The
Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy biên dịch
21/09/2020
http://nghiencuuquocte.org/2020/09/21/the-gioi-hom-nay-21-09-2020/
Tổng thống Donald Trump hậu
thuẫn một thỏa thuận cho phép hãng phần mềm Oracle và gã khổng lồ bán lẻ
Walmart nắm giữ 20% cổ phần trong TikTok, một ứng dụng video ngắn của
Trung Quốc. Lệnh cấm đối với TikTok, tới hạn vào hôm qua, sẽ bị hoãn lại cho đến
27 tháng 9 để thương vụ được chốt. Trong khi đó, một thẩm phán đã chặn lệnh của
Bộ Thương mại buộc các cửa hàng ứng dụng Mỹ phải gỡ bỏ WeChat, một ứng dụng nhắn
tin của Trung Quốc.
Victoria, nơi chiếm phần
lớn ca nhiễm covid-19 ở Úc, ghi nhận 14 ca nhiễm mới hôm Chủ
nhật, con số thấp nhất kể từ tháng 6. Hàn Quốc thông báo số ca mắc mới lần đầu
tiên giảm xuống dưới 100 trong hơn một tháng. Nhưng Ấn Độ báo cáo tới ít nhất
90.000 ca mới mỗi ngày trong sáu ngày qua, và ghi nhận gần 87.000 trường hợp tử
vong được xác nhận. Trên toàn cầu, số ca tử vong được xác nhận do covid-19 là gần
1 triệu.
Người biểu tình Thái
Lan tiếp nối cuộc biểu tình hôm thứ Bảy bằng cách tuần hành tại Cung
điện Hoàng gia ở Bangkok và hô vang “đả đảo phong kiến, nhân dân muôn năm” hôm
Chủ nhật. Họ đưa ra mười yêu cầu cải cách và cắm một tấm bảng tuyên bố Thái Lan
“thuộc về nhân dân, không phải của quốc vương” gần cung điện. Giọng điệu cộng
hòa như vậy là rất đáng chú ý ở một nước mà việc chỉ trích chế độ quân chủ bị cấm
và bị trừng phạt nghiêm khắc.
Lisa Murkowski tham gia
cùng thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Susan Collins kêu gọi bỏ trống ghế của
Ruth Bader Ginsburg trong Tòa án tối cao cho đến sau cuộc bầu cử tổng
thống tháng 11. Donald Trump tuyên bố sẽ đề cử một phụ nữ vào ghế này trong vòng
một tuần. Nếu không có thượng nghị sĩ Dân chủ hoặc độc lập nào ủng hộ ứng viên
do ông Trump để cử thì sẽ cần bốn thượng nghị sĩ Cộng hòa “đào tẩu” để chặn việc
bổ nhiệm.
Tổng thống Iran Hassan
Rouhani nói Iran sẽ “đáp trả mạnh mẽ hành động bắt nạt của Mỹ”, sau khi Mỹ cố gắng
tái áp dụng trừng phạt quốc tế. Chính quyền Trump đã cố gắng kích hoạt một cơ
chế “hồi phục” các lệnh cấm vận trong nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp
quốc về thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015. Các thành viên khác của Hội đồng nói
Mỹ đã mất thẩm quyền làm như vậy sau khi từ bỏ thỏa thuận và áp dụng các biện
pháp trừng phạt đơn phương.
Biểu tình bước vào tuần
thứ sáu liên tiếp ở Minsk, yêu cầu Alexander Lukashenko, tổng thống bị cáo buộc
gian lận bầu cử của Belarus, “biến đi”. EU đã thề sẽ áp đặt các biện
pháp trừng phạt sau khi ông gian lận bầu cử hồi tháng 8, nhưng cho đến nay vẫn
chưa làm được gì nhiều. Trong khi đó, tin tặc đã rò rỉ dữ liệu cá nhân của
1.000 thành viên lực lượng an ninh chính phủ, những người góp phần vào việc duy
trì quyền lực cho Lukashenko.
