Phỏng vấn một người Việt ở Ukraine: “Bọn Nga pháo kích rất ác.
Bom đạn kinh khủng”…
Tuấn Khanh
3 tháng 3, 2022
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/03/GettyImages-1376414335-1-1024x683.jpg
Tháp truyền hình
Kyiv TV bị quân Nga phá sập; Kyiv, ngày 2 Tháng Ba 2022 (ảnh: Chris
McGrath/Getty Images)
Thời Sự
Phỏng vấn một
người Việt ở Ukraine: “Bọn Nga pháo kích rất ác”…
00:14 / 19:19
Anh Q., một người Việt đang sống ở thành phố
Kherson, nơi được thị trưởng Igor Kolykhayev xác nhận đã thất thủ vào sáng ngày
3 Tháng Ba 2022, khi quân Nga tràn vào tòa thị chính. Chúng tôi đã có cuộc trò
chuyện về những gì đang diễn ra ở nơi anh sống. Anh Q. đề nghị không nói rõ tên
trong cuộc trò chuyện nhanh giữa đạn lửa, vì theo anh “có không nhiều người Việt
sống ở thành phố này, nhưng rất phân hóa, vì có người chống cuộc xâm lược của
Nga, nhưng có người lại ủng hộ Nga tiến quân vào đây”. Bên cạnh đó, anh muốn
nói thật suy nghĩ của mình về quân Nga – vốn đang chiếm giữ ở Kherson – nên đề
nghị nặc danh để giữ an toàn.
Kherson được xem là một thành phố cảng chiến
lược quan trọng với gần 300,000 dân, nằm ở phía Nam Ukraine, gần Biển Đen. Đây
là nơi diễn ra các cuộc giao tranh khốc liệt nhiều ngày qua. Nơi này cũng có đập
nước quan trọng chi phối đời sống ở bán đảo Crimea, nơi Nga đã dùng vũ lực sáp
nhập vào lãnh thổ họ từ năm 2014. Anh Q. đã sống ở đây hơn 30 năm, chọn Ukraine
làm quê hương thứ hai, kể từ khi Liên Xô sụp đổ. Dân gốc Quảng Trị, từng là đảng
viên cộng sản, anh đã trải qua hai cuộc chiến Nam-Bắc Việt Nam và cuộc chiến
biên giới Việt-Trung 1979.
*
Báo
chí Việt Nam nói rằng người Nga tuyên bố không tấn công vào khu dân cư, nên dường
như mọi thứ không quá khắc nghiệt với người dân?
Đó là nói dối. Tôi đã trải qua không biết bao
nhiêu lần bom rơi đạn nổ ở Việt Nam, kể cả những lần máy bay Mỹ thả bom tưởng
chừng là kinh khiếp nhất trong đời, nhưng đến lần này thì không thể tưởng tượng
nổi. Bọn Nga pháo kích rất ác. Bom đạn kinh khủng. Bọn Nga bắn không thương tiếc.
Phải nói rõ là bọn Nga muốn chiếm thành phố dân cư thì bọn nó phải bắn vào dân
cư thôi, nói tránh bắn vào dân là nói dối.
*
Hiện
nay quân đội Ukraine và Nga vẫn đang giao tranh ở các đường phố Kherson?
Điều đặc biệt tôi muốn nói ở đây, là quân đội
Ukraine sau khi thất thủ ở vòng ngoài thành phố thì đã rút đi và mất dạng kỳ lạ.
Mọi thứ như được chuẩn bị sẵn. Quân Nga tiến vào thì dè dặt vì sợ bị phục kích.
Rõ ràng quân đội Ukraine không muốn giao tranh trong thành phố vì như vậy sẽ
gây thêm đổ nát và thiệt hại cho người dân. Tạm thời là tôi thấy khoảng một tiểu
đoàn Nga đang kiểm soát, và ra lệnh thiết quân luật, bắt mọi người dân không được
ra đường. Chỉ có vài cuộc kháng cự lẻ tẻ của dân quân tự vệ. Từ đây đến một hai
ngày nữa mà quân Ukraine không tái chiếm thì tôi kể như phải chịu sống trong
thành phố bị cưỡng chiếm. Tôi đoán là cuộc chiến bên ngoài thành phố rất ác liệt
vì tin tức cho biết Nga đem vài trăm xe tăng, vài trăm xe bọc thép… nhưng khi
tiến vào thành phố thì chỉ còn vài chục chiếc.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/03/Nguoi-tra-loi-phong-van-anh-Q.jpg
Anh Q. (ảnh nhân vật
gửi)
*
Thái
độ của người Việt ở Ukraine như thế nào trước việc Nga đem quân vào nước này?
