Tuesday, August 31, 2010

TRUNG QUỐC KHÔNG THỰC SỰ KIỂM SOÁT THẾ GIỚI

Trung Quốc không thực sự kiểm soát thế giới

Đc Tâm

Chủ nhật 29 Tháng Tám 2010

http://www.viet.rfi.fr/tong-hop/20100828-trung-quoc-khong-thuc-su-kiem-soat-the-gioi

S tri dy mnh m v kinh tế ca Trung Quc thu hút s chú ý đc bit ca báo chí phương Tây và cũng là nim t hào ca người dân Trung Quc. Vy, ch vi sc mnh kinh tế này, Trung Quc có th kim soát thế gii được hay không ? Thc tế cho thy trên nhiu phương din, Trung Quc còn thua xa Hoa Kỳ và dường như Bc Kinh cũng nhn thc được điu này khi Nhân dân nht báo, ngày 20/08/2010 lược đăng bài “Trung Quc không thc s kim soát thế gii”, da trên bài viết ca Gatsiounis Ioannis được đăng trên tun báo Newsweek, n bn ngày 09/08/2010.

S vươn lên ca Trung Quc, như tt c chúng ta biết hin nay, rõ ràng là mt câu chuyn v kinh tế và chính tr ca thi đi chúng ta. Mi tun li có mt đu đ cun sách mi thông báo s chuyn dch “không th cưỡng li được” nghiêng v phía Đông, s tri dy ca mi quan h “M Trung” và mt tương lai không-quá-xa khi Trung Quc "lãnh đo" hành tinh này. Các phương tin truyn thông dòng chính, và đc bit là báo chí kinh tế, b cun hút vào câu chuyn k v vic Trung Quc kim soát thế gii – còn các tiêu đ chính khác trên Financial Times và The Wall Street Journal đu chú ý ti Trung Quc.

Tuy nhiên, các thông tin nói v s xâm nhp toàn cu ca Trung Quc đã rt ít nói v bi cnh, đc bit là khi nói đến Trung Quc làm như thế nào đ - và không th - vượt qua M vi tư cách là mt siêu cường trên thế gii. Có rt nhiu chuyn nói v mt d án cơ s h tng do Trung Quc tài tr hay mt công ty Trung Quc dàn xếp mt hp đng đ tha mãn “cơn thèm khát” v nguyên liu, trong khi mt s tham gia tương t hoc quy mô ln hơn ca phương Tây s ít có may đ tr thành mt tít ln ca mi t báo.

Vic xem xét k lưỡng các ch s kinh tế chinh và nhng sc thái tinh tế ca quyn lc, chng hn như nh hưởng văn hóa và vin tr nhân đo, cho thy là trong khi Trung Quc thc s là mt trong nhng cường quc ln trên thế gii hin nay (cui tháng trước, Trung Quc chính thc vượt qua Nht Bn đ tr thành nn kinh tế th hai thế gii), nh hưởng ca nước này vn không rõ ràng và thường b chèn ln bi nh hưởng ca M.

Thương mi ca Trung Quc vi các khu vc như châu Phi và châu M Latinh đang tăng trưởng theo cp s nhân, nhưng vn chưa qua mt được Hoa Kỳ. Thương mi ca M có xu hướng đa dng hóa hơn. Ti châu Á, Trung Quc hin là đi tác thương mi ln, nhưng lung hàng ch yếu vn là nhng sn phm cp thp, trong khi M chiếm v thế cao hơn vi các sn phm cao cp. Vin tr ca M và đu tư trc tiếp nước ngoài ti các khu vc này vn làm lu m các hot đng tương t ca Trung Quc, quyn lc mm và có th c sc mnh quân s ca M vn còn ng tr, mc dù có s ln mnh gn đây ca Trung Quc trong khu vc này.

"Ch có sc nng v kinh tế thì không bao gi đ đ mt quc gia chi phi được thế gii bên ngoài biên gii ca nó.", ông Charles Onyango-Obbo, mt phóng viên viết cho tun báo Đông Phi nói như vy. Gn đây ông đã viết mt bài bình lun có tiêu đ S kim soát ca Trung Quc? Tôi không mt bt kỳ gic ng nào. Ông Onyango-Obbo viết "Thc s là giáo dc, công ngh, văn hoá (đin nh Hollywood và âm nhc), kinh doanh, và th thao M đã cho phép Hoa Kỳ ng tr khp nơi", "Trung Quc đang tr thành mt cường quc rt quan trng trên thế gii nhưng s không có vai trò thng tr"

Có l không đâu mà điu này li rõ ràng hơn là ti châu Phi, nơi mà Trung Quc đã được mô t như là người chiến thng thông minh trong mt cuc chy đua mang mu sc ch nghĩa thc dân mi đ tìm kiếm ngun nguyên liu, h tr phát trin - ch yếu dưới hình thc hàng chế biến giá r, đu tư cơ s h tng, và các khon tín dng lãi sut thp. Không nghi ng gì là s hin din ca Trung Quc trên lc đa này đã lan rng đáng k trong nhng năm gn đây. Nhưng Hoa Kỳ vn là đi tác thương mi ln nht ca châu Phi nam Sahara, chiếm 15% ca tng thương mi ca châu Phi, so vi 10% ca Trung Quc.

