Tập Cận Bình nói rằng ông ấy muốn phân bổ sự giàu có của Trung Hoa một
cách công bằng hơn (1/2)
David Bulman, Wei Cui, Mark Frazier
Trần Giao Thủy, dịch thuật
POSTED ON MAY 3, 2023
Xác suất việc đó có
thể thực sự xảy ở cỡ nào?
ChinaFile Conversation là những
thảo luận thường xuyên về tin tức Trung Hoa, của một nhóm những chuyên gia hàng
đầu thế giới về Trung Hoa.
Một phụ nữ mang
giỏ tre đi ngang qua một cửa hàng đồng hồ sang trọng tại Khu thương mại trung
tâm Jiefangbei, Trùng Khánh, ngày 05 tháng 9 năm 2015.
Trước thềm “Hai kỳ họp”— những kỳ họp thường niên của Đại hội Đại biểu
Nhân dân Toàn quốc Trung Hoa (NPC) và Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân
Trung Hoa (CPPCC), nhằm định hướng chính sách cho đất nước—vị trí lãnh đạo của
Tập Cận Bình hiện đã được bảo đảm từ khi ông bắt đầu nhiệm kỳ thứ ba. Nhưng Trung
Hoa đang đứng đầu gió như bão trong việc phục hồi nền kinh tế, tạo thêm việc
làm và quản lý nợ của chính quyền địa phương. Trong những cuộc khủng hoảng trước
đây, giới lãnh đạo Trung Hoa có khuynh hương đứng về phía thị trường và nguồn vốn
bằng cách trợ cấp từ phía cung, cắt giảm thuế và tiền trả bảo hiểm xã hội, đồng
thời hỗ trợ kỹ nghệ và chính quyền địa phương. Nhưng kể từ năm 2021, Tập Cận
Bình đã nhiều lần cổ động một cảnh mộng về sự thành công trong tương lai của đất
nước mà có thể đi ngược lại những bản năng đó: đó là “sự thịnh vượng chung” (“cộng
đồng phú dụ”), một cấu trúc nhấn mạnh đến việc giảm bất bình đẳng, phát triển
khu vực một cách cân bằng và một “nền văn hóa
tinh thần và đạo đức lành mạnh”. Sau khi Tập bắt đầu hô hào khẩu hiệu “cộng
đồng phú dụ” vào năm 2021, một loạt những quy định mới và tiền phạt đối với những
công ty kỹ thuật và vốn tư nhân cho thấy rằng những tu từ đó đang chóng biến
thành hành động. Nhưng trong 18 tháng kể từ đó, ngay cả khi nó tiếp tục được hô
hào, sự thịnh vượng chung dường như đóng một vai trò nhỏ hơn nhiều trong tiến
trình hoạch định chính sách.
Tôi đã hỏi một số đồng nghiệp rằng liệu chúng ta có thể nhìn thấy sự
thay đổi này hay không và liệu sự thịnh vượng chung cuối cùng có trở thành
chính sách hay không. — Mary Gallagher
.
David Bulman
Năm 2022 không tốt cho sự thịnh vượng chung. Không có những thông báo
chính sách quan trọng, ít tài liệu tham khảo nổi bật hơn trong những bài phát
biểu quan trọng và cắt giảm những chi tiêu cho hoạt động xã hội địa phương dẫn
đến khẳng định rằng sự thịnh vượng chung đã trở thành một khẩu hiệu sáo rỗng.
Và sự thịnh vượng chung không đi đến đâu cả. Nhũng chính sách tái phân phối đã
đi xa hơn đôi khi được đánh giá cao; những mục tiêu kinh tế trung hạn vẫn cần
thiết cho tăng trưởng trong tương lai; và Đảng Cộng sản Trung Hoa (ĐCSTH) tiếp
tục báo hiệu cam kết trong tương lai bằng sự tuyên truyền không ngừng trong nước
và trên trường quốc tế.
Nhân tố căn bản của sự thịnh vượng kinh tế chung vẫn không thay đổi. Tiến
trình phân phối lại do nhà nước chỉ đạo sẽ giúp giải quyết tình trạng bất bình
đẳng, một yếu
tố chính đằng sau bẫy
thu nhập trung bình, cũng như những thách thức liên quan đến sự lão hóa dân
số và tiết kiệm quá mức. Hiện tại, những chính sách tái phân phối mang tính hệ
quả gần đây gồm cả chiến dịch xóa đói giảm nghèo và chuyển
nhượng cổ phần doanh nghiệp nhà nước nhằm củng cố hệ thống lương hưu của
Trung Hoa. Và mặc dù khoảng
tài khóa bị thu hẹp ngăn cản những thay đổi lớn về chính sách vào
năm 2022, ngôn ngữ thịnh vượng chung vẫn nổi bật trong những kế hoạch phát triển
ngành trung và dài hạn gần đây nhất của Trung Hoa, kể cả những kế hoạch thúc đẩy nhu cầu trong
nước và nền kinh tế kỹ
thuật số.
Cùng với những cam kết chính sách này, sự thúc đẩy khoa trương của
ĐCSTH về sự thịnh vượng chung cả trong nước và với quốc tế tiếp tục phát triển
không suy giảm. Ở trong nước, điều này gồm có một lịch sử mới của chính
thuật ngữ này thể hiện sự thịnh vượng chung như một con đường xuyên suốt từ
Marx đến Mao Trạch Đông đến Đặng Tiểu Bình, Giang Trạch Dân, Hồ Cẩm Đào và cuối
cùng là Tập Cận Bình. Nó cũng gồm cả việc đưa tin không ngừng trên những phương
tiện truyền thông: 374 bài báo đề cập đến sự thịnh vượng chung của đồng Nhân
dân tệ Ribao trong quý 4 năm 2022, vượt quá mức cao nhất của quý trước đó là
299 bài báo trong quý 4 năm 2021.
