Mai Vân – RFI
Đăng ngày 21-08-2016
Một
tấm hình của Mao Trạch Đông màu đỏ máu chiếm trọn trang bìa với hàng tựa lớn «
Mao, tội phạm lớn nhất lịch sử » : Tạp chí L’Obs tuần này
(18-24/08/2016) đã không ngần ngại dành hồ sơ chính cho nhân vật lãnh đạo Trung
Quốc đã khiến hàng chục triệu người dân của mình bị chết oan, nhưng ngày nay vẫn
được chế độ Bắc Kinh tôn thờ. Điểm độc đáo trong hồ sơ của L’Obs chính là phần
so sánh « tội ác » của Mao với hai nhà độc tài khét tiếng khác là Hitler và
Stalin để đi đến kết luận : kẻ đứng đầu chính là Mao Trạch Đông.
L’Obs đã dành hơn 10 trang trong cho hồ sơ Mao Trạch
Đông, một mặt tổng kết di sản thực sự mà Mao để lại 40 năm sau khi qua đời, một
mặt khác cũng tìm hiểu tại sao Trung Quốc ngày nay vẫn tôn thờ kẻ gây tội ác
này. Bài viết nêu bối cảnh năm nay là kỷ niệm đúng 40 năm ngày người « Cầm Lái
Vĩ Đại » qua đời (09/09/1976) và 50 năm Cách Mạng Văn Hóa.
Stalin
và Hitler còn thua xa Mao về số người bị thiệt mạng
Trả lời phỏng vấn về tội ác của Mao, sử gia Frank
Dikotter, giải thích với phóng viên của L’Obs là Mao đã lấy Stalin làm gương và
không chỉ làm y như Stalin mà còn muốn vượt qua nhà độc tài Xô Viết, muốn vượt
lên trên cả Lê Nin. Theo sử gia này thì Mao phải chịu trách nhiệm về cái chết của
hơn 50 triệu người ở Trung Quốc.
Nếu dựa trên số người tử vong thì Mao cùng với
Hitler, là hai kẻ vô địch phạm tội ác. Hitler đã gây ra cái chết của 55 triệu
người, nhưng con số đó bao gồm cả nạn nhân những vụ thảm sát (người Do Thái) lẫn
những người đã nằm xuống trong cuộc Thế Chiến Thứ II. Trong lúc đó, ở Trung Quốc,
Mao đã gây ra số tử vong tương đương, hơn 50 triệu, thậm chí còn hơn thế : Nạn
đói mà Mao đã gây nên và để kéo dài suốt 3 năm từ 1959 đến 1962 đã làm 45 triệu
người chết, cộng thêm với hàng triệu người khác trong các thời kỳ bạo lực khác
- ít nhất 5 triệu nữa.
Là tấm gương của Mao, nhưng Stalin vẫn còn thua xa
Mao tính về số người bị hy sinh. So sánh 3 nhân vật này, Hitler, Mao và Stalin,
sử gia Dikotter cho là điểm chung của họ là họ rất thông minh, không hề có cảm
giác tội lỗi, có tài thao túng tuyệt đỉnh – cả con người lẫn tình thế.
Mao đã noi gương Stalin như các cuộc thanh trừng cho
thấy ngay từ lúc còn chiến tranh du kích trong những năm 1930 – tháng 12/1930
700 sĩ quan nổi dậy đã bị giết, từ 1942 đến 1944, 10.000 trí thức theo ông đến
Diên An bị hành quyết. Mao còn lại muốn vượt qua Stalin và cả Lê Nin, tham vọng
này của Mao đã dẫn đến hai thảm họa cho Trung Quốc, bước Đại Nhảy Vọt và cuộc
Cách Mạng Văn Hóa. Mao thật ra muốn chứng tỏ cho thế giới thấy ông là lãnh đạo
thật sự của khối xã hội chủ nghĩa, là thiên tài có tầm nhìn xa và thắng được chủ
nghĩa tư bản.
Phải nói là Mao đã đưa được 1/4 nhân loại đến với chủ
nghĩa xã hội. Mao đã rất hãnh diện với thành tích này.
