26/01/2022
https://vietbao.com/a310949/s-t-t-d-tuong-nang-tien-bua-com-chieu-29
Tưởng Năng Tiến
Dường như tôi không hợp lắm với không khí gia
đình, nhất là cảnh gia đình xum họp hay đầm ấm. Ngay lúc thiếu thời, vào những
chiều giáp Tết, thay vì quanh quẩn ở nhà – phụ cha lau chùi lư hương; giúp mẹ bầy
biện mâm cơm cúng cuối năm – tôi hay lặng lẽ tìm lên một ngọn đồi cao nào đó (lặng
nhìn thiên hạ đón xuân sang) với tâm cảm của một … kẻ giang hồ, đang trên bước
đường phiêu bạt.
Ôi! Tưởng gì chứ chuyện “phiêu bạt” thì nào có khó chi, khi sinh trưởng trong một
đất nước chiến tranh và ly loạn. Muốn là được liền thôi. Trời – đôi khi – cũng
chiều lòng người, và chiều tới nơi tới chốn!
Những tháng ngày niên thiếu vụt qua như một cánh chim. Tôi bước vào tuổi đôi
mươi, đúng vào Mùa Hè Đỏ Lửa, cùng với lệnh Tổng Động Viên. Thế là tôi “xếp bút
nghiên để theo việc đao cung.” Hay nói một cách ít kiểu cọ hơn là tôi đi
lính.
Sau lính đến tù, với tội danh (nghe) hơi nặng là “cầm súng chống lại nhân dân.”
Ra tù, vừa lếch thếch về đến nhà chiều hôm trước, ngay sáng sớm hôm sau ông
công an khu vực đã vội vã ghé “thăm” và “nhắc nhở” đôi điều cần thiết:
-- Vì không có hộ khẩu ở thành phố nên tôi sẽ phải đi kinh tế mới.
-- Trong khi chờ đợi, bắt đầu từ ngày mai, tôi phải sắm “một cuốn sổ đi lại.”
Khi đi đâu phải ghi ngày giờ khởi hành với chữ ký xác nhận của tổ trưởng dân phố,
và đến đâu gặp ai cũng phải có sự xác minh của viên chức chính quyền ở nơi đó.
-- Mỗi tuần phải mang sổ lên phường để công an kiểm tra.
-- Mỗi tháng phải đọc kiểm điểm trước tổ dân phố để nhân dân nhận xét và phê
bình ưu/khuyết điểm.
Nghe xong, mẹ tôi lặng lẽ móc túi đưa cho thằng
con mấy tờ giấy bạc cùng lời căn dặn:
-- Thế thì mua luôn cái bút nữa con ạ. Đi đâu, đến đâu cũng phải nhờ người ký
thì dắt viết theo luôn cho nó đỡ phiền.
-- Dạ.
Tôi cầm tiền bước ra khỏi nhà, ghé vào cái quán nhỏ bên đường mua một ly rượu
trắng và mấy điếu thuốc lẻ. Ực xong ly rượu, tôi châm thuốc hút rồi lủi thủi bước
đi, vừa đi vừa lầm bầm mấy câu thơ của Thâm Tâm (Mẹ thà coi như chiếc
lá bay/ Chị thà coi như là hạt bụi/ Em thà coi như hơi rượu say) và đi
luôn cho tới bây giờ.
Mấy chục năm qua, không ít lúc, tôi cũng nhớ
nhà mà chả rõ nhớ ai. Bố mẹ đã từ trần từ lâu. Anh chị em thì kẻ mất người còn
nhưng đều tứ tán cả rồi. Tôi nhớ quê chứ không phải nhớ nhà, chắc vậy.
Tôi nhớ Đà Lạt cùng tiếng mưa đêm rầm rì, thầm thì qua mái ngói. Nhớ những bữa
cơm chiều và món con cá nục hấp (chiên vàng rồi mới kho chung với tóp mỡ) cùng
những lát ớt đỏ tươi. Nhớ những buổi sáng sớm tuy vẫn còn nằm trong chăn ấm (lắng
nghe tiếng chim sẻ ríu rít trên mái ngói) nhưng biết được rằng cơn bão rớt đã
qua, hôm nay trời sẽ nắng tươi vàng.
Đôi khi, tôi cũng nhớ Rạch Giá vào những ngày biển động. Trời sụt sùi mưa, mây
mù thấp xám, sóng dạt bờ kè tung tóe. Tôi lần dò đến thành phố này với hy vọng
tìm được đường chui, dù chả quen biết một ai và cũng không một đồng xu dính
túi.
Ban đêm, tôi thường nằm quấn mình trong một tấm vải nhựa ở chân cầu Đúc. Ngày
thì hay đi loanh quanh trong chợ Nhà Lồng. Lòng buồn, bụng đói, dạ hoang mang
nhưng mắt vẫn không rời những chiếc bàn ăn với ước mong có thể kiếm được chút
gì còn sót lại trong tô hay trên dĩa. Niềm mong ước rất mỏng manh vì vào thời
gian này (những năm cuối của thập niên 1970 – khi phong trào vượt biên đang lên
tới đỉnh) thì gần như mọi người đều đói cả, chứ chả mấy kẻ no.
