Trung
Quốc có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc kết thúc chiến tranh ở
Ukraine
Cù Tuấn, biên dịch
Tóm tắt: Nga cần sự hỗ trợ của Trung Quốc,
nhưng cuộc xung đột kéo dài đã trở thành gánh nặng chiến lược đối với Bắc Kinh.
Bế tắc trong cuộc chiến Ukraine sẽ bị phá vỡ ở
Bakhmut hay Bắc Kinh? Hiện tại, mọi con mắt đều tập trung vào cuộc phản công đã
được nhắc đến nhiều lần của Ukraine - có thể sẽ sớm bắt đầu. Nhưng cũng có những
bước phát triển đáng kể trên mặt trận ngoại giao.
Tuần trước, Tập Cận Bình đã gọi cho Volodymyr
Zelensky. Trong một chuyến thăm Kyiv gần đây, tôi đã rất ngạc nhiên trước sự
mong đợi háo hức — ở cả Văn phòng tổng thống và Bộ ngoại giao Ukraine — về cuộc
trò chuyện với nhà lãnh đạo Trung Quốc. Giờ đây, cuộc điện đàm Tập-Zelensky cuối
cùng đã diễn ra và theo tổng thống Ukraine, cuộc điện đàm đó là "khá dài
và có ý nghĩa". Bắc Kinh sau đó tuyên bố sẽ cử một phái viên làm việc hướng
tới một giải pháp hòa bình.
Có những lý do rõ ràng để cảnh giác với những
nỗ lực ngoại giao của Trung Quốc. Ông Tập đã nhiều lần nhấn mạnh sự quan tâm đối
với “người bạn thân yêu” của ông, Vladimir Putin. Kế hoạch hòa bình của Trung
Quốc đối với Ukraine, được công bố vào đầu năm nay, rất mơ hồ và không kêu gọi
quân đội Nga rút quân. Có những lợi ích tuyên truyền rõ ràng để Bắc Kinh tuyên
bố họ quan tâm đến “hòa bình”, trong khi không làm gì nhiều. Ngay cả khi Trung
Quốc thực sự nghiêm túc muốn làm, sẽ rất khó để thu hẹp khoảng cách giữa Kiev
và Matxcơva.
Tuy nhiên, thật sai lầm khi bác bỏ ý kiến cho
rằng Trung Quốc có thể đóng một vai trò lớn trong việc chấm dứt cuộc xung đột
tàn khốc này. Vì những lý do khác nhau, Ukraine, Nga, Mỹ, Châu Âu và chính
Trung Quốc đều có lợi ích tiềm tàng trong sự tham gia của Bắc Kinh.
Người Ukraine hiểu rằng Tập Cận Bình là người
có ảnh hưởng độc nhất đối với Putin – nếu ông Tập chọn sử dụng nó. Trước các biện
pháp trừng phạt của phương Tây, Nga đang phụ thuộc vào Trung Quốc để duy trì nền
kinh tế của mình.
Chính quyền Biden cho rằng có rất ít khả năng
Trung Quốc gây áp lực có ý nghĩa đối với Nga, và một số quan chức hàng đầu vẫn
lo ngại rằng Bắc Kinh sẽ đi theo hướng ngược lại và cung cấp vũ khí cho Nga.
Nhưng người Ukraine có nhiều hy vọng hơn. Họ nghĩ rằng họ đã nhìn thấy những dấu
hiệu căng thẳng thực sự giữa Putin và Tập trong chuyến thăm gần đây của Chủ tịch
Trung Quốc tới Mátxcơva - và thậm chí còn tuyên bố với tôi rằng Tập đã cắt ngắn
chuyến thăm này.
Tại sao Tập có thể mất kiên nhẫn với Putin?
Không còn nghi ngờ gì nữa, các nhà lãnh đạo Nga và Trung Quốc thống nhất với
nhau trong thái độ thù địch với sức mạnh của Mỹ. Một chiến thắng nhanh chóng của
Nga ở Ukraine có thể rất phù hợp với Trung Quốc. Nhưng một cuộc chiến kéo dài
đang trở thành gánh nặng chiến lược đối với Bắc Kinh. Thay vì làm suy yếu hệ thống
liên minh do Mỹ lãnh đạo, cuộc chiến ở Ukraine đã kéo các nền dân chủ Mỹ, Châu
Âu và Châu Á xích lại gần nhau hơn.
