BẦU CỬ MỸ : ĐA SỐ CỬ TRI GỐC VIỆT THEO CỘNG HÒA, NHƯNG THẾ HỆ TRẺ BẦU DÂN CHỦ (Thanh Phương / RFI)

 

Bầu cử Mỹ: Đa số cử tri gốc Việt theo Cộng Hòa, nhưng thế hệ trẻ bầu Dân Chủ

 Thanh Phương  -  RFI

Đăng ngày: 04/11/2024 - 11:55

https://www.rfi.fr/vi/t%E1%BA%A1p-ch%C3%AD/t%E1%BA%A1p-ch%C3%AD-%C4%91%E1%BA%B7c-bi%E1%BB%87t/20241104-b%E1%BA%A7u-c%E1%BB%AD-m%E1%BB%B9-%C4%91a-s%E1%BB%91-c%E1%BB%AD-tri-g%E1%BB%91c-vi%E1%BB%87t-theo-c%E1%BB%99ng-h%C3%B2a-nh%C6%B0ng-th%E1%BA%BF-h%E1%BB%87-tr%E1%BA%BB-b%E1%BA%A7u-d%C3%A2n-ch%E1%BB%A7-h%C6%A1n

 

Một khảo sát năm 2023 của Trung tâm nghiên cứu Pew cho thấy 51% cử tri người Mỹ gốc Việt đã đăng ký có xu hướng nghiêng về đảng Cộng Hòa, trong khi 42% nghiêng về đảng Dân Chủ. Người Mỹ gốc Việt là nhóm cử tri duy nhất của Người Mỹ gốc Á - Thái Bình Dương (AAPI) nghiêng về đảng Cộng Hòa. Họ cũng tích cực tham gia chính trị: 91% cử tri người Mỹ gốc Việt dự kiến đi bỏ phiếu trong năm nay, theo Khảo sát cử tri AAPI năm 2024. 

 

HÌNH :

Hai ứng cử viên tổng thống Mỹ Donald Trump và Kamala Harris. Cử tri gốc Việt có xu hướng nghiêng về phía Cộng Hòa hơn là Dân Chủ. AP - Matt Rourke

 

Trong cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ ngày 05/11/2024, cộng đồng người Mỹ gốc Việt nói chung cũng vẫn thiên về đảng Cộng Hòa hơn là Dân Chủ, cho nên số người ủng hộ ứng cử viên Cộng Hòa Donald Trump đông đảo hơn số người sẽ bỏ phiếu cho ứng cử viên Dân Chủ Kamala Harris. Tuy nhiên, thế hệ trẻ, những người sinh trưởng ở Mỹ thì đa số ủng hộ Dân Chủ.

 

Để biết thêm về lá phiếu của cử tri Mỹ gốc Việt trong cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm nay, xin mời quý vị nghe tường trình của thông tín viên Hoàng Trọng Thụy từ Orange County, bang California.

 

RFI: Xin chào anh Hoàng Trọng Thụy. Trước hết xin anh cho biết là trước cuộc bầu cử năm nay, tranh cãi giữa phe chống và phe ủng hộ Trump có gay gắt như cách đây 4 năm khi ông Trump thất cử?

 

Hoàng Trọng Thụy: Thực ra chuyện tranh cãi giữa phe chống và ủng hộ Trump đã khởi sự từ 2016 kể từ thời điểm ông Trump chính thức được đại hội đảng Cộng Hòa đề cử để giành Tòa Bạch Ốc với bà Hillary Clinton, lúc đó là ngoại trưởng Hoa Kỳ. Đến khi ông Biden chính thức ra tranh cử và được đại hội đảng Dân Chủ đề bạt năm 2020, thì cuộc tranh luận giữa hai phe tiếp tục diễn ra, bao gồm dư luận cử tri Mỹ gốc Việt, mặc dù không gay gắt như thời kỳ 2016.

 

Riêng trong năm nay, cử tri Mỹ tiếp tục bị phân hóa. Khi tôi dùng chữ cử tri Mỹ thì cũng bao gồm luôn cử tri Mỹ gốc Việt. Đã có biểu tình giữa hai phe ủng hộ Dân Chủ và Cộng Hòa trên đường Bolsa, ngay trong lòng cộng đồng người Việt tại Quận Cam, mặc dù họ biểu tình để ủng hộ ứng viên Mỹ gốc Việt và một ứng viên Mỹ gốc Hàn, nhưng cũng đồng thời là hai phe đại diện cho thành phần ủng hộ và chống ông Trump.

