Thụy
My -
RFI
Đăng
ngày: 25/05/2020 - 15:30
Khi Anh trao trả Hồng Kông ngày 01/07/1997, thế giới
lạc quan, tin rằng Trung Quốc và phương Tây sẽ tiến gần với nhau. Tiếc thay, một
phần tư thế kỷ sau, sự thể diễn ra ngược lại. Hồng Kông đã trở thành biểu tượng
cho thấy khó thể chung sống hòa bình giữa hai hệ thống ngày càng trái ngược.
Le Figaro hôm nay chạy tựa « Việc làm, bằng cấp : Giới trẻ, nạn
nhân gián tiếp của virus corona ». Các kỳ thi bị hoãn, kỳ thực tập
hủy bỏ, hy vọng ký hợp đồng làm việc tan biến…các thanh niên dưới 25 tuổi bị
lãnh đòn từ đại dịch, khi bước vào một thị trường lao động đang chao đảo.
Libération dành trang nhất và bốn trang trong cho « Lời kêu gọi của
nhân viên y tế : Thưa ông tổng thống, lời nói suông chưa đủ ». Tương
tự, « Bệnh viện : Một big bang để làm bật tung xiềng
xích » là tít lớn của Les Echos.
La Croix có cái nhìn bao quát với chủ đề « Thay đổi thế giới », bắt
đầu loạt bài gợi lên những hướng mới để đối phó với những cuộc khủng hoảng đang
trải qua. Le Monde đặt vấn đề « Ngoại giao :
Hồi kết của quyền lực mềm Mỹ ? »
Liên quan đến châu Á, tất
cả các báo Pháp hôm nay đều có bài viết về Hồng Kông. Le Figaro cho
biết « Hồng Kông : Hàng ngàn người biểu tình thách thức Bắc
Kinh », La Croix báo động « Người Hồng
Kông đưa ra lời kêu cứu SOS với toàn thế giới ».
Libération mô tả « Người Hồng Kông nắm lấy cơ hội cuối cùng để bảo vệ
tự do », còn Les Echos nhận xét « Tại
Hồng Kông, hành động thô bạo của Bắc Kinh lại thổi bùng cơn giận dữ của đường
phố ».
Cơ hội cuối cùng để
chiến đấu cho tự do
La Croix cho rằng, khi hàng ngàn người biểu tình hôm Chủ nhật 24/05/2020 chống lại
luật an ninh quốc gia do Bắc Kinh áp đặt, người dân Hồng Kông muốn gởi đi cùng
lúc hai thông điệp : « Sẽ chiến đấu đến cùng » và « Chúng
tôi cần có sự ủng hộ của mọi người ».
« Hồng Kông độc lập », « Hãy chiến đấu
cho tự do », « Quang phục Hồng Kông », « Các vị không thể giết hết tất
cả chúng tôi, người Hồng Kông sẽ không bao giờ bỏ cuộc »…đó là những
khẩu hiệu được các báo Pháp ghi nhận. Trong đám đông có cả trẻ em, những cặp vợ
chồng trẻ và người cao niên, họ bày tỏ sự phẫn nộ trước đạo luật được coi là
cây đinh mới đóng vào cỗ quan tài Hồng Kông, ngày càng ít tự do hơn.
Một nữ sinh viên nói với Libération :
« Trung Quốc bắt các khuôn mặt dân chủ để gây tác động đến chúng tôi,
nhưng họ không chịu hiểu rằng phong trào không có người cầm đầu và giới trẻ căm
ghét chế độ Bắc Kinh ». Một người khác nói thêm :
« Chúng tôi không làm gì được trước chế độ cộng sản, nhưng ít nhất cũng phải
nắm lấy cơ hội cuối cùng này để bảo vệ quyền tự do biểu lộ ý kiến trên đường phố ».
