Bốn
nước Châu Á - Thái Bình Dương thắt chặt hợp tác với NATO trước mối đe dọa của
Nga và Trung Quốc
Thu Hằng - RFI
Đăng
ngày: 12/07/2024 - 11:04
“An
ninh của châu Âu không thể tách rời an ninh của châu Á, nếu nhìn vào hoạt động
của Nga và Trung Quốc”. Vì lý do này, lãnh đạo bốn nước thuộc nhóm
IP4 gồm Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc và New Zealand đến Washignton (Mỹ) dự thượng đỉnh
kỉ niệm 75 năm thành lập NATO ngày 10-11/07/2024. Cả IP4 và NATO đều có chung
quan ngại về sự trỗi dậy của những liên minh mới được hình thành giữa Nga,
Trung Quốc và Bắc Triều Tiên.
HÌNH
:
Ảnh
tư liệu : Tổng thống Mỹ Joe Biden (G) họp với tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol
(T) và thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida (P) bên lề thượng đỉnh NATO ở Madrid,
Tây Ban Nha, ngày 29/06/2022. AP - Susan Walsh
Một
bài viết ngày 23/04/2024 của Viện Hòa Bình Hoa Kỳ (US Institute of Peace) nhắc
lại “NATO hợp tác với bốn nước Châu Á-Thái Bình Dương này từ đầu những
năm 2000 nhưng cuộc chiến do Nga phát động ở Ukraina, những thách thức về an
ninh xuất phát từ Trung Quốc và sự cạnh tranh chiến lược đã dẫn đến cam kết mạnh
mẽ hơn”.
Nga
- Trung Quốc - Bắc Triều Tiên : Những mối quan hệ nguy hiểm cho NATO
Bị
phương Tây cấm vận, bị tiêu hao trong hai năm chiến tranh, Nga đẩy nhanh chính
sách hướng Đông, tìm hỗ trợ ở Teheran, Bắc Kinh và Bình Nhưỡng. Trung Quốc bị
cáo buộc nằm trong số “những nước” dường như đã cung cấp công
nghệ drone, tên lửa, hình ảnh vệ tinh, thiết bị, linh kiện không sát thương
nhưng giúp Nga xây dựng quân đội để tiếp tục cuộc chiến ở Ukraina.
Trong
thư trả lời Reuters ngày 09/07, dù không nêu đích danh Trung Quốc nhưng thủ tướng
Nhật Bản Kishida cho rằng hành động này là “chiếc phao cứu sinh”,
giúp Nga sử dụng vũ lực để thay đổi nguyên trạng, trái với luật pháp quốc. Gần
đây, Trung Quốc tập trận chung với Belarus - đồng minh của Nga - ngay tại biên
giới với Ba Lan, sườn đông của khối NATO.
Bắc
Triều Tiên bị Hoa Kỳ cáo buộc cung cấp tên lửa, đạn dược cho Nga để tấn công
Ukraina, đổi lại Matxcơva chuyển giao nhiều công nghệ lõi. Tháng 06, trong chuyến
công du Bình Nhưỡng lầu đầu kể từ 24 năm qua, tổng thống Nga đã được tiếp đón nồng
nhiệt. Hai bên kí hiệp ước phòng thủ chung và lãnh đạo Kim Jong Un “hoàn
toàn ủng hộ” Nga trong cuộc chiến ở Ukraina. Đây là mối đe dọa không
chỉ cho khu vực, đặc biệt đối với hai nước sát sườn Hàn Quốc và Nhật Bản, mà
cho cả châu Âu khi vũ khí của Bắc Triều Tiên được sử dụng tại Ukraina.
Thủ
tướng Nhật Bản Fumio Kishida nhấn mạnh với Reuters “thế giới không thể
dung túng những âm mưu của một số nước nhằm làm đảo lộn trật tự quốc tế…
Ukraina hiện nay có thể là châu Á trong tương lai”. Đối với ông, cần phải
có những biện pháp phòng ngừa, răn đe hơn là để chuyện xảy ra bởi vì “biên
giới địa lý “châu Âu-Đại Tây Dương” hay “Ấn Độ-Thái Bình Dương” không còn thích
hợp để bảo vệ hòa bình và an ninh thế giới. Trong viễn cảnh đó, Nhật Bản và các
đối tác ở Ấn Độ-Thái Bình Dương có thể đóng một vai trò quan trọng cho các đồng
minh NATO”.
NATO
- IP4 cùng chung quan ngại về Nga - Trung
Mối
quan hệ giữa Nga, Trung Quốc, Bắc Triều Tiên liên quan đến chiến tranh Ukraina
đẩy NATO và nhóm 4 nước Ấn Độ-Thái Bình Dương phải chung sức đối phó. Theo AP
ngày 09/07, tại hội thảo ở viện Brookings vào tuần trước, ngoại trưởng Mỹ
Antony Blinken nhấn mạnh “ngày càng có nhiều đối tác ở châu Âu cho rằng
những thách thức ở đầu bên kia thế giới, ở châu Á cũng liên quan đến họ. Tương
tự, các đối tác ở châu Á coi những thách thức ở đầu bên kia thế giới, ở châu
Âu, cũng là những thách thức của họ”. Vì vậy, “Hoa Kỳ cố tháo dỡ
rào cản giữa những liên minh châu Âu, liên minh châu Á và những quan hệ đối tác
khác trên khắp thế giới. Việc này nằm trong diện mạo mới, một cấu trúc mới mà
chúng tôi (Mỹ) đã triển khai”.