Tht vy, phn ln thương mi Trung Quc-Châu Phi là nhp khu du la ca Trung Quc đến t năm quc gia, và thm chí ngay c đi vi du la – được coi là tâm đim đng cơ ca Trung Quc ti châu lc này – thì M vn chiếm v trí dn đu khá xa. Trung Quc nhp khu 17% ca tng sn lượng du la châu Phi, so vi 29% ca M (và 35% ca châu Âu). Các công ty phương Tây là các đi tác nước ngoài hàng đu trong các d án du la Nigeria, nước sn xut du la ln nht châu Phi nam Sahara, và ti nhng quc gia sn du la ln nht đang tri dy trên lc đa này như Ghana và Uganda.

Cn nhn mnh là s tham gia sâu rng và đa dng hơn ca M không ch ti châu Phi mà còn nhiu nơi khác trên thế gii, thông qua các đnh chế quc tế cũng như vin tr nhân đo và tr giúp quân s. Mc dù có quan h ni bt vi Zimbabwe và Sudan, nhưng Trung Quc ít hin din v quân s châu Phi và hu như không có M Latinh, thm chí vn còn b M làm lu m ngay c ti sân sau ca mình. Ví d, tháng trước ti Hà Ni, Hoa Kỳ đã được hoan nghênh khi có mt ti Din đàn khu vc ASEAN, din đàn ln nht v an ninh ti châu Á, trong bi cnh ngày càng có nhiu lo ngi v vic Trung Quc phát trin b máy quân s.

Tng thng M Barack Obama có kế hoch mi các nhà lãnh đo ASEAN ti mt cuc hp M-ASEAN ln th hai trong mùa thu, và các ngoi trưởng ASEAN đã mi Hoa Kỳ tham d mt cuc đi thoi khu vc - Hi ngh Thượng đnh Đông Á, mà theo gii ngoi giao, là đ chng li nh hưởng ca Trung Quc trong khu vc.

Trong tháng by, phó th tướng Vit Nam Phm Gia Khiêm nói rng M và Vit Nam "gác li quá kh" và hai nước tăng cường quan h thương mi và quân s. Thương mi hai chiu đã tăng vt t $ 2,91 t năm 2002 lên đến $ 15,4 t năm ngoái. Hoa Kỳ cũng có nhng bước tiến tương t vi Indonesia, ký kết mt tha thun vào tháng tư va ri, cho phép M đu tư nhiu hơn vào nn kinh tế ln nht Đông Nam Á này.

Đương nhiên, châu Á vn là mt khu vc trên thế gii mà đó Trung Quc hin chiếm ưu thế thương mi khu vc – tng trao đi thương mi gia Trung Quc và phn còn li ca lc đa này đt $ 231 t so vi M là $ 178 t trong năm 2008. Nhưng hu hết các trao đi mu dch là sn phm trung cp có giá tr thp. Quan h thương mi này không thúc đy vic chuyn giao k năng mà các quc gia Đông Nam Á đang rt cn nhm phát trin trình đ công ngh lên mc cao hơn. Các nước như Malaysia, Singapore, Vit Nam, Thái Lan và Indonesia vn da vào s hp tác vi M trong kinh doanh, công ngh, và giáo dc đ làm vic này. Và M vn chiếm mt t l cao trong đu tư trc tiếp ca nước ngoài ti khu vc, 8,5% so vi 3,8% ca Trung Quc, hoc $ 3,4 t so vi $ 1,5 t trong năm 2009.

nhng nơi khác mà Trung Quc đang ngày càng ni bt v kinh tế, chng hn như ti châu M Latinh, thì Hoa Kỳ cũng vn có nhng lá bài quan trng. Năm ngoái, Trung Quc thay thế M đ tr thành đi tác thương mi hàng đu ca Brazil, và hin là đi tác thương mi ln th hai ca Venezuela, Chilê, Peru, Costa Rica, và Achentina. Nhưng trong khi tng trao đi thương mi ca châu Á (ch yếu là ca Trung Quc) vi khu vc đã tăng 96% trong thp k qua, thì M li có mt t l tăng cao hơn, 118%.

Cũng như nhiu khu vc, các hàng rào văn hóa và đa lý hn chế quan h Trung Quc – M Latinh phát trin khăng khít. Ông Kevin Casas-Zamora, mt chuyên gia v M Latinh ti Vin Brookings nói, "M và châu M Latinh phi cam chu sng gn gũi vi nhau, và Trung Quc không bao gi có th cnh tranh vi điu này",

S hp dn ca quyn lc mm ca M trong khu vc làm gim bt s hp dn ca Trung Quc ; nó li được khuyếch tán thông qua văn hóa, ngôn ng và nhng ý tưởng được dân chúng ưa chung. Quyn lc mm cũng còn được s dng nhiu ti châu Phi, nht là do mi liên h ca tng thng Obama vi khu vc (tt c mi th t nhà hàng đ nơi ra xe hơi được đt tên ông). Nhng du hiu ca văn hóa M, t phim, âm nhc đến thi trang, tràn ngp khu vc.

.

.

.

No comments: