và thông tin một cách khách quan, trung thực từ phía các cơ quan truyền
thông để tránh gây hoang mang dư luận."
"Trong
mọi trường hợp, quyền tự do và an toàn cá nhân của công dân, bao gồm cả ông
Trương Huy San, cần phải được tôn trọng và bảo vệ theo đúng quy định của pháp
luật. Cơ quan chức năng cũng cần sớm công bố thông tin chính thức về vụ việc để
đảm bảo tính minh bạch và sự giám sát của xã hội," luật sư Phùng Thanh Sơn
nhận định.
Mạng
xã hội nói gì?
Trước
thông tin ông Huy Đức biến mất, nhiều người đặt câu hỏi về quy trình làm việc của
cơ quan chức năng.
Facebook
tên Nguyễn Quang Lập, được cho là của nhà văn Nguyễn Quang Lập, chất vấn rằng nếu
đúng là nhà báo Huy Đức bị bắt thì phải có lệnh bắt, nhưng khi hỏi đến thì mọi
người đều không biết:
"Tội
nhất là người nhà Huy Đức, không biết cha mình, em mình, anh mình bị đem đi
đâu, lại không biết hỏi ai. Vào những lúc đen tối này người ta hay nghĩ đến cái
chết của người thân, tội lắm," Facebook Nguyễn Quang Lập viết.
Ông
Lập còn chia sẻ thêm trải nghiệm của mình:
"Ngày
tôi bị bắt, hơn chục người đến nhà, ông trung tá đọc lệnh bắt rõ ràng từng chữ.
Khám xét cả buổi sáng, lập biên bản ký tá đàng hoàng mới đem đi về 4 Phan Đăng
Lưu. Sau đó báo công an, ti vi đều đưa tin rất rõ ràng. Vậy mà với nhà báo Huy
Đức lại, im lặng là sao nhỉ?"
Nhà
văn Nguyễn Quang Lập cũng từng bị cơ quan an ninh bắt tại TP HCM vào cuối năm
2014 liên quan đến những gì ông viết trên mạng xã hội.
Facebook
tên Nguyen Pham Xuan, được cho là của nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên, chia sẻ
hình ảnh của nhà báo Huy Đức được chụp ngày 26/5/2024 tại Hà Nội và kèm lời
bình:
"Cho
đến lúc này đã là ngày thứ ba Huy Đức bị biến mất. Điện thoại bị tắt. Facebook
bị khóa. Người nhà người thân không biết. Bạn bè không biết. Mọi người không biết.
Nhưng có điều này thì biết: Huy Đức đã đi vào lịch sử thời nay như một nhà báo
phản biện độc lập mạnh mẽ cho dân nước Việt Nam. Tư cách ấy không ai xóa nhòa của
anh được, dù đồng tình hay phản đối, yêu hay ghét anh," ông viết.
Facebook
mang tên Lao Ta, được cho là của nhà văn Tạ Duy Anh, viết rằng câu chuyện Huy Đức
Trương Huy San mất tích chắc chắn sẽ còn thu hút mối quan tâm của xã hội.
"Khi
nghe tin ông gặp chuyện gì đó, sức khỏe của tôi đang ở mức tệ hại. Tôi nghe
theo lời khuyên của nhiều người bạn khác, bình tĩnh chờ đợi thêm thông tin.
"Mong
ông bình an. Tôi vẫn giữ nguyên quan điểm rằng, một dân tộc thiếu vắng những
nhà phản biện lớn là một dân tộc vô phúc và không có tương lai."
Nhà
báo Huy Đức, tác giả Bên thắng cuộc
Luật
sư Ngô Anh Tuấn viết trên Facebook của mình rằng, dù chưa có quyết định khởi tố
vụ án, khởi tố bị can được chính thức công bố nhưng khả năng nhà báo Trương Huy
San được cho về là "rất thấp".
Còn
luật sư Đặng Đình Mạnh thì đánh giá rằng Huy Đức đã là cây viết gần đúng với
thiên chức nhà báo nhất.
