Khi
nguồn cung vũ khí Nga cho Việt Nam cạn kiệt, nước này sẽ mua vũ khí từ đâu?
Cù
Tuấn
biên dịch
Tóm
tắt:
*
Theo số liệu cho thấy, Việt Nam không đặt thêm đơn đặt hàng vũ khí lớn nào
trong năm ngoái do các hợp đồng vũ khí với Nga bị ảnh hưởng từ cuộc chiến
Ukraine
*
Hàn Quốc là một lựa chọn để Việt Nam mua sắm vũ khí. Nhưng các nhà quan sát cho
rằng quân đội Việt Nam đang gặp khó khăn – và các thỏa thuận bí mật tiếp tục
mua vũ khí từ Nga có thể hấp dẫn hơn
Số
liệu mới nhất cho thấy nhập khẩu vũ khí của Việt Nam từ đối tác an ninh truyền
thống là Nga đang giảm dần, khiến các nhà quan sát kêu gọi Việt Nam đa dạng hóa
hoặc xây dựng nhanh ngành công nghiệp quốc phòng trong nước.
Quốc
gia Đông Nam Á này không đặt thêm đơn đặt hàng lớn nào mới trong năm ngoái,
theo số liệu được cơ quan cố vấn quốc phòng của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế
Stockholm công bố vào tuần trước – mặc dù quốc gia này có ngân sách mua sắm vũ
khí hàng năm ước tính hơn 1 tỷ USD.
Prashanth
Parameswaran, một thành viên tại tổ chức nghiên cứu Trung tâm Wilson ở
Washington và là người sáng lập bản tin hàng tuần Asean Wonk, cho biết: “Việc
đa dạng hóa thường nói dễ hơn làm vì nó đòi hỏi phải thoát khỏi các mối quan hệ
cũ và xây dựng các mối quan hệ đáng tin cậy mới”.
“Việt
Nam có thể sẽ tiếp tục bỏ trứng vào nhiều giỏ hơn, với sự kết hợp đa dạng hơn
giữa các quốc gia bao gồm các đối tác ở châu Á và châu Âu, ngoài Mỹ”.
Trong
bối cảnh căng thẳng leo thang với Trung Quốc, Việt Nam nằm trong số 20 nước nhập
khẩu vũ khí lớn nhất thế giới trong những thập kỷ gần đây, chủ yếu tìm nguồn
cung cấp từ Nga - với doanh số nhập khẩu vũ khí đạt mức cao nhất hơn 1 tỷ USD
vào năm 2014.
Tuy
nhiên, theo viện nghiên cứu, con số năm ngoái (2023) là không đáng kể khi so
sánh. Trên thực tế, năm 2023 chứng kiến Việt Nam nhập khẩu ít vũ khí nhất kể từ
năm 2007 tính theo số lượng.
Chính
phủ Việt Nam chưa bình luận về lý do giảm sút này, nhưng các quan chức Việt Nam
đã công khai nói rằng họ muốn đa dạng hóa nguồn cung thay vì phụ thuộc vào Nga
vào cuối năm 2022 khi nước này tổ chức hội chợ vũ khí quốc tế đầu tiên. Điều
này được cho là đã dẫn đến một số giao dịch mua bán, nhưng không có thêm thông
tin nào được đưa ra.
Nguyễn
Thế Phương, chuyên gia quốc phòng Việt Nam tại Đại học New South Wales ở
Australia, cho biết một mũi nhọn quan trọng trong nỗ lực hiện đại hóa quân sự của
quốc gia Đông Nam Á này là xây dựng một tổ hợp công nghiệp quốc phòng mạnh mẽ,
độc lập và lưỡng dụng, với sự hỗ trợ của quân đội. -các tập đoàn thuộc sở hữu
và khu vực tư nhân.
Ông
Phương cho biết, giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu vũ khí là ưu tiên hàng đầu
trong thời gian tới - ít nhất là đối với các nền tảng vũ khí không phức tạp được
lực lượng mặt đất sử dụng.
