Thư
ngỏ gửi những người bạn ở Việt Nam
David
Brown
10/09/2020
Bài
viết sau đây của ông David Brown, viết độc quyền cho trang Tiếng Dân bằng tiếng
Anh, được ông Song Phan chuyển ngữ, gửi đến những người bạn sống ở Việt Nam.
***
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2020/09/1-66-993x1024.jpeg
Ông David Brown
Các bạn ở Việt Nam thân mến,
Trong mười năm qua, tôi
đã chia sẻ suy nghĩ của mình về các vấn đề có liên hệ đến Việt Nam trên
trang Tiếng Dân và blog Ba Sàm, cũng như trên Asia
Sentinel và một số ấn phẩm tiếng Anh khác. Tôi đã viết về đời sống
chính trị của Việt Nam, các thách thức kinh tế, xã hội, các lựa chọn về chính
sách môi trường và mối quan hệ của nó với các nước láng giềng.
Tôi cũng thường viết về
cuộc khủng hoảng đang diễn ra ở Biển Đông và về mối quan hệ Mỹ – Việt, nhưng
bây giờ, trong gần bốn năm qua, tôi không lên tiếng về những vấn đề đó.
Không phải tôi không còn quan tâm, mà tôi có thể nói gì đây? Khi nhìn các hành
động của Tổng thống Donald Trump, tôi đã cảm thấy khó chịu về sự trung thực
đàng hoàng, về “chính nghĩa” và “đạo đức ” của
nước mình.
Nhìn việc, biết
người
Không giống như các chính
trị gia tiêu biểu, tổng thống Trump nói những gì ông nghĩ mà không hề do dự.
Ông vận động trong tư cách ứng viên sẽ “rút cạn đầm lầy” (có nghĩa là nhổ tận gốc
các thỏa thuận đồi bại của “nhóm lợi ích” Mỹ, tức là phe nhóm chính trị nội bộ
ở Washington). Khi lên nắm quyền, ông đã không ngần ngại khuấy động lên mọi thứ.
Ông đã đòi hỏi các viên chức dưới quyền sự trung thành tuyệt đối và đã giành được
toàn quyền kiểm soát tổ chức của Đảng Cộng hòa. Trump vẫn gây chú ý qua tính
không thể đoán trước, qua sự miệt thị những ‘quy tắc’ của nền chính trị Mỹ.
Trump đã được bầu làm tổng
thống vào tháng 11 năm 2016 vì rất nhiều cử tri Mỹ đã thích cách nói chuyện thẳng
thắn và lời hứa “đặt nước Mỹ lên trên hết” gây ấn tượng.
Tôi hiểu rằng khi nhìn từ
Việt Nam, Trump là nhân vật có tinh thần chiến đấu. Tôi tin rằng tôi hiểu tại
sao. Trước nhất, Việt Nam có một lịch sử lâu dài chống trả sự xâm lăng của
Trung Quốc. Và thứ hai là Trump không ngần ngại thách thức hành vi xấu xa của
Trung Quốc. Ông đã lên án dữ dội việc các công ty Trung Quốc đánh cắp sở hữu
trí tuệ và việc chính phủ Trung Quốc hạn chế công ty Mỹ có ý muốn bán sản phẩm ở
Trung Quốc.
Hiện nay ở Mỹ, Tổng thống
Trump vẫn còn nhiều người trung thành mê đắm, nhưng không còn nhiều như trước.
Một phần, những người bầu cho ông hồi năm 2016 đang thất vọng. Họ thấy ông ta
bây giờ là một người có ít sự tôn trọng đối với các định chế của Mỹ, một người
kích động thù hằn chủng tộc và coi những người bị tổn thương và khổ đau
là “bọn bất tài, khờ khạo” (losers and suckers). Cho đến đầu
năm nay, nhiều cử tri vẫn còn ghi điểm tốt cho Trump vì sự tăng trưởng kinh tế
mạnh mẽ của Hoa Kỳ. Hiện nay, vì COVID-19 tác động, nền kinh tế Mỹ đang có hiệu
năng yếu kém. Đa số các cử tri đánh giá rằng, Trump đã không dẫn đầu đất nước
hiệu quả trong việc chống đại dịch.
Mùa hè năm nay, những cuộc thăm dò ý kiến đã liên tục
chỉ ra rằng, cử tri Mỹ sẽ không chấp nhận cho Donald Trump làm thêm một nhiệm kỳ
4 năm lần thứ hai, mà sẽ bầu cho đối thủ của ông ta là Joe Biden.
Ông Biden, ứng cử viên của
Đảng Dân chủ, là phó tổng thống của cựu Tổng thống Barack Obama trong 8 năm.
Trước đó, với tư cách là thượng nghị sĩ Hoa Kỳ, Biden đã nổi tiếng là một thuyết
khách, một người có thể mở ra con đường thỏa hiệp để đưa ra các luật lệ cần thiết
được chấp thuận. Ông Biden là người cầu tiến nhưng không phải cấp tiến. Mặc dù
ông Biden hiện nay 77 tuổi, lớn hơn Trump 4 tuổi (và tình cờ, Trump chỉ lớn
hơn tôi 1 tuần tuổi), ông hứa sẽ đưa vào chính quyền của mình một thế hệ mới
các nhà lãnh đạo tài năng.