 

Có một điểm nổi bật trong cuộc bầu cử năm nay là Kamala Harris lên thay thế ông Biden. Bà là người phụ nữ gốc da màu. Riêng trong cộng đồng người Việt, văn hóa trọng nam khinh nữ còn tồn đọng, thể hiện rõ nét qua những tuyên bố của những người ủng hộ đảng Cộng Hòa nói chung và phe ủng hộ ông Trump nói riêng. Tôi có nói chuyện với những người nhận họ là cử tri ghi danh đảng Cộng Hòa, họ nói họ không phải là người của MAGA ( Make America Great Again - khẩu hiệu của ứng cử viên Cộng Hòa Donald Trump ), không bỏ phiếu cho ông Trump, nhưng họ không chấp nhận tổng thống là phụ nữ và người gốc da màu, nói thẳng với những chữ kỳ thị như gốc da đen. Họ nhắc lại việc bỏ phiếu cho bà Harris cũng không khác gì lá phiếu bỏ cho ông Obama.

 

RFI: Nhìn chung thì số người ủng hộ Trump trong cộng đồng người Việt vẫn đông đảo hay không ? Vì sao những người đó vẫn theo Trump, tuy rằng ông đã có nhiều tai tiếng, thậm chí cách đây gần 4 năm đã kích động những người ủng hộ ông tấn công vào Đồi Capitol, tức là vào tòa nhà Quốc Hội Mỹ?

 

Hoàng Trọng Thụy: Điều này dễ hiểu, một khi đã mê ai rồi thì khó mà giảm bớt sự mê mệt, nhất là nhiều người tôn thờ ông Trump, chưa kể là những người Việt ủng hộ ông Trump vẫn còn cay cú sau sự thất cử của ông năm 2020. Một số người không chấp nhận kết quả bầu cử năm 2020, giờ đây họ càng ủng hộ ông Trump hơn để lấy lại vị thế từng bị mất.

 

Có thể nói, chưa khi nào cộng đồng người Việt lại thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ cho một ứng viên Đảng Cộng Hòa như vậy, không chỉ ở quận Cam, California, mà tại hầu hết các tiểu bang có đông cộng đồng người Việt cư ngụ. Tôi đi nhiều tiểu bang, hầu hết đều gặp những cử tri ghi danh theo Đảng Cộng Hòa, và đa số đều bỏ phiếu cho ông Trump. Họ cho biết tin tưởng ông Trump là người chống Trung Cộng thực sự, là người thực sự đưa nước Mỹ trở lại vĩ đại và là người thực sự chống chủ nghĩa xã hội và là người chống di dân bất hợp pháp. Còn phía Dân Chủ thì bị xem chỉ là thành phần ủng hộ xã hội chủ nghĩa, ủng hộ phá thai, ủng hộ di dân bất hợp pháp… v.v... Sự ủng hộ Trump được thể hiện ngay cả trong thành phần người Việt hưởng lợi nhiều nhất từ các chính sách xã hội mà Đảng Dân Chủ đã thông qua, từ bảo hiểm Obama cho đến các phúc lợi xã hội.

 

RFI: Cuộc bầu cử năm nay không chỉ bầu tân tổng thống mà nhiều nơi cử tri còn bỏ phiếu bầu dân biểu Hạ Viện và Thượng Viện. Cuộc bầu cử Quốc Hội này cũng quan trọng không kém bầu cử tổng thống. Hiện nay, ngày càng nhiều người Việt tham gia tranh cử, tham gia các hoạt động chính trị và nắm giữ những chức vụ quan trọng trong chính phủ Mỹ. Cộng đồng người Việt năm nay có một số người ra tranh cử vào Quốc Hội liên bang. Trong cuộc đua này, phe Dân Chủ và phe Cộng Hòa lôi kéo cử tri người Việt như thế nào ?

 

Hoàng Trọng Thụy: Lá phiếu của người Việt sống tại các tiểu bang thực sự không ảnh hưởng đến kết quả bầu cử tổng thống, lý do là họ đều sống ở những tiểu bang một là đa số theo Dân Chủ, thí dụ như California, hoặc đa số theo Cộng Hòa, như Texas, hoặc Virginia hoặc Florida. Tại California năm nay có cuộc đua ghế dân biểu liên bang được xem là quan trọng nhất xưa nay trong địa hạt số 45, lại là nơi tập trung người Việt đông đảo nhất, giữa hai ứng viên Derek Trần, đại diện đảng Dân Chủ và đương kim dân biểu liên bang, bà Michelle Steel, đảng Cộng Hòa.

