Hùng
Lê
Thứ Năm, 30/4/2020, 18:21
(TBKTSG Online) - Giữa dịch bệnh Covid-19 này, lượt
nhà đầu tư Trung Quốc rót vốn vào Việt Nam qua giao dịch góp vốn, mua cổ phần của
doanh nghiệp Việt Nam tăng mạnh. Điều này không chỉ dẫn đến doanh nghiệp Việt
Nam từng bước bị loại ra khỏi thị trường mà nguy cơ lớn hơn là sẽ có thể ảnh hưởng
đến ngành, hàng hóa sản xuất trong nước.
Gia tăng thâu tóm
Số liệu của Cục Đầu tư nước
ngoài cho thấy trong tháng 4 bị ảnh hưởng đại dịch Covid-19 này, có đến hơn 100
lượt nhà đầu tư Trung Quốc rót vốn vào Việt Nam qua hình thức góp vốn, mua cổ
phần (hay thường gọi là mua bán và sáp nhập - M&A) của doanh nghiệp trong
nước.
Như vậy, tính từ đầu năm
đến nay lượng nhà đầu tư từ Trung Quốc thực hiện giao dịch rót vốn đầu tư qua
hình thức M&A của doanh nghiệp Việt Nam lên đến 557 lượt với tổng vốn góp
là hơn 230 triệu đô la Mỹ.
So với cùng kỳ năm ngoái,
số lượt góp vốn, mua cổ phần của doanh nghiệp Trung Quốc của doanh nghiệp Việt
Nam trong 4 tháng đầu năm nay tăng hơn 154 lượt giao dịch (tăng hơn 38%) với số
tiền tăng thêm khoảng 65 triệu đô la.
Trong khi đó, trong cùng
thời gian trên, nhà đầu tư Trung Quốc rót vốn đầu tư trực tiếp thực hiện các dự
án đầu tư ở Việt Nam chỉ có 135 dự án, tức chỉ bằng khoảng 1/4 lượt giao dịch
qua hình thức đầu tư M&A.
Điều này chứng tỏ nhà đầu
tư nước láng giềng ở phía Bắc của Việt Nam hiện nay "chuộng" tham gia
góp vốn và mua cổ phần của doanh nghiệp Việt Nam hơn là đầu tư theo hình thức
trực tiếp (FDI).
Với số lượng giao dịch lớn
trên nhưng số vốn đầu tư không nhiều chứng tỏ nhà đầu tư Trung Quốc chủ yếu rót
vốn vào các doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa ở trong nước.
Giới quan sát và tư vấn đầu
tư nước ngoài không lấy làm ngạc nhiên về hiện tượng nhà đầu tư Trung Quốc gia
tăng thâu tóm doanh nghiệp Việt Nam giữa tâm dịch bệnh này.
Theo các chuyên gia, sản
xuất kinh doanh bị đình trệ do tác động của đại dịch Covid-19, dẫn đến nguy cơ
doanh nghiệp Việt Nam bị các nhà đầu tư nước ngoài, trong đó đáng chú ý là nhà
đầu tư Trung Quốc đưa vào tầm ngắm thâu tóm nhiều hơn là khó tránh khỏi.
Nguy cơ bị thiệt hại
lớn hơn
Đầu tư của Trung Quốc
trong 4 tháng đầu năm 2020
Luật sư Trương Thanh Đức,
Công ty Luật Basico, cho rằng nhiều cổ phiếu doanh nghiệp trong nước trên thị
trường chứng khoán giữa đại dịch Covid-19 bị rớt xuống thê thảm khiến nhà đầu
tư ngoại có tiềm lực tài chính mạnh và có nhiều kinh nghiệm trên thương trường
sẽ nhanh chân thâu tóm.
Đáng chú ý, doanh nghiệp
Trung Quốc trong hơn hai năm qua đã gia tăng đẩy mạnh đầu tư vào Việt Nam thì
trong tình hình dịch bệnh này, khó khăn của doanh nghiệp trong nước sẽ là cơ hội
cho các nhà đầu tư nước này đẩy nhanh cơ hội thâu tóm, ông Đức nhận định.
Do đó, trong bối cảnh hiện
nay, theo ông Đức không còn dừng lại là nguy cơ các doanh nghiệp trong nước bị
nhà đầu tư nước ngoài thâu tóm nữa mà là đã bị rồi.
Cũng theo ông Đức, trong
thời gian chưa diễn ra dịch bệnh đã có tình trạng các doanh nghiệp trong nước
cũng đã liên hệ Basico nhờ tư vấn hoặc hỗ trợ các thủ tục để bán cổ phần hoặc
chuyển doanh nghiệp của mình cho các nhà đầu tư Trung Quốc.
Do đó, ông Đức cho rằng số
liệu trên của Cục Đầu tư nước ngoài chỉ là con số bề nổi và khả năng lượt
"thâu tóm" của nhà đầu tư Trung Quốc sẽ nhiều hơn nếu tính cả hình thức
đầu tư dạng "núp bóng".