·
Đọc thêm: Hồng Kông và những « ông già đi chiến đấu »
Le Figaro dẫn lời của lãnh tụ sinh viên Hồng Kông Hoàng Chi
Phong : « Đây là khởi đầu của hồi kết. Chúng tôi không còn
bao nhiêu thời gian, thế nên chúng tôi có mặt ở đây dù đang trong mùa dịch ». Trả
lời La Croix, Hoàng Chi Phong cho rằng luật an ninh quốc gia là sự
trả thù của Bắc Kinh đối với phong trào dân chủ Hồng Kông, và anh là đích nhắm
đầu tiên. « Cách đây vài ngày, kênh truyền hình nhà nước CCTV trực
tiếp cáo buộc tôi là người tổ chức biểu tình, cho dù tất cả mọi người đều biết
rằng phong trào phản kháng không có lãnh đạo. Hồng Kông sẽ không ngã xuống mà
không chiến đấu ».
Công an, thẩm phán
từ Hoa lục : Bản án tử cho Hồng Kông
Libération nhận thấy số người biểu tình ít hơn nhiều so với trước đại dịch,
họ bị nhấn chìm trong hơi cay. Một ngày trước đó, cảnh sát đã lục soát hệ thống
métro và các tuyến đường giao thông chiến lược dẫn đến đảo Hồng Kông và Đồng La
Loan (Causeway Bay), bị nghi là điểm tập trung của người biểu tình. Việc tập họp
từ 8 người trở lên bị cấm do con virus từ Vũ Hán, thế nên Mặt trận Nhân dân về
Nhân quyền không kêu gọi xuống đường.
Chỉ những người kiên quyết
nhất mới đi biểu tình, với chiếc khẩu trang mong manh. Đối diện với họ là cảnh
sát trang bị nón sắt, mặt nạ chống hơi độc. Hơi cay, vòi rồng tung ra trấn áp.
Bài hát cách mạng vang lên, nhưng tương quan lực lượng quá chênh lệch. Đến 16
giờ 30, cảnh sát đã câu lưu 120 người và đến tối, còn lùng soát những điểm
kháng cự cuối cùng.
Đối với luật sư Lương
Doãn Tín (Wilson Leung), từ một năm qua nhận biện hộ cho những nạn nhân bạo lực
cảnh sát, « đó là hồi kết của sự khác biệt giữa Hoa lục và Hồng
Kông. Trung Quốc muốn ký bản án tử cho thành phố chúng tôi ». Luật an
ninh sẽ giúp công an Trung Quốc được điều tra ở Hồng Kông đồng thời lập ra các
tòa án đặc biệt với các thẩm phán từ Hoa lục. Bà Vương Tùng Liên (Maya Wang),
phụ trách về Trung Quốc của Human Rights Watch tố cáo « Bắc Kinh lại
vi phạm nhân quyền, hôm nay là Hồng Kông, ngày mai sẽ là toàn thế giới ».
Cộng đồng quốc tế
có cứu được Hồng Kông ?
Trước cỗ máy đàn áp của
Trung Quốc, người Hồng Kông hiểu rằng chỉ có cộng đồng quốc tế mới cứu được họ,
dù không mấy ảo tưởng. Nhật báo đối lập Apple Daily đăng trọn
một trang lời kêu cứu với tổng thống Mỹ Donald Trump « Hãy đến cứu
chúng tôi ! ». Ông chủ báo huyền thoại Lê Trí Anh (Jimmy
Lai), 73 tuổi, người Công giáo và là nhà đấu tranh dân chủ từ sau vụ thảm sát
Thiên An Môn 1989, hôm 22/05 còn mở một tài khoản Twitter « để tố
cáo và huy động chống lại sự đàn áp của đảng Cộng Sản Trung Quốc. Tôi chiến đấu
đến cùng và sẽ không bao giờ rời Hồng Kông ».
Cộng đồng quốc tế đang bận
rộn đối phó với đại dịch virus corona, nên phản ứng còn yếu ớt. Thống đốc cuối
cùng của Hồng Kông, ông
Chris Patten dù
vậy cũng thành công trong việc tung ra lời kêu gọi thế giới ủng hộ : « Trung
Quốc đã phản bội người Hồng Kông, và phương Tây cần phải ngưng cúi đầu trước Bắc
Kinh ». Trên 200 chính khách từ 23 quốc gia gồm dân biểu,
thượng nghị sĩ, cựu bộ trưởng…(nhưng không có người Pháp nào) đã ký vào lời kêu
gọi Trung Quốc tôn trọng hiệp ước Anh-Trung năm 1984.
