Lưỡng lự
tách rời khỏi Nga, Trung quốc đã giới hạn vai trò của mình đối với Ukraine
US-Vietnam
Research Center - University of Oregon
https://www.facebook.com/usvietnamcenter/posts/693871978729108
Lưỡng lự tách rời
khỏi Nga, Trung quốc đã giới hạn vai trò của mình đối với Ukraine
The Wall Street Journal, March 14, 2022 9:40 am ET
China’s
Reluctance to Distance Itself From Russia Limits Its Role on Ukraine
By Lingling Wei
Người dịch: Vũ Văn Lê
*
Cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan hội họp
với Yang Jiechi, nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc trong nỗ lực giảm nhiệt
khủng hoảng
Bắc Kinh đang chuyển hướng, từ liên kết chặt
chẽ hơn với Nga vài tuần trước khi xảy ra cuộc xâm lược, bước sang nỗ lực tìm
phương cách ngăn chặn giao tranh.
Tỏ ý muốn tham gia hòa giải, ra vẻ quan thiết
đến hòa bình, nhưng khả năng đóng góp của Bắc kinh, kể cả chuyển thông điệp giữa
phe phái đối nghịch, hay tổ chức đàm phán, đều cực kỳ tối thiểu.
Việc tách rời khỏi Moscow không phải là điều
mà Tập nghĩ đến. Ngay cả trường hợp Trung Quốc muốn điều chỉnh chính sách, họ
cũng không làm điều đó lúc này, bởi một thay đổi quan điểm mới sẽ đặt ra nhiều
câu hỏi qui trách Tập đưa đẩy Trung Quốc vào thế khó ngay từ đầu khi quyết đinh
liên kết với Putin.
Theo thổ lộ của các cố vấn, Tập sẽ tiếp tục gắn
bó với Putin vì thấy căng thẳng Mỹ-Hoa ít cơ cải thiện, và nước Tầu buộc phải
liên kết với Nga như một đối tác, dù nước này không phải là một đồng minh hoàn
toàn.
Bài của Lingling Wei,
Biên tập viên chính về Trung Quốc của WSJ, và
là đồng tác giả của “Cuộc chiến siêu cường”. Wei phụ trách tổng quát về kinh tế
chính trị Trung Quốc, tập trung vào sự giao thoa giữa kinh doanh và chính trị.
Sinh ra và lớn lên ở Trung Quốc, Wei có bằng thạc sĩ báo chí của Đại học
N.Y.U., bắt đầu kinh doanh bất động sản ở Hoa Kỳ, và đã giành được nhiều giải
thưởng trong việc đưa tin về Trung Quốc. Năm 2021, Wei nằm trong danh sách nhóm
phóng viên và biên tập viên có tác phẩm lọt vào vòng chung kết Giải Pulitzer.
***********************************
Phải đối mặt với sức ép ngày càng gia tăng của
phương Tây, Trung Quốc muốn được thế giới coi là đang cố gắng ngăn chặn, để khủng
hoảng Ukraine không lún sâu thêm nữa. Nhưng Bắc Kinh rất miễn cưỡng trong việc
tách rời khỏi "cam kết hết mình với Moscow", và đóng góp của nước Tầu
vào nỗ lực ép buộc Nga lùi bước, rất giới hạn .
Hôm thứ Hai, Yang Jiechi, Ủy viên Bộ Chính trị,
cơ quan quyết định hàng đầu của Đảng Cộng sản Trung Quốc, đã hội họp với Cố vấn
An ninh Quốc gia Jake Sullivan tại Rome, để thảo luận về tình trạng leo thang của
cuộc khủng hoảng Ukraine, và tác động của cuộc chiến đối với an ninh toàn cầu.
Cuộc gặp mặt trực tiếp đầu tiên giữa hai nhân
vật cao cấp Mỹ-Hoa kể từ tháng 10/2021, đã diễn ra trong lúc Bắc Kinh chợt cảm
thấy ngày càng bị cô lập với phần còn lại của thế giới, kể từ lúc Chủ tịch Tập
Cận Bình và người đồng cấp Vladimir Putin hội họp tháng vừa qua, công bố tuyên
cáo "tình hữu nghị Hoa-Nga vô biên," vài tuần lễ trước khi Nga tiến
quân xâm lược Ukraine. Tới nay, hầu hết các nước đều lên án hành động của
Moscow, trong khi Trung Quốc kiềm chế, không gọi cuộc tấn chiếm Ukraine của Nga
là xâm lược. Mặt khác, cách đây vài tuần lễ, Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị vẫn
hồ hởi xác nhận Nga là “đối tác chiến lược quan trọng nhất” của nước Tầu.
Vì lãnh tụ hai nước dính kết chặt chẽ nên
phương Tây đã coi Tầu- Nga như một thứ “trục” mới, nhòa nhẹt hết hình ảnh cường
quốc trách nhiệm ở toàn cầu mà từ lâu Tập đã dầy công tạo cho Trung Quốc. Và
chính vì quan hệ Tầu-Nga thắm thiết mà Hoa kỳ và châu Âu có thêm lý do chính
đáng để xa lánh, tách rời khỏi Trung Quốc.
