Xung
đột Israel - Hamas: Tổng thống Biden mất một cơ hội thuyết phục các nước Hồi
Giáo
Thanh Hà - RFI
Đăng ngày: 19/10/2023 - 15:02
Hơn một chục ngày sau loạt khủng bố đẫm máu trên
lãnh thổ Israel do phong trào Hamas tiến hành, ngoại trưởng và bộ trưởng Quốc
Phòng Mỹ, rồi đến lượt tổng thống Joe Biden đã công du Cận Đông.
Nhưng vụ oanh kích vào một bệnh viện ở Gaza, dù chưa biết
ai là thủ phạm, đã thổi bùng ngọn lửa phẫn nộ tại nhiều nước Hồi Giáo. Quốc
Vương Jordanie hủy một cuộc họp bốn bên, phá hỏng « một nửa kế hoạch
ngoại giao » của Joe Biden.
Tổng thống Mỹ Joe
Biden phát biểu trong cuộc họp với thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu về xung
đột Israel - Hamas tại Tel Aviv, Israel, ngày 18/10/2023. via REUTERS –
POOL
Ngày 18/10/2023, tổng thống Joe Biden đã vội vã lên đường sang Cận Đông
với hai mục đích : một là thể hiện tình liên đới mật thiết với Israel và cảnh
cáo mọi ý đồ của Iran muốn nhập cuộc, mượn tay lực lượng Hồi Giáo vũ trang
Hezbollah Liban mở mặt trận ở phía bắc « tiêu diệt » nhà
nước Do Thái. Nhưng vế thứ nhì trong chuyến đi này cũng quan trọng không kém :
phối hợp với các đồng minh của Mỹ trong khu vực để làm hạ nhiệt tình hình, thuyết
phục cộng đồng Hồi Giáo trên thế giới rằng Washington không tán đồng chính
sách của Israel « trả thù một cách mù quáng » gây
thêm tang tóc cho thường dân Palestine.
Thế nhưng, theo giới phân tích, mục tiêu thứ nhì này của ông Biden
đã bị vụ oanh kích bệnh viện Gaza làm tiêu tan trước khi chuyên
cơ của nguyên thủ quốc gia Mỹ đáp xuống phi trường Tel Aviv. Joe
Biden đã mang hết uy tín của Hoa Kỳ ra để phủi trách nhiệm cho quân đội Israel
trong vụ tấn công vào bệnh viện Gaza, đồng thời rầm rộ thông báo là Washington
đã thuyết phục được Israel cho phép chuyển viện trợ nhân đạo cho hai
triệu người Palestine ở Dải Gaza bị « phong tỏa hoàn
toàn » từ hôm 07/10/2023. Nhưng không chắc là thế
giới Hồi Giáo nguôi giận.
Cho đến giờ phút này, từ ở Liban đến Ai Cập, hay các nước Hồi Giáo châu
Phi, công luận vẫn chỉ chú tâm đến những tuyên bố của Mỹ và một
số nước phương Tây khác đồng loạt nhìn nhận « quyền tự vệ chính
đáng » của nhà nước Do Thái. Theo họ, một cách gián tiếp
phương Tây cũng có trách nhiệm về thảm họa nhân đạo đang diễn ra tại Gaza từ
hơn 10 ngày qua.
Có nhiều lý do khiến mối nghi kỵ của các nước Hồi Giáo trước những thiện
chí của Hoa Kỳ khó thuyên giảm. Thứ nhất, đành rằng Mỹ kềm chế Israel để tránh
gây thêm thảm họa cho người dân Palestine, nhưng đồng thời chính tổng thống
Biden và trước ông là bộ trưởng Quốc Phòng Lloyd Austin hay ngoại trưởng Antony
Blinken từng cam kết là Tel Aviv sẽ « được cung cấp đủ các
phương tiện để tự vệ », Washington tăng viện trợ quân sự cho Israel, điều
hai hàng không mẫu hạm đến khu vực để thị uy. Hiện thời 2.000 lính Mỹ đã được đặt
trong tư thế « sẵn sàng » trong trường hợp nổ ra chiến tranh. Trong
hoàn cảnh đó, khó mà thuyết phục các nước Hồi Giáo rằng Hoa Kỳ
không « thiên vị » và là một nhà trung gian hòa giải « đáng
tin cậy ».
