Bùi Đăng
.
Lời giới thiệu của Thư Quán Bản Thảo: Sau biến cố tết Mậu Thân, tạp chí Bách Khoa đăng truyện dài Cúi mặt của Bùi Đăng liên tục 9 số báo, từ số 274 đến số 282 . Lần đầu tiên bút danh Bùi Đăng xuất hiện trên văn đàn Miền Nam khiến độc giả và giới văn nghệ không ít ngạc nhiên: bởi đó là cái tên rất lạ, chưa từng xuất hiện trên bất kỳ tạp chí văn học nào; bởi ngay những dòng đầu tiên của chương đầu tiên đã khiến nhiều nhà phê bình lúc bấy giờ suy đoán rằng tác giả ắt là một nhà văn phía bên kia hồi chánh? Nhưng, Bùi Đăng không phải là nhà văn đất Bắc, ông là giáo viên, đang là hiệu trưởng một ngôi trường tiểu học nằm ở bờ nam sông Ba cách thị xã Tuy Hòa 10 cây số. Và ông đã bị VC bắt khoảng đầu năm 1967 khi đang trên đường đến trường. Ông bị giam giữ trên mật khu, bị còng chân, khóa tay, bị bỏ đói, bị làm nhục vì tội “tay sai đế quốc”. Ông đã được một đơn vị Hoa Kỳ giải thoát sau khi đã nếm trải đủ mùi vị cay đắng suốt 6 tháng trời và chỉ chờ cái chết đang treo lơ lửng trước mặt vì kiệt sức; sốt rét rừng, phù thũng, đói rét hành hạ.
Truyện không có nhân vật chính. Những Quang, ông Xu, ông Tộ, Hăng, An, Thảo… hay ông Sáu Côn, ông Bốn Trưởng đoàn, ông Tám Lâu, những người cảnh vệ… là một thế giới xâu chuỗi toàn cảnh cuộc chiến tương tàn, giành giật giữa thiện và ác, giữa sự bình yên và khuấy đảo. Những nhân vật trong trại tù ở mật khu là những nông dân bình thường. Họ vào lính không phải để gây đổ máu, chết chóc thù hận, mà hơn hết là muốn được sống yên ổn, được gần gũi vợ con, nhà cửa ruộng vườn. Nhưng khốn thay, những ước muốn nhỏ nhoi kia lại trở thành những tội lỗi khủng khiếp đối với “nhân dân”. Và họ phải đền tội theo cách nghĩ, cách hành động, xuất phát từ một chủ nghĩa lai căng, mị dân và hoang tưởng: thiên đường cộng sản!?
Từ cung cách hành sử của “nhân dân” đến nỗi khổ nhục những người nông dân “có tội với bà con” trong Cúi mặt có thể nói là những cay đắng của cả dân tộc trong một giai đoạn lịch sử toàn những màu đen tối, hứng chịu mọi khổ nạn một kiếp làm người dân VN.
Có lẽ vì tính chân thực, không đồ sộ như những tác phẩm lớn trên thế giới, Cúi mặt đã mã hóa sắc gọn cuộc chiến phi nhân bản, đè nặng lên vai dân tộc đến nỗi khi chưa đăng tải hết chương cuối cùng, nhà xuất bản Thái Phương đã nhanh chóng giành quyền ấn hành đầu năm 1969, và sau đó đạo diễn Thân Trọng Kỳ xin phép phóng tác dựng thành phim khởi quay từ tháng 8.1969 tại Vũng Tàu đến tháng 12 cùng năm là hoàn tất và được công chiếu rộng rãi.
Chất nhân bản vừa bi thiết trong Cúi mặt được Bùi Đăng khắc họa từ những gì ông đã sống, đã chứng kiến một cách thật trọn vẹn trong trại tù VC. 6 tháng bị đày ải, dằn xóc đủ để ông vẽ lên bức tranh chân thực và mộc mạc của những người nông dân bị coi là kẻ thù của cách mạng, của nhân dân!
“ta đâu phải đi dân vệ, đâu biết cầm súng giết người, ta làm ruộng, ta sẽ trồng cà ở vườn, ta trồng cải nữa, ta còn gầy một rặng trầu và không chừng bây giờ ta tậu thêm được một đôi bò, một con đực một con cái, chúng sẽ đẻ…
“ -Trồng cà nữa – Quang há miệng nói nhưng không ra tiếng – An tiếp tục kể những dự định khác. Trong lúc An đương nói thì thằng Tân chợt la lên: “Sao vậy? Lạnh ngắt rồi”. Nó vất con châu chấu xuống mặt sạp. An xoay người đặt một tay lên ngực Quang, mặt hếch sang một bên, nghiêng nghiêng. Một chút sau, An ngồi ngay ngắn vuốt nhẹ lên mặt Quang.
An im lặng gật đầu, giơ tay kéo cái mền lên tận cổ Quang./.
Cúi mặt đã đánh dấu một giai đoạn lịch sử (trước 1975) khi cuộc chiến vẫn còn khốc liệt trên quê hương. Và, vẫn còn giá trị cho đến ngày hôm nay.
Thư quán Bản thảo tái bản tập truyện này như một đóng góp nhỏ vào việc gìn giữ và bảo tồn những tác phẩm văn học giá trị của miền
Trân trọng giới thiệu đến quý độc giả.
-----------------------------------------------------------
CÚI MẶT (truyện dài của BÙI ĐĂNG) - Kỳ 1
CÚI MẶT (truyện dài của BÙI ĐĂNG) - Kỳ 2
CÚI MẶT (truyện dài của BÙI ĐĂNG) - Kỳ 3
CÚI MẶT (truyện dài của BÙI ĐĂNG) - Kỳ 4
CÚI MẶT (truyện dài của BÙI ĐĂNG) - Kỳ 5
CÚI MẶT (truyện dài của BÙI ĐĂNG) - Kỳ 6
CÚI MẶT (truyện dài của BÙI ĐĂNG) - Kỳ 7
CÚI MẶT (truyện dài của BÙI ĐĂNG) - Kỳ 8
CÚI MẶT (truyện dài của BÙI ĐĂNG) - Kỳ 9
CÚI MẶT (truyện dài của BÙI ĐĂNG) - Kỳ 10
CÚI MẶT (truyện dài của BÙI ĐĂNG) - Kỳ 11
CÚI MẶT (truyện dài của BÙI ĐĂNG) - Kỳ cuối
No comments:
Post a Comment