Sau khi tìm thấy 13 chiếc
quách trong một giếng mới được phát hiện ở Saqqara, Di sản Thế giới được UNESCO
công nhận ở phía nam Cairo, Ai Cập, vào đầu tháng này, các nhà khảo cổ đã khai
quật được thêm 14 chiếc nữa. Mặc dù được chôn cất hơn 2.500 năm trước nhưng các
quách bằng gỗ vẫn có màu sắc rực rỡ và được cho là chưa bao giờ được mở ra. Các
chuyên gia cho rằng đây là một trong những khám phá lớn nhất trong lĩnh vực
này.
TIÊU ĐIỂM
Số người tử vong do covid-19 sắp
đạt 1 triệu
Chín tháng sau khi xuất
hiện các báo cáo về một loại virus bí ẩn mới ở Trung Quốc, thế giới sẽ ghi nhận
cái chết thứ một triệu do SARS-CoV-2 trong tuần này. Con số thực sự chắc chắn
cao hơn nhiều. Một nửa số ca tử vong được ghi nhận ở chỉ bốn quốc gia: Mỹ,
Brazil, Mexico và Ấn Độ. Ở Mỹ, 750 người chết mỗi ngày. Tổng số chính thức sẽ sớm
vượt qua 200.000. Ở châu Âu, nơi đã chặn được virus trong mùa hè, hiện lại có số
ca tăng nhanh chóng.
Tuần tính đến ngày 18
tháng 9 chứng kiến 260.000 ca mắc mới ở 40 quốc gia châu Âu, vượt qua mức đỉnh
trước đó của tháng 4 và đẩy tổng số ca bệnh chính thức trên toàn cầu lên trên
30 triệu ca. Hiện tại, tỷ lệ tử vong ở châu Âu vẫn ở mức thấp — ít hơn khoảng
90% so với hồi tháng Tư. Năng lực xét nghiệm tăng gấp gần 5 lần có nghĩa là một
tỷ lệ lớn hơn trong các ca nhiễm hiện tại là những người trẻ tuổi, có khả năng
sống sót cao hơn. Và đáng lo ngại là số lượt nhập viện đang tăng ở Anh và Pháp.
Sẽ còn nhiều tin xấu.
Trách nhiệm nặng nề của Cơ
quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế
Cơ quan Năng lượng Nguyên
tử Quốc tế (IAEA) là cơ quan bảo vệ trật tự hạt nhân dân sự của thế giới. Vào
thứ Hai, họ khai mạc hội nghị thường niên tại Vienna, bất chấp covid-19. Chương
trình nghị sự rất bận rộn. Cơ quan này không chỉ chịu trách nhiệm trợ giúp các
nước về chương trình hạt nhân cho mục đích năng lượng và nghiên cứu, mà còn đảm
bảo họ không làm điều gì bất chính trong quá trình này. Trách nhiệm gây tranh
cãi nhất của tổ chức này là xác minh thỏa thuận hạt nhân đa quốc gia với Iran,
vốn đã đổ vỡ kể từ khi Mỹ rút khỏi từ 2018.
Đó là một chủ đề nóng về
địa chính trị. Cơ quan này gần đây đã đàm phán về quyền tiếp cận hai địa điểm
đáng ngờ ở Iran, nhưng nhiều nước muốn họ gây thêm áp lực. Cơ quan cũng đang
ngày càng có nhiều trách nhiệm. Trong một nghiên cứu công bố tuần trước, IAEA
cho biết công suất điện hạt nhân toàn cầu có thể tăng gấp đôi vào năm 2050.
Toàn thế giới có 53 lò phản ứng hạt nhân đang được xây dựng ở 19 quốc gia, 9
trong số đó ở các nước mới sản xuất điện hạt nhân như Bangladesh và Belarus.
Đại Hội đồng Liện Hợp Quốc họp
thường niên
Vào thời điểm này trong
năm, New York thường chật ních khi các nhà lãnh đạo thế giới và các phái đoàn của
họ đến tham dự Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc (UNGA). Năm nay thì không. Vì
covid-19, các nhà lãnh đạo sẽ ở nhà và thay vào đó gửi các thông điệp video được
ghi hình sẵn. Vì vậy, lễ kỷ niệm 75 năm thành lập Liên Hợp Quốc vào hôm nay sẽ
không lớn lắm. Với tình trạng khó khăn của thế giới, nó sẽ không phải là một bữa
tiệc sinh nhật khoe mẽ. “Chúng tôi không ở đây để ăn mừng”, tuyên bố kỷ niệm của
Liên Hợp Quốc nói. “Chúng tôi ở đây để hành động.”