Joe Biden là nhân vật đối
lập với Donald Trump. Trái tim của ông ấy bao la như nước Mỹ. Không có chính trị
gia Mỹ nào có khả năng hơn Joe Biden để sửa chữa những thiệt hại mà Trump đã
gây ra cho các thể chế dân chủ và cho tinh thần quốc gia của chúng tôi.
Bạn đang nghĩ gì?
Bây giờ, các bạn Việt Nam
của tôi, tôi đánh giá cao việc bạn đã đọc đến đây. Tuy nhiên, có thể các bạn vẫn
nghĩ rằng, Trump tốt hơn ông Biden cho Việt Nam.
Có vẻ như nhiều người Việt
Nam vẫn “mê Chum”. Đây là một ví dụ: Một người bạn tôi ở Saigon, gần đây đã viết
trên FB rằng:
“Obama … phát biểu rất hay, rất đi vào lòng người.
Nhưng mà nếu chỉ phát biểu hay thì không đủ để làm một tổng thống.
Trump thì khác, Trump có đủ bản lĩnh, đủ mưu mô, đủ
năng lực và đủ ‘ít ngoại giao’ để có thể đối phó với TQ.
Kiểu Obama: Ưu đãi cho TQ mọi thứ để mọi thứ vào tay
TQ.
Kiểu Trump: Sòng phẳng, đã chơi là phải sòng phẳng.
Cái gì ưu đãi-> dẹp!
Hy vọng sự xuất hiện của Trump chưa muộn”.
Theo tôi, đó là cách nghĩ
ảo tưởng. Không ai nghi ngờ gì về việc Donald Trump có rất nhiều sinh lực (đủ
năng lực và bản lĩnh): Ông đã gửi hơn 30.000
tweet, thường vào lúc nửa đêm, kể từ khi trở thành Tổng thống Hoa Kỳ.
Quả thật ông ta rất mưu mô: Nếu bị bắt gặp nói dối, ông ta chỉ việc
chuyển sang một lời nói dối lớn hơn. Và chắc chắn Trump ít ngoại giao.
Ông không chỉ xúc phạm lãnh đạo của các đồng minh của Mỹ mà còn bợ đỡ những tay
mị dân khác, kể cả “Chủ tịch vĩ đại Tập Cận Bình của Trung Quốc” (lời của chính
Trump).
Trump từng nói với John
Bolton (từng là Cố vấn An ninh Quốc gia của ông) rằng, việc Trung Quốc đưa người
thiểu số Duy Ngô Nhĩ vào các trại tập trung là “là việc làm rất đúng đắn”.
Bolton cũng tiết lộ rằng, Trump đã yêu cầu Tập giúp ông tái đắc cử bằng cách nhập
khẩu thêm nông sản Mỹ. Và gần 8 tháng vừa qua, cho đến ngày 14/7/2020, Trump từ
chối lên án sự đàn áp đáng sợ của Trung Quốc đối với quyền cai trị của Hồng
Kông, Trump nói rằng các lệnh trừng phạt có thể làm đảo lộn các cuộc đàm phán
thuế quan của ông ta. Những điều như thế khiến tôi không tin vào việc Trump sẽ
đứng lên vì Việt Nam trước mối đe dọa từ Trung Quốc.
Mời bạn nhìn lại bốn năm
vừa qua. Nhiệm kỳ tổng thống Trump đã mang lại lợi ích cụ thể mới nào cho Việt
Nam? Khoảnh khắc tâm điểm là khi diễn ra “hội nghị thượng đỉnh” lần thứ hai của
Trump với bạo chúa Bắc Triều Tiên? (Lời Trump: “Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ như quá ít nơi
trên trái đất. Triều Tiên sẽ cũng phát triển như vậy, và rất nhanh chóng, nếu
nước này phi hạt nhân hóa”.)
Sự thật là, trích lời của nhà bình luận tài chính nổi tiếng Jim Rogers:
“Ông Trump đang làm cho Trung Quốc vĩ đại trở lại… Khi ông ấy
rút Mỹ ra khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP),… những người châu
Á đều nói ‘Chúng tôi phải quay sang Trung Quốc vì Mỹ đã rút lui’.”
Tổng thống Joe Biden chắc
chắn sẽ kém “thú vị” hơn tổng thống Donald Trump. Chính vì lẽ đó, các bạn Việt
Nam của Mỹ cũng nên ăn mừng chiến thắng của ông Biden. Theo ý tôi, dưới đây là
sáu lý do quan trọng nhất:
(1) Chính quyền Obama đã
đàm phán Hiệp định TPP với Việt Nam và chín nước khác. Ghét thành tựu của người
tiền nhiêm, Trump từ bỏ nó, gọi đó là “một cuộc hiếp dâm đất nước chúng ta“. Chính quyền của
ông Biden sẽ khắc phục sai lầm đó. Tất cả các thành viên TPP, hơn hết là Việt
Nam, sẽ được hưởng lợi từ giá nhập khẩu rẻ hơn và thị trường xuất khẩu lớn hơn.