Giới hoạch định chính sách Trung Hoa giờ đây thậm chí còn thúc đẩy phủ
sóng toàn cầu về sự thịnh vượng chung nhằm nỗ lực đưa ra một “mô hình
Trung Hoa” công bằng hơn mô hình tư bản chủ nghĩa của phương Tây. Kể từ bài
phát biểu tại Đại hội Đảng lần thứ 19 của Tập, ĐCSTH đã rõ ràng tìm cách xác định
và xuất cảng một “giải
pháp Trung Hoa” (中国方案, Trung Quốc Phương án) xã hội chủ nghĩa qua
việc tham gia với những tổ chức quốc tế và tuyên truyền toàn cầu. Những phương
tiện truyền thông toàn cầu của Trung Hoa ngày càng nhấn mạnh đến những thành
công thịnh vượng chung, tập trung vào hiệu quả của chính phủ trong việc thu hẹp khoảng cách thu nhập
và cân bằng những dịch vụ công, đồng thời nêu bật những
câu chuyện về giảm
nghèo ở nông thôn. Ấn bản toàn cầu của China Daily và Global Times tiếng
Anh, cả hai đều nhắm đến khán giả nước ngoài, có số bài viết về thịnh vượng
chung vào năm 2022 nhiều hơn 25% và 125% so với năm 2021.
Có dấu hiệu cho thấy chiến dịch đánh bóng bộ mặt Trung Hoa với thế giới
này có hiệu quả. Những báo đài nhà nước của Trung Hoa có thể không có số độc giả
toàn cầu lớn và trung thành, nhưng hoạt động tuyên truyền quảng cáo hiệu quả
chính sách của Trung Hoa có ảnh
hưởng mạnh đến dư luận trên thế giới. Và thông điệp về sự thịnh vượng
chung có một số độc giả dễ tiếp thu do sự ủng hộ ngày
càng tăng trên thế giới đối với chủ nghĩa xã hội tái phân phối. Dữ liệu
thăm dò ý kiến toàn cầu cho thấy những người trả lời thích phân phối lại nhiều
hơn có
thể năng đã coi “mô hình Trung Hoa” là điều họ muốn, bất chấp tình trạng
bất bình đẳng liên tục ở cao độ của Trung Hoa. Trong những thí nghiệm khảo sát
của riêng tôi với những người trả lời từ Ấn Độ và Hoa Kỳ, việc đưa những đối tượng
vào ngôn ngữ thịnh vượng chung của Trung Hoa đã dẫn đến sự gia tăng ưa chuộng sự
giao thương kinh tế với Trung Hoa.
Tóm lại, ĐCSTQ đã cam kết vì sự thịnh vượng chung bằng những kế hoạch
chính sách trung hạn và tuyên truyền trong nước và khắp thế giới. Mặc dù tốc độ
tăng trưởng kinh tế tiên liệu chậm lại vào năm 2023 có thể cản trở những thay đổi
lớn về chính sách, tuy nhiên, chúng ta vẫn sẽ thấy sự chuyển dịch liên tục hướng
tới một chương trình nghị sự thịnh vượng chung.
.
Wei Cui
Ở Hoa Kỳ và những quốc gia OECD khác, cho đến nay, những chính sách
quan trọng nhất để chế ngự bất bình đẳng kinh tế là thuế và chương trình phúc lợi
của chính phủ. Những quốc gia này trích trung bình hơn
1/3 GDP của họ từ tiền thu thuế. Cả thuế lũy tiến và chương trình phúc
lợi dù tùy vào lợi tức cá nhân có đều dẫn đến bất bình đẳng
đáng kể sau khi đóng thuế thấp hơn so với bất bình đẳng trước khi đóng
thuế. Mức độ cam kết của một chính phủ đối với phúc lợi của tất cả công dân
— đối với mục tiêu, chúng ta có thể nói, về “sự thịnh vượng chung”
— được đánh giá hầu như chỉ dựa trên cơ sở những lựa chọn của chính phủ
đó về thuế và chương trình phúc lợi.
Ở một mức đáng kể, Trung Hoa theo đuổi những chính sách phân phối lại
theo cách như vậy. Vào cuối những năm 2000, sau một thập niên thu thuế cao,
chính phủ đã đề ra những chính sách chi tiêu lớn có lợi cho phần lớn người dân
Trung Hoa và đóng góp cho một “xã
hội hài hòa”: tăng mức chuyển ngân (từ tiền thu thuế) cho chính quyền địa
phương để hỗ trợ giáo dục và y tế cộng đồng, tài trợ bảo hiểm xã hội
toàn dân căn bản ở khu vực thành thị và nông thôn, đồng thời
mở rộng những chương trình giảm nghèo. Bất kỳ sự cắt giảm thuế nào cũng chỉ
mang tính chất “cấu
trúc”—những loại thuế kém hiệu quả đã thông qua vào những năm 1990 sẽ bị cắt
bỏ, nhưng chúng sẽ được thay thế bằng những loại thuế hiệu quả hơn và mức thuế
tổng thể sẽ tiếp tục tăng.
Nhiều chính sách chi tiêu tái phân phối này đã bắt đầu đơm hoa kết trái
và ngăn chặn sự gia tăng bất bình đẳng trong những năm Tập Cận Bình lãnh đạo.
Nhưng chính Tập đã chủ trì việc những đảo ngược chính sách quan trọng. Quan trọng
nhất là một
loạt cắt giảm thuế đáng kinh ngạc dẫn đến doanh thu trì trệ như một phần
của GDP và sự phụ thuộc ngày càng tăng vào thuế lũy thoái (chẳng hạn như đóng góp bảo
hiểm xã hội). Trong khi đó, không có dấu hiệu nào cho thấy những chính sách
sẽ làm tăng chuyển
ngân theo nhu cầu. Với việc không công bố tăng thuế người giàu hay tăng chi
tiêu cho người nghèo, Bộ Tài chính vẫn kín tiếng về “sự thịnh vượng chung”. Thật
vậy, chính
Tập đã cảnh cáo chống lại việc “tạo ra kỳ vọng quá mức”, tưởng tượng
ra “bẫy phúc lợi” nuôi sống “những kẻ lười biếng” và nhấn mạnh phải “làm việc
chăm chỉ” là nguyên tắc đầu tiên trong những cuộc nói chuyện về sự thịnh vượng
— lập lại luận điệu của Đảng Cộng hòa trong những cuộc tranh luận về việc tái
phân phối ở Hoa Kỳ.
