Báo
cáo nhân quyền 2023 của EU: Việt Nam có ít tiến bộ nhưng thừa đàn áp
RFA
2024.05.31
Liên
minh Châu Âu (EU) vừa công bố báo cáo về tình hình nhân quyền của Việt Nam năm
2023, dù đã nêu ra được một số vi phạm nhân quyền của Chính phủ Hà Nội nhưng
vẫn khiến giới hoạt động thất vọng.
Hôm
29/5, EU công bố bản Báo cáo Nhân quyền và Dân chủ trên thế giới trong năm 2023,
trong phần về Việt Nam đề cập đến việc chính quyền đàn áp giới bất đồng chính
kiến, người hoạt động và chuyên gia môi trường cùng các tôn giáo độc lập, cũng
như các vận động của khối này nhằm giúp Hà Nội cải thiện hồ sơ nhân quyền.
Ít
tiến bộ trong lĩnh vực nhân quyền
Báo
cáo của EU nói không gian dành cho xã hội dân sự ở Việt Nam trong năm vừa qua
ngày càng bị thu hẹp với việc chính quyền gia tăng đàn áp đối với người hoạt động
và các blogger cho dù quốc gia độc đảng này ở Đông Nam Á đang là thành viên của
Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc (LHQ).
Khối
27 quốc gia ở Châu Âu nói Việt Nam có rất ít tiến bộ trong lĩnh vực nhân quyền
trong khi tuỳ tiện bắt giữ và kết án giới hoạt động và blogger.
Không
những các nhà hoạt động và chuyên gia môi trường là mục tiêu trấn áp hàng đầu
mà nhiều luật sư bào chữa trong các vụ án chính trị còn bị buộc tội “lạm dụng
quyền tự do dân chủ” với hình phạt hà khắc trong Bộ luật Hình sự khiến một số
luật sư phải đi tị nạn ở quốc gia khác.
Ngoài
ra, các nhóm dân tộc thiểu số và tôn giáo tiếp tục là nạn nhân của sự sách nhiễu
của chính quyền địa phương.
Cũng
theo báo cáo, Chính phủ Việt Nam trong năm 2022 ban hành Nghị định số
53 quy định chi tiết một số điều của Luật An ninh mạng tiếp tục tiếp tục làm
xói mòn quyền tự do ngôn luận thông qua việc ủy quyền truy cập dữ liệu người dùng theo các điều
khoản được xác định là mơ hồ liên quan đến an ninh quốc gia và trật tự công cộng.
Bên
cạnh đó, khối này có nhiều khoản tài trợ cho Việt Nam ở nhiều lĩnh vực khác
nhau như bình đẳng giới và phòng chống bạo lực trên cơ sở giới; quyền của người
dân tộc thiểu số (bao gồm cả quyền về đất đai); quyền trẻ em; kinh doanh và
nhân quyền,...
Một
nhà hoạt động xã hội dân sự làm việc cho tổ chức phi chính phủ có đăng ký ở Hà
Nội cho biết EU nỗ lực hỗ trợ các tổ chức địa phương nhưng nhiều dự án cho các
tổ chức xã hội dân sự bị chính quyền trung ương và địa phương từ chối, không cấp
giấy phép. Bà nói với RFA trong điều kiện ẩn danh vì lý do an ninh:
“EU
đã nỗ lực cùng các tổ chức quốc tế và địa phương để thúc đẩy
nhân quyền ở Việt Nam. Tuy nhiên các khoản tài trợ của EU và các
quốc gia thành viên thông qua các tổ chức quốc tế và trong nước cho
khối xã hội dân sự chưa hiệu quả do các thủ tục phê duyệt của
chính quyền Việt Nam rất phức tạp, thậm chí là rào cản trong việc thực hiện các
dự án.”
Giới
bất đồng chính kiến hoan nghênh nhưng thất vọng
EU
cũng nêu một số mặt tích cực về nhân quyền ở Việt Nam, như việc Chủ tịch nước
đã ký ân xá cho 29 tử tù cho dù Nhà nước không công bố số người bị kết án tử
hình và số người bị thi hành án trong năm 2023, hay dự luật về chuyển đổi giới
tính đã được trình lên Quốc hội và được đưa vào chương trình nghị sự trong
tháng 10 năm nay.
Báo
cáo cho hay EU tập trung vào việc tiếp cận thông tin và tự do ngôn luận, tự do
tôn giáo và tín ngưỡng, xã hội dân sự và dân chủ, quyền bình đẳng và đa dạng
(giới tính, người khuyết tật, LGBTI), quyền của thanh thiếu niên và trẻ em, quản
lý công bằng và pháp quyền một cách công bằng…
Ngoài
ra, họ cũng tích cực tham gia vào các hoạt động nhằm trợ giúp các nhà hoạt động
nhân quyền, yêu cầu được phép quan sát các phiên tòa xét xử những người bảo vệ
nhân quyền và yêu cầu tiếp cận trợ giúp pháp lý, trợ giúp y tế và thăm viếng
gia đình cho các tù nhân.