 

Riêng ông Derek Trần đã mời được cựu tổng thống Bill Clinton ghé thăm cộng đồng và kêu gọi cộng đồng người Việt bỏ phiếu cho ông. Bà Michelle Steel lại không thấy có nhân vật nổi tiếng nào của đảng Cộng Hòa ghé thăm ủng hộ. Bà đang gặp phải khó khăn liên quan đến một vụ biển thủ công quỹ và hối lộ của cựu giám sát viên Andrew Đỗ, người của đảng Cộng Hòa. Bà là người bạn và cũng là người từng giữ ghế giám sát viên quận Cam chung với ông Andrew Đỗ. Cử tri Việt Nam theo đảng Cộng Hòa hiện đang đứng ở ngã ba đường, vì không biết có nên bỏ phiếu cho người Việt Derek Trần, bỏ qua yếu tố đảng phái, hay vẫn tiếp tục bỏ phiếu cho bà Michelle Steel, nhưng lại có mối liên hệ trong quá khứ với người của đảng Cộng Hòa đang hầu tòa về tội hối lộ.

 

Còn tại tiểu bang Virginia, cũng có một ứng viên gốc Việt là ông Hùng Cao, đại diện Đảng Cộng Hòa để giành ghế thượng nghị sĩ tiểu bang. Nếu thắng cử, ông sẽ trở thành nhân vật gốc Việt cao cấp nhất tại Quốc Hội Hoa Kỳ trong lịch sử. Đích thân ông Trump đã ghé thăm cộng đồng người Việt ở Virginia để kêu gọi ủng hộ ông Hùng Cao. Cộng đồng người Việt tại đây đa số cũng đang ủng hộ ông.

 

RFI: Hoa Kỳ là nơi có cộng đồng người Việt hải ngoại đông đảo nhất. Thế hệ ban đầu là những người sang Mỹ tị nạn sau năm 1975. Tiếp đến là những đợt định cư khác. Tính từ thời điểm 1975 thì đến nay đã gần 50 năm rồi. Ngoài những thế hệ đầu tiên, còn có thế trẻ sinh trưởng bên Mỹ. Có sự khác biệt nào giữa lá phiếu của thế hệ trẻ đó và thế hệ bố mẹ di tản từ Việt Nam ?

 

Hoàng Trọng Thụy: Có một điểm chung trong cộng đồng người Việt tại Mỹ khi nói đến vấn đề bầu cử: người Việt tị nạn Cộng Sản từ năm 1975 và theo sau là các cuộc di dân theo diện HO ( Humanitarian Operation - chương trình định cư dành cho các cựu quân nhân Việt Nam Cộng Hòa từng bị đi học tập cải tạo ) hay những người từng tham gia quân đội Việt Nam Cộng Hòa, đa số ủng hộ đảng Cộng Hòa, vì thế các vị trí dân cử theo đảng Cộng Hòa, từ California cho đến Texas, Virginia, khi ra tranh cử đối đầu với người của đảng Dân Chủ thì họ đều thắng, đa số với số phiếu bầu áp đảo từ cộng đồng Người Việt.

 

Riêng cuộc bầu cử năm nay tại địa hạt 45 mà tôi có nhắc đến khi nãy sẽ là một thử thách lớn cho ứng viên Dân Chủ Derek Trần. Ông năm nay 43 tuổi và là con của một gia đình người Việt tị nạn. Tương tự như nhiều người trẻ sinh trưởng ở Mỹ, Derek Trần có đầu óc phóng khoáng và tự do hơn và vì thế theo lập trường của đảng Dân Chủ. Đây cũng là khuynh hướng đã hiện hữu từ thập niên qua, nhất là từ lúc kỹ nghệ Internet phát triển và ngày càng làm thay đổi quan điểm và lá phiếu của những người trẻ.

 

Gần đây nhất có thể nói đến là thế hệ Swifty, đến từ số khán giả trẻ tuổi ái mộ nữ danh ca Taylor Swift. Cô luôn ủng hộ các ứng viên tổng thống Dân Chủ. Tôi có hỏi một số thành phần trẻ gốc Việt, họ nói tiếng Việt không sành, nhưng đa số đều ủng hộ đảng Dân Chủ, một số cũng không đồng quan điểm của bố mẹ họ, những người di tản từ Việt Nam theo diện tị nạn hay HO