Hoa Kỳ đe dọa xét lại ưu
đãi thương mại dành cho đặc khu Hồng Kông, còn Liên Hiệp Châu Âu ra thông cáo rất
ngoại giao cho biết « quan tâm đến diễn tiến tình hình ở Hồng
Kông ». Anh quốc khá im lặng, dù có lời đồn là thủ tướng Boris
Johnson có thể cho một số người Hồng Kông tị nạn. Một bài xã luận của tờ Times
thẳng thắn kêu gọi « Hãy cho người Hồng Kông quyền định cư và làm
việc tại Anh quốc ».
Trước các cuộc biểu tình
mới, hôm Chủ nhật ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tuyên bố sẽ nhanh
chóng áp dụng luật an ninh quốc gia. Về mặt kinh tế, loan báo của Bắc Kinh khiến
các nhà đầu tư lo lắng cho tương lai Hồng Kông : Les Echos ghi
nhận thị trường chứng khoán Hồng Kông đã sụt mất 5,6%.
Tập Cận Bình trong
ngõ cụt
Trong bài xã luận mang tựa
đề « Hồng Kông, nạn nhân của cuộc đối đầu Mỹ-Trung », Le Monde nhận
định Bắc Kinh muốn siết chặt Hồng Kông bất chấp quy tắc « Một đất nước,
hai chế độ ». Thái độ quyết liệt của tổng thống Mỹ Donald Trump đã không
khiến Trung Quốc trở nên ôn hòa.
Chế độ « nhất quốc,
lưỡng chế » có từ năm 1997 đang sống những giờ phút cuối cùng. Quốc Hội
Trung Quốc ngày thứ Năm 28/05 tới sẽ thông qua một dự luật « an ninh quốc
gia » áp đặt cho Hồng Kông. Điều khoản 23 của Hiến Pháp Hồng Kông dự kiến
cấm mọi hành động phản quốc, ly khai, nổi dậy chống Trung Quốc, nhưng chưa bao
giờ được áp dụng do người Hồng Kông chống đối kịch liệt.
Một năm sau những cuộc biểu
tình khổng lồ chống dự luật dẫn độ, sáu tháng sau cuộc bầu cử ngập trong đợt thủy
triều dân chủ, các nhà lãnh đạo Trung Quốc quyết định bất chấp tất cả, áp đặt
cho Hồng Kông một luật mà người dân quyết liệt chống. Thông điệp rất đơn giản :
Hồng Kông là Trung Quốc.
Tập Cận Bình chứng tỏ ông
ta đang trong ngõ cụt. Từ một năm qua, các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã liên tiếp
phạm những sai lầm về Hồng Kông, biến một phong trào từ một nguyên nhân nhỏ ban
đầu trở thành một cuộc nổi dậy chống chế độ cộng sản. Hàng ngàn thanh niên bị
câu lưu, một số bị tống giam, và tuổi trẻ Hồng Kông không còn gì để mất. Họ
không biểu tình để có một cuộc sống tốt đẹp hơn, mà để chống một tương lai tồi
tệ. Áp đặt luật an ninh quốc gia tất nhiên sẽ không mang lại sự yên bình.
Hồng Kông cho thấy
phương Tây khó thể hòa hợp với chế độ Bắc Kinh
Liệu Bắc Kinh còn có thể
đi xa đến đâu nữa ? Chế độ lại trở nên cứng rắn với chính sách quy chụp mọi
hành động phản kháng là « nổi dậy », coi việc đối thoại là chứng tỏ sự
yếu kém. Về phía phương Tây có vẻ không tìm thấy giải pháp.