Dùng
bạo lực làm phương pháp củng cố quyền lực
Các tài liệu lưu trữ của đảng Cộng Sản Trung Quốc được
cho tham khảo gần đây, cho thấy là Mao đã chọn một chính sách bạo lực thật sự
và triệt để làm phương pháp củng cố quyền lực.
Một ví dụ cụ thể là cuộc cải cách ruộng đất bắt đầu ở
Mãn Châu, từ năm 1947 - song song với cuộc chiến giànhchính quyền - và kết thúc
năm 1952 : Với hơn một nửa nông dân làm chủ ruộng đất của họ, một phần khác thi
chia nhau khai thác ruộng đất gia đình, chỉ khoảng 6% là thuê đất, không dễ
dàng có đia chủ bóc lột dưới tay để nhân dân trút giận. Thế là đảng Cộng Sản đã
« chế tạo ra » thành phần này, và kết quả là có 2 triệu người chết theo các báo
cáo nội bộ của đảng.
Trong thời kỳ chiến tranh chống Tưởng Giới Thạch,
chính sách vây hãm thành phố của các tướng lãnh của Mao - dồn binh lính, dân
chúng vào nạn đói, những ai bỏ chạy bị bắn tại chỗ - để buộc đối thủ đầu hàng,
đã làm hàng trăm ngàn thường dân chết như ở Trường Xuân. Phương thức này cũng
được áp dụng ở các thành phố khác như Bắc Kinh, Thượng Hải…
Sau khi chiếm chính quyền, từ năm 1950, những cuộc
thanh trừng tiếp diễn, Mao còn đưa ra quota về số người bị hành quyết 1/1000
hay hơn nếu cần thiết. Trong vòng một năm, có 2 triệu người bị hành quyết trước
công chúng. Những cuộc thanh trừng về sau cũng không đếm xuể, cộng thêm nạn
nhân nạn đói do sai lầm chính sách Đại Nhảy Vọt, cuộc Cách Mạng Văn Hóa… Mao đã
để lại một hình ảnh thật đen tối.
Mao
vẫn là trụ cột của chế độ Tập Cận Bình
Nhưng ngày nay Trung Quốc mặc dù đã thay đổi, hiện đại
hóa, kinh tế phát triển nhảy vọt, trở nên nền kinh tế thứ nhì thế giới nhưng
Mao, vẫn là một trụ cột của chế độ Tập Cận Bình.
Để chứng minh Mao vẫn ngự trị trên đời sống Trung Quốc,
phóng viên của l’Obs Pierre Haski đã nêu một số ví dụ đập mắt như hình ảnh Mao
vẫn hiện diện khắp nơi, từ Quảng Trường Thiên An Môn cho đến các ngôi nhà ở
thôn quê, ngay cả trên một số xe taxi. Lăng của Mao ở Thiên An Môn vẫn là nơi
mà dân chúng, chính khách địa phương đều viếng thăm. Bài báo cũng trích lời của
con trai một người từng là nạn nhân của Mao, giải thích : Khi nghe tin Mao qua
đời, ông có cảm giác như « trời đang sập xuống ». Khác với
Liên Xô thời hậu Stalin, Trung Quốc đã không « gột rửa dấu ấn của Mao
».
L’Obs cũng nhắc lại vụ đấu đá tranh quyền với nhóm «
tứ nhân bang », trong đó có Giang Thanh, vợ của Mao. Khi phe này bị dẹp, vào đầu
năm 1981, người ta cứ tưởng rằng đó sẽ là một dịp lên án Mao, thế nhưng đã có một
sự thỏa hiệp giữa phe gọi là theo chủ nghĩa Mao « mềm », bỏ bớt đi những khía cạnh
thái quá, và phe theo chủ thuyết thực tiễn, đứng đầu là Đặng Tiểu Bình, đã bị
Mao thanh trừng hai lần.