Do đó, đối với một số người trong chúng ta, thật là chóng
mặt quá đỗi khi thấy khẩu hiệu “sự thịnh vượng chung” bắt
được sự chú ý và tưởng tượng của giới bình luận phương Tây. Làm sao Tập có
thể được kể công vì đã đưa Trung Hoa vào một kỷ nguyên mới của chính sách tái
phân phối—chỉ bằng cách đọc một vài bài phát biểu, và như thể tái phân phối
chưa bao giờ là một mục tiêu chính sách lớn của Trung Hoa trước đây? Xi đã làm
gì để giảm bất bình đẳng? Chỉ đạo một số quy định vụng về (mặc dù đã cần
phải có từ lâu) đối với những công ty kỹ thuật lớn? Giảm trợ cấp cho những ông
trfum bất động sản? Nếu đây là tiêu chuẩn mà chúng ta đang dùng, thì chúng ta
nên gọi Donald Trump là tổng thống “vì sự thịnh vượng chung”: xét cho cùng,
trong khi ban hành luật
cắt giảm thuế thật hào phóng cho những người giàu có, Trump đã tuyên bố ý định
của mình là đàm
phán giảm giá thuốc
cần toa với những hãng dược phẩm lớn và đâm đá với với những công ty kỹ thuật lớn.
Do đó, chúng ta nên đặt câu hỏi về tiền đề rằng Tập Cận Bình đã đặt ra
một chương trình tái phân phối mới (và đó chỉ là vấn đề thời gian và cách thức
ông ấy sẽ thực hiện nó). Chắc chắn, Nhân dân Nhật báo cho
biết có một chương nghị trình như vậy. Tờ Wall Street
Journal cũng vậy, độc giả của họ quan tâm đến giá cổ phiếu Alibaba và
trái phiếu Evergrande hơn bất kỳ thứ gì khác. Nhưng đối với bất kỳ ai quan tâm
đến sự bất bình đẳng và phân phối lại ở Trung Hoa, đó không phải là những nguồn
chính xác đáng tin cậy.
.
Mark Frazier
Kể từ khi khái niệm về sự thịnh vượng chung được hồi sinh vào
năm 2021 dưới thời Tập Cận Bình, khái niệm này mục đích chính dùng để nhắm
vào sự thịnh vượng của khu vực tư nhân Trung Hoa, với danh nghĩa giảm bớt
sự bất
bình đẳng lớn về lợi tức và cơ hội giữa người giàu và người nghèo.
Nhưng một nguồn tích lũy tài sản khác nên được xét đến khi giải quyết những lỗ
hổng lớn trong chính sách lợi ích xã hội của Trung Hoa: lợi nhuận và tài
sản của những doanh nghiệp nhà nước (SOE) của Trung Hoa.
Những công ty này, hoạt động trên toàn cầu và thường được bảo vệ độc
quyền; điều này đã đặt ra một câu hỏi quan trọng khi nói đến việc tài trợ cho
những chính sách xã hội. Công chúng Trung Hoa có quyền hạn gì đối với cổ phần,
cổ tức và lợi nhuận của những công ty thuộc nhà nước để tài trợ cho những dịch
vụ công như y tế, lương hưu, giáo dục và trợ cấp xã hội? “Không” sẽ là câu trả
lời của giới quản lý doanh nghiệp nhà nước và hội đồng quản trị doanh nghiệp, với
lý do là những công ty của họ, cũng giống như những công ty tư nhân, phải đóng
vào quỹ bảo hiểm xã hội của công nhân qua thuế biên chế, bên cạnh việc nợ những
khoản thuế thông thường cho hoạt động và lợi nhuận của họ. Nhưng có một lập luận
về “sự thịnh vượng chung” cho việc dùng một phần , tính đến năm 2021, trong 76
ngàn tỷ nhân dân tệ giá trị thị trường của cổ phiếu SOE (và 270 ngàn tỷ nhân dân
tệ trong tài sản SOE) để bảo vệ dân số già của Trung Hoa. Sự hỗ trợ của SOE
cũng sẽ giải quyết sự bất bình đẳng
lớn về lợi ích giữa những người về hưu ở thành thị từ khu vực chính thức
và một số lớn hơn những người cao tuổi đã nghỉ hưu với nhưn những công nhân đi
làm xa nhà hoặc tự làm chủ.
Tại “Hai phiên họp” (lưỡng hội) hàng năm, hãy tìm đến nhân vật uy tín
hàng đầu của Trung Hoa về tài trợ lương hưu, Zheng Bingwen thuộc Học viện Khoa
học Xã hội Trung Hoa và là thành viên của Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân
dân Toàn quốc, để làm sống lại một
lập luận mà ông đã đưa ra một cách quyết liệt tại những phiên họp năm
ngoái để chuyển giao cổ phiếu của Doanh nghiệp nhà nước (và thậm chí cả tài sản
của những doanh nghiệp nhà nước chưa niêm yết) cho những quỹ an sinh xã hội của
Trung Hoa ở cấp quốc gia và địa phương. Chính sách này đã được áp dụng kể từ tuyên
bố chính sách của Hội đồng Nhà nước năm 2017, nhưng việc chuyển giao
tài sản diễn ra chậm. Đến đầu năm 2021, 93 SOE trung ương đã
chuyển 1,7 ngàn tỷ nhân dân tệ dưới dạng cổ phiếu cho Quỹ An sinh xã hội
quốc gia (NSSF). Nhưng việc chuyển giao rõ ràng là một thỏa
thuận ngoại lệ.
Hơn nữa, cổ phiếu của SOE, giống như những khoản tài trợ của trường đại
học, không phải là tài sản lưu động và chỉ những khoản chi trả cổ tức của họ được
dùng để bảo vệ những quỹ an sinh xã hội. Vào năm 2021, Zheng nói rằng con số
này lên tới 20 tỷ Nhân
dân tệ, giọt nước ở biển, so với 5 ngàn tỷ Nhân dân tệ mà Trung Hoa chi trả
lương hưu cho riêng những người đã nghỉ hưu của doanh nghiệp ở thành thị. NSSF
có thể hỗ trợ những quỹ địa phương bị thâm hụt, nhưng một giải pháp thực tế hơn
nhiều sẽ là buộc những SOE trung ương cam kết thực hiện kế hoạch chuyển nhượng
cổ phiếu thường xuyên và những SOE cấp tỉnh và thành phố chuyển một phần cổ phiếu
của họ sang quỹ an sinh xã hội. Cho đến nay, những SOE cấp tỉnh, thành phố chưa
bị yêu cầu chuyển
giao tài sản. Mặc dù những doanh nghiệp nhà nước không phải là hình mẫu
về phân bổ vốn hiệu quả và tỷ lệ hoàn vốn đầu tư, nhưng họ có tài sản lớn và
danh mục đầu tư vốn cổ phần mà người dân Trung Hoa có quyền làm chủ một cách hợp
pháp.