Tuyên bố nhằm nhắc lại
các lời thề và một cam kết đối với “chủ nghĩa đa phương được hồi sinh”. Nó bao
gồm cam kết “thổi sức sống mới vào các cuộc thảo luận về cải cách Hội đồng Bảo
an”, theo đó vẫn phản ánh cấu trúc quyền lực toàn cầu của năm 1945. Tuy nhiên,
với các lợi ích cắm rễ chống lại mọi thay đổi, cách thức họp của UNGA năm nay
có khả năng chứng minh một điều: cải cách vẫn là ảo hơn thực.
Bộ An ninh Nội địa Mỹ bị chính
trị hóa
Bộ An ninh Nội địa là cơ
quan hành pháp mới nhất của Mỹ, thành lập từ 2003. Dưới thời George Bush bộ chủ
yếu tập trung vào chống khủng bố, và dưới thời Barack Obama bộ chuyển sang hoạt
động an ninh mạng và nhập cư. Nhưng khi một người tố giác, Brian Murphy, làm chứng
trước Quốc hội vào hôm nay, các đảng viên Dân chủ sẽ muốn nghe chi tiết về những
cáo buộc của ông rằng Donald Trump đã vượt ra ngoài việc định hình các ưu tiên
cho bộ này để chuyển sang bóp méo và chính trị hóa thông tin tình báo.
Murphy nói bộ phận tình
báo của bộ đã được lệnh làm nhẹ bớt mối đe dọa về sự can thiệp của Nga vào cuộc
bầu cử sắp tới cũng như về chủ nghĩa khủng bố cánh hữu trong nước, trong khi thổi
phồng mối đe dọa bạo lực từ những người biểu tình cánh tả. Các mệnh lệnh được
đưa ra bởi Chad Wolf, bộ trưởng tạm quyền chưa được Thượng viện xác nhận. Ông
Trump thừa nhận ông thích bổ nhiệm kiểu nửa vời; bộ trưởng tạm quyền mang lại
cho ông “sự linh hoạt”. Nếu dùng các cơ quan nội các để làm công cụ chính trị,
đảng Dân chủ sẽ phản pháo.
Các văn phòng New York vẫn
chưa thể đông đúc trở lại
Các tòa nhà chọc trời của
Manhattan hầu như trống rỗng trong nhiều tháng do các doanh nghiệp cho phép
nhân viên ở nhà. Nhưng các công ty đang lên kế hoạch đón họ trở lại. JPMorgan
Chase đã yêu cầu một số nhân viên giao dịch của mình trở lại văn phòng từ hôm
nay và các ngân hàng khác đang có kế hoạch đưa nhân viên quay lại bàn làm việc.
Song thử nghiệm của JPMorgan đã gặp trục trặc. Dù đã nhiều tháng tỷ lệ tăng ca
nhiễm covid-19 ở mức thấp tại New York, nhưng một nhân viên quay lại văn phòng
đã cho kết quả dương tính, buộc một số người phải cách ly hồi tuần trước.
Với tương lai của các
trung tâm thành phố vẫn bất định, các chủ nhà văn phòng cho thuê ở New
York sẽ cảm thấy nhẹ người khi các ngân hàng lớn thể hiện không mặn mà với làm
việc tại nhà. Các công ty công nghệ, vốn đã mở rộng hiện diện của họ ở
Manhattan trước đại dịch, thì khó đoán hơn. Facebook đã thuê 67,8 nghìn mét
vuông văn phòng ở Manhattan vào tháng 8, mặc dù mới vài tháng trước đó đã công
bố kế hoạch cho một nửa lực lượng lao động làm việc từ xa vào năm 2030.
No comments:
Post a Comment