Vấn
đề nhân quyền cũng thường xuyên được lồng ghép trong các cuộc thảo luận song
phương giữa Liên minh châu Âu với Chính phủ Việt Nam.
Một
nhà hoạt động ẩn danh ở thành phố Hồ Chí Minh nói qua tin nhắn gửi cho Đài Á
Châu Tự Do (RFA) trong ngày 31/5:
“Nếu
so bản báo cáo nhân quyền của EU, với những kết luận của EU về thẻ vàng
đánh bắt thủy hải sản, trở ngại về cam kết biến đổi khí hậu, cũng như
số phận của những người vận động môi trường ở Việt Nam... đang bị cầm
tù từ mối quan hệ giữa EU-Việt Nam, bất kỳ ai cũng đều thấy rõ sự lên
tiếng chỉ là sơ sài, chỉ nhằm để vượt qua một kỳ kiểm tra hàng
năm, mà vốn EU và Hà Nội đã từng lớn tiếng cam kết xem những yếu tố về quyền
con người, quyền của người lao động là quan trọng trong việc làm ăn.”
Người
này cho rằng tuy báo cáo của EU về Việt Nam mang tính trình diễn nhưng cũng nêu
được một phần nhỏ về vi phạm nhân quyền ở trong nước, và hy vọng “một lúc nào
đó Nghị viện châu Âu sẽ đem ra mổ xẻ" khi mối quan hệ hai bên không còn
"cơm lành canh ngọt.”
Một
nhà hoạt động ở Hà Nội không muốn nêu danh tính vì lý do an toàn cũng có chung
nhận định. Theo ông, EU cần xem lại việc Chính phủ Việt Nam thực hiện
Hiệp định Thương mại Tự do EU-Việt Nam (EVFTA), đặc biệt yêu cầu về nghiệp đoàn
độc lập, thêm yêu cầu "cải thiện nhân quyền hay phóng thích tù
nhân lương tâm cho mỗi gói viện trợ mới".
Theo
hiệp định này thì Việt Nam được trễ 2-3 năm trong việc thông qua luật công
đoàn, nhưng đã quá 5 năm Quốc hội vẫn chưa được chuẩn thuận dự luật này, thay
vào đó lại là Chỉ thị mật 24 của Bộ Chính trị với yêu cầu không để hình thành
các tổ chức nghiệp đoàn có tính chất tôn giáo, dân tộc, không để các nghiệp
đoàn đó liên kết với nhau.
Báo
cáo thể hiện EU ủng hộ và cung cấp hỗ trợ kỹ thuật cho việc sửa đổi Bộ luật Lao
động Việt Nam cũng như phê chuẩn tất cả các công ước cốt lõi của Tổ chức Lao động
Thế giới (ILO) và việc thực hiện chúng.
Cựu
tù nhân lương tâm Nguyễn Viết Dũng cho biết trong các trại giam, các tù nhân bị
cưỡng bức lao động cho dù Việt Nam đã ký Công ước chống lao động cưỡng bức
(Công ước 105 của ILO).
Hoan
nghênh báo cáo nhân quyền của EU về Việt Nam, ông cũng đề nghị EU cần thực tế
hơn, và có chế tài nếu Hà Nội vi phạm. Ông nói:
“Trên
thực tế, đã bốn năm rồi kể từ ngày mà Công ước cơ bản số 105 được
thông qua thì hiện nay các tù nhân trong các cơ sở giam giữ tại Việt
Nam vẫn đang bị cưỡng bức lao động: đi làm thì không được trả lương
và thiếu nhiều đồ bảo hộ cần thiết.”
Phóng
viên gửi email cho Bộ Ngoại giao Việt Nam với đề nghị bình luận về báo cáo nhân
quyền Việt Nam 2023 của EU, nhưng chưa nhận được ngay phản hồi. Cơ quan này thường
không trả lời email của RFA.
Hồi
năm 2021, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam từng chỉ trích báo cáo của Cơ
quan Đối ngoại Liên minh Châu Âu là thiếu khách quan. Các báo hàng năm của tổ
chức này cũng bị các tờ báo của Bộ Công an công kích với nội dung tương tự.
----------------------
Tin,
bài liên quan
TIN
VIỆT NAM
Việt
Nam nói Báo cáo Nhân quyền của Hoa Kỳ không chính xác
Việt
Nam không có những thay đổi đáng kể về thực hành nhân quyền trong năm 2023
Việt
Nam kêu gọi các nước ủng hộ tái ứng cử Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc
Công
an Hà Nội bắt tạm giam nhà báo Nguyễn Vũ Bình
No comments:
Post a Comment