Giờ đây, Bắc Kinh đang tìm cách chuyển hướng,
từ liên kết chặt chẽ hơn với Nga vài tuần trước khi xảy ra xâm lược, bước sang
nỗ lực ngăn chặn tranh chiến.
Các cố vấn chính sách đối ngoại của Bắc Kinh
đã thổ lộ rằng, nội việc Tập Cận Bình,_ người đã cùng Putin ra tuyên bố chung
cách đây một tháng, đưa quan hệ Nga-Hoa lên đỉnh điểm cao nhất trong bảy thập kỷ,
__đặc cử nhà ngoại giao hàng đầu TQ đến gặp họp với Cố vấn an ninh Sullivan, đã
chứng tỏ Bắc Kinh ngày càng quan thiết hơn đến vai trò chủ động trong công cuộc
mưu tìm phương cách giảm thang, hạ nhiệt khủng hoảng.
Các cố vấn cũng viện dẫn những phát biểu gần
đây của Tập và nhiều quan chức cấp cao khác, trong những cuộc điện đàm với các
nhà lãnh đạo châu Âu, theo đó, Bắc kinh luôn bày tỏ mong muốn hợp tác với cộng
đồng quốc tế để tìm cách ngừng bắn ở Ukraine.
Song, nhiều giới phân tích chính sách đối ngoại
lại nghĩ khác, và cho rằng, vì trọng tâm chiến lược của Bắc Kinh là liên kết với
Moscow để đối đầu với phương Tây do Mỹ dẫn đạo, nên nước Tầu,__ vốn đang tính
toán mua dầu khí và nhiều sản phẩm Nga để kinh tế TQ tiếp tục phát triển,__ rất
khó có thể xử dụng đòn bẩy hiệu nghiệm đối với Nga, khiến Putin phải lùi bước.
“Nếu giải quyết được vấn đề cho Putin, và cảm
thấy điều đó sẽ giảm bớt nhiều áp lực Tập đang phải đương đầu, thì khó khăn gì
mà Bắc kinh chẳng hành động,” Andrew Small, chuyên gia về Trung Quốc tại Quỹ
Marshall của Đức, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington, nêu vấn đề.
"Cho nên Trung Quốc, tuy bày tỏ ý muốn tham gia vận động hòa giải, tỏ ra
quan thiết đến hòa bình, nhưng đóng góp của Bắc kinh, kể cả bắc cầu chuyển
thông điệp giữa phe phái đối nghịch, hay tổ chức đàm phán, đều cực kỳ tối thiểu."
Small gia thich.
Các giới chức Hoa Kỳ xác nhận đã thông báo đầy
đủ cho những đồng cấp Trung Quốc, để giải thích cho Điện Kremlin hiểu rõ hậu quả
của sự trừng phạt, và cung cách thương lượng với Hoa Kỳ.“Chúng tôi sẽ bảo đảm
là Trung quốc hay bất kỳ nước nào khác, không thể bù đắp được những tổn thất to
lớn mà Nga phải gánh chịu,” Cố vấn Sullivan đã mạnh mẽ tuyên bố trên NBC’s
“Meet the Press” hôm Chủ nhật.
Cho đến nay Trung Quốc,__vốn có quan hệ thương
mại to lớn với Mỹ và châu Âu gấp bội Nga,__ đã triệt để tuân thủ các giới hạn
chế tài của Hoa kỳ và phương Tây, vì ngại mất quyền truy cập vào hệ thống
thương mại toàn cầu thống trị bởi đồng Mỹ kim, và lo sợ kinh tế Trung Quốc sẽ
phải chịu một đòn phạt nặng nề.
Trước cuộc gặp gỡ hôm thứ Hai giữa Yang -
Sullivan, nhiều vẻ cho thấy Băc kinh đang bị tăng áp lực. Trong khi phương Tây
tích cực viện trợ cho Ukraine, thì quan chức Mỹ thổ lộ hôm Chủ Nhật, rằng Nga
đã yêu cầu Trung Quốc cung cấp thiết bị quân sự và các hỗ trợ khác cho nỗ lực
chiến tranh, dù không nói rõ Moscow đã yêu cầu những gì, cũng như phản ứng của
Bắc Kinh đối với các yêu cầu của phía Nga ra sao.
Zhao Lijian, người phát ngôn Bộ Ngoại giao
Trung Quốc, đã chính thức bác bỏ chuyện Nga yêu cầu Tầu trợ giúp kể trên, gọi
đó là những "thông tin sai lệch, độc hại". Trong cuộc họp báo thường
kỳ tại Bắc Kinh, Zhao mạnh mẽ khuyến cáo: "Ưu tiên hàng đầu hiện nay là tất
cả mọi phía nên kiềm chế, tránh leo thang, và hạ nhiệt tình hình, thay vì châm
ngòi căng thẳng.”
Theo truyền thông nhà nước, trong cuộc họp với
Sullivan hôm thứ Hai, Yang đã “kiên quyết phản đối bất kỳ lời nói và hành động
loan truyền thông tin sai lệch, xuyên tạc, và bôi nhọ lập trường của Trung Quốc.”