Trung Quốc đã dành nhiều thập kỷ để cố gắng
xây dựng ảnh hưởng của mình ở châu Âu. Nhưng mối quan hệ đối tác “không giới hạn”
mà họ tự tuyên bố với Nga đã thuyết phục nhiều quốc gia châu Âu rằng Bắc Kinh
hiện cũng là một mối đe dọa. Mỹ và các quốc gia châu Âu đang sử dụng cùng một
ngôn ngữ về việc “giảm thiểu rủi ro” cho mối quan hệ của họ với Trung Quốc bằng
cách giảm sự phụ thuộc kinh tế. Điều đó quan trọng đối với Bắc Kinh vì EU là thị
trường xuất khẩu lớn nhất của Trung Quốc. Mối quan hệ quân sự giữa Nhật Bản,
châu Âu và Mỹ cũng đang được tăng cường.
Cách tốt nhất để Bắc Kinh xây dựng lại danh tiếng
ở châu Âu là đóng một vai trò rõ ràng và tích cực trong việc chấm dứt chiến
tranh. Loại động thái đó cũng sẽ có tác động toàn cầu - hỗ trợ cho câu chuyện
ưa thích của Tập Cận Bình rằng sức mạnh của Mỹ đang thoái trào và Trung Quốc là
một lực lượng vì hòa bình.
Chắc chắn có bằng chứng cho thấy Bắc Kinh đang
thích công việc kiến tạo hòa bình. Trung Quốc đang dựa vào dư luận tích cực có
được từ vai trò của mình trong việc bình thường hóa quan hệ giữa Iran và Ả-rập
Xê-út. Người Trung Quốc gần đây đã chủ trì một hội nghị ở Samarkand về hòa bình
ở Afghanistan. Bắc Kinh thậm chí đã nói về việc làm trung gian trong tiến trình
hòa bình Israel-Palestine. (Khi tôi đề cập đến điều này ở Washington, tin tức
trên đã được chào đón bằng một nụ cười toe toét và lời “chúc may mắn với tin
đó”.)
Với sự cạnh tranh ngày càng gia tăng giữa
Washington và Bắc Kinh, có thể cho rằng Mỹ sẽ không quan tâm về việc Trung Quốc
can dự vào Ukraine. Tuy nhiên, sau một số cuộc tranh luận nội bộ, chính quyền
Biden đã quyết định không gạt bỏ sáng kiến hòa bình của Trung Quốc mà thay vào
đó cố gắng nhào nặn nó.
Người Mỹ hiểu sự nguy hiểm của việc tỏ ra “chống
lại hòa bình”. Nhưng không chỉ có vậy. Mỹ cũng ngày càng muốn tìm cách chấm dứt
chiến tranh ở Ukraine. Washington biết rằng xung đột càng kéo dài thì càng khó
duy trì sự đồng thuận của phương Tây trong việc rót hàng tỷ USD viện trợ quân sự
và kinh tế cho Ukraine.
Quan điểm chủ đạo ở Washington và ở nhiều thủ
đô châu Âu là người Ukraine nên được hỗ trợ càng nhiều càng tốt trước khi họ phản
công. Mục tiêu của Ukraine là giành được một chiến thắng quyết định để chấm dứt
kỷ nguyên Putin. Nhưng đó là một mục tiêu xa vời. Một kết quả có khả năng xảy
ra hơn là Ukraine tăng cường sức mạnh trên chiến trường, trước các cuộc đàm
phán hòa bình.
Đã có rất nhiều cuộc thảo luận về việc liệu
liên minh phương Tây có bao giờ gây áp lực lên Ukraine để nước này phải đàm
phán hay không. Điều ít được thảo luận hơn, nhưng có lẽ quan trọng hơn, là ai
có thể buộc Nga phải đưa ra những nhượng bộ có ý nghĩa — bao gồm cả việc rút khỏi
các lãnh thổ Nga đã chiếm đóng và từ bỏ nỗ lực phá hoại Ukraine.
Câu trả lời hợp lý duy nhất cho câu hỏi đó là
Trung Quốc. Chỉ Tập Cận Bình mới có thể bắt tay nồng nhiệt với Putin ở nơi công
cộng — và thậm chí một cái ngoắc tay ở chốn riêng tư. Tại một thời điểm nào đó,
nhà lãnh đạo Trung Quốc có thể quyết định rằng phải làm điều đó là vì lợi ích của
đất nước mình.
Hình :
https://www.facebook.com/photo/?fbid=6405698219468804&set=a.124320747606614
.
Bài gốc :
https://www.ft.com/.../5c9b6e15-afce-4747-8ad1-ff9aa24b6dc3
FT.COM
China could play a crucial role in ending the
war in Ukraine
China could
play a crucial role in ending the war in Ukraine
No comments:
Post a Comment