Người Việt ở đây thì không nhiều nhưng chia rẽ
lắm. Tôi thuộc nhóm những người không chấp nhận cuộc xâm lược của Nga, khác biệt
với nhiều gia đình luôn coi Nga như một hình ảnh vĩ đại. Thậm chí họ vẫn tôn thờ
Putin. Với tôi, chính quyền Nga lúc này là một chế độ phát xít mới, độc tài và
chỉ muốn dùng vũ lực để thôn tính nước khác.
*
Như
những người hàng xóm ở Ukraine của anh, sự phân hóa về chuyện yêu-ghét Nga cũng
đang diễn ra đối với nhiều người Việt trong nước, kể cả báo chí. Theo anh vì
sao có chuyện này?
Tôi từng là đảng viên, tôi biết sự tai hại của
tuyên truyền như thế nào. Nga thì luôn được chính quyền Việt Nam thổi phồng và
ca ngợi có chủ đích. Chính sách ca ngợi Nga là để bày tỏ sự trung thành với gốc
rễ xã hội chủ nghĩa. Giả sử nếu Nga thắng Ukraine, sẽ có không ít thành phần bị
tuyên truyền hay bảo thủ ngầm đắc thắng, dùng đó để bôi nhọ “những kẻ ngã theo
phương Tây” đã bị trừng phạt như thế nào, và “thất bại nhục nhã” như thế nào.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/03/GettyImages-1238909590-1024x683.jpg
Những hình ảnh như
thế này không bao giờ xuất hiện trên báo chí Việt Nam: Những gì còn lại của một
xác lính Nga tại một địa điểm gần Sytnyaky, Ukraine; ngày 3 Tháng Ba (ảnh:
MARCUS YAM / LOS ANGELES TIMES)
*
Báo
chí Nhà nước Việt Nam, cũng như bọn dư luận viên, nói rằng quân đội Ukraine sống
dựa vào bơ sữa phương Tây nên không có khả năng kháng cự với quân đội Nga…?
Hoàn toàn sai. Nếu năm 2014 thì có thể nói vậy.
Khi ấy quân đội Ukraine chỉ có 6,000 binh lính. Nhưng sau khi quân Nga đổ quân
chiếm Crimea, Ukraine đã nhận ra mình cần phải làm gì. Đến nay thì quân Ukraine
không dễ khuất phục. Hiện quân đội Ukraine có khoảng 200,000 lính. Súng đạn và
các loại vũ khí cũng được trang bị tương đối tốt hơn xưa nhiều.
*
Tình
hình chiến sự ngày càng ác liệt. Liệu Ukraine có thể cầm cự được bao lâu?
Tôi nói anh nhá, Nga không bao giờ chiếm được
Ukraine. Ngay cả khi Nga rục rịch tấn công Ukraine, tôi cũng đã nói như vậy. Nếu
cứ cái cách này, Nga chắc phải mất cả trăm năm mới chinh phục được Ukraine.
Nhưng chẳng cần lâu vậy, chỉ cần ba tháng là Nga sẽ bỏ của chạy lấy người…
*
Anh
nghĩ sao về Tổng thống Zelensky? Không ít người ở Việt Nam tin rằng Ukraine sẽ
thất bại vì có một tên hề lãnh đạo đất nước?
Tổng thống Zelensky là một người tuyệt vời. Tất
nhiên không ai sinh ra để làm lãnh đạo hay gánh chịu một cuộc chiến tranh cả.