Những thể chế chính sách xã hội ở bất kỳ quốc gia nào cũng bị khóa chặt
trong những điều kiện mà chúng được tạo ra và trở nên rất khó thay đổi. Điều
này cũng đúng với hệ thống bảo hiểm xã hội của Trung Hoa. Khi những doanh nghiệp
nhà nước bị thu hẹp quy mô và bị loại bỏ vào những năm 1990, những doanh nghiệp
còn tồn tại được được
phép giảm chi phí lương hưu và y tế cho người về hưu, những chi phí
này được chuyển cho chính quyền địa phương. Ba mươi năm sau, những doanh nghiệp
nhà nước quyết liệt chống lại khái
niệm cho rằng dân số già của Trung Hoa có quyền hợp pháp đối với tài sản doanh
nghiệp của họ. Nhưng khi giới hoạch định chính sách của Trung Hoa đi tìm giải
pháp cho cuộc khủng hoảng tài chính hưu trí sắp xảy ra, họ có thể lập luận rằng
một hình thức “thịnh vượng chung” thực sự “chung” áp dụng cho cả doanh nghiệp
khu vực tư nhân và công cộng.
.
Tác giả
.
David Bulman là Giáo sư trợ giảng về
Nghiên cứu Trung Hoa và Quan hệ Quốc tế của Jill McGovern và Steven Muller tại
Trường Nghiên cứu Quốc tế Cao cấp Johns Hopkins (SAIS). Ông có hai sở thích
nghiên cứu chính. Thứ nhất, phát triển kinh tế ở Trung Hoa, tập trung vào cách
các động lực chính trị và mối quan hệ giữa trung ương và địa phương hình thành
kết quả kinh tế và quản trị địa phương. Thứ hai, tìm kiếm sự hiểu biết sâu sắc
hơn về các ưu tiên toàn cầu liên quan đến cam kết kinh tế với Trung Hoa. Cuốn sách
đầu tiên của ông, Incentivized Development in China: Leaders, Governance, and
Growth in China’s Counties (Cambridge) điều tra các nền tảng chính trị của tăng
trưởng kinh tế địa phương ở Trung Hoa, tập trung vào vai trò thể chế và kinh tế
của giới lãnh đạo cấp quận và những động cơ hình thành nghề nghiệp thái độ
của họ.
.
Wei Cui là giáo sư tại Trường Luật
Peter A. Allard, Đại học British Columbia, đồng thời là tác giả của cuốn sách gần
đây The Administrative Foundations of the Chinese Fiscal State (Cambridge
University Press 2022). Các nghiên cứu và bài viết khác của Wei trải rộng trên
nhiều chủ đề về luật và chính sách thuế, bao gồm thuế quốc tế, quản lý và tuân
thủ thuế, thuế và phát triển, thuế giá trị gia tăng, chính sách thuế và chi
tiêu nhắm vào thị trường lao động. Các dự án nghiên cứu hiện tại của ông kiểm
tra việc thiết kế hệ thống thuế quốc tế dựa trên sự phát triển của thương mại
quốc tế và so sánh các chính sách tái phân phối ở các quốc gia dân chủ và độc
tài.
.
Mark W. Frazier là Giáo sư Chính trị tại
Trường Nghiên cứu Xã hội Mới và Đồng Giám đốc Viện Ấn Độ Trung Hoa tại Trường Mới
(Thành phố New York). Lĩnh vực nghiên cứu của ông gồm lao động và chính sách xã
hội ở Trung Hoa, chính trị về quyền công dân và biểu tình đô thị ở Trung Hoa và
Ấn Độ. Ông là tác giả của cuốn The Power of Place: Contentious Politics in
Twentieth Century Shanghai and Bombay (Nhà xuất bản Đại học Cambridge, 2019).
Các ấn phẩm khác là Socialist Insecurity: Pensions and the Politics of Uneven
Development in China (Cornell University Press, 2010) and The Making of the
Chinese Industrial Workplace (Cambridge University Press, 2002).
(Còn phần 2)
© 2023 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại
bài từ DCVOnline.net”
Nguồn: Xi Jinping Says He Wants to Spread China’s
Wealth More Equitably. How Likely Is That to Actually Happen? | A
ChinaFile Conversation/Mary Gallagher | ChinaFile | Mar 3,
2023
*****
Tập Cận Bình nói rằng ông ấy muốn phân bổ sự giàu có của Trung Hoa một
cách công bằng hơn (2/2)
Mike Gow, Yujeong Yang, Wu Guoguang,
Mary Gallagher
Trần Giao Thủy dịch thuật
POSTED ON MAY 4, 2023
Xác suất việc đó có
thể thực sự xảy ở cỡ nào?
Tập Cận Bình muốn giải quyết bất bình đẳng xã hội và kinh tế, với mục tiêu đạt
được cái gọi là thịnh vượng chung vào năm 2050. Ảnh: Reuters
Mike Gow
Có một lập luận cho rằng “sự thịnh vượng chung” của Tập Cận Bình không
chỉ là một chính sách bao trùm để định hình việc đổi mới kinh tế. Sự suy
giảm nhanh vận tốc phát triển hàng chục trong mười năm qua đã đưa Đảng
Cộng sản Trung Hoa (ĐCSTQ) vào một cuộc khủng hoảng gần như hiện sinh về tính hợp
pháp, làm nổi bật sự mong manh của thời kỳ mở cửa và cải cách đổi sự mặc nhận
chính trị để lấy cơ hội kinh tế.
Sự thịnh vượng chung ban đầu dường như là một biện pháp can thiệp tài
chính đơn giản: phân phối lại của cải, tiến
tới phân phối “hình ô liu” thay vì cấu trúc hình giọt nước kéo dài hiện
là đặc trưng của nền kinh tế Trung Hoa. Tuy nhiên, thịnh vượng chung luôn được
định vị là một sự đổi mới mới trong Tư tưởng của Tập Cận Bình về Chủ nghĩa xã hội
đặc sắc Trung Hoa và quan trọng hơn là đối
lập trực tiếp với việc tạo ra một nhà nước phúc lợi kiểu phương Tây.