Trên thực tế đã có tình
trạng doanh nghiệp, cá nhân người Trung Quốc "núp bóng" người Việt
mua bán bất động sản tại các khu vực ven biển để chuyển mục đích sử dụng sang đất
thương mại, dịch vụ hoặc thuê diện tích đất dọc ven biển, "thâu tóm"
các vị trí đất đẹp, trung tâm…
Bên cạnh là nước láng giềng
và có chi phí thấp, văn hóa đầu tư kinh doanh của doanh nghiệp Việt Nam và
Trung Quốc cũng gần giống nhau thì cơ hội phát triển ở một thị trường trong nước
với gần 100 triệu dân cũng được xem là khá lớn cho nhà đầu tư Trung Quốc.
Một số nhà đầu tư Trung
Quốc còn nhìn thấy điểm yếu của một số đối tác Việt Nam là kinh doanh theo kinh
nghiệm, thiếu hiểu biết về kinh doanh và quản trị nên chủ trương góp vốn đầu tư
với mục tiêu lợi dụng để trục lợi, thậm chí là chi phối đối tác Việt Nam.
Theo các chuyên gia, các
doanh nghiệp Trung Quốc tập trung đầu tư vào những lĩnh vực mà họ có lợi thế
khi tiếp cận thị trường Việt Nam do sự gần gũi về văn hóa và tập quán tiêu dùng
của hai nước mà những lĩnh vực này thường không đòi hỏi đầu tư vốn lớn. Đó có
thể là từ cung cấp dịch vụ và đến sản xuất nhiều mặt hàng khác nhau,...
Mỹ xem xét gỗ ván
ép Việt Nam lẩn tránh thuế, chống bán phá giá trong đó có nghi ngờ các nhà sản
xuất Trung Quốc đã chuyển các phần của sản phẩm này sang Việt Nam để thực hiện
việc lắp ráp và xuất sang Mỹ. Ảnh minh họa: Hùng Lê
Tuy nhiên, lo lắng của giới
phân tích không chỉ dừng lại các doanh nghiệp Việt Nam bị thâu tóm mà nó còn ảnh
hưởng đến cả ngành, lĩnh vực kinh doanh ở Việt Nam khi doanh nghiệp Trung Quốc
thâu tóm.
Bởi lẽ theo các chuyên
gia, việc các nhà đầu tư Trung Quốc thâu tóm doanh nghiệp Việt Nam có khả năng
họ sẽ không rót vốn mở rộng đầu tư, sản xuất mà sẽ nhập hàng Trung Quốc về gắn
mác hàng Việt để xuất khẩu.
Đáng chú ý hơn nữa, giữa
thương chiến Mỹ - Trung, hàng hóa Trung Quốc xuất qua Mỹ gặp khó khăn, không loại
trừ các doanh nghiệp Trung Quốc cũng chọn Việt Nam là nơi trung chuyển để
"sơ chế" hàng hóa trước khi xuất khẩu sang Mỹ nhằm lẩn tránh thuế.
Điều này không chỉ đẩy
các doanh nghiệp sản xuất Việt Nam đến chỗ khó khăn hay phá sản, mà còn tiềm ẩn
nguy cơ hàng Việt Nam bị áp thuế trừng phạt với mức cao từ các quốc gia nhập khẩu
trong đó có Mỹ và các nước châu Âu,...
Theo Luật sư Trương Thanh
Đức, nếu dịch bệnh kéo dài thì khả năng "rơi rụng" hoặc bị thâu tóm của
doanh nghiệp trong nước sẽ là rất cao. Ông Đức dự báo khi dịch Covid-19 đi qua,
khả năng giao dịch M&A ở thị trường trong nước sẽ tăng cao đáng kể và đây
là cơ hội cho nhiều nhà đầu tư ngoại, trong đó đáng chú ý là nhà đầu tư Trung
Quốc.
Thay vì phải đăng ký
thành lập một doanh nghiệp mới với nhiều thủ tục, thì thâu tóm một doanh nghiệp
có sẵn không chỉ tiết kiệm được thời gian mà còn tận dụng được cơ sở khách
hàng, chuỗi cung ứng, nguồn nhân lực đã quen thuộc, thấu hiểu đặc tính thị trường,
cũng như các nền tảng cơ sở pháp lý.
Trên thực tế không chỉ ở
Việt Nam mà giữa đại dịch Covid-19 này, các nhà đầu tư Trung Quốc cũng đang
tăng cường mở rộng thâu tóm doanh nghiệp ở các nước khác trong đó có cả Ấn Độ. Ấn
Độ và một số quốc gia khác cũng đã có biện pháp để kiểm soát việc thâu tóm của
nhà đầu tư Trung Quốc.
Do đó, giới phân tích cho
rằng ở thị trường trong nước cũng cần có chính sách thu hút đầu tư hiệu quả, bổ
sung những quy định pháp luật chưa chặt chẽ hoặc còn có khoảng trống chưa quy định
để tạo ra hành lang pháp lý hợp lý cho đầu tư và kinh doanh, qua đó, vừa thu
hút đầu tư, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, vừa đảm bảo phát triển kinh tế
xã hội.
No comments:
Post a Comment