The Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch
11/03/2022
https://nghiencuuquocte.org/2022/03/11/the-gioi-hom-nay-11-03-2022/
Nga tuyên bố cấm xuất khẩu sản phẩm nông
nghiệp, thiết bị điện, công nghệ và y tế cho đến cuối năm nay. Moscow cho biết
quyết định này, áp dụng với hơn 200 mặt hàng, là nhằm trả đũa các lệnh trừng phạt
của phương Tây. Trong khi đó Ai Cập cũng ban lệnh cấm xuất khẩu lúa mì và một số
sản phẩm lương thực khác. Ai Cập là nước nhập khẩu lúa mì lớn nhất thế giới, phần
lớn từ Nga và Ukraine. Tăng giá và thiếu lương thực có thể gây ra nạn đói trên
khắp Trung Đông cũng như châu Phi, với Ngân hàng Thế giới cảnh báo tiềm ẩn nguy
cơ bất ổn xã hội.
Ngân hàng
Mỹ Goldman Sachs tuyên bố ngừng kinh doanh tại Nga. Đây là ngân hàng lớn
đầu tiên của Phố Wall rời khỏi Nga, gia nhập danh sách dài các doanh nghiệp
phương Tây, bao gồm McDonald’s, các công ty năng lượng và nhóm công ty kế toán
“Big Four.” Thị trường chứng khoán châu Âu giảm vào thứ Năm, với thị trường Mỹ
khả năng cao cũng sẽ giảm trong phiên giao dịch ngày mai.
Cựu thủ tướng
Đức Gerhard Schröder đã đến Moscow để gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin,
dường như nhằm thảo luận về việc chấm dứt chiến tranh. Ông Schröder đã bị chỉ
trích vì không từ chức những chức vụ của mình tại các công ty năng lượng Nga.
Trước đó, đàm phán giữa Nga và Ukraine tại Thổ Nhĩ Kỳ khép lại mà không có tiến
triển về ngừng bắn.
Các quan
chức Ukraine cho biết không có ai được sơ tán khỏi Mariupol, thành phố cảng
ở phía đông nam đất nước hiện bị Nga bao vây, vào thứ Năm vì quân đội Nga vi phạm
thỏa thuận ngừng bắn. Trước đó một ngày Nga đã phá hủy một bệnh viện ở
Mariupol, với thông tin ban đầu cho thấy có ba người chết, bao gồm một trẻ em.
Trong một diễn biến khác, giới chức cho biết 1.600 người có thể đã rời Izyum, một
thị trấn ở đông Ukraine; song cũng nói thêm là quân Nga đã ngăn người dân chạy
khỏi vùng do họ chiếm đóng tại đây.
Sau khi bị
chỉ trích nặng nề, Anh tuyên bố giúp người tị nạn Ukraine nhập cảnh dễ
dàng hơn. Kể từ nay nếu có hộ chiếu, người tị nạn Ukraine sẽ không cần đến
trung tâm thị thực ở nước ngoài nữa. Trước đó, chính phủ đã áp đặt trừng phạt
lên Roman Abramovich, nhà tài phiệt người Nga sở hữu câu lạc bộ bóng đá
Chelsea, và đóng băng toàn bộ tài sản của ông này ở Anh. Chính phủ cho biết từ
giờ ông sẽ cần giấy phép để bán Chelsea, và sẽ không thể thu lợi nhuận từ
thương vụ. Trừng phạt cũng áp dụng cho sáu doanh nhân Nga khác, bao gồm các
lãnh đạo của Rosneft và Gazprom, hai công ty năng lượng Nga.
Bộ Quốc phòng Anh cho biết thương vong gia tăng đã
buộc Nga phải triển khai lính nghĩa vụ ở Ukraine. Chỉ mới đầu tuần này, tổng thống Nga
Vladimir Putin đã khẳng định không cần thiết phải làm như vậy. Hôm thứ Tư,
chính phủ Anh tuyên bố đã “phát hiện ra” việc Nga gửi một số lính nghĩa vụ đến
chiến trường. Bộ Quốc phòng Anh cũng nói hoạt động không quân của Nga ở Ukraine
đã giảm đáng kể. Tình báo Mỹ ước tính cho đến nay khoảng 5.000 quân Nga đã thiệt
mạng; song Ukraine tuyên bố con số lên tới hơn 10.000 người.
Lạm
phát ở Mỹ lên
7,9% trong tháng 2, và dự kiến sẽ tăng hơn nữa do giá nhiên liệu cao
hơn • Ngân hàng Trung ương Châu Âu cho biết sẽ cắt giảm kích thích tiền
tệ sớm hơn kế hoạch, trong bối cảnh chiến tranh Ukraine làm giá cả tăng •
Quốc hội Hungary đã bầu ra nữ tổng thống đầu tiên của đất nước. Katalin
Novak là đồng minh thân cận của thủ tướng cánh hữu Viktor Orban • Yoon
Suk-yeol, thuộc Đảng Quyền lực Nhân dân bảo thủ, đã đánh bại Lee Jae-myung
của đảng Dân chủ cầm quyền và trở thành tổng thống mới của Hàn Quốc.
Con số
trong ngày: 1.000, là
ước tính số lượng khí tài của Nga bị phá hủy, hỏng, bỏ rơi hoặc chiếm giữ sau
hai tuần chiến tranh ở Ukraine.