Vì vậy, làm thế nào để có thể hòa giải được mâu thuẫn rõ ràng
này? Nếu chính sách tài khóa không nhằm mục đích tịch thu của cải để phân phối
lại, tạo ra một nhà nước phúc lợi, hoặc áp đặt những chính sách thuế lũy tiến,
thì nó nhằm mục đích gì? Câu trả lời, có lẽ, nằm trong những lĩnh vực của ý thứ
hệ Mác-xít và chủ nghĩa thực dụng tinh ranh của Tập Cận Bình.
Từ lâu đã có một trường
phái tư tưởng trong những cuộc tranh luận về chủ nghĩa Mác cho rằng
nhà nước phúc lợi là lời nguyền rủa với chủ nghĩa xã hội, một cơ chế tư bản tái
tạo những điều kiện để bóc lột giai cấp công nhân. Chính Marx và Engels đã lập
luận rằng việc phân phối của cải trở nên không còn phù hợp nếu phuong tiện sản
xuất trở
thành “tài sản hợp tác xã” của công nhân. Liên Xô đã định
nghĩa chủ nghĩa xã hội là “một giai đoạn chuyển tiếp đặc biệt chiếm toàn bộ
một thời đại lịch sử.” Khi đó, chủ nghĩa xã hội xã hội hóa phương tiện
sản xuất, nhưng dần dần, trong một thời gian dài và có tính đến những điều kiện
cụ thể mà nền chuyên chính vô sản phải đối phó — trong trường hợp này là ĐCSTH.
Tại Đại hội Đảng lần thứ 20, thời đại lịch sử này xuất hiện dưới hình thức Kỷ
nguyên mới, Hành trình mới của Tập Cận Bình, được chia thành hai
mốc để thực hiện chủ nghĩa xã hội: năm 2035, thời hạn thực hiện “hiện đại hóa
xã hội chủ nghĩa cơ bản” và năm 2049, kỷ niệm một trăm năm của CHND Trung Hoa ,
khi “những giá trị xã hội chủ nghĩa cốt lõi” của quốc gia về thịnh vượng, dân
chủ, văn minh và hài hòa đã được thiết lập vững chắc.
Sự thịnh vượng chung sẽ như thế nào vẫn còn là vấn đề để tranh luận,
nhưng tôi hy vọng nó sẽ tập trung vào cơ
cấu quyền sở hữu hợp tác sáng tạo và cải cách quyền sở hữu vốn thay vì
hoạt động từ thiện, phúc lợi, thuế lũy tiến hoặc những chiến lược phân phối lại
tài chính khác. Ví dụ: mô
hình Pinghu-Qingtian ở tỉnh Chiết Giang cho thấy những gia đình
có lợi tức thấp được nhiều tổ chức công và tư hỗ trợ để mua cổ phần trong những
dự án hợp tác, với 10.600 gia đình có tổng thu nhập 17,2 triệu nhân dân tệ
(2,69 triệu USD) trong giai đoạn đầu năm hoạt động. Chiết Giang, được công bố
là khu vực thí điểm vì sự thịnh vượng chung vào năm 2021, sẽ là tỉnh quan trọng
nhất cần theo dõi để tìm bằng chứng về bất kỳ đổi mới nào như vậy, mà chúng ta
nên kỳ vọng sẽ được thần thoại hóa theo những cách tương tự như Doanh nghiệp thị
trấn và làng xã và hệ thống định giá kép trong thời kỳ đầu đổi mới.
Do đó, sự thịnh vượng chung ít đạo đức giả hơn những gì chúng ta có thể
kết luận nếu chỉ xem xét kỹ lưỡng chính sách tài khóa của CHND Trung Hoa. Nếu Tập
quyết định cưỡng chế phân phối lại của cải bằng những biện pháp can thiệp tài
khóa thông thường hơn, thì ông ấy có thể đã tự phanh ngực đón nhận những thách
thức trực tiếp từ bên trong Đảng. Tuy nhiên, bằng việc định hình ý thức hệ cẩn
thận, chúng ta có thể coi thịnh vượng chung là một ví dụ xuất sắc khác về sự nhạy
bén chính trị của Tập Cận Bình: giải quyết vấn đề rất thực tế về tính hợp pháp
đang suy yếu đồng thời củng cố vị thế cá nhân bằng cách dùng chủ nghĩa Mác như
một hình thức áo giáp tư tưởng. Tập không chỉ tự bảo vệ mình mà còn ngăn chặn bất
kỳ thách thức nào đối với chính sách của ông ta bằng cách phủ đầu trước bất kỳ
kẻ nào có triển vọng cản trở sự thịnh vượng chung với tư cách là đối thủ của chủ
nghĩa Mác và của chính ĐCSTH.
.
Yujeong Yang
Nếu chính quyền Tập thi hành chính sách “thịnh vượng chung” (“cộng đồng
phú dụ”), cải cách hộ khẩu có thể là động cơ chính để giảm bớt những vấn đề bất
bình đẳng kinh niên ở Trung Hoa. Hộ khẩu là sổ thông hành nội bộ ràng buộc quyền
lợi của một người đối với những phúc lợi (chẳng hạn như giáo dục, y tế, lương
hưu và nhà ở) với nơi sinh của người đó. Giới hạn này tạo ra sự bất bình đẳng về
phúc lợi giữa người dân địa phương và người di cư từ vùng khác đến bằng cách
không cho phép người di cư dùng hệ thống phúc lợi độc quyền của người dân địa
phương. Ngoài ra, hệ thống hộ khẩu làm tăng sự bất bình đẳng giữa những địa
phương giàu có nhập cảng công nhân và những địa phương kém phát triển xuất cảng
công nhân. Người di cư (từ những địa phương kém phát triển) không đủ điều kiện
để nhận trợ cấp tại những địa phương giàu có hơn nơi mà họ đã và đang làm việc.
Gánh nặng phúc lợi đổ dồn lên những khu vực kém phát triển và chính công nhân
di cư một cách không tương xứng, trong khi những địa phương giàu có nhập khẩu
công nhân thường được miễn trách nhiệm này.
