13 Tháng Chín, 2020
http://vanviet.info/van-de-hom-nay/dong-tm-cng-hoc/
Tôi biết rất nhiều người
quen của tôi đang theo dõi rất sát phiên tòa xử vụ án Đồng Tâm. Vụ án thu hút
nhiều tâm sự khiến người ta không còn đành lòng vui riêng, không còn muốn giải
trí hay làm một việc gì khác… Cho dù còn ba ngày nữa mới tuyên án, tôi nghĩ đã
tạm đủ để có một cái nhìn và nhận định một số khía cạnh của vụ án.
Câu hỏi không ít người nêu: Chúng ta cần làm gì?
Chúng ta phải lên tiếng chứ?
1) Lên tiếng làm gì, vạch ra được cái gì thêm nữa khi mà tự bản cáo trạng
và cách tổ chức phiên tòa đã vạch ra hết rồi?
Đã đọc nhiều bài viết
phân tích vụ án với kiến thức của một chuyên gia luật hay của một người dân thường
có trách nhiệm của một công dân, một đồng bào, tôi chưa thấy bài viết nào vạch
ra đầy đủ và hùng hồn như chính bản cáo trạng và cách tổ chức phiên tòa. Bản
thân chúng nói rõ ràng hơn ai hết rằng phiên tòa lẽ ra không nên được tổ chức,
vì nó chỉ mang lại sự nghi ngờ, bất mãn, không yên lòng trong xã hội, và chung
cuộc là sự xa cách hơn giữa dân chúng với chính quyền.
Tôi nghĩ những người tổ
chức phiên tòa, viết cáo trạng, sau khi đọc các phân tích và biện hộ kia, chắc
cũng thấy nhiều điểm vô lý. Nhưng thôi, đã lỡ phóng lao, cứ tiếp tục. Ta có sức
mạnh, ta ngồi cao, ta cứ làm theo ý ta, mặc kệ ý chúng, mặc kệ ta có vô lý hay
không. Suy cho cùng, để được ngồi ở vị trí này, ta có cần ý chúng đâu!
Tôi lại thực lòng không
nghĩ đó là suy nghĩ của những người lãnh đạo tối cao, vì điều đó không có ích lợi
gì cho họ. Tuy nhiên, là lãnh đạo, họ phải chịu trách nhiệm. Rất đáng tiếc! Đất
nước đang cho thấy những biến chuyển về hướng phát triển hơn, tự chủ hơn, đất
nước đang rất cần sự đồng tâm hợp lực của toàn dân! Rất đáng tiếc! Tôi vẫn còn
hy vọng quyết định sau cùng của cấp rất cao chặn được thảm kịch!
2) Vụ án có những tác dụng tích cực. Trong số những người thực tâm nghĩ rằng
gia đình ông Lê Đình Kình phản loạn, chống lại lực lượng chức năng đang thi
hành công vụ, rằng gia đình ông Kình đáng chịu một bản án nặng nề, một số người
bắt đầu tự đặt những câu hỏi. Các bài phân tích về vụ án sẽ cho họ ý niệm về sự
khách quan, độc lập của một phiên tòa là cần thiết biết bao, là điều kiện không
thể không có để có được sự phán quyết công minh, theo pháp luật và chỉ theo
pháp luật. Những câu hỏi này là bước đầu để họ từ nay độc lập hơn trong suy
nghĩ, nhận xét. Đúng như một số luật sư cho rằng việc tranh cãi trước tòa hiện
nay có thể không giúp hay giúp ít vào kết quả phán quyết trước mắt, thì nó cũng
chính thức lên tiếng với dân chúng về những điều vô lý. Nó công khai tuyên bố với
người dân lý do tại sao các nước văn minh tổ chức việc xét xử khách quan và độc
lập, tại sao họ trọng chứng, tại sao họ có những nguyên tắc nghiêm ngặt về chứng
cứ, tại sao họ coi trọng sự biện hộ và vai trò của luật sư tới như vậy… Và, một
cách gián tiếp và bao trùm hơn, nó vạch ra tại sao nguyên tắc phân quyền là
nguyên tắc của xã hội văn minh, tại sao nguyên tắc đó là điều kiện và tính chất
của một nền dân chủ thực sự. Cùng với bản thân bản cáo trạng, với cách tổ chức
phiên tòa và phán quyết, nó là bài hoc sinh động và khắc sâu vào lòng xã hội.
