“Qui trình” làm thủy điện tại Việt
Nam
Thứ Năm, 10/15/2020 -
16:58 — VietTuSaiGon
https://www.rfavietnam.com/node/6540
Nói tới thủy điện Việt
Nam, nghĩa là đang nói đến một hệ thống liên kết ma và đang chạm tới một núi tiền
mà những người làm thủy điện có thể “tay không bắt giặc” trong núi tiền này. Hay
nói khác đi, bạn có thể xây thủy điện mà không có đồng nào trong tay nhưng có mối
quan hệ đủ mạnh để tạo ra một tài khoản ảo, một pháp nhân, sau đó chạy cho được
dự án thủy điện, “thuyết phục” cơ quan cấp tỉnh duyệt dự án đó, xem như bạn bắt
đầu giàu. Nói nghe như đùa, nhưng…
Tôi có đứa bạn học cùng lớp,
thời đi học, hắn thuộc dạng ranh ma và sinh hoạt đoàn thể năng nỗ nhất nhì trường
nhưng học lại rất kém, đặc biệt là môn toán, lý và ngữ văn, hắn chưa bao giờ được
điểm trung bình, hầu hết là copy bài để nộp. Thế nhưng hắn vẫn tốt nghiệp, sau
đó, không biết bằng cách nào đó, hắn vẫn có bằng đại học loại giỏi mặc dù không
hề thi hay học đại học. Và hiện tại, hắn là Chủ tịch Hội đồng quản trị một thủy
điện loại vừa ở miền Trung.
Sau vài lần trò chuyện,
tìm hiểu thông qua thằng bạn học này cộng với tìm hiểu về qui trình xây dựng thủy
điện thì tôi tá hỏa, hóa ra, xây dựng thủy điện không phải là chuyện như nhà nước
làm tốn hàng ngàn tỉ đồng. Hiện tại, có rất nhiều công trình thủy điện được xây
dựng trên một thứ qui trình ma và nguy cơ thả bom nước khi mùa mưa tới của nó
là rất cao.
Tôi xin mở ngoặc chỗ này,
qui trình mà tôi đang nói tới không liên quan gì đến qqui trình kĩ thuật, nó là
thứ qui trình đóng vai trò hành lang quyền lực để đi đến quyết định một cái thủy
điện mọc ra ở đâu đó. Và hiện tại, có rất nhiều vị trí thuận lợi cho thủy điện,
đảm bảo an toàn bị bỏ qua nhưng người ta lại chọn những vị trí hết sức khó khăn
trong việc đi lại và cơ cấu địa chất của nơi có thủy điện cũng có vấn đề. Thế
nhưng các thủy điện nhỏ này vẫn nghiễm nhiên mọc lên. Bởi những chỗ nó mọc lên
là một núi tiền, rừng nguyên sinh, gỗ quí, các loại đặc sản rừng rất phong phú…
và đó là bước đệm cho thủy điện.
Việc trình dự án thủy điện,
yêu cầu đầu tiên là nhà đầu tư chứng minh về kĩ thuật, địa chất, dòng chảy,
tính thiết thực và vốn điều lệ, vốn lưu động, tư cách pháp nhân của họ… Nói một
cách nghiêm túc thì các vị lãnh đạo cấp tỉnh rối mù, họ cầm vào dự án thủy điện
với đầy rẫy các thông số kĩ thuật, thông số kinh tế là cầm cho vui, sau đó chuyển
qua bộ phận kĩ thuật để xem xét. Đương nhiên, những thằng đã nghĩ đến được chuyện
mang dự án đến trình lãnh đạo tỉnh thì hắn đã mua đứt bộ phận kĩ thuật này và bộ
phận kĩ thuật chỉ chờ lãnh đạo chuyển dự án sang để ngâm vài tuần cho có lệ, sau
đó ký duyệt, trả về cho lãnh đạo tỉnh.
Dự án được thông qua, việc
đầu tiên của “nhà đầu tư” sẽ là khoanh vùng diện tích lòng hồ và xin khai thác
rừng lòng hồ. Và việc khai thác rừng lòng hồ này sẽ kéo dài chừng ba năm. Nói
là khai thác rừng lòng hồ, theo diện tích lòng hồ đã được ấn định nhưng kỳ thực,
diện tích rừng nguyên sinh bị khai thác là vô tội vạ và chẳng ai có thể quan
sát được chuyện này. Kiểm lâm bị qua mặt hoặc bị mua chuộc. Như kinh nghiệm của
thằng bạn tôi và nhiều người từng làm thủy điện thì việc làm thủy điện là việc
không tốn đồng nào. Chỉ tốn cái thủ tục ban đầu, sau đó khai thác gỗ rừng để
bán, và lượng tiền thu về từ gỗ rửng trên danh nghĩa rừng lòng hồ có thể dùng để
xây thủy điện mà không cần bỏ thêm đồng nào vào nữa, thậm chí có trường hợp dư
được một khoản.
Cũng có nhiều trường hợp ở
Bình Phước và các tỉnh Đông Nam Bộ trình dự án xây dựng thủy điện, sau đó khai
thác rừng lòng hồ bán lấy tiền, đầu tư cho việc khác và cho dự án thủy điện đắp
chiếu suốt mười mấy năm. Nói như vậy để thấy hầu hết việc đầu tư thủy điện tại
Việt Nam có khi không nhằm thu lợi nhuận từ mục đích thủy điện mà chỉ cần dự án
được thông qua để lấy gỗ. Chính nguồn gỗ rừng phong phú, quí giá là miếng mồi
béo bở của hầu hết các dự án thủy điện. Sau đó, người ta xây dựng thủy điện để
tiếp tục thu lợi từ nguồn này.