"Cho
dù chúng ta không hài lòng hoặc có quan điểm trái ngược với những vấn đề mà nhà
báo Huy Đức đã từng viết, đề cập, thì việc chế độ đàn áp anh ấy chỉ vì những
bài viết thể hiện quan điểm chính trị của một người thì cũng vẫn là bất công.
Vì lẽ, thế giới văn minh không ai cầm tù những người có quan điểm, nhận thức và
viết trái với chính sách, quan điểm của chính quyền cả."
Nhà
văn Trần Thanh Cảnh, một người bạn của ông Trương Huy San, nói với BBC News Tiếng
Việt ngày 2/6 rằng ông chỉ biết hy vọng rằng sau khi các cơ quan chức năng đã
làm việc, đã trao đổi với nhà báo Huy Đức, và thấy được bản chất của vấn đề thì
"chúng ta sẽ lại thấy Huy Đức sớm xuất hiện trở lại trên mạng xã hội và cả
ngoài đời".
Ông
Cảnh cũng nói với BBC rằng, trong nhiều cuộc nói chuyện trước đây giữa hai người,
cả hai đều đã trao đổi và lường trước khả năng ông Huy Đức "có thể sẽ bị bắt".
Những
bài viết gai góc
Trước
khi "biến mất", trên Facebook mang tên Truong Huy San có đăng tải bài
viết “Những
suy nghĩ không rời rạc” vào ngày 28/5, trong đó ông bình luận về
các vấn đề pháp quyền tại Việt Nam và viết rằng việc tái lập các ban Đảng thời
ông Nguyễn Phú Trọng là "một bước lùi về chính trị".
Bài
viết này có đoạn:
"Tuy
cảm phục mức độ liêm chính, về mặt vật chất của ông Nguyễn Phú Trọng, dân chúng
vẫn chưa thấy các dấu hiệu chứng tỏ sẽ có 'Đổi mới II' trong nhiệm kỳ cuối của
ông. Nếu cho đến ngày nghỉ hưu, ông không đưa ra được một lộ trình chính trị để
đất nước dân chủ hơn, sự sạch sẽ của ông sẽ là vô nghĩa."
Một
bài viết khác gần đây có nhan đề "Một quốc gia không thể phát triển dựa
trên sự sợ hãi" trên Facebook Truong Huy San nói về quyền lực của Bộ Công
an trong hệ thống chính trị và điều hành nhà nước:
"Việt
Nam đang duy trì một thể chế tương đồng với Trung Quốc. Việt Nam nên học Trung
Quốc ở những điều họ đúng: Bộ trưởng công an không phải là ủy viên bộ chính trị.
Có lẽ Đảng Cộng sản Trung Quốc coi công an là công cụ của bộ chính trị chứ
không để bộ chính trị trở thành con tin của công an."
"Bộ
Công an cũng không nên cấu trúc như hiện nay mà nên tách chức năng điều tra khỏi
lực lượng cảnh sát..."
"Không
có quốc gia nào có thể phát bền vững dựa trên sự sợ hãi. Tôi tin là giờ đây, Đại
tướng Tô Lâm sẽ tư duy như một nguyên thủ chứ không phải tư duy như một người nắm
chắc Bộ Công an, đặt quyền lợi quốc gia lên trên lợi ích của ngành," bài
viết nêu.
·
'Bên thắng cuộc' của Huy Đức: Thành tựu học thuật 'đáng khâm phục'
·
'Bên Thắng Cuộc' chỉ ra
hạn chế của Đổi Mới
·
Báo
VN lần đầu phê ‘Bên Thắng Cuộc’
Vào
ngày 19/5, trước thềm họp thường kỳ Quốc hội khóa 15, Facebook Truong Huy San
cũng viết về việc phải chăng ủy ban thường vụ Quốc hội đang giải thích Hiến
pháp. Cụ thể là việc một người chưa được miễn nhiệm chức bộ trưởng bộ Công an
mà có thể được bầu làm chủ tịch nước. Ở đây nói đến ông Tô Lâm.
Vào
thời điểm đó, Quốc hội chưa có nội dung miễn nhiệm chức bộ trưởng của ông Tô
Lâm nhưng có lịch bầu chủ tịch nước.