Rạch Giá có một tiệm ăn nổi tiếng (Tây Hồ) ở số 6 đường Nguyễn Du. Tôi thường
thập thò trước cửa nhưng không mấy khi chạy vội vào bên trong, ngay khi
thực khách vừa buông đũa. Tôi ngượng, đã đành; điều khó đành hơn là ánh mắt
thèm thuồng của mấy đứa bé bẩn thỉu, gầy gò đứng cạnh bên. Chúng cũng đang chầu
chực “khẩn trương” chả khác chi mình.
Cả đám – chắn chắn – đã không đến nỗi này, nếu tôi không phải là một kẻ bại trận
trong cuộc chiến vừa qua. Tôi vẫn nghĩ thế nên cái mặc cảm của kẻ có lỗi đã
luôn giữ chân tôi lại, với không ít buồn rầu!
Có lẽ nhờ chút sĩ diện (còn sót) này mà tôi đã được những người chạy bàn “đối
đãi cách riêng.” Họ cho tôi cái đặc ân quí giá là được sớt vô
lon guigoz ít thức ăn thừa, vào giờ đóng cửa.
Nhờ thế mà tôi biết canh chua cá chẻm của quán Tây Hồ ngon lắm, canh chua cá
lóc còn ngon hơn nữa, còn cá rô kho tộ (có lần tôi được hưởng gần cả nguyên
con) thì ngon hết biết luôn. Nó ngon đến độ khiến tôi suýt hóc xương chỉ vì
nhai vội quá!
Nhiều người nói là ở Mỹ muốn ăn thứ gì cũng có – bất kể là món của Tây, Tầu, Cận
Đông, Trung Đông, Viễn Đông hoặc Phi Châu lục địa. Tôi đã lê la qua hàng ngàn
quán ăn ở đất nước này nhưng không tìm đâu ra được canh chua cá lóc và cá rô
kho cả.
Từ California, muốn tìm lại được hai thức ăn này, phải mất đến hơn 20 giờ bay lận!
Xin ghi địa chỉ đây cho người đồng điệu, khi cần: Nhà Hàng
Ngon (Preah Sihanouk Blvd 274, Tonle Bassac) Phnom Penh – Cambodia.
https://lh3.googleusercontent.com/E4pQCcQ7o4apUciTDcIOXjSfXwVqMxA9Dd9tnaJVNW2TLhf1jaIyA2I3_-FdUjB1sYpskGu1_nK6Cf4D5UBpcRP241ZmqPXjlBpIvWSaMJZcbHqAl83On5KFymfO1_ZfpZfuoD70
NGON restaurant
Tôi mới ghé đây chiều qua, chiều 29 Tết. Không thể đến vào ngày mai vì 30 quán
đóng. Tôi đã bỏ cái thói quen thập thò trước tiệm ăn tự lâu rồi. Bây giờ tôi
đàng hoàng thong thả bước vào bên trong, cười đùa thân thiện với những nhân
viên (đứng chào khách ngay tận cửa) và không quên đút nhẹ vào túi trên của
họ mấy tờ giấy bạc lì xì.
Dù chỉ có mặt xuân thu nhị kỳ, tôi không phải
là khách lạ vì khó ai quên được một ông già Á Châu nhưng không nói được tiếng Tầu
(tiếng Thái hay tiếng Miên cũng nỏ) luôn vui vẻ đùa cợt, và lúc nào cũng chỉ gọi
một thứ thức ăn duy nhất: cá rô kho.
Tôi luôn được tiếp đón hơi quá nồng hậu vì có thói quen over tiping,
không bỏ sót một cô hay cậu chạy bàn nào đang có mặt, và cũng không quên người
đứng bếp. Chắc các em nghĩ là tôi giầu có và hào phóng, chứ đâu có biết rằng
tôi buộc phải trả thêm tiền cho những gô cơm (ngon tuyệt vời) mà mình
vẫn còn thiếu nợ ở quán Tây Hồ, từ mấy mươi năm trước.
Phải mất gần nửa tiếng món ăn ruột của tôi mới được dọn ra. Mấy chú cá rô bé bỏng
chỉ bằng ba ngón tay thôi, tiêu đen rắc lấm tấm trông giống như mè, thơm phức.
Cơm trắng cũng ngạt ngào hương gạo mới nhưng tôi không cảm thấy đói, dù đã uống
“khai vị” hơi nhiều.
Ơ cá chiều nay – không dưng – khiến tôi hơi nghèn nghẹn, dù tuổi già hạt lệ như
sương. Lại nhớ nhà chăng? Tôi không nhớ nồi cá nục kho vào những chiều mưa Đà Lạt
khi mình còn thơ ấu (và còn được sống trong yên ấm) nhưng nhớ những ngày biển động
ở Rạch Giá, và lũ trẻ thơ bất hạnh năm nào.
Đứa bé nhất thì nay cũng đã đến tuổi ngũ tuần rồi. Cũng sắp xong một kiếp người
đen đủi. Đúng như ước mơ của thời niên thiếu, nửa thế kỷ rồi, tôi “được giang hồ
phiêu bạt” qua rất nhiều nơi (những vùng đất văn minh phú túc, cùng những xứ sở
lạc hậu nghèo nàn) nhưng chưa thấy đâu mà kiếp nhân sinh lại nhọc nhằn, cay đắng,
cơ cực và tủi nhục như ở cái phần quê hương khốn khổ khốn nạn của mình.
-- Tưởng Năng Tiến
No comments:
Post a Comment