Rất khó để đánh giá mức độ mà Tập sẽ theo đuổi cải
cách hộ khẩu như một phương tiện để đạt được sự thịnh vượng chung,
nhưng có ba kịch bản có thể xảy ra (và những thách thức đi kèm). Kịch bản đầu
tiên là bắt đầu một số cải cách từ ngoại vi trong khi tiếp tục thực thi những hạn
chế về hộ khẩu ở những siêu đô thị. Trung Hoa đã theo đuổi cải cách hộ khẩu gia
tăng này trong hai mươi năm qua. Chính quyền mới có thể chỉ định nhiều thành phố
thí điểm hơn để thực hiện những thí nghiệm chính sách nhằm xác định những thực
tiễn nhằm dỡ bỏ những hạn chế về hộ khẩu đồng thời giảm thiểu bất ổn xã hội.
Trong khi chờ đợi, nó cũng sẽ không nới lỏng những hạn chế ở những siêu đô thị
để ngăn di cư mới tràn ngập đổ về. Thách thức là những thay đổi gia tăng ở ngoại
vi này ít có thể tạo ra loại kết quả rõ ràng mà Tập có thể dùng để nâng cao
tính hợp pháp của ông ta và khoe khoang về những thành tựu của mình trong việc
khiến sự thịnh vượng chung thành hiện thực.
Kịch bản thứ hai, rủi ro hơn, là bắt tay vào một tiến trình cải cách
triệt để hơn nhằm nới lỏng những hạn chế về hộ khẩu trên toàn quốc, kể cả ở những
siêu đô thị. những siêu đô thị là thỏi nam châm thu hút ccoong nhân di cư nhưng
những hạn chế về hộ khẩu ngăn cản không cho họ hưởng những dịch vụ và phúc lợi
xã hội khi họ sống ở đó. Việc dỡ bỏ những hạn chế về hộ khẩu ở những siêu đô thị
sẽ cải tiến đáng kể khoảng cách lướn về phúc lợi giữa người dân địa phương và
người di cư ở những siêu đô thị. Cuộc cải cách hộ khẩu năm 2022 ở Trịnh Châu, một
siêu đô thị ở miền đông Trung Hoa, có thể là một dấu hiệu cho thấy Đảng Cộng sản
Trung Hoa cuối cùng đã sẵn sàng bắt đầu một cuộc cải cách triệt để hơn đối với
hệ thống vượt ra ngoài những thành phố vừa và nhỏ. Lần đầu tiên, Trịnh Châu cho
phép bất kỳ ai cũng có có thể có đủ tư cách làm cư dân. Bằng cách cho phép nhiều
người nơi khác đến định cư trong thành phố, Trịnh Châu đang cố gắng ổn định thị
trường bất động sản đang gặp khó khăn và giải quyết vấn đề thiếu công nhân.
Thách thức là không phải tất cả những siêu đô thị đều có những ưu đãi giống như
Trịnh Châu. Nhiều cư dân thành thị của Trung Hoa tại những siêu đô thị
đã tỏ ra miễn cưỡng chia sẻ tài nguyên công hạn chế với những công
nhân di cư, những người mà họ thường mô tả là “hạ cấp”, một thuật ngữ chỉ sự
nghèo đói, thiếu giáo dục và địa vị xã hội thấp. Tập Cận Bình có thể có được sự
đồng ý (hoặc bịt miệng phe đối lập) một cách hiệu quả từ chính quyền địa phương
và dân cư địa phương, nhưng điều đó có thể đặt ông ta vào một tình thế khó
khăn.
Kịch bản cuối cùng là giữ nguyên hệ thống hộ khẩu. Thịnh vượng chung có
thể không phải là một cụm từ hoàn toàn sáo rỗng, nhưng Tập Cận Bình có thể
không sẵn sàng mạo hiểm đánh đổi bất ổn xã hội cđể đạt được thịnh vượng chung.
Nền kinh tế đang chậm lại và những thách thức quốc tế đang rình rập dường như
khiến Tập Cận Bình ưu tiên ổn định xã hội hơn bất kỳ chương trình nghị sự chính
trị nào khác, kể cả việc đạt được sự thịnh vượng chung tbằng cách cải cách hộ
khẩu một cách hiệu quả.
.
Wu Guoguang
Chương trình thịnh vượng chung của Tập Cận Bình dường như bị thách thức
do một loạt mâu thuẫn nội tại, chính yếu là những tình trạng khó xử liên quan đến
vấn đề tiền ở đâu, ai sẽ thực hiện chương trình này và làm thế nào để quyết định
ai sẽ nhận được gì.
Trước hết, chương trình thịnh vượng chung phải đối đầu với một tình thế
tiến thoái lưỡng nan cơ bản về việc khuyến khích để tăng trưởng kinh tế so với
việc phân phối lại lại tức. Mức phát triển kinh tế của Trung Hoa đã chậm lại
đáng kể trong những năm gần đây. Giờ đây, dưới khẩu hiệu thịnh vượng chung, việc
đàn áp doanh nghiệp khu vực tư nhân có nguy cơ góp phần làm giảm động lực kinh
tế. Tập đã liên tục nhấn mạnh làm
cho vốn nhà nước và doanh nghiệp nhà nước lớn hơn, tốt hơn và mạnh hơn, khiến những
tầng lớp giàu có và lợi tức trung bình của Trung Hoa lo ngại rằng
cảnh mộng về sự thịnh vượng chung có thể vô tình phá hoại sự phát triển kinh tế
đến mức kết quả thực tế sẽ trở lại tình trạng nghèo đói chung của Trung Hoa thời
Mao.
Với sự suy giảm phát triển kinh tế nói chung, chính phủ Trung Hoa, đặc
biệt là ở cấp địa phương, đã phải chịu áp lực tài khóa. Việc thực hiện nhiều biện
pháp chính sách vì sự thịnh vượng chung đòi hỏi nguồn tài chính lớn, đặc biệt
là từ chính quyền địa phương. Để thực hiện những chính sách thịnh vượng chung,
chính quyền cấp tỉnh đã tuyên
bố sẽ tăng chi tiêu cho phúc lợi của người dân, nhưng họ không thể trả
lời câu hỏi về cách tài trợ cho những chi tiêu này (tiền ở đâu?) Chính phủ
trung ương đã hứa sẽ
cải thiện chuyển giao tài chính liên chính phủ để giúp chính quyền cấp tỉnh
linh hoạt hơn về ngân sách; tuy nhiên, trên thực tế, những khoản chuyển giao
ngân sách như vậy luôn là một cuộc chiến gay gắt giữa những cơ quan hành chính
trung ương và địa phương. Với sự tập
trung quyền lực hơn nữa ở cấp trên, không có lý do gì để tin rằng những
quan chức địa phương sẽ chiếm thế thượng phong trong cuộc cạnh tranh này.