Tuy
nhiên, tới ngày 21/5, Quốc hội đã thống nhất bổ sung vào chương trình nghị sự
việc miễn nhiệm chức vụ bộ trưởng Công an đối với Đại tướng Tô Lâm.
Bên
cạnh những bài viết nói trên, Facebook Truong Huy San cũng nói đến rất nhiều
các vấn đề khác như các cuộc chiến mà lịch sử chính thống Việt Nam ít nhắc đến
hoặc nhắc không đầy đủ như Chiến tranh Biên giới 1979, Gạc Ma 1988...
Play
video, "Đại tướng Tô Lâm làm Chủ tịch nước – Dọn đường cho chức Tổng bí
thư?", Thời lượng 10,31
10:31
Chụp
lại video:
Đại
tướng Tô Lâm làm Chủ tịch nước – Dọn đường cho chức Tổng bí thư?
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cv22pqvx5r2o
Nhà
báo Huy Đức là ai?
Nhà
báo Huy Đức tên thật là Trương Huy San, sinh 1962, quê quán tại Hà Tĩnh.
Ông
từng tham gia trong quân đội với hơn 3 năm ở Campuchia trong giai đoạn chiến
tranh giữa Việt Nam với chính quyền Khmer Đỏ.
Bút
danh Huy Đức được công chúng biết đến nhiều trong thời gian ông làm báo Tuổi Trẻ.
Ông
cũng từng làm cho tờ Sài Gòn Tiếp Thị và bị sa thải vào năm 2009 vì bài
viết "Bức tường Berlin".
Sau
khi rời các cơ quan báo chí nhà nước, ông trở thành một cây viết chính trị-xã hội
nổi tiếng trên mạng xã hội với bút danh Osin.
Năm
2012, ông nhận học bổng một năm của chương trình Nieman trao cho một số phóng
viên tu nghiệp và nghiên cứu tại Viện Đại học Harvard.
Là
tác giả sách, ông được biết đến với bộ sách Bên thắng cuộc ra
mắt độc giả vào năm 2012. Tác phẩm gồm hai cuốn là Giải phóng và Quyền
bính, với trọng tâm là những diễn biến chính trị tại Việt Nam từ những năm
1950, đặc biệt là từ năm 1975 đến cuối những năm 1990.
Vào
năm 2022, kỷ niệm 10 năm sách Bên thắng cuộc ra mắt, Ben Kerkvliet, một
giáo sư hưu trí của Đại học Quốc gia Úc, viết cho BBC và khen ngợi
rằng Bên thắng cuộc "tự nó là một thành tựu đáng khâm phục
và sẽ vẫn là một đóng góp vô giá cho học thuật trong thời gian dài".
Nhà
văn Trần Thanh Cảnh nói với BBC rằng bộ sách Bên thắng cuộc đã
"bất tử cùng với lịch sử hiện đại của nước Việt Nam, dân tộc Việt
Nam".
"Những
đóng góp của Huy Đức là vô giá cho văn hóa, lịch sử, văn học Việt Nam,"
ông chia sẻ với BBC News Tiếng Việt.
Bên
cạnh sự nghiệp viết, ông Trương Huy San cũng được biết đến với nhiều hoạt động
xã hội.
Ông
tham gia điều hành chương trình Nhịp cầu Hoàng Sa nhằm hỗ trợ các gia đình tử
sĩ, thương phế binh Hải chiến Hoàng Sa năm 1974 và các gia đình liệt sĩ, các cựu
chiến binh, thương binh Trường Sa.
Gần
đây, ông tham gia một số hoạt động trồng cây bảo vệ môi trường.
----------------
Tin
liên quan
·
Nhà báo Huy Đức 'biến
mất' giữa lúc có thông tin ông bị bắt
2
tháng 6 năm 2024
·
Công an và Quốc
phòng: Bộ nào có 'quyền lực chính trị' hơn?
21
tháng 5 năm 2024
Đảng Cộng sản Việt
Nam họp về chống tham nhũng, nói 'không đấu đá nội bộ'
31
tháng 5 năm 2024
No comments:
Post a Comment