3) Rõ ràng, xã hội Việt nam đang trải qua một cuộc lột xác đau đớn! Vụ án
Đồng Tâm là một hậu quả tang tóc. Nó báo hiệu những bi kịch máu xương hơn, man
rợ hơn có thể tới nữa như cái giá người Việt phải trả cho sự lột xác! Xét lịch
sử gần trăm năm qua, người Việt hẳn đau lòng vì Việt Nam trả giá quá đắt, quá đắt
so với nhiều nước khác!
Nhiều sự việc, nếu đặt kế
nhau, chúng ta thấy chúng có mối liên hệ.
Phải chăng lịch sử cho thấy
nhiều người Việt thường chọn giải pháp cực đoan, đàn áp nhau, giết nhau, phân
ly nhau thay vì cộng tác cùng nhau phát triển… Xã hội này, đất nước này phải
chăng chỉ có Ta và Địch?
Nhiều người Việt thường
chia phe và chỉ biết phe ta. Ai nói điều tốt của phe ta, cho phe ta là nói
đúng, ai nói điều xấu của phe ta là nói sai, hay không thèm nghe… Có chăng điều
đó ảnh hưởng xấu lên tâm lý kỳ thị vùng miền, chủng tộc, khuynh hướng chính trị,
đảng phái?
Nhiều người Việt thường
chọn giải pháp, hướng đi theo cảm tính chứ ít chịu ngồi xuống lắng nghe, học hỏi,
phân tích, tổng hợp… Biết điều gì được năm sáu phần đã vỗ ngực tự mãn, trong
khi tinh hoa của kiến thức nằm ở một hai phần trên cao nhất thì ít người muốn học.
Điều này có liên hệ gì tới tính chuộng hình thức hơn nội dung lan tràn trong xã
hội?
Tất cả những điều đó,
theo tôi, là do ít hiểu biết.
Xã hội hiểu biết thấy cái
chung trước cái riêng. Thấy Nhân Loại trước Quốc Gia của riêng mình. Thấy quốc
gia trước phe phái của riêng mình. Thấy xã hội trước gia đình riêng…
Xã hội hiểu biết tôn trọng
tính khách quan. Xã hội đó xây dựng hệ thống xét xử độc lập, xây dựng nền báo
chí tự do, những công cụ thiết yếu bảo vệ tính khách quan trong xã hội. Xã hội
đó tổ chức tuyển chọn chính quyền theo đúng các nguyên tắc và tiêu chuẩn của tự
do ứng cử và bầu cử… Xã hội đó hiểu rằng chính quyền không của dân, chính quyền
khó mà vì dân.
Xã hội hiểu biết tự mang
trong mình triết lý hoài nghi tri thức. Ta lúc nào cũng có thể sai, do đó luôn
lắng nghe ý kiến trái chiều, luôn sẵn sàng học hỏi. Xã hội đó từ trong bản chất
mang tính khai phóng. Xã hội đó bao dung, mềm dẽo, nhân ái thay vì cực đoan,
khô cứng, hận thù…
Nhìn sự kiện Đồng Tâm từ
cách đây mấy năm, theo dõi các biến chuyển của nó, quan sát phiên tòa, lắng
nghe các tranh luận trong và ngoài phiên tòa… tôi càng củng cố trong mình rằng
phải nâng mức độ hiểu biết của xã hội.
Trăm năm xưa cụ Phan Châu
Trinh có nói: Chi Bằng Học. Muốn chấm dứt trăm sự khốn cùng của Quốc Gia, Chi Bằng
Học! Muốn phát triển Quốc Gia, Chi Bằng Học! Nhân vụ án Đồng Tâm, và để không
còn sự kiện Đồng Tâm nào nữa, ước sao anh em mình, đồng bào mình rủ nhau Đồng
Tâm Cùng Học!
Dân chúng học. Cán bộ
công quyền, các cấp lãnh đạo có cần học không?
Ngày 11 tháng 9 năm 2020
No comments:
Post a Comment