Các lãnh tụ phương Tây hiện nay, so với Zelensky, thì đều ít nhiều lép vế hơn
tí – tôi thấy thế. Cứ nói ông ta đóng vai hề, nhưng giờ đây ông ta vào vai lãnh
đạo thì khó ai bằng.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/03/GettyImages-1238909642-1024x683.jpg
Xác lính Nga tại một
địa điểm gần Sytnyaky, phía Tây Kyiv; ngày 3 Tháng Ba (ảnh: MARCUS YAM / LOS
ANGELES TIMES)
___________
Nhận định về việc báo chí Việt Nam bóp méo các
sự kiện, anh Q. nói: “Báo chí Việt Nam rất rẻ tiền và đáng xấu hổ”. Trong khi
quân đội Nga đang hụt hơi, Putin phải cầu cứu quân đội Belarus và Kazakstan
tham chiến thì báo chí, bộ máy tuyên truyền quốc doanh khổng lồ của Việt Nam đồng
loạt giật tít: “Đoàn xe quân sự dài 65 km của Nga kéo đến ngoại ô (thủ đô)
Kyiv?”. Đó là những gì ai biết chuyện cũng thấy nực cười. Báo chí Việt Nam nói
chung không đáng tin cậy bởi truyền thông đưa tin một chiều chỉ để tuyên truyền.
Chưa nói đến độ xác thực của nguồn tin, với cách mà báo chí Việt Nam đang thể
hiện, chẳng khác gì họ làm tâm lý chiến phục vụ cho cuộc chiến tranh phi nghĩa
của Nga.
Khi phiến quân nã pháo vào một nhà trẻ thì VOV,
Soha loan tin rằng quân đội Ukraine nã pháo vào Lugal, Donesk! Khi quân đội
Ukraine tại Kherson chiến đấu anh dũng một mất một còn tại cửa ngõ thành phố với
quân xâm lược Nga đông gấp bội trên một chiếc cầu, có ngày mấy lần đổi chủ; hoặc
tin Ukraine chiến thắng trận này trận nọ thì Việt Nam ỉm đi. Ấy vậy khi nghe
tin Kherson thất thủ thì Việt Nam đưa tin nhanh nhất thế giới, chỉ sau truyền
thông Nga, làm như thể báo chí Việt Nam coi chiến thắng của bọn xâm lược Nga là
chiến thắng của mình vậy, chỉ chờ Ukraine thất bại để loan tin!…
Tuấn
Khanh tóm lược. Mời nghe podcast đầy đủ cuộc phỏng vấn (link ở đầu bài).
=================================
.
4 tháng 3, 2022
https://saigonnhonews.com/thoi-su/the-gioi/5-tin-gia-lien-quan-ukraine/
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/03/fake-1-1024x758.jpg
Chỉ cần search
Google, có thể thấy nữ quân nhân này không giống chút nào với bà Olena Zelenska
Một “bản tin” trên trang Facebook “Chiến sự Nga vs
Ukraine” (tiếng Việt) đăng lúc 1:16pm ngày 4 Tháng Ba ghi: “NÓNG: Tổng thống
Ukraine Zelensky đã rời đất nước sang Ba Lan! Đây là thông tin được nghị sĩ
Ukraine xác nhận”. Bản tin này dịch từ Lenta.ru, “phương tiện truyền thông do
chính phủ Nga quản lý”.
Dĩ nhiên đây
là tin giả. Những ngày gần đây, làn sóng tin giả lại bùng
nổ. Không chỉ trên mạng xã hội Việt Nam. Xem các trang factcheck của những hãng
tin lớn, thật sự muốn chóng mặt với dằng dặc liệt kê tin giả. Dưới đây có thể
điểm 5 tin đáng chú ý nhất vì chúng lan rất rộng trên mạng Việt Nam, dù chúng
không được người Việt tạo ra mà nguồn gốc đều từ nước ngoài, thậm chí từ các nước
châu Phi.
