(Kể tiếp về
Đài Loan)
Giáo sư,
nhà thơ Tưởng Vi Văn, người cực kỳ yêu quý Việt Nam, tổ chức cho chúng tôi tới
thăm bảo tàng văn học Đài Nam. Một không gian thực sự ấn tượng về mặt kiến
trúc. Nhưng ấn tượng nhất với tôi có lẽ là bức ảnh một nhà văn ngồi bên cửa sổ
sáng tác. Bên ngoài là bầu trời cao rộng, mây trắng thanh thản bay, tượng trưng
cho tự do. Nhưng ngồi phía bên trong cửa sổ, bóng ông nhà văn nhìn từ phía sau
thì như muốn thu người lại, vì ý thức rất rõ xung quanh ông có vô số những cặp
mắt đang bí mật theo dõi. Ông có thể bị tố cáo, bị tống vào tù bất cứ lúc nào,
bởi những điều mình viết.
Hóa ra trước
khi bất cứ ai ở Đài Loan cũng có quyền sáng tác và xuất bản, như một quyền tự
do không thể bàn cãi và bất khả xâm phạm như những gì tôi đã viết, quốc gia này
từng có một quá khứ kiểm duyệt đáng hổ thẹn.
Chế độ độc
đảng của Tưởng Giới Thạch và sau đó là Tưởng Kinh Quốc luôn run sợ trước tiếng
nói của sự thật, cảnh giác với những ám chỉ về cái ác, những tư tưởng hướng đến
tự do. Vì thế họ kiểm soát văn nghệ sỹ và kiểm duyệt tác phẩm của họ rất gắt
gao và tạo ra không ít bi hài. Một từ, một câu thơ, một hình tượng, thậm chí một
cái tên đồng âm với vấn đề nhạy cảm, cũng bị quy cho tội “Bôi xấu chế độ”.
Giờ đây
cái quá khứ ấy được trưng ra trước thanh thiên bạch nhật theo một cách sắp đặt
mang tính tố cáo và có giá trị như tư liệu lịch sử. Xung quanh mỗi cuốn sách, mỗi
không gian sáng tạo đều luôn được bao bọc bởi những bóng đen hắc ám đầy tính khủng
bố. Người viết không chỉ bị theo dõi, mà còn bị vấy bẩn, bị đe dọa tinh thần, bị
hành hung bằng bạo lực.
Ai trực tiếp
thực hiện điều đó?
Chúng là
lũ cảnh sát tư tưởng (lời của George Orwell), mật thám văn hóa. Chúng là lũ hậu
kiểm đốn mạt có amidan và thùy não ở hậu môn. Chúng là bầy chỉ điểm hèn hạ.
Chúng là vô số cộng tác viên tại các nhà xuất bản, nhà in, tòa soạn báo, quán
bar nơi các văn nghệ sỹ hay tụ tập. Và bao trùm lên tất cả là cái chế độ coi
các quyền cơ bản của người dân như tự do ngôn luận, tự do phổ biến quan điểm, tự
do sáng tác và hưởng thụ nghệ thuật… là những thứ nguy hiểm cho quyền cai trị bất
chính của họ.
Tuy người
Đài Loan đã tha thứ cho quá khứ, nhưng họ sẽ không quên. Việc họ trưng bày những
hiện vật, hình ảnh về thời cấm đoán, đàn áp sáng tạo, không phải để trả thù, mà
để truyền đi thông điệp: Quốc gia này dứt khoát đoạn tuyệt với phần quá khứ ô
nhục ấy.
P/S: Khi
tôi đang viết những dòng này, thì nghe tin hàng triệu người dân Cu Ba đang xuống đường, điều
cũng suýt xảy ra ở Đài Loan bốn thập kỉ trước, không phải do đói khát, mà vì bị
tước đoạt tự do. Ngày đó, ở vào phút chót, Tưởng Kinh Quốc (người mà ông Lý
Quang Diệu ca ngợi hết lời), thay vì đàn áp khốc liệt với lực lượng hùng hậu được
chuẩn bị, đã nghe thấy TIẾNG GỌI CỦA LỊCH SỬ, nên dừng tay đúng lúc. Và đảng
Dân Tiến, đảng hiện đang cầm quyền ra đời, cùng với một đất nước Đài Loan thịnh
vượng, tự do, đầy lòng vị tha như ngày nay chúng ta chứng kiến.