Rốt cuộc trong Hội Nghị Toàn Thể Ban Chấp Hành Trung
Ương lần thứ 6 vào tháng 6/1981, đảng Cộng Sản Trung Quốc đánh giá như sau về
thành tích và sai lầm của Mao : 70% tích cực – 30% tiêu cực. Như vậy là dẹp qua
một bên những sai lầm của người Cầm Lái Vĩ Đại. Những người còn sống sót của
các thảm kịch chính trị đã được phục hồi sau năm 1976, nhưng không ai đặt lại vấn
đề trách nhiệm các lãnh đaọ, điều này là cấm kỵ.
Ém
nhẹm tội ác của Mao để bảo vệ Đảng Cộng Sản
Sử sách thì vẫn ca ngợi Mao, người đã mang lại lòng
tự hào cho một đất nước chịu ô nhục trong hơn một thế kỷ. L’Obs nhận thấy là
tính toán chính trị các lãnh đạo Trung Quốc trong những năm 1980, và tiếp tục đến
hôm nay, là phải duy trì sự liên tục lịch sử với thời kỳ Cách Mạng, nhưng xóa
nhòa những khía cạnh tiêu cực để bảo vệ tính chính đáng của đảng Cộng Sản.
Từ 35 năm qua, hình ảnh hiền hòa của Mao Trạch
Đông, « vị cha già dân tộc » vẫn được gìn giữ ở Trung Quốc,
cho dù người dân không hề bị lừa và vẫn chỉ trích Mao khi nói chuyện riêng. Có
điều trong thời đại mất phương hướng hiện nay trên mặt tư tưởng, và với thời
gian đã xóa mờ các vết thương, người dân Trung Quốc đã tìm về người trong mắt họ
đã bảo vệ người dân « bình thưòng » trước những kẻ mạnh. Nhiều người Trung Quốc
cũng không hiểu tại sao người nước ngoài lại có ác cảm với Mao, xem cố lãnh đạo
của họ như một kẻ độc tài ghê rợn.
Tập Cận Bình hiện nay đã sử dụng phong cách Mao, những
phương thức từ thời Mao như tôn thờ cá nhân, đàn áp ly khai. Thường ngày ông vẫn
mặt âu phục, thắt cà vạt, nhưng trong lễ duyệt binh thì lại mặc áo cổ Mao.
Phong cách Mao này được sử dụng để củng cố quyền lực của ông.
*
Tập Cận Bình : Kẻ hủy diệt các
"phe nhóm"
Không hẹn mà gặp, Courrier International cũng chú ý
đến đường lối của Tập Cận Bình được cho là mang nặng ảnh hưởng của Mao Trạch
Đông. Dưới tựa đề « Tập Cận Bình, người triệt hạ các phe nhóm », tuần
báo Pháp đã giới thiệu một bài phân tích trên mạng nanzao.com của tờ Nam Tảo, xuất
bản tại Hồng Kông.
Bài viết trở lại sự kiện ông Tập Cận Bình muốn triệt
hạ Đoàn Thanh Niên Cộng Sản Trung Quốc, mà một số biện pháp đã được Tân Hoa Xã
nêu chi tiết vào đầu tháng 8 này : Cải tổ cơ cấu lãnh đạo ; giảm một nửa ngân
sách năm nay ; có thể sắp đóng cửa một trường đại học do Đoàn Thanh Niên quản
lý. Ủy Ban Kỷ Luật Trung Ương đã có những lời chỉ trích nghiêm khắc nhắm vào
Đoàn Thanh Niên : Hành chánh quan liêu, phân biệt đối xử, kén chọn chủ nghĩa,
quá chuộng vui chơi v.v...
Nhiều quan sát viên cho rằng các lệch lạc của Đoàn
Thanh Niên Cộng Sản Trung Quốc là một cái gai trong mắt ông Tập Cận Bình, vì lẽ
điều đó sẽ làm ảnh hưởng của Đoàn bị sa sút, không còn là con đường tiến thân
chính của cán bộ trẻ trong Đảng, ít ra là trong tương lai trước mắt.
