Nguy
cơ Trung Quốc đe dọa quyền lợi quân sự của Mỹ trong vùng Đại Tây Dương
Thanh Hà - RFI
Đăng
ngày: 16/12/2021 - 14:50
Mỹ và
Trung Quốc cùng ve vãn Guinea Xích Đạo bởi quốc gia trong vùng Trung Phi này là
cửa ngõ mở ra Đại Tây Dương, nơi mà Trung Quốc muốn thiết lập một căn cứ quân sự
thường trực để « tiện theo dõi » các hoạt động của
Hoa Kỳ.
Tổng
thống Guinea Xích Đạo Teodoro Obiang Nguema Mbasogo (T) bắt tay chủ tịch Trung
Quốc Tập Cận Bình (P) trước cuộc gặp song phương tại Đại lễ đường Nhân dân, Bắc
Kinh, ngày 02/09/2018. AP - Nicolas Asfouri
Trong mắt
Bắc Kinh Guinea Xích Đạo đang trở thành « mồi ngon ». Nhật báo tài
chính The Wall Street Journal ngày 05/12/2021 trích dẫn nguồn tin tình báo của
CIA, theo đó Trung Quốc muốn đặt một « căn cứ quân sự thường trực » tại
đây.
Nếu thành
công, đó sẽ là căn cứ quân sự thứ nhì của Trung Quốc tại châu Phi. Giới quan
sát ghi nhận : từ lâu nay, Guinea Xích Đạo cùng với Angola, Kenya,
Mauritania hay Tanzania … được Bắc Kinh coi là những « địa điểm
thuận lợi » để đóng quân. Trong trường hợp tin trên được kiểm chứng,
thì đây sẽ là « một mối quan ngại mới thách thức Washington » vì
Đại Tây Dương vốn được coi là « vùng sân sau của Hoa Kỳ ».
Báo The
Wall Street Journal trích dẫn nhiều nguồn tin thông thạo cho biết, tình báo Mỹ
lo ngại với căn cứ quân sự đặt tại Guinea Xích Đạo, tàu chiến của Trung Quốc sẽ
thường xuyên hiện diện trong vùng Đại Tây Dương và viễn cảnh ấy đặt cả Nhà Trắng
lẫn bộ Quốc Phòng trong thế báo động. Có nhiều khả năng, quân đội Trung Quốc đặc
biệt quan tâm đến thành phố cảng Bata. Đây cũng là lá phổi kinh tế của Guinea
Xích Đạo, nhìn ra toàn bộ Vịnh Guinea. Bata có thêm một lợi thế quan trọng khác,
do đây là nơi Trung Quốc đã góp phần lớn xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng :
nào là bến cảng nước sâu, nào là hệ thống đường xa lộ nối liền Bata với Gabon
sát cạnh.
Tình báo Mỹ
không loại trừ khả năng « Bắc Kinh viện cớ hỗ trợ phát triển », giúp
châu Phi xây dựng cơ sở hạ tầng, trong đó có các hải cảng để rồi « tát
nước theo mưa », biến những cơ sở đó thành những địa điểm để « phục
vụ các lợi ích quân sự ».
Trong một
cuộc trả lời hãng tin Mỹ AP hồi tháng 5/2021, lãnh đạo lực lượng quân đội Mỹ tại
châu Phi, Stephen Townsend, đã trực tiếp bày tỏ mối lo ngại bởi « Đại
Tây Dương nhỏ và hẹp hơn nhiều so với Thái Bình Dương ». Do vậy, căn cứ
quân sự của Trung Quốc nếu được đặt ở Guinea Xích Đạo sẽ « rất gần với bờ
đông của Hoa Kỳ », còn « gần hơn cả so với khoảng cách giữa những
căn cứ quân sự tại Hoa Lục với các địa điểm chiến lược của Mỹ tại bờ
tây ».