Nội việc Jordanie, quốc gia đón nhận hơn 2 triệu người tị nạn
Palestine, hủy cuộc họp bốn bên được dự trù diễn ra tại thủ đô Aman giữa tổng
thống Biden với hai đồng cấp Palestine và Ai Cập cũng đủ cho thấy sự ngờ
vực đó lớn đến chừng nào. Đó là một vố rất đau đối với ông
Biden.
Trở ngại thứ nhì là ngay cả Ai Cập, một đối tác trông cậy nhiều vào viện
trợ quân sự của Mỹ và cũng là một trong những nước Hồi Giáo đầu tiên thiết lập
bang giao với Israel, đến nay vẫn cương quyết không đón nhận người tị nạn từ
Gaza. Lý do : Cairo nghi ngờ đây là một âm mưu của Israel để chiếm đoạt
lãnh thổ chưa đầy 400 km vuông này của người Palestine.
Thêm một khó khăn thứ ba, theo như ghi nhận của một nhà cựu ngoại giao
châu Âu từng công tác tại Jerusalem, đó là căng thẳng và sự ngờ vực lẫn
nhau đã dâng cao đến nỗi, bất luận ai là thủ phạm của vụ oanh
kích hôm 17/10 vào một bệnh viện ở Gaza, « sự thật
thể nào cũng sẽ bị phe bên kia phản bác ».
Bên cạnh đó, còn phải tính đến những yếu tố chính trị và địa chính trị.
Đối với một số nước Hồi Giáo thân phương Tây như Ả Rập Xê Út hay Thổ Nhĩ Kỳ, từ
sau vụ tấn công phong trào Hamas tiến hành hôm 07/10/2023, lãnh đạo các quốc
gia này cũng trong thế « ngồi trên lửa » vì đang chịu áp lực rất lớn
của đường phố : các cuộc tuần hành gần như hàng ngày huy động hàng ngàn,
hàng chục ngàn người ủng hộ người Palestine trên Dải Gaza.
Riêng với các quốc gia thù nghịch với Mỹ nói riêng, với phương Tây nói
chung, biến cố ngày 07/10 là cơ hội lý tưởng để lôi kéo thêm các nước Hồi
giáo về phía mình. Nhà báo Isabelle Lasserre trên tờ Le Figaro không ngần ngại
nêu đích danh Iran, Nga và Trung Quốc. Teheran thì muốn củng cố thêm « liên
minh Hồi Giáo Shia ».
Tại Matxcơva, tổng thống Vladimir Putin quên hẳn các đợt oanh kích quân
đội Nga nhắm vào các bệnh viện và khu dân cư tại Ukraina để mạnh mẽ lên án các
vụ « tấn công vô nhân đạo » vào Gaza và đề nghị đứng
ra làm một trung gian để vãn hồi hòa bình cho Cận Đông.
Vết rạn nứt mới này trong quan hệ giữa Hoa Kỳ với thế giới Hồi
Giáo cũng được coi là có lợi cho Trung Quốc, bởi theo nhà báo
Lasserre, Cận Đông sẽ làm cỗ máy xoay trục sang châu Á của Mỹ bị chậm lại. Đây
cũng là cơ hội để ngành ngoại giao Trung Quốc đẩy mạnh các quân cờ ở một vùng
còn nằm ngoài ảnh hưởng của Bắc Kinh.
-------------------------------
Các nội dung liên quan
ISRAEL - HAMAS - TẤN CÔNG
Bệnh
viện Gaza bị tấn công làm hàng trăm người chết, Israel và Hamas đổ trách nhiệm
cho nhau
HOA KỲ - ISRAEL - VIỆN TRỢ NHÂN ĐẠO
Tổng
thống Mỹ thuyết phục được Israel cho phép đưa hàng viện trợ nhân đạo vào Gaza
ĐIỂM BÁO
Tổng
thống Mỹ đến Trung Đông: ‘‘Cú đặt cược ngoại giao mạo hiểm’’
No comments:
Post a Comment