TIÊU ĐIỂM
Dân Ukraine chống đối lính Nga
Tổng thống
Nga Vladimir Putin nói với đất nước của ông là giới “lãnh đạo phát xít nghiện
thuốc” của Ukraine đã gây ra tội ác diệt chủng và do đó Ukraine cần được giải cứu.
Song quân đội của ông lại không được chào đón trên lãnh thổ Ukraine. Thay vào
đó, lính Nga được chào đón với thái độ khinh thường. Trong một đoạn phim quay tại
thị trấn đông bắc Ukraine Konotop, một phụ nữ địa phương đã cảnh cáo một lính
xe tăng Nga về việc thị trấn này có “ma thuật”. “Mọi phụ nữ ở đây đều là phù thủy,”
bà nói với anh ta. “Ngày mai thức dậy mày sẽ không còn điều khiển được cơ thể
đâu.”
Bà không
phải là người duy nhất. Nhiều đoạn clip khác đã ghi lại cảnh người Ukraine đứng
chặn trước xe tăng. Một người biểu tình thừa nhận họ có sợ các binh sĩ Nga,
nhưng sợ hơn về viễn cảnh đàn áp và nghèo đói như đã thấy ở Donetsk và Luhansk,
hai khu vực do Nga kiểm soát kể từ 2014. Rủi ro là có. Nếu không thể giành được
trái tim và khối óc, những kẻ xâm lược thường vận đến nhiều bạo lực hơn.
Người Ukraine tự chế vũ khí
Một ngày
sau khi Nga xâm lược, Pravda – một nhà máy bia nhỏ ở thành phố Lviv miền tây
Ukraine – chuyển từ nấu bia sang pha chế bom xăng. Các loại thiết bị trước đây
chỉ sản xuất bia nay được dùng để pha trộn dầu máy, xăng, bột nhôm và
polystyrene hòa tan trong dung môi. Hỗn hợp này cháy rất tốt, thích hợp để vô
hiệu hóa các phương tiện quân sự của Nga. Còn ở những nơi khác, người Ukraine
đang tự chế các loại chướng ngại vật và súng phóng lựu. Họ cũng đang sửa đổi vũ
khí do Nga sản xuất để nâng sức chiến đấu.
Ukraine có
nhiều kỹ sư và lập trình viên máy tính vốn có thể làm được nhiều việc trong điều
kiện nguồn lực hạn chế. Bộ máy quan liêu áp bức của chế độ Xô Viết thúc đẩy mọi
người đi tìm “đường tắt,” từ đó tạo ra một tâm lý kinh doanh rất hữu ích.
Vladimir Yatsenko, một nhà sản xuất phim người Ukraine đang chiến đấu ở Kyiv,
mô tả đây là “DARPA quốc gia của chúng tôi,” ám chỉ cơ quan nghiên cứu quân sự
nổi tiếng của Mỹ. Chiến tranh không tốt đẹp gì, nhưng trong cái khó ló cái
khôn.
Đã hai năm kể từ khi WHO công bố covid-19 là
đại dịch toàn cầu
Các ca nhiễm
đầu tiên của coronavirus được ghi nhận ở Trung Quốc vào cuối tháng 12 năm 2019,
và đúng hai năm trước vào hôm nay, Tổ chức Y tế Thế giới tuyên bố đại dịch toàn
cầu.
Kể từ đó,
khoảng 6 triệu người đã chết vì covid-19. Mô hình của The Economist cho
thấy số người chết thực sự là gần 20 triệu người. Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế, thiệt
hại kinh tế ước tính là gần 13,8 nghìn tỷ đô la vào cuối năm 2023, so với trước
đại dịch.
Đã có những
khiếu nại về sự không công bằng trong phân phối vắc xin. Song cho đến nay phản ứng
khoa học trước đại dịch là chưa từng có tiền lệ. Vắc-xin được phát triển với tốc
độ nhanh chưa từng thấy với hơn 11 tỷ liều được sản xuất chỉ trong năm 2021. Thậm
chí hiện nay đã có một loạt các loại thuốc trị bệnh. Song dù thế giới có bước
vào giai đoạn cuối của đại dịch, những biến chủng mới vẫn hoàn toàn có thể xuất
hiện.
Chile có tổng thống mới
Vào thứ
Sáu, Gabriel Boric nhậm chức tổng thống
trẻ nhất trong lịch sử Chile. Chính phủ của ông, trong đó bao gồm Đảng Cộng sản,
sẽ là chính phủ tả khuynh nhất kể từ khi Chile trở lại chế độ dân chủ vào năm
1990. Nhưng ông được coi là một người ôn hòa trong làn sóng các lãnh đạo cánh tả
được bầu gần đây ở Mỹ Latinh.
Ông Boric
muốn có y tế công toàn dân và tăng lương hưu công. Ông cũng có kế hoạch xóa nợ
sinh viên. Để chi trả cho các chính sách này, ông đề xuất tăng thuế lên thêm 5%
GDP trong 4 năm tới. Nhóm của ông cũng muốn thành lập một công ty lithium nhà
nước và một ngân hàng phát triển quốc gia.
Số phận của
những chính sách này phụ thuộc vào hai yếu tố. Thứ nhất, quốc hội Chile: ông
Boric thiếu đa số nên sẽ cần sự ủng hộ của các nhà lập pháp để thông qua cải
cách. Thứ hai, một hiến pháp mới đang được soạn thảo, với ủy ban soạn thảo bao
gồm nhiều nhân vật cực tả. Nếu được thông qua, hiến pháp sẽ đặt nền móng cho
chính trường Chile trong nhiều năm tới.
No comments:
Post a Comment