Một trong những ảnh được chia sẻ nhiều nhất là
người đẹp Ukraine Anastasiia Lenna tay ôm súng với chú thích: “Anastasia
(sic) Lenna trở thành Miss Ukraine năm 2015. Hôm nay, nàng đang chiến đấu bảo vệ
quê hương cùng 36.000 phụ nữ khác”. Post này xuất hiện đầu tiên trên Facebook
ngày 27 Tháng Hai. Tin này lan rất nhanh khắp thế giới và dĩ nhiên nhanh chóng
lên mạng Việt Nam.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/03/fake-4-1024x1280.jpg
Đây là ảnh chụp
Anastasiia Lenna trong một trò chơi trận giả vào Tháng Chín 2020 (Instagram)
Cuối cùng, ngày 28 Tháng Hai, nhân vật chính –
Anastasiia Lenna – phải “đính chính” trên Instagram: Nàng không hề gia nhập
quân đội (“tôi không phải quân nhân, tôi chỉ là một phụ nữ bình thường”). Một
trong những tấm cầm súng là hình chụp trong một trò chơi trận giả vào Tháng
Chín 2020 (một số hình khác chụp vào Tháng Mười 2021 tại Câu lạc bộ Strikeball ở
Kyiv). Thật ra là ngày 22 Tháng Hai (hai ngày trước khi quân Nga tấn công
Ukraine), Lenna có đưa lên Instagram tấm hình cầm khẩu súng giả với hashtag #standwithukraine
và #handsoffukraine nhưng không hề nói mình tham gia chiến đấu
(Factcheck USA Today).
Một tấm nữa
cũng được chia sẻ nhiều: Tổng thống Volodymyr
Zelensky vận áo giáp trong một chiến hào, với chú thích, “Tổng thống
Ukraine có mặt ngoài tiền tuyến cùng nhân dân. Tổng thống Zelensky cầm súng và
cùng quân đội đánh đuổi quân Nga xâm lược”. Ban kiểm tin (Factcheck) của
Reuters đã truy ra nguồn bức ảnh: Đó là bức ảnh trong một bản tin của chính
Reuters đăng ngày 9 Tháng Mười Hai 2021, với chú thích: “Tổng thống Ukraine
Volodymyr Zelenskiy gặp gỡ quân nhân tại các vị trí chiến đấu gần khu vực ranh
giới chia cắt với thành phần phiến quân được Nga hậu thuẫn, vào Ngày Quân lực
Ukraine, tại khu vực Donetsk, Ukraine, 6 Tháng Mười Hai 2021. Ukrainian
Presidential Press Service/Handout via REUTERS/File Photo”.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/03/fake-5-1024x559.jpg
Volodymyr Zelensky
“trong chiến hào”: ảnh chụp từ Tháng Mười Hai 2021
Bức ảnh giả
phổ biến thứ ba là hình Đệ nhất phu nhân
Ukraine Olena Zelenska vận quân phục cầm súng. Ban kiểm tin USA Today đã
truy ra nguồn: Đó là bức hình chụp tại Kyiv vào Tháng Tám 2021. Cô gái trong
hình không phải bà Olena Zelenska mà là một nữ quân nhân đang diễn tập chuẩn bị
cho cuộc duyệt binh dịp Quốc khánh Ukraine lần thứ 30. Điều đáng chú ý nhất
không chỉ là chi tiết ấy.
Người đầu tiên post tấm ảnh đó là một tài khoản
TikTok có tên Nastya Tyman. Nastya đưa post này lên mạng ngày 16 Tháng Hai năm
ngoái (cách đây một năm) và Nastya không phải người Ukraine. Đương sự là người
Nga. Nastya Tyman dùng tấm ảnh trên để chào mừng “Ngày Bảo vệ Tổ quốc” – một
ngày lễ lớn của Nga! Như vậy, ngay ban đầu, Nastya Tyman đã gán ghép sai nội
dung, có chủ đích. Rồi bây giờ nhiều người lại dùng tấm ảnh ấy để ghép cho phu nhân
nguyên thủ Ukraine (Factcheck USA Today).