Ông
nói: “Vũ khí tiên tiến hơn là một vấn đề, vì Việt Nam dựa vào Nga để mua xe
tăng, tàu chiến và máy bay quân sự”. “Nhưng vấn đề này không dễ khắc phục, nhất
là khi cuộc chiến ở Ukraine được dự đoán sẽ còn kéo dài thêm vài năm nữa”.
Ông
Phương cho biết, trong khi nỗ lực chống tham nhũng sâu rộng không phụ thuộc vào
quân đội đã góp phần khiến việc mua vũ khí của Việt Nam giảm sút, thì cuộc chiến
của Nga với Ukraine bắt đầu vào tháng 2 năm 2022 đã khiến vấn đề trở nên trầm
trọng hơn.
Một
yếu tố đè nặng lên tâm trí các nhà hoạch định quốc phòng của Việt Nam là hiệu
suất của các nền tảng vũ khí đắt tiền của Nga trên chiến trường hiện đại, nơi
máy bay không người lái, tên lửa hành trình và tác chiến điện tử có thể tỏ ra
có tính quyết định hơn.
Thương
vụ mua vũ khí lớn gần đây nhất của Nga mà Việt Nam được biết là đã thực hiện 64
xe tăng T-90 vào năm 2016. Tuy nhiên, những chiếc xe tăng này thường xuyên “là
mục tiêu bị diệt” ở Ukraine khi bị tên lửa chống tăng Javelin do Mỹ sản xuất và
NLAW “bắn và quên” của Saab Bofors Dynamics nhắm tới, theo Carl Thayer, chuyên
gia về Việt Nam và giáo sư danh dự tại Đại học New South Wales ở Australia, cho
biết.
Thayer
cho biết, từ năm 2014 đến năm 2021, chỉ có hai quốc gia – Nga và Belarus –
“liên tục” bán vũ khí cho Việt Nam, đồng thời cho biết thêm rằng mặc dù nhập khẩu
đã giảm nhưng “không có bằng chứng thực tế nào cho thấy Việt Nam đang đa dạng
hóa nguồn vũ khí khỏi Nga”.
Thayer
cho biết trong khi quân đội Việt Nam đã tìm cách mua máy bay, công nghệ radar,
vũ khí và nâng cấp xe bọc thép từ Cộng hòa Séc vào năm 2022 thì Mỹ là quốc gia
cung cấp vũ khí mới duy nhất của Hà Nội, khi bán máy bay không người lái
ScanEagle và máy bay huấn luyện phản lực lần lượt vào năm 2017 và 2021.
Ông
Phương cho biết, một khó khăn mà Việt Nam phải đối mặt trong việc thích ứng với
các loại vũ khí và nền tảng hiện đại là loại bỏ các xe tăng, máy bay chiến đấu
và tàu chiến từ thời Liên Xô, vốn vẫn chiếm một phần đáng kể trong kho vũ khí của
nước này.
Ông
nói: “Quân đội Việt Nam từ lâu đã quen với các cách thức cũ,” đồng thời cho biết
thêm rằng quy trình mua sắm vũ khí không rõ ràng của nước này cũng có khả năng
cản trở các thỏa thuận vũ khí trong tương lai.
“Cuối
cùng nhưng không kém phần quan trọng, tiền là một vấn đề lớn", ông Phương
nói, "vì việc hiện đại hóa bất kỳ lực lượng hải quân hoặc không quân nào đều
“cực kỳ tốn kém”.
Thayer
cho biết, vào năm 2022, Việt Nam đã ký một biên bản ghi nhớ với Nga về việc mua
một lượng lớn vũ khí.
Hà
Nội đã và đang thực hiện các kế hoạch bí mật để mua vũ khí của Nga trái với lệnh
trừng phạt của Mỹ, theo tờ New York Times đưa tin vào tháng 9, trích dẫn một
tài liệu nội bộ của chính phủ Việt Nam bị rò rỉ.
Văn
bản đề ngày tháng 3 năm 2023 nêu rõ cách thức Việt Nam đề xuất hiện đại hóa
quân đội bằng cách bí mật thanh toán mua sắm quốc phòng thông qua liên doanh dầu
khí với Nga ở Siberia.