Là một chương trình đầy tham vọng của chính phủ, sự thịnh vượng chung cần
được giới chức địa phương thực hiện. Tuy nhiên, ít nhất là từ giữa năm 2021,
nhiều tỉnh đã giảm
lương của những viên chức cấp chính phủ cấp trung và cấp thấp cũng như
những nhân viên khác của những tổ chức chính phủ. Việc này có thể gây thêm quỹ
để tài trợ cho những chương trình thịnh vượng chung, nhưng thật khó để tưởng tượng
rằng với mức lương và lợi tức bị cắt giảm của chính họ, những viên chức địa
phương sẽ nhiệt tình đảm nhận những nhiệm vụ mới.
Cơ hội tham nhũng có thể tạo ra động cơ cho cán bộ địa phương, và gần
như chắc chắn sẽ dẫn đến việc quản lý những quỹ chính sách thịnh vượng chung yếu
kém. Lẽ thường có thể dự đoán rằng một số cán bộ có lợi tức bị giảm nhưng quyền
lực liên quan đến phân bổ nguồn lực được tăng lên sẽ tìm ra cả những cách hợp
pháp và bất hợp pháp để mang lại lợi ích cho bản thân và gia đình họ trong khi
quản lý những dự án thịnh vượng chung (nghĩ là họ sẽ tham nhũng). Hành vi tham
nhũng như vậy, tất nhiên, sẽ nạn nhân hóa của những người đã được định là người
hưởng lợi từ chương trình thịnh vượng chung.
Chương trình thịnh vượng chung mang tính chính trị cao theo nghĩa cổ điển:
Đó là vấn đề ai được gì. Có một sự tương phản đáng chú ý giữa việc nhà nước nhấn
mạnh vào việc cải thiện lợi ích kinh tế xã hội của những nhóm có thu nhập thấp
và trung bình với mong muốn chắc chắn của họ là hạn chế sự tham gia của những
nhóm đó vào những quyết định công về việc ai nhận được gì. Trên thực tế, những
vấn đề mà chương trình thịnh vượng chung nhắm tới giải quyết bắt nguồn sâu xa từ
những cơ chế kinh tế và chính trị của Trung Hoa, vốn đã hỗ trợ cho sự tăng trưởng
kinh tế nhanh chóng của nước này trong những thập niên qua. Do đó, cải cách thể
chế là cần thiết để khắc phục những vấn đề hiện đang dẫn đến tăng trưởng chậm
hơn. Tập đã đề cập đến việc có thể cải cách như vậy— chẳng hạn như chuyển giao tài
chính và cải cách hệ thống hộ khẩu —
nhưng cho đến nay những biện pháp tương ứng vẫn chưa được đề nghị. Tương tự như
vậy, nếu không có những cải cách chính trị về tài khóa và ngân sách, có vẻ như
khó đạt được mức tài trợ, thậm chí tương đương với mức có được trong những thập
niên kinh tế phát triển mạnh vừa qua, đủ để hỗ trợ mở rộng đáng kể những dịch vụ
công và bảo trợ xã hội cho những nhóm yếu thế.
.
Mary Gallagher
Mặc dù nỗ lực vì sự thịnh vượng chung của Tập Cận Bình vào năm 2021 có
vẻ mới lạ, nhưng Bạc Hy Lai đã tiến hành một chiến dịch tương tự trong nhiệm kỳ
Bí thư Thành ủy Trùng Khánh vào năm 2011. So sánh hai chiến dịch này, như tôi
đã viết trong bài báo gần đây cho China Leadership Monitor, cho thấy
rằng Tập Tập Cận Bình đã sử dụng sự thịnh vượng chung để đàn áp giới tinh hoa
và nền kinh tế tư nhân, nhưng không mở rộng sự phân phối lại một cách đáng kể.
Trong những bài phát biểu, Tập đưa ra hình ảnh về sự thịnh vượng chung “có sự hỗ
trợ từ đầu tư”, với sự làm việc chăm chỉ và tinh thần kinh doanh đại diện cho
phúc lợi xã hội, điều mà ông lo ngại sẽ dẫn Trung Hoa tới chủ nghĩa phúc lợi và
“nằm phẳng”.
Mặc dù những mục tiêu về sự thịnh vượng chung, chẳng hạn như giảm bất
bình đẳng và bình đẳng hóa những dịch vụ cho người dân thành thị và nông thôn,
giống như nhau trong hai chiến dịch, chiến dịch năm Trùng Khánh 2011 có nhiều
tham vọng hơn trong hoạch định và thực hiện chính sách. Nó cũng phản ảnh một thời
điểm quan trọng trong nền chính trị Trung Hoa, ngay trước một quá trình chuyển
đổi chính trị lớn với sự kế nhiệm lãnh đạo đầu tiên của một nhà lãnh đạo không
phải do Đặng Tiểu Bình lựa chọn, với xung đột và tranh luận công khai về hướng
đi của mô hình phát triển Trung Hoa.
Việc Bạc Hy Lai trình bày rõ ràng về mô hình Trùng Khánh và mục tiêu thịnh
vượng chung của mô hình này là một phần của cuộc tranh
luận sôi nổi trong những năm cuối cùng của chính quyền Hồ Ôn về định
hướng tương lai của nền kinh tế Trung Hoa. Bí thư Tỉnh ủy Quảng Đông Uông Dương
đại diện cho giải pháp thay thế — “mô hình Quảng Đông” — đã nhân đôi “cải cách
và mở cửa” bằng cách ủng hộ tự do hóa nhiều hơn khu vực tư nhân, nâng cấp kỹ
thuật và cởi mở với thế giới bên ngoài. Xung đột nổi lên như hai mô hình cạnh
tranh cho tương lai của Trung Hoa, xoay quanh câu hỏi về chiếc bánh: Trung Hoa
có nên tập trung vào việc làm cho chiếc bánh lớn hơn không? Hay Trung Hoa nên tập
trung vào việc chia bánh một cách công bằng hơn?