Nhưng, trả giá cho các thủy
điện là rừng bị cưa sạch, lớp đệm giữ nước của rừng bị bóc, thay vào đó là những
cánh rừng mới trồng xanh um, rươi tốt (nếu chụp hình từ vệ tinh) nhưng kỳ thực
lớp mặt đất núi đã bị tổn thương, liên kết núi bị bẻ gãy và chỉ cần một trận
mưa lớn, núi trở thành cái túi đất ngậm nước, đến khi ngậm không nổi nữa thì vỡ
ra, gây sạt lở, chuồi đất, lũ quét, lũ ống… Hậu quả của việc cạo nhẵn lớp mặt rừng
nguyên sinh, cải tạo đất núi bằng máy xúc, máy ủi, bằng đốt rừng để trồng cây mới
là không thể tưởng tượng được.
Một công trình thủy điện
mọc ra, nó sẽ phá tan tành ít nhất vài chục cây số vuông kết cấu rừng và núi,
nó mang lại số tiền cực lớn (có thể lớn hơn cả tiền đầu tư xây dựng thủy điện)
từ việc bán gỗ rừng, trồng rừng và tiếp sau đó nó mang lại lợi nhuận từ nguồn
điện bán đi và để lại mối đe dọa khôn lường cho đồng bằng, vùng trung du, hạ
du. Điều này lý giải tại sao các thủy điện lại ở tít tận rừng già, đi đến hai
ngày đường mới tới, thậm chí có nhiều thủy điện mà khi nghe truyền thông nhắc tới,
người ta mới ngỡ ngàng biết rằng hóa ra có một cái thủy điện như vậy đang tồn tại
trên núi.
Làm thủy điện trong núi
sâu lợi được ba vấn đề: Tránh xa tai mắt nhân dân; Không phải tốn khoản tiền đền
bù và di dời nhà dân (việc nợ tiền đền bù đất rừng và nhà cửa, cơ nghiệp của
dân mà thủy điện Sông Tranh 2 gần suốt hai mươi năm nay vẫn chưa giải quyết
xong cho thấy điều này) và; Rừng nguyên sinh là nguồn tiền vô tận, có thể khai
thác dài hạn nhân danh rừng lòng hồ, sau đó trồng lại rừng khác, tạo ra chuỗi lợi
tức từ rừng.
Chính cái qui trình có ba
yếu tố vừa nêu trên là lực hút rất nhiều “nhà đầu tư” nhảy vào làm thủy điện
trong khi họ có thể không có thực lực về tài chính cũng như kĩ thuật, mọi thứ đều
vá víu. Nhưng bù vào đó, họ giỏi chạy vạy, chung đầu này, bít đầu kia, vay chỗ
này đắp chỗ nọ để đi đến việc chính thức khai thác rừng, cầm thực vốn trên tay
và bắt tay vào xây dựng thủy điện. Cũng có trường hợp tiếp tục dùng dự án thủy
điện để làm bình phong, vay tiền đầu tư chỗ khác.
Bạn nghĩ gì nếu qui trình
này bị vỡ? Đó là rừng nguyên sinh bị cạo nhẵn, cơ quan nhà nước ngậm bồ hòn,
ngân hàng khủng hoảng, bản thân nhà đầu tư có thể trốn chạy bất kì giờ nào và
công trình thủy điện được đắp chiếu nằm kinh niên sau khi môi trường bị cày nát
và lũ ống, lũ quét có thể tuôn xuống hạ du bất kì giờ nào! Ngược lại, qui trình
này không vỡ thì đời sống xã hội sẽ bị vỡ.
Sở dĩ có thứ qui trình thủy
điện quái quỉ này là do lợi ích nhóm, do quyền lực đỏ chi phối toàn bộ đời sống
kinh tế, chính trị và văn hóa tại Việt Nam. Và bởi chính cái thứ lợi ích nhóm
quái quỉ này đã làm lung chuyển mọi thứ, nó làm cho kẻ trí thức trở nên ranh ma
hơn trong việc xơi tái đồng loại. Cũng chính vì vậy mà khi điều trần trước quốc
hội hoặc khi trả lời trước báo chí, người ta không ngần ngại mang sự thiệt hại
của nhóm khác gây ra để so sánh với thiệt hại do nhóm của mình gây ra hòng loa
lấp, che tội. Trường hợp ông giáo sư Nguyễn Minh Thuyết (chủ trương biên soạn
sách tiếng Việt lớp 1 gây bão dư luận vì cả núi lỗi), chủ xướng của nhóm Cánh
Diều không ngần ngại mang số tiền lợi nhuận hàng ngàn tỉ của mình ra so sánh với
vài kilomet đường của nhóm lợi ích giao thông là một ví dụ điển hình.
Cũng may là sách của Thuyết
chưa gây ra hậu quả nghiêm trọng, nếu có hậu quả, không chừng ông ta sẽ mang ra
so sánh với hậu quả của thủy điện! Nói như vậy để thấy rằng ngay cả các trí thức
nhà nước, họ cũng ranh ma, kệch cỡm, hợm hĩnh và xôi thịt chẳng kém gì những kẻ
phàm phu. Và muốn cho đất nước này tốt hơn, những kẻ xôi thịt như ông Thuyết và
hàng ngàn đồng nghiệp ông ta trong các hệ thống lợi ích nhóm nên được về hưu sớm
ngày nào tốt ngày đó!
Các ông/bà về hưu, xem
như hạ cánh an toàn cũng được, miễn sao các ông bà phải hạ cánh để đảm bảo sự
an toàn cho tương lai đất nước!
No comments:
Post a Comment