Không biết
những người Cu Ba đang đòi điều gì trước: Cơm áo hay tự do? Có lẽ cả hai.
.
HÌNH :
https://www.facebook.com/photo?fbid=10228700167226668&set=pcb.10228700169346721
Cảnh
sát tư tưởng
https://www.facebook.com/photo?fbid=10228700167626678&set=pcb.10228700169346721
Tác phẩm
văn học bị "nhốt"
https://www.facebook.com/photo?fbid=10228700168146691&set=pcb.10228700169346721
Tên một
bài hát của Đặng Lệ Quân, có một từ đồng âm với từ bị cấm
https://www.facebook.com/photo?fbid=10228700168586702&set=pcb.10228700169346721
Biểu tượng
nhục nhã của kiểm duyệt một thời
https://www.facebook.com/photo/?fbid=10228700169106715&set=pcb.10228700169346721
Đen có
mắt đen, đỏ có mắt đỏ, đều bị kiểm duyệt.
https://www.facebook.com/photo?fbid=10228700166866659&set=pcb.10228700169346721
Bầu trời
tự do và những cặp mắt theo dõi trong bóng tối
.
----------------------------------------------------------------------------------
Những chuyện
lớn về Đài Loan như GDP cao hàng đầu châu Á, là trung tâm cung cấp chip cho thế
giới...thì ai hầu như cũng đã biết qua. Tôi có thói quen đến đâu cũng dành sự
quan tâm tìm hiểu những chuyện nhỏ nhặt, gắn với đời sống và thói quen hàng
ngày của người dân. Ví dụ tôi để ý, ở Đài Loan, từ già đến trẻ, đều rất thích
được người khác yêu cầu giúp đỡ. Tôi từng thấy một cụ ông đi cả cây số để
"chỉ đường" cho khách, mặt rạng ngời hạnh phúc.
Đây là lần
thứ 2 tôi đến Đài Loan. Lần trước chỉ loanh quanh Đài Bắc và Đài Trung, hai
thành phố phát triển nhất. Lần này đến thẳng Đài Nam, thành phố được xem là
"nghèo" nhất nước.
Tuy nhiên ấn
tượng từ 6 năm trước, về một đất nước Đài Loan thanh bình, bao dung, an toàn, sạch
sẽ, người dân tốt bụng, hạnh phúc thì vẫn không thay đổi.
Trên đường
đi đến điểm du lịch Thánh Sơn, huyện Nam Đầu, nơi tưởng niệm những anh hùng của
Đài Loan, cách Đài Nam 150 km, tôi ghi nhanh lại vài điều trông thấy, nghe kể
và trải nghiệm.
Hệ thống
đường giao thông vẫn không tìm thấy điểm gì để chê, với mạng lưới kết nối dày đặc
rất tiện lợi, mà lại đầy chất thơ và tạo cảm giác an tâm cho những người từ
phương xa đến.
Ví dụ đoạn
đường chúng tôi qua có 4 làn xe cho cả hai chiều, thua cao tốc Hà Nội-Hải Phòng
một làn. Tuy nhiên mặt đường không lượn sóng, không có gờ ở những vị trí cống
ngầm chạy ngang bên dưới, hoặc có thì cũng không đáng kể, điều có vẻ rất
"khó thực hiện" ở Việt Nam? Hệ thống biển báo, vách ngăn chống ồn, khả
năng thoát nước mưa, trạm dừng nghỉ...thì thuộc loại cực tốt. Trạm dừng nghỉ
trên đường cao tốc Đài Loan tôi mới chỉ thấy ở châu Âu.
Có thu phí
quý vị ạ. Phí được tính giảm dần theo quãng đường. 20 km đầu free. Từ 20 km trở
lên đến 60 km, mỗi km khoảng 1000 đồng tiền Việt. Nếu đi trên 100 km đến 200
km, thì quy đều mỗi cây cho cả quãng đường là 700 đồng.
Ví dụ, từ
Hà Nội xuống Hưng Yên, nếu đi trên cao tốc Đài Loan, không tính tiền. Đi tiếp đến
Hạ Long khoảng 150km, phí đường cho ô tô con (xe lớn thu phí mức cao hơn chút)
tầm 105.000 đồng, bằng một nửa mức thu hiện tại của Việt Nam.
Theo lời kể
của Thạc sĩ, nhà dịch thuật Lù Việt Hùng, người đã sinh sống và thành rể Đài
Loan hơn 20 năm và là bố của 3 đứa trẻ, thì cặp vợ chồng nào đẻ một con, thị
trưởng thành phố lì xì ngay 10 triệu đồng. Đẻ đứa thứ 2, lì xì 15 triệu. Từ đứa
thứ 3 trở đi, lì xì 20 triệu. Sinh đôi hay ba thì cứ mức đó nhân với số con.
Vẫn theo
Hùng, bất kể đứa trẻ nào sinh ra và sống ở Đài Loan, không phân biệt quốc tịch
bố mẹ, từ 0 đến 6 tuổi, đều được nhà nước trợ cấp tiền sữa, bỉm... khoảng 5- 6
triệu đồng một tháng. Xe ô tô nào mà có chở trẻ con, đến mọi điểm đỗ đều có chỗ
đỗ riêng và tất nhiên free.
Khi sản phụ
đến kì sinh nở, chỉ cần đăng kí thời gian, địa điểm, đúng giờ bác sỹ phải có mặt
và trong thời gian lưu tại bệnh viện hầu như mọi thứ miễn phí. Nói hầu như, vì
bố mẹ vẫn phải trả một khoản nhỏ. Ví dụ vợ Lù Việt Hùng phải đẻ mổ, được ở
trong phòng riêng đầy đủ tiện nghi cho cả người nhà, sau năm ngày, tổng chi phí
phải trả khoảng 10 triệu đồng. Còn lại kệ xác bảo hiểm đi mà lo nốt phần lớn
còn lại.
Nông dân
Đài Loan, với mức đóng bảo hiểm không đáng kể, cứ từ 65 tuổi trở lên, đều có trợ
cấp, gọi là lương hưu cũng được. Mức hiện tại ở thành phố Đài Nam là 5,5 triệu
đồng một tháng, quy ra tiền Việt.
Riêng chuyện
xuất bản sách, thì cứ như chuyện bịa. Không ai phải xin giấy phép xuất bản. Nhà
nước không kiểm soát nội dung. Nhưng xin mã ISBN thì bắt buộc. Mà là mã sống,
chứ không phải mã hình thức, tức là có thể tra cứu toàn bộ thông tin về cuốn
sách. Thời gian xin nhiều nhất 3 ngày và không phải nộp một xu nào.
Chính phủ
Đài Loan đang khuyến khích mảng sách giấy, vì thế hiện tại, ngoài miễn thuế thu
nhập đánh trên mỗi cuốn sách căn cứ giá bán, họ luôn chờ để hỗ trợ tác giả xuất
bản (nếu tác giả tự in) cũng như phát hành.
Ví dụ, bạn
có bản thảo tiểu thuyết "Mối chúa" hoặc "Đất mồ côi", phản
ánh hiện thực hoặc lịch sử đất nước, nhà nước cực kì hoan nghênh và bạn hãy cho
chính quyền biết dự định xuất bản, số lượng, để họ hỗ trợ thêm về tài chính và
tạo điều kiện quảng bá. Ngoài ra có rất nhiều quỹ văn hóa, quỹ văn học... luôn
chờ bạn yêu cầu để tiếp sức.
Điều bắt
buộc duy nhất là bạn phải nộp 2 cuốn sách mỗi loại cho Thư viện quốc gia.
Thực lòng,
riêng chuyện này, tôi rất muốn và cứ cầu mong đó là... CHUYỆN BỊA!
Chả hiểu
sao...
‐-------
Ảnh: https://www.facebook.com/photo?fbid=10228690113655335&set=a.10213683197371807
Một trạm
dừng nghỉ trên cao tốc ở Đài Nam
.
No comments:
Post a Comment