Bạc Hy Lai ủng hộ những chính sách phân phối lại và khuếch đại quyền lực
nhà nước để thúc đẩy sự phát triển dựa trên việc nâng cao lợi tức và an ninh của
tầng lớp trung lưu và hạ lưu. những chính sách của ông kể cả việc mở rộng nhà ở
cho người lợi tức thấp, chính sách chuyển nhượng đất đai cho công dân nông thôn
ở Trùng Khánh để đổi lấy hộ khẩu và việc làm ở thành thị, và dùng tài sản nhà
nước để tài trợ cho những chương trình xã hội. Uông Dương và những người ủng hộ
ông lập luận rằng việc phân phối lại sẽ giết chết tăng trưởng và tốt hơn hết là
tập trung vào tăng trưởng bằng mọi giá. Quá trình phân phối lại có thể chờ.
Chiến dịch năm 2011 định hình và bối cảnh hóa chiến dịch năm 2021 do Tập
phát động trong những hoàn cảnh kinh tế và chính trị khác nhau. Tập hiện là
trung tâm không có đối thủ của Trung Hoa, với nhiệm kỳ thứ ba chưa từng có và một
Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị hoàn toàn gồm “người của ông ta”. Sự cởi mở trong
tranh luận năm 2011 và thậm chí cả sự phê bình của giới truyền thông và học thuật
đối với những mô hình phát triển khác nhau đã nhường chỗ cho sự trung thành lớn
hơn nhiều đối với Tập.
Bất chấp việc Tập Cận Bình củng cố quyền lực lớn hơn, những thành tựu
thực sự hướng tới sự thịnh vượng chung dường như không thể hiện thực hóa được.
Vào năm 2021, Tập Cận Bình đã sử dụng thịnh vượng chung như một khẩu hiệu dân
túy để đàn áp những công ty tư nhân và giới tinh hoa kinh tế, nhưng những chính
sách để giải quyết vấn đề phân phối lại và bất bình đẳng lại thưa thớt một cách
đáng ngạc nhiên. Khi áp dụng những khẩu hiệu chứ không phải những chính sách của
Bạc Hy Lai, Tập Cận Bình đang cố gắng tận dụng thông điệp dân túy mà không áp dụng
những chính sách tái phân phối đòi hỏi phải tăng thuế và vai trò lớn hơn của
chính quyền trung ương trong việc tài trợ cho những khoản chênh lệch phúc lợi.
.
Tác giả
Mike Gow là Giáo sư trợ giảng dậy kinh doanh và quản
lý tại Trường Kinh doanh Đại học Edge Hill.
Trung tâm Trung Hoa liên trường đại học Anh (BICC), một quan hệ đối tác
liên ngành giữa các trường đại học Bristol, Manchester và Oxford được thành lập
vào năm 2006 vì sự tiến bộ của Nghiên cứu Trung Hoa tại Vương quốc Anh, đã trao
cho ông học bổng Cao học và Tiến sĩ 5 năm. Gow lấy bằng Tiến sĩ về Nghiên cứu
Đông Á năm 2013 tại Trường Xã hội học, Chính trị và Nghiên cứu Quốc tế (SPAIS)
thuộc Đại học Bristol.
Nghiên cứu hiện tại của Gow về Trung Hoa hiện đại xem xét vai trò của
ngành kỹ nghệ và tiêu dùng trong các sáng kiến xây dựng nhà nước. Nghiên cứu của
ông cố gắng hiểu được vai trò của tiêu dùng trong cả xã hội đương đại đang tồn
tại và thay đổi, cũng như việc huy động khu vực tư nhân liên quan đến chuyển đổi
kiến trúc thượng tầng.
.
Yujeong Yang dạy chính trị Trung Hoa
và chính trị độc đoán với tư cách là giáo sư trợ giảng khoa học chính trị tại Đại
học Illinois ở Urbana-Champaign. Nghiên cứu của bà tập trung vào các chính sách
phúc lợi và lao động của Trung Hoa. Yujeong Yang phân tích những hoạt động việc
làm phi chính thức và di cư của công nhân ảnh hưởng như thế nào đến những
phương pháp mở rộng phúc lợi của Trung Hoa trong dự án sách của bà ấy. Những
sáng kiến gần đây nhất của Yujeong Yang cũng xét đến tăng trưởng kinh tế của
Trung Hoa ở nước ngoài ảnh hưởng như thế nào đến động lực công nhân và quan hệ
giữa nhà nước và xã hội. Yang sinh ra và lớn lên ở Nam Hàn, đã tốt nghiệp tiến
sĩ khoa học chính trị vào năm 2018 tại Đại học Michigan, Ann Arbour.
.
Wu Guoguang là Giáo sư Khoa học Chính
trị và Lịch sử và Chủ tịch về Quan hệ Trung Hoa và Thái Bình Dương tại Đại học
Victoria, Canada. Ông lớn lên ở Sơn Đông và tốt nghiệp Tiến sĩ Khoa học Chính
trị tại Đại học Princeton. Mối quan tâm nghiên cứu của ông tập trung vào Trung
Hoa, kể cả thể chế chính trị, thay đổi chính trị, kinh tế chính trị, toàn cầu
hóa, chính trị ưu tú, truyền thông đại chúng, Trung Hoa và thế giới, và an ninh
con người.
.
Mary E. Gallagher là Giáo sư về Dân chủ,
Dân chủ hóa và Nhân quyền của Amy và Alan Lowenstein tại Đại học Michigan. Bà
là tác giả hoặc biên tập viên của một số sách, kể cả Authoritarian Legality in
China: Law, Workers, and the State. Ba là Học giả Toàn cầu Fulbright và đã tư vấn
cho nhiều chính phủ, tổ chức quốc tế và tập đoàn về chính trị trong nước, điều
kiện lao động và nơi làm việc cũng như chính sách đô thị hóa của Trung Hoa.
© 2023 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại
bài từ DCVOnline.net”
Nguồn: Xi Jinping Says He Wants to Spread China’s
Wealth More Equitably. How Likely Is That to Actually Happen? | A
ChinaFile Conversation/Mary Gallagher | ChinaFile | Mar 3,
2023
No comments:
Post a Comment