CÁC THUẬT TOÁN ĐỀ XUẤT NỘI DUNG CỦA MẠNG XÃ HỘI, TRỢ THỦ ĐẮC LỰC GIÚP TRUMP THẮNG CỬ (Chi Phương / RFI)

 

Các thuật toán đề xuất nội dung của mạng xã hội, trợ thủ đắc lực giúp Trump thắng cử

Chi Phương  -  RFI

Đăng ngày: 07/11/2024 - 13:40  -  Sửa đổi ngày: 07/11/2024 - 15:11

https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20241107-c%C3%A1c-thu%E1%BA%ADt-to%C3%A1n-%C4%91%E1%BB%81-xu%E1%BA%A5t-n%E1%BB%99i-dung-c%E1%BB%A7a-m%E1%BA%A1ng-x%C3%A3-h%E1%BB%99i-tr%E1%BB%A3-th%E1%BB%A7-%C4%91%E1%BA%AFc-l%E1%BB%B1c-gi%C3%BAp-trump-th%E1%BA%AFng-c%E1%BB%AD

 

Trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vừa qua, mạng xã hội đã góp phần không nhỏ trong cuộc vận động tranh cử, đặc biệt là đối với ứng viên đảng Cộng Hòa Donald Trump, nhờ sự giúp đỡ của ông chủ mạng X (Twitter cũ), Elon Musk. Tỷ phú Mỹ không chỉ dành cuộc phỏng vấn riêng với Donald Trump trên X, mà còn thay đổi thuật toán đề xuất, để thúc đẩy các nội dung ủng hộ ông Trump.

 

HÌNH :

Chủ nhân của mạng X Elon Musk và ứng viên đảng Cộng Hòa Donald Trump tại một buổi mít tinh ở Pennsylvania, Hoa Kỳ, ngày 5/11/2024 REUTERS - Brian Snyder

 

Nếu như chiến dịch tranh cử của Obama được mô tả là « cuộc bầu cử đầu tiên của thế kỷ 21 » khi đổi mới chiến lược truyền thông nhờ kỹ thuật số, thì không thể phủ nhận rằng cuộc bầu cử năm 2016 được đánh dấu bởi các bài đăng thường nhật, hàng giờ trên Twitter, tức mạng xã hội X hiện nay.

 

Cách nay 8 năm, Donald Trump đã giành chiến thắng, bất chấp các kết quả dự đoán, dựa trên chiến lược truyền thông được dàn dựng khéo léo trên mạng xã hội, tạo ra một ứng viên ngoài « hệ thống », tiếp xúc trực tiếp với người dân. Trong một cuộc phỏng vấn trên Fox News vào năm 2017, Donald Trump khẳng định: « Nếu không có Twitter thì có lẽ tôi sẽ không đến được vị trí này. Tôi có gần 100 triệu người đăng ký trên Facebook, Twitter và Instagram. Tôi có phương tiện truyền thông của riêng mình, không cần phải dựa vào phương tiện truyền thông giả ».

 

Sau vụ bạo động tại đồi Capitol vào năm 2021, tài khoản của Donald Trump trên Twitter, Facebook, Youtube đã bị đóng vĩnh viễn, cho đến khi tỷ phú Mỹ Elon Musk mua lại Twitter và cho mở lại tài khoản của ông Trump. Twitter cũng là nhà mạng đưa ra nhiều lý do chính đáng để các mạng xã hội khác làm điều tương tự.

 

Trong cuộc bầu cử tổng thống 2024, với chiến thắng thuộc về Donald Trump, không thể không nhắc đến vai trò của mạng xã hội X và ông chủ của nền tảng này. Với khoảng 193 triệu người theo dõi trên X, Elon Musk nhiều lần khẳng định sự ủng hộ không giới hạn của ông đối với ứng viên đảng Cộng Hòa, qua những bài đăng trên Twitter thường xuyên, qua các thuật toán và trí tuệ nhân tạo, chưa kể hơn trăm triệu đô la hỗ trợ cho chiến dịch bầu cử của Donald Trump.

 

Chính Elon Musk đã thừa nhận đã thay đổi thuật toán đề xuất của mạng X, để khiến các bài đăng của mình và Donald Trump nổi bật hơn, thu hút được nhiều lượt xem hơn. Một cuộc điều tra của The Wall Street Journal thì chỉ ra rằng các thuật toán đề xuất nội dung của X, cũng ưu tiên tất cả các bài đăng từ những người dùng mạng ủng hộ Trump, gây bất lợi cho các bài đăng ủng hộ Harris.

 

Về các thuật toán đề xuất mà các mạng xã hội sử dụng để thúc đẩy một số nội dung nhằm tiếp cận nhiều người dùng hơn, đặc biệt là trong trường hợp của mạng xã hội X. RFI Tiếng Việt đã phỏng vấn ông Jean-Lou Fourquet, đồng tác giả của cuốn « La dictature des algorithmes » ( Sự độc tài của các thuật toán) để tìm lời giải đáp.

 

 

Các thuật toán « đề xuất » hoạt động trên các mạng xã hội được sử dụng như thế nào ?

 

Trên tất cả các mạng xã hội hiện nay, các thuật toán đề xuất được sử dụng để « đề xuất » người dùng những nội dung nhằm tối đa hóa thời gian sử dụng trên mạng xã hội đó. Về mặt chính trị, nếu người dùng có lập trường phái trung, phái hữu hay tả, thích động vật, thì sẽ được đề xuất các nội dung theo sở thích của mình.