Theo Le Monde,
khi liên tục khiêu khích Trung Quốc trên đủ mọi lãnh vực trong những
tháng gần đây, Washington đã gây phản tác dụng. Nhà Trắng càng tỏ vẻ bênh vực
dân chủ Hồng Kông, thì người dân Hoa lục càng ủng hộ chính quyền Bắc Kinh. Hành
động cứng rắn mới của Bắc Kinh vừa là lời đáp của quyền lực Trung Quốc - đã trở
thành dân tộc chủ nghĩa - vừa nhằm mang lại yên tĩnh ở Hồng Kông.
Hôm thứ Sáu 22/05, ông
Josep Borrell, cao ủy phụ trách đối ngoại của Liên hiệp châu Âu đã nhắc lại « sự
gắn bó » của Liên Hiệp với nguyên tắc « Một đất nước, hai chế
độ » đã giúp Hồng Kông có được quyền tự trị rộng rãi. Ông nhấn mạnh «
tầm quan trọng của việc duy trì tranh luận dân chủ » và tôn trọng
nhân quyền. Tuy nhiên châu Âu khó có khả năng khuyên giải Bắc Kinh.
Khi Anh trao trả Hồng
Kông cho Trung Quốc ngày 01/07/1997, thế giới tương đối lạc quan, tin rằng
Trung Quốc và phương Tây sẽ tiến gần với nhau, và Hồng Kông sẽ là một trong những
phương tiện cho mục tiêu này. Tiếc thay, một phần tư thế kỷ sau, sự thể diễn ra
ngược lại. Hồng Kông đã trở thành biểu tượng cho thấy khó thể chung sống hòa
bình giữa hai hệ thống ngày càng trái ngược.
Mỹ siết quy định để
ngăn các công ty Trung Quốc lên sàn chứng khoán
Cũng liên quan đến Trung
Quốc nhưng trên lãnh vực kinh tế, Les Echos nêu ra việc Bắc
Kinh từ bỏ mọi mục tiêu tăng trưởng để tập trung chống thất nghiệp. Bên cạnh đó
là việc Mỹ muốn dựng thêm hàng rào ngăn chận các công ty Trung Quốc niêm yết
trên thị trường chứng khoán Wall Street.
Những công ty từ Hoa lục
không còn được hoan nghênh. Sau vụ bê bối Luckin Coffee, Nasdaq và Thượng Viện
Mỹ muốn áp đặt các quy định mới chặt chẽ hơn. Luckin Coffee - công ty Trung Quốc
cạnh tranh trực tiếp với Starbucks, từng huy động được 500 triệu đô la hồi
tháng 5/2019 - vừa thú nhận rằng đã thổi phồng doanh số bán, và cổ phiếu công
ty này bèn sụt giá 90%. Nasdaq lần đầu tiên đã quyết định những công ty Trung
Quốc phải huy động được tối thiểu 25 triệu đô la khi niêm yết, và trong nhóm phải
có người kiểm soát tính minh bạch.
Về phía Thượng Viện Hoa Kỳ,
thứ Tư tuần trước đã thông qua một luật buộc các công ty Trung Quốc phải cam kết
là không bị một chính phủ nước ngoài kiểm soát. Luật này nếu được Hạ Viện đồng
ý, sẽ giúp cơ quan kiểm soát chứng khoán Mỹ từ chối cho niêm yết những công ty
nào chưa được PCAOB (cơ quan giám sát kiểm toán) kiểm tra. Ngay sau đó các tập
đoàn lớn Trung Quốc như Alibaba, Baidu, JD.com đã từ bỏ ý định lên sàn.
Quỹ đầu tư - rủi ro Muddy
Waters, từng vạch trần mánh khóe « làm đẹp » báo cáo tài chính của
các công ty Trung Quốc China MediaExpress, Rino International, Sino-Forest…cho
rằng cần phải bảo vệ các nhà đầu tư nhỏ lẻ Mỹ. Theo ông Carson Block, người
sáng lập quỹ này : « Một khi Trung Quốc vẫn là Nhà nước du
côn so với các quy định của thị trường chứng khoán Mỹ, thì các công ty từ Hoa lục
không thể huy động vốn từ thị trường Hoa Kỳ ».
No comments:
Post a Comment