Được
một thứ trưởng tài chính ký tên, tài liệu bị rò rỉ này cho biết Việt Nam đang
đàm phán một thỏa thuận vũ khí mới với Nga nhằm “củng cố niềm tin chiến lược”
vào thời điểm “Nga đang bị các nước phương Tây cấm vận về mọi mặt”.
Các lựa
chọn thay thế vũ khí của Nga
Kể
từ năm 2022, Việt Nam đã nâng cấp quan hệ với nhiều quốc gia – bao gồm Úc, Nhật
Bản, Hàn Quốc và Mỹ – lên quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, một động thái
mà Hà Nội cho rằng cho thấy “sự hiểu biết lẫn nhau và niềm tin chính trị được
tăng cường mạnh mẽ”.
Khi
lưu ý rằng mỗi tuyên bố chung của các đối tác đều có một phần về hợp tác quốc
phòng, Thayer cho rằng những điều khoản này có thể tạo cơ sở để Việt Nam bắt đầu
tìm hiểu việc mua vũ khí từ các nước khác.
Thayer
cho biết: “Hàn Quốc có một ngành công nghiệp quốc phòng mạnh mẽ và là nơi tốt
nhất để cung cấp các nền tảng vũ khí có giá trị lớn, bao gồm tàu chiến, máy bay
phản lực, hệ thống pháo binh và tên lửa”.
Hàn
Quốc đang trở thành nhà cung cấp vũ khí mới được lựa chọn cho các quốc gia Đông
Nam Á, đặc biệt là Philippines và Indonesia, nơi nước này chiếm lần lượt 16% và
14% doanh số mua bán vũ khí.
Quốc
gia Đông Á này đã vận chuyển số vũ khí trị giá gần 2 tỷ USD sang các nước Đông
Nam Á trong khoảng thời gian từ năm 2017 đến năm 2021.
Ông
Phương cho biết, mối quan hệ được cải thiện với Washington sẽ giúp Hà Nội dễ
dàng tiếp cận các công nghệ quân sự của các đồng minh của Mỹ hơn, đồng thời việc
nâng cấp quan hệ với các nước khác có thể giúp Việt Nam xây dựng năng lực công
nghiệp quốc phòng.
Ông
cho biết, các dự án phát triển vũ khí chung có thể sẽ diễn ra trong tương lai,
mặc dù có thể phải mất một thời gian trước khi Việt Nam được phép mua vũ khí
sát thương từ các đồng minh của Mỹ, thay vì chỉ mua các phụ tùng và linh kiện.
“Vấn
đề nan giải đối với Việt Nam là hiện nay họ cần một lực lượng hải quân và không
quân hùng mạnh và hiện đại hóa, nhưng đồng thời cũng đang loay hoay và do dự
trong việc tìm giải pháp thay thế cho các vũ khí của Nga”, ông Phương nói.
Ông
cho biết Việt Nam có thể sẽ tiếp tục mua vũ khí từ Nga và phải đối mặt với nguy
cơ bị trừng phạt và tổn hại về danh tiếng, hoặc hợp tác nhiều hơn với các quốc
gia cung cấp vũ khí từ phương Tây - điều này sẽ đòi hỏi sự thay đổi đáng kể về
thể chế trong quân đội Việt Nam.
Dù
thế nào đi nữa, “thời điểm là rất quan trọng”, Phương nói.
Hình:
https://www.facebook.com/photo?fbid=7626430134062267&set=a.124320747606614
Binh
sĩ Việt Nam đứng cạnh tên lửa trưng bày tại triển lãm quốc phòng quốc tế đầu
tiên của nước này tại Hà Nội vào tháng 12/2022. Ảnh AFP
.
.
Tác
giả
Bài gốc https://www.scmp.com/.../vietnams-russian-arms-supplies...
SCMP.COM
As
Vietnam’s Russian arms supplies dry up, who will it turn to for weapons?
As Vietnam’s Russian arms supplies dry
up, who will it turn to for weapons?
No comments:
Post a Comment