Đối với tờ Nam Tảo, đằng sau việc uốn nắn hoạt động
của Đoàn Thanh Niên, còn có mục tiêu diệt trừ các phe nhóm trong Đảng Cộng Sản
Trung Quốc : Vào lúc Tập Cận Bình nỗ lực củng cố quyền lực trước Đại Hội Đảng lần
thứ XIX vào năm tới, việc « cải tổ » Đoàn Thanh Niên – mà cựu chủ tịch Hồ Cẩm
Đào đặc biệt chăm sóc - là một giai đoạn bắt buộc.
Sau Đại Hội XIX, một ê kíp hoàn toàn mới sẽ lên lãnh
đạo Trung Quốc, ngồi lại chỉ còn hai nhân vật Tập Cận Bình và Lý Khắc Cường (mà
người ta cũng chưa biết là sẽ còn trụ lại ở vị trí thủ tướng hay không). Ai
cũng biết là Lý Khắc Cường bắt đầu con đường chính trị trong Đoàn Thanh Niên và
được ông Hồ Cẩm Đào nâng đỡ.
Tác giả bài viết nhắc lại là thời ông Hồ Cẩm Đào là
thời vàng son của Đoàn Thanh Niên Cộng Sản Trung Quốc, có ảnh hưởng tăng vọt,
đông đảo cán bộ được đưa vào những vị trí quan trọng cấp quốc gia cũng như địa
phương. Theo bài viết, ông Hồ Cẩm Đào đã dựa vào thế lực Đoàn Thanh Niên để chống
lại « Bang Thượng Hải » của ông Giang Trạch Dân.
Trước khi Tập Cận Bình lên nắm quyền, thì « bè lũ
Đoàn Thanh Niên » và « Bang Thượng Hải » chi phối chính trường Trung Quốc.
Nhưng với chiến dịch chống tham nhũng, Tập Cận Bình đã làm cho cả hai phe bị
lung lay.
Tập
Cận Bình thuộc phe « Chiết Giang » hay « Thái Tử Đảng » ?
Câu hỏi được tờ Nam Tảo đặt ra là ông Tập Cận Bình
thuộc phe nhóm nào ? Với tư cách là cựu bí thư tỉnh ủy Chiết Giang, người ta
nghĩ rằng Tập Cận Bình có thể cất nhắc người của tỉnh mình lên và lập nên nhóm
Chiết Giang. Nhưng theo tờ báo, điều đó chưa thấy rõ, và phải chờ thêm xem lãnh
đạo Trung Quốc sẽ chọn ai cho ê kíp cầm quyền trong năm năm sắp tới. Có điều là
giống như Mao Trạch Đông, Tập Cận Bình có vẻ rất ghét tình trạng phe nhóm trong
Đảng, nguồn gốc gây chia rẽ. Đây là điều mà ông thường nhấn mạnh trong các diễn
văn của mình.
Một ví dụ : Tập Cận Bình từng đảm trách nhiều chức vụ
lãnh đạo trong suốt 17 năm tại tỉnh Phúc Kiến. Thế nhưng, trong ba năm trở lại
đây, ông không hề cất nhắc một số lượng cán bộ đông đảo nào đến từ tỉnh đó. Tập
Cận Bình cũng từng làm bí thư Chiết Giang và Thượng Hải. Nhưng thời gian ông
làm việc ở đó qua ngắn để có thể đào tạo ra những người thân cận với mình.
Còn phe « Thái Tử Đảng » mà Tập Cận Bình là một
thành viên thì sao ? Theo tờ báo, khái niệm này rất rộng, và chưa có gì chứng tỏ
rằng các « thái tử đảng » sẽ thực sự được đề bạt vào các chức vụ then chốt
trong chính quyền hay trong Đảng.
Có thể hiểu như thế nào về tình trạng như kể trên ?
Theo tác giả bài viết, rất có thể là đối với Tập Cận Bình, một quân vương chuyên
chế không cần đến hậu thuẫn của bất kỳ một phe nhóm nào.
*
Nhật Hoàng muốn nghỉ hưu cũng không
được !!!
Về Châu Á, Courrier International còn nhìn sang Nhật
Bản. Với một tựa đề hóm hỉnh, tờ báo khẳng định : « Nhật Hoàng không được
quyền nghỉ ngơi ».
