Hiếu Chân/Người Việt
October 20, 2023
https://www.nguoi-viet.com/binh-luan/biden-va-chien-su-trung-dong/
Tổng Thống Joe Biden đã có bài phát biểu quan
trọng với người dân Mỹ vào “giờ vàng” tối hôm Thứ Năm, 19 Tháng Mười, một ngày
sau khi ông trở về từ chuyến kinh lý tới vùng chiến sự Trung Đông. Bài diễn văn
15 phút của ông chủ Tòa Bạch Ốc minh định lập trường của Hoa Kỳ đối với các cuộc
xung đột đẫm máu đang diễn ra, giải thích tại sao chiến tranh ở các quốc gia xa
xôi như Israel và Ukraine lại là vấn đề của người Mỹ, tại sao Mỹ phải tiếp tục
viện trợ các nước này. Tuy nhiên, phát biểu quan trọng của ông Biden làm nhiều
người không hài lòng vì ông tỏ ra mềm mỏng với nhà cầm quyền Israel mà thiếu
quan tâm tới nguyện vọng của người Palestine, do đó khó có thể giải quyết vấn đề
Trung Đông mà còn có thể xói mòn uy tín của nước Mỹ ở khu vực.
https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2023/10/BL-Biden-Xin-Tien-1536x1024.jpg
Trẻ em Palestine ngồi trên đống gạch vụn của khu nhà bị Israel ném bom ở
Gaza. (Hình minh họa: Ahmad Hasaballah/Getty Images)
Biden: Nếu không ngăn chặn khủng bố và độc tài, nước Mỹ sẽ trả giá
Israel có mọi quyền tự vệ – đó là tuyên bố mà
các giới chức cao cấp nhất của Israel và Mỹ nhắc đi nhắc lại về vụ trả đũa của
Tel Aviv sau khi bị tổ chức Hamas bất ngờ tấn công và tàn sát 1,400 người
Israel hôm 7 Tháng Mười, trong đó có ít nhất 30 người Mỹ. Trong bài diễn văn
hôm Thứ Năm, ông Biden không chỉ nhấn mạnh Israel có quyền tự vệ, Mỹ cam kết ủng
hộ Tel Aviv bằng mọi giá, ông còn nêu bật sự tương đồng trong vụ Hamas bất ngờ
tấn công và tàn sát man rợ các khu định cư giáp với Dải Gaza và cuộc chiến
tranh xâm lược tàn bạo ở Ukraine mà chính quyền của ông Vladimir Putin thực hiện
suốt 20 tháng qua.
Theo ông Biden, cả Nga và