 

Tuy nhiên, có một tác động phụ cần phải nhắc đến, về tính « phân cực cảm xúc » - Polarisation émotionnelle, nhất là khi dành nhiều thời gian trên mạng xã hội và không có kiểm soát. Ví dụ, khi nhìn thấy các nội dung có lập trường chính trị đối lập với tôi, và đó là những nội dung mang tính biếm họa nhất. Tại Hoa Kỳ, phe Dân Chủ có hình ảnh biếm họa về những nhà hoạt động ủng hộ phe Cộng Hòa, và ngược lại, phe Cộng Hòa có hình ảnh biếm họa về phe Dân Chủ. Do đó, những người dùng mạng sẽ thấy những hình ảnh cực kỳ tệ hại về tư tưởng và lập trường của phe đối lập, mà không hề thực sự quan tâm, hay tìm hiểu về phe đó.

 

 

Các thuật toán này đã tác động đến bầu cử như thế nào ?

 

Khó có thể biết được tác động chính xác của các thuật toán đề xuất đối với cuộc bầu cử tổng thống Mỹ lần này. Nhưng mọi người có thể thấy là việc kiểm soát một mạng xã hội như X đã tác động đến phiếu bầu, nhưng tôi hay các nhà nghiên cứu sẽ không được mạng xã hội này cung cấp các dữ liệu cần thiết để kiểm chứng.

 

Cơ chế hoạt động của các mạng xã hội, ngay cả LinkedIn là tương tự. Khi đưa ra một phát biểu « giật gân », có thể làm « buzz », thì nội dung đó sẽ được đề xuất nhiều hơn. Và nhờ điều này, ngay cả trước khi được Elon Musk mua lại, thì Trump đã là một khách hàng lớn của Twitter. Bởi vì ông Trump là người đăng nhiều bài thu hút được nhiều người xem, tức là khiến người dùng dành thời gian trên mạng xã hội đó hơn. Các mạng xã hội không phải là nơi cho phép người dùng có được các nội dung, làm sáng tỏ ý kiến, lập trường của mình, mà thay vào đó lại thúc đẩy khía cạnh « mang tính bản năng », « cảm xúc » và khiến mọi người có thể nhanh chóng phán xét. Các thuật toán đánh vào cảm xúc, khiến mọi người phẫn nộ, thúc đẩy người dùng chia sẻ nội dung, để lại bình luận nhanh chóng. Các mạng xã hội được thiết kế « để loại bỏ sự sáng suốt của mọi người, của đám đông ». Đó là lý do tại sao các nền tảng không được tạo ra và đó không phải là công cụ phù hợp để thực hiện và tạo ra cuộc tranh luận dân chủ ».

 

Về phần mình, David Chavalarias, nhà toán học và giám đốc Viện hệ thống phức hợp - Institut des Systèmes Complexes de Paris Île-de-France giải thích trên báo La Libre : « Mạng xã hội X định hình nhận thức của người dùng bằng cách lọc thông tin xuất hiện từ nguồn cấp tin tức. Đây là một trong những mạng xã hội có sự thay đổi giữa thông tin được xác định theo sở thích của người dùng và thông tin nhận được là mạnh nhất. Chúng tôi có thể chứng minh rằng nguồn cấp tin tức của người dùng đã được bổ sung thêm 50% với ‘nội dung độc hại’ kể từ khi Elon Musk tiếp quản, điều này khiến nền tảng này giảm các cuộc tranh luận công khai, tạo ra nhiều thù hận hơn. »

 

Khi mua lại Twitter vào năm 2022, Elon Musk đã hứa hẹn sẽ biến nền tảng này thành một không gian trung lập, dân chủ, đặc biệt là về chính trị. Thế nhưng, với nỗ lực ủng hộ Trump, Elon Musk đã định hình lại Twitter, đổi tên thành X, và biến nền tảng truyền thông xã hội hàng đầu thế giới về tin nhanh thành « ổ chứa các thuyết âm mưu và thông tin sai lệch », theo nhận định của báo Mỹ CNN.

 

Mặc dù tự nhận mình là người ủng hộ tuyệt đối quyền tự do ngôn luận, Elon Musk trên thực tế đã kiểm soát các nội dung gây tổn hại đến hình ảnh của Donald Trump. Ví dụ, vào tháng 9, tài khoản X của nhà báo độc lập Ken Klippenstein đã tạm thời bị khóa sau khi đăng tài hồ sơ điều tra về chiến dịch tranh cử của Trump trong quá trình lựa chọn Vance đứng liên danh. Tài khoản của Klippenstein sau đó đã được khôi phục và X đưa ra giải thích là bị tin tặc tấn công, nhưng đường dẫn đến hồ sơ của nhà báo Mỹ không thể được truy cập từ X.

Trung tâm chống thù hận qua mạng (Center for Countering Digital Hate – CCDH) đã công bố báo cáo hồi tháng 8, ghi nhận hơn 50 bài đăng có nội dung sai lệch trên tài khoản của ông chủ mạng X liên quan đến bầu cử. Các bài đăng của Elon Musk đã thu hút được hơn 1,2 tỷ lượt xem.

 

-------------------------------

Các nội dung liên quan

 

PHÂN TÍCH

Bầu cử TT Mỹ : Trump hay Harris, ai là « giải pháp đỡ tệ hại hơn » cho Bắc Kinh ?

 

BẦU CỬ TỔNG THỐNG MỸ 2016

Bầu cử tổng thống Mỹ : Donald Trump suýt bị bắn?

 

BẦU CỬ TỔNG THỐNG MỸ

Mỹ: Obama chính thức vận động tranh cử