Tuần báo Pháp đã trích dịch bài viết trên tờ báo Nhật
Asahi Shimbun, phân tích thông điệp bất ngờ ngày 08/08/2016 vừa qua, trên truyền
hình của hoàng đế Nhật Bản Akihito, 82 tuổi, nói đến ý của ông muốn nhường ngôi
lại cho con trai của ông, thái tử Naruhito. Có điều Hiến Pháp Nhật cấm vị hoàng
đế rút lui như thế.
Bài báo một mặt ca ngợi Nhật Hoàng đã có ý thức sâu
rộng về trách nhiệm của mình, khi nêu lên vấn đề sức khỏe của ông có thể suy sụp
nghiêm trọng hơn, gây ra ảnh hưởng không tốt, nhưng một mặt khác lại chỉ trích
giới chính trị Nhật thụ động và bất cẩn, dẫn đến tình trạng ngày nay. Theo bài
báo, ai cũng thấy rõ gánh nặng đè lên vai một vị hoàng đế cao niên, ngày càng yếu
sức, trong lúc những người trong hoàng tộc có thể hỗ trợ cho ông ngày càng ít
đi. Điểm này cũng rất đáng lo ngại.
Nếu những thủ tướng trước đây như ông Koizumi hay
Noda đều quan tâm đến hoàng gia, nêu lên những vấn đề cụ thể như nghiên cứu xem
một phụ nữ có thể lên ngôi hay không chẳng hạn, thì đương kim thủ tướng Abe hầu
như không làm gì cả. Thông điệp của hoàng đế là một lời cảnh báo nghiêm trọng,
không biết là thủ tướng Nhật có ý thức được vấn đề và tìm ra giải đáp hay
không.
Theo bài báo, giải pháp dựa trên các cuộc thảo luận ở
Quốc Hội về quy chế biểu tượng của hoàng đế, và đã đến lúc phải thảo luận một
cách nghiêm chỉnh. Bài báo cũng nhìn thấy là trong một nước Nhật ngày càng già
đi, dư luận rất thông cảm với hoàng đế, vì thế việc cho là một hoàng đế phải ngồi
trên ngôi cho đến lúc chết sẽ đi ngược lại với dư luận. Cũng như thế, phớt lờ
nguyện vọng của hoàng đế vì cho là vấn đề nhân quyền không áp dụng đối với ông,
ông không được phép hành động theo ý của mình, điều đó sẽ khó được dư luận chấp
nhận.
Trong phần kết luận bài báo cho là phải tổ chức thảo
luân một cách cụ thể trên giải pháp tốt nhất để đạt được đồng thuận trong dư luận,
đồng thời phải suy nghĩ về tương lai hoàng gia.
*
Trang
bìa các tạp chí khác
Tạp chí L’Express, tuy trang đầu vẫn dành cho thời sự
trước mắt với việc cựu tổng thống Pháp Sarkozy quyết tâm « tái chinh phục »
lòng dân và quyền lực, nhưng cũng đã xoay nhìn về quá khứ với hai hồ sơ lớn
trang trong : « Số phận Sa Hoàng », và nghi án Malthide Carré, nữ
điệp viên Pháp thời Đệ Nhị Thế Chiến. Là một gương mặt có trọng lượng trong mạng
lưới gián điệp Pháp, cuối cùng bà đã bị Đức mua chuộc vào năm 1941, và câu hỏi
dai dẳng đến nay là phải chăng bà là đầu mối việc hệ thống tình báo Đồng Minh bị
phá hủy.
Le Point, cũng như đồng nghiệp L’Express, dành trang
bìa cho sân khấu chính trị Pháp, nói lên tâm sự của đương kim tổng thống
Hollande dưới tựa đề « Lời thú nhận » : Nếu không thành công
trong việc tái đắc cử thì ông rời bỏ chính trị. Tuy nhiên, ở trang trong, tạp
chí cũng đã dành 4 trang cho thỏa thuận Evian năm 1962, về chiến tranh Algérie.
No comments:
Post a Comment