(2) Chính quyền Biden sẽ
theo đuổi một chính sách cứng rắn, nhất quán và có nguyên tắc đối
với “Trung Quốc đang trỗi dậy”. Không ai ở Washington, dù hướng về đảng Dân chủ hay Cộng hòa bênh
vực thêm nữa cho các đáp trả mềm mỏng đối với hành vi hung hăng của Trung Quốc.
Chúng tôi đều nhận thấy rằng, Trung Quốc của Tập Cận Bình không xứng đáng với
lòng tin của thế giới.
(2.a) Việc Trung Quốc hạn
chế vô lý hàng hóa của Mỹ sản xuất, hoặc trộm cắp công nghệ tiên tiến của Mỹ, sẽ
bị trừng phạt.
(2.b) Hoa Kỳ sẽ thách thức
các hành động của Trung Quốc đe dọa các nước láng giềng. Chúng tôi sẽ đáp trả
thích đáng các hành động khiêu khích của Trung Quốc ở Biển Đông. Chúng tôi sẽ
không hăm dọa ầm ĩ và cũng không thu mình lại. Chúng tôi sẽ tham vấn chặt chẽ
và cùng hành động với Việt Nam và các nước bạn khác.
(3) Chính quyền Biden sẽ
xây dựng lại ‘quyền lực mềm’ của Mỹ. Khi Donald Trump gặp Thủ tướng Phúc tại
tòa Bạch Ốc hồi năm 2017, ông ta chỉ muốn nói về ba điều: Bắc Triều Tiên,
thâm hụt thương mại song phương, và sự miễn cưỡng của Việt Nam trong việc nhận
lại những người gốc Việt từng bị kết án về hoạt động tội phạm ở Mỹ. Dưới thời
Joe Biden, nền ngoại giao Mỹ sẽ được dựa trên những giá trị chung và cùng có lợi,
chứ không chỉ dựa trên “những gì bạn đã làm cho tôi trong thời gian gần đây?”
(4) Sẽ không có chỗ cho sự
phân biệt chủng tộc, dù công khai hay ngấm ngầm, ở trong nước hay ngoài nước,
khi ông Joe Biden ở tòa Bạch Ốc.
(5) Bạn bè của chúng tôi
có thể tin vào Hoa Kỳ một lần nữa là đối tác đầy đủ trong các vấn đề thế giới.
Tổng thống Biden sẽ không xúc phạm các đồng minh của Mỹ hay bợ đỡ những tên độc
tài như Putin, Tập Cận Bình hay Kim Jong Un. Ông sẽ không “quá bận” để không
tham dự các hội nghị cấp cao ASEAN và APEC.
(6) Mỹ sẽ tham gia lại Hiệp
định Biến đổi Khí hậu Paris và hành động mạnh mẽ để giảm lượng khí thải carbon.
Chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ đầy đủ các cơ quan đa phương thiết yếu như Tổ chức
Y tế Thế giới.
Dù có thể không phải quá
quan trọng đối với Việt Nam, nhưng có tầm quan trọng trung tâm đối với đa số
công dân Mỹ, một chính quyền của ông Biden sẽ tôn trọng các định chế dân chủ của
chúng tôi. Chính quyền này sẽ tập trung năng lượng Mỹ vào việc xây dựng lại cơ sở hạ tầng trong nước (được gọi là “Green New
Deal”). Người Mỹ sẽ lấy lại niềm tin, rằng chúng tôi có thể tạo ra một nước Mỹ
hiện đại là năng động và công chính.
Chấp nhận đề cử của đảng
mình, ông Joe Biden hứa “sẽ là một tổng thống Mỹ … làm việc hết
mình cho những người không ủng hộ tôi, cũng như tôi làm việc cho những người
đã ủng hộ tôi”. Vì nó là một bài phát biểu tuyệt vời, tôi khuyến khích
bạn chỉ dành hơn 24 phút, nghe ông Joe Biden trình bày bài này và bạn cũng có
thể đọc toàn văn tại đây:
Joe Biden
Acceptance Speech at 2020 Democratic National Convention
C-SPAN - Aug
20, 2020
https://www.youtube.com/watch?v=pnmQr0WfSvo&feature=emb_title
Joe Biden là một người
trung thực và đứng đắn. Không có gì phải nghi ngờ khi chỉ còn chưa đầy hai
tháng kể từ hôm nay, ông sẽ là tổng thống mới của nước Mỹ. Và cũng có thể ông sẽ
dựa vào Đảng Dân chủ đa số ở Thượng viện cũng như tại Hạ viện. Tổng thống Biden
là người sẽ giữ lời hứa của mình. Nước Mỹ sẽ mạnh trở lại về mặt đạo đức và Việt
Nam sẽ không thể có một nước nào thân thiện hơn Mỹ.
Đó là sự thật như tôi
nhìn thấy.
____
Tác giả: David Brown là một cựu viên chức ngoại giao Mỹ đã nghỉ hưu.
Ông thường viết các chủ đề về Việt Nam, Biển Đông và nước lân cận.
No comments:
Post a Comment