Tin giả thứ
tư không phải là ảnh mà là video. Được tung lên
mạng ngày 27 Tháng Hai 2022, video chiếu cảnh một bé gái đang mắng một người
lính. Nhiều account Facebook lẫn Twitter (nước ngoài) chú thích: Một bé gái
Ukraine 8 tuổi đang mắng lính Nga và kêu hắn cút nhanh về nước”. Nhiều trang
factcheck đã kiểm tra thực hư. Tờ Times of Israel, cho biết clip này có
từ 2012 (cách đây 10 năm, chính xác là nó được đưa lên YouTube ngày 24 Tháng Mười
Hai 2012) và nội dung cho thấy một bé gái Palestine 11 tuổi đang mắng lính
Israel. Cô gái ấy có tên Ahed Tamimi, hiện là một trong những nhà hoạt động xã
hội tại Palestine. Xin nói thêm, sau cái clip khiến cô nổi như cồn, Ahed Tamimi
được (cựu) Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tiếp. Năm 2018, Ahed
Tamimi bị nhốt tù tám tháng tội… đánh hai người lính Israel trước cửa nhà mình ở
Bờ Tây…
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/03/fake-1-1024x685.jpeg
Video này đã xuất
hiện trên mạng cách đây 10 năm
Tin giả thứ
năm là hai bức ảnh (lên mạng ngày 24 Tháng Hai)
cho thấy cảnh nổ cháy ngùn ngụt với chú thích, “Tin nóng: Trong khi Putin vừa
tuyên bố mở chiến dịch quân sự ở Ukraine thì Bộ trưởng Nội vụ Ukraine xác nhận
rằng thủ đô Kyiv đang bị hỏa tiễn hành trình và hỏa tiễn đạn đạo bắn phá tan
nát”. Hai ảnh này thật ra là cuộc không kích của Israel vào dải Gaza năm
2018 và 2021 – theo Factcheck AFP.
Còn rất rất nhiều tin giả khác. Thật sự khó có
thể kể hết, trong khi từng ngày trôi qua, tin giả lại liên tục được sản xuất.
Trong một số trường hợp, chẳng hạn tin người đẹp Anastasiia Lenna ra trận, có
thể được xem vô thưởng vô phạt và không nguy hiểm gì. Tuy nhiên, trong một số
trường hợp khác, nếu tin giả được đặt vào phạm vi “vùng” tin tức thời sự thì là
chuyện khác. Tác hại của tin giả không cần nói thêm. Người ta đã thấy tin giả
phá hoại xã hội với mức độ như thế nào trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, trong đại
dịch COVID-19, trong vấn đề vaccine COVID-19…
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/03/fake-3.jpg
Một “bản tin” trên
trang Facebook “Chiến sự Nga vs Ukraine” dịch từ Lenta.ru, “phương tiện truyền
thông do chính phủ Nga quản lý”
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/03/fake-5-1-1024x483.jpg
Một bản tin fake từ
báo “chính thống” VOV của Việt Nam ngày 4 Tháng Ba 2022 (cuối bài ghi nguồn từ
Sputnik của Nga)
_____________
Ở đây chỉ muốn nhấn mạnh một điều: nếu dễ dàng
tin vào tin giả thì chúng ta sẽ dễ dàng bị dắt mũi bởi chính những “cỗ máy tin
giả” ngụy trang dưới lớp áo truyền thông nhà nước, đặc biệt đối với các nhà nước
độc tài và cộng sản. Xin nhấn mạnh: vấn đề đang muốn nói là tin giả từ truyền
thông chính thống nhà nước, chứ không phải thông tin thuần túy tuyên truyền (dù
mục đích làm tin giả là để định hướng dư luận).
Nga đang phối hợp Trung Quốc sản xuất vô số
tin giả liên quan cuộc chiến Ukraine. Hãng RT thuộc nhà nước Nga (trước đây gọi
là Russia Today/Rossiya Segodnya) đang là ổ sản xuất tin giả (với những tin đại
loại lính Ukraine đầu hàng hàng loạt). Điều đáng nói là không ít tờ báo Việt
Nam dịch lại từ RT (cũng như nhiều tờ báo Nga khác) và cách làm này không phải
mới đây mà nó thậm chí được chỉ đạo từ nhiều năm nay. Bàn về điều này lại là một
đề tài khác, dù liên quan.
______
ĐỌC THÊM:
Truyền thông về cuộc chiến Ukraine: Khi “ngưu tầm ngưu”…
No comments:
Post a Comment