Việc
bốn nước Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc, New Zealand tham dự thượng đỉnh NATO được Luis
Simon, giám đốc Trung tâm Đối ngoại và Chiến lược An ninh tại Vrijie
Universiteit Brussel, đánh giá là cơ hội để “đáp trả Trung Quốc, Nga, Bắc
Triều Tiên và Iran”. Trên trang War On the Rocks chuyên về quốc phòng và
ngoại giao, ông nhận định “việc các mối liên minh Châu Âu-Đại Tây Dương
và Ấn Độ-Thái Bình Dương được cấu trúc quanh một điểm tựa rõ ràng - sức mạnh
quân sự Mỹ - giúp chúng gắn kết hơn và tạo một lợi thế về chiến thuật so với kiểu
quan hệ đối tác đan chéo giữa Trung Quốc, Nga, Iran và Bắc Triều Tiên”.
Tuy
nhiên, theo Mirna Galic, nhà phân tích chính trị về Trung Quốc và Đông Á tại Viện
Hòa Bình Hoa Kỳ, “quan hệ đối tác không biến NATO thành một nhân tố trực
tiếp trong vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương nhưng cho phép khối này phối hợp với 4 nước
đối tác về những vấn đề có lợi chung. Ví dụ họ có thể chia sẻ thông tin và sát
cánh trong một số hành động như ban hành trừng phạt, cung cấp hỗ trợ nhưng
không can thiệp vào các cuộc khủng hoảng quân sự bên ngoài khu vực của họ”.
Ngoài
an ninh, NATO và nhóm IP4 còn tăng cường hợp tác để đối phó với những vụ tấn
công tin học, thông tin sai lệch, công nghệ mới như trí thông minh nhân tạo và
những vấn đề khác có thể gây tổn hại cho an ninh. Đối với thủ tướng Nhật Bản, “thượng
đỉnh Washington là cơ hội quan trọng cho Nhật Bản, Hoa Kỳ và các đồng minh NATO
đối mặt với những thách thức cho trật tự thế giới và tái khẳng định những giá
trị và nguyên tắc đã tạo nên hòa bình và thịnh vượng trên thế giới”.
Trung
Quốc không muốn “NATO Thái Bình Dương” hoạt động sát sườn
Tuy
nhiên, nhìn từ Trung Quốc, Washington đang tạo dựng một kiểu liên minh như NATO
ở vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương. Trong buổi họp báo ngày 08/07, tổng thư ký NATO
Jens Stoltenberg lý giải việc “Iran, Bắc Triều Tiên và Trung Quốc ủng hộ
và tạo điều kiện cho cuộc chiến xâm lược bất hợp pháp của Nga tại Ukraina” cho
thấy rằng “an ninh của chúng ta không chỉ còn ở cấp vùng mà
trên toàn thế giới”. Dó đó, cần phải mời 4 nước Châu Á-Thái Bình Dương
không phải là thành viên NATO tham dự thượng đỉnh.
Theo
AFP, phát biểu này không lọt tai Bắc Kinh. Ông Lâm Kiếm (Lin Jian), người phát
ngôn của bộ Ngoại Giao Trung Quốc, kêu gọi NATO “ngừng tạo ra kẻ thù tưởng
tượng ở khắp nơi”, trong khi liên minh quân sự này cũng “âm mưu mở
rộng quyền lực ra ngoài phạm vi của khối, gây đối đầu và hăm dọa”. Bắc
Kinh “phản đối việc NATO sử dụng Trung Quốc làm cái cớ để mở rộng sang
phía đông Châu Á-Thái Bình Dương và kích động căng thẳng ở trong vùng”.
Quan chức ngoại giao Trung Quốc đổ lỗi cho NATO khi cho rằng “cái gọi
là an ninh của NATO được hình thành nhưng gây bất lợi cho an ninh của những nước
khác và hành động của khối này gây ra những rủi ro an ninh vô cùng lớn cho thế
giới và khu vực”.
Ông
Zhu Fent, trưởng khoa Quan hệ Quốc tế, Đại học Nam Kinh, cho rằng “NATO
cần coi Trung Quốc là một sức mạnh tích cực cho hòa bình và ổn định ở trong
vùng, cũng như cho an ninh của thế giới… Trong một thế giới bất ổn và suy yếu
như hiện nay, châu Âu, Hoa Kỳ và Trung Quốc nên tăng cường hợp tác ở cấp thế giới
và khu vực”.
Nhưng
hành động của Trung Quốc đi ngược với những phát biểu trên. Theo trang NHK của
Nhật Bản, Tokyo nhiều lần cảnh báo cuộc xung đột ở Ukraina cũng có nguy cơ xảy
ra ở Đông Á, nơi Trung Quốc có lập trường ngày càng hung hăng với những yêu
sách chủ quyền ở biển Hoa Đông, đối với Đài Loan hoặc ở Biển Đông, mà ví dụ gần
đây nhất là vụ ẩu đả, tấn công thủy thủ, chiếm tàu của Philippines.
Cuối
cùng, cũng chính Trung Quốc là yếu tố gây chia rẽ trong NATO. Từ năm 2023, ý tưởng
thành lập văn phòng liên lạc tại Nhật Bản đã được đưa ra, bất chấp chỉ trích của
Bắc Kinh, nhưng chính Pháp là bên phản đối.
----------------------------
Các
nội dung liên quan
PHÂN
TÍCH
Mỹ
muốn thành lập “NATO châu Á” để kìm hãm Trung Quốc
ẤN
ĐỘ - THÁI BÌNH DƯƠNG - TRUNG QUỐC
Đô
đốc Pháp Pierre Vandier : Ấn Độ - Thái Bình Dương có nguy cơ bị Trung Quốc
« bóp nghẹt”
No comments:
Post a Comment