Thêm một yếu
tố khác khiến Washington lo ngại được nêu bật trong bài báo của The Wall Street
Journal đó là khả năng căn cứ tại Guinea Xích Đạo trở thành địa điểm tiếp liệu
cho Hải Quân Trung Quốc.
Với tất cả
những lợi thế về mặt địa lý và chiến lược nói trên của cảng Bata, cả Bắc Kinh lẫn
Washington cùng đang nỗ lực tranh thủ cảm tình của Guinea Xích Đạo, lôi kéo
Malabo vào quỹ đạo của mình.
Claude
Fouquet trên báo kinh tế Pháp Les Echos nhắc lại không phải tình cờ mà
tháng 10/2021, trợ lý cố vấn an ninh quốc gia Mỹ, ông John Finer đã dừng chân tại
Malabo, tiếp kiến tổng thống Guinea Xích Đạo, Teodoro Obiang. Về mặt chính thức,
đôi bên tập trung bàn về những « phương tiện tăng cường an ninh
hàng hải » và những biện pháp giúp quốc gia châu Phi này đối phó
với đại dịch Covid-19.
Điều ít được
truyền thông nhắc tới là ông John Finer được trao sứ mệnh « thuyết
phục chính quyền Malabo từ bỏ dự án với Bắc Kinh ».
Trung Quốc
đã lập tức phản công. Chỉ một tuần lễ sau chuyến công tác của sứ giả Mỹ, chủ tịch
Tập Cận Bình điện đàm « thăm hỏi » tổng thống
Teodoro Obiang và khẳng định : « Bắc Kinh kiên trì ủng hộ
Guinea Xích Đạo trong việc bảo vệ chủ quyền quốc gia, ủng hộ Malabo đi tìm một
con đường phát triển một cách độc lập ».
Giới quan
sát lưu ý, Trung Quốc chưa bao giờ che giấu tham vọng lôi kéo châu Phi vào quỹ
đạo, kể cả về mặt quân sự. Thế nhưng, Trung Quốc mới chỉ có một căn cứ quân sự
duy nhất tại châu lục này, được đặt ở Djibouti, hướng ra Ấn Độ Dương, cách căn
cứ quân sự lớn nhất của Mỹ tại Châu Phi Lemonnier có 10 cây số. Lemonnier là
nơi hơn 4.500 lính Mỹ đồn trú. Căn cứ đó bắt đầu hoạt động từ 2017. Ngoài những
mục tiêu về quân sự, căn cứ tại Djibouti còn phục vụ những quyền lợi kinh tế và
thương mại của Trung Quốc : đây là đầu cầu đưa hàng made in
China vào thị trường các quốc gia chung quanh như là Ethiopia… Không
chỉ đặt một căn cứ quân sự, Trung Quốc còn xây dựng cả hệ thống đường sắt nối
liền hai thủ đô, Djibouti với Addis Abeba của Ethiopia. Rất có thể là Bắc Kinh
đem những lá chủ bài tương tự ra để chiêu dụ Guinea Xích Đạo.
Guinea
Xích Đạo đang trở thành một điểm nóng mới trong quan hệ Mỹ-Trung và trong giai
đoạn hiện tại, như báo tài chính Mỹ ghi nhận, Washington và Bắc Kinh cùng đang
dùng đòn dỗ ngọt để thu phục Malabo, nhưng kèm theo đó là thông điệp rõ ràng gửi
tới chính quyền của tổng thống Teodoro Obiang : « nên tránh đặt
Guinea Xích Đạo trong thế giữa hai làn đạn » trong cuộc chạy đua
tranh giành quyền lãnh đạo thế giới của hai siêu cường là Hoa Kỳ và Trung Quốc.
-------------------------------
CÁC
NỘI DUNG LIÊN QUAN
Quan
hệ Trung Quốc-Châu Phi: Kỳ vọng biến thành ảo vọng
Djibouti
–Trung Quốc : Cuộc hôn nhân đầy tính toán
Châu
Phi: Địa bàn cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc
No comments:
Post a Comment