Moscow cũng tức khắc đính chính, bác bỏ mọi
tin đồn nói Nga đã yêu cầu Tầu cung cấp vũ khí.
Theo nhiều cố vấn chính sách đối ngoại TQ, thì
tại cuộc họp với Sullivan, Yang đã xác định vị thế trung lập của Bắc kinh đối với
chiến cuộc Ukraine, nhấn mạnh tới sự cần thiết phải bảo tồn chủ quyền và toàn vẹn
lãnh thổ cho Ukraine, đồng thới bày tỏ sự thông cảm sâu sắc về những mối lo ngại
về an ninh của Nga trước sự mở rộng, bành trướng của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại
Tây Dương do Mỹ đứng đầu.
Vị trí đó sẽ phù hợp với vũ điệu ngoại giao thật
khó khăn mà Trung Quốc buộc phải thực thi kể từ lúc quân đội Nga tiến vào
Ukraine cuối tháng trước. Dù cuộc tấn công qui mô của Nga vào Ukraine khiến
lãnh đạo Tầu bất an, nhưng theo thổ lộ của các cố vấn, Tập sẽ tiếp tục gắn bó với
Putin vì thấy căng thẳng Mỹ-Hoa ít cơ cải thiện, và nước Tầu buộc phải liên kết
với Nga như một đối tác, dù nước này không phải là một đồng minh hoàn toàn.
Bắc Kinh đã thất vọng vì chính quyền Biden tiếp
tục áp dụng thuế quan thời Trump, và mở rộng hơn nữa số lượng công ty công nghệ
Trung Quốc bị đưa vào danh sách đen, với cáo buộc là "sân sau của quân đội
Trung Quốc", hoặc ủng hộ chiến dịch đàn áp người Duy Ngô Nhĩ và các nhóm
dân tộc khác ở Tân Cương.
Một số chức sắc có phàn nàn riêng tư về mất
mát nhiều quan hệ mà Bắc kinh phải trả giá trong quyết định liên kết với Mạc tư
Khoa. Nhưng nhiều chức sắc chính quyền lại nghĩ là nhờ thế mà Bắc kinh giữ được
thế tích cực trong giải quyết khủng hoảng chống lại áp lực, tăng tốc chỉ trích
của Hoa Thạnh Đốn. “Hoa Kỳ cần hủy bỏ ngay các đòn trừng phạt đối với Trung Quốc.
Bạn không thể nào vừa mưu đồ đánh bại, vừa cầu mong Trung Quốc giúp sức. Wang
Huiyao. Cố vấn Chính phủ vả Chủ tich Viện Nghiên cứu Toàn Cầu đã khuyến cáo như
vậy.
Vào cuối năm ngoái, Bắc kinh đã vô cùng giận dữ
khi chính quyền Biden quyết định tẩy chay ngoại giao đối với Thế vận hội Mùa
đông do Bắc Kinh tổ chức vào tháng trước, vốn được Tập coi là cơ hội lớn để giới
thiệu với thế giới, tình trạng phát triển của Trung Quốc sau bảy năm chuẩn bị.
Putin là khách VIP duy nhất của Tập, từ một cường quốc tới dự lễ khai mạc Thế vận
hội.
Vào những ngày gần đây, giới kiểm duyệt Bắc
Kinh đã tìm đủ phương cách giới hạn loan truyền, hạ thấp thông tin về cuộc xâm
lược Nga. Theo các nhà báo TQ, chính quyền đã dẫn dắt các phương tiện truyền
thông, giới hạn tối đa việc loan tải các bài viết liên quan tới“thân Nga” cũng
như“thân Ukraine”. Một sắc lệnh từ Bộ Tuyên truyền vừa ban hành, khuyến cáo tất
cả các phương tiện truyền thông phải "triệt để tránh làm xấu mối quan hệ
Trung-Nga."
Yun Sun, giám đốc chương trình Trung Quốc tại
Trung tâm Nạn nhân, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington, cho biết: “Việc
tách rời khỏi Moscow không phải là điều mà Tập nghĩ đến. Ngay cả trường hợp
Trung Quốc muốn điều chỉnh chính sách, họ cũng không làm điều đó lúc này, bởi lẽ
một thay đổi quan điểm mới sẽ đặt ra câu hỏi, qui trách Tập đã đẩy Trung Quốc
vào thế khó ngay từ đầu khi quyết đinh liên kết với Nga."
Nhất là ở thời điểm một năm trước khi Tập đang
mưu đồ phá vỡ tiền lệ để nắm quyền thêm nhiệm kỳ thứ ba, bà Sun kết luận,
"đó không phải là chính sách có thể thực hiện được."
https://images.wsj.net/im-504851?width=620
Tổng Thống Putin & Chủ Tịch Tập
-------------------
NGUỒN :
China
Tries to Shift Attention as U.S. Presses It on Ukraine
Beijing’s top diplomat Yang Jiechi emphasizes
China’s commitment to de-escalation in meeting with U.S. national security
adviser Jake Sullivan
By Lingling
Wei
Updated Mar. 14, 2022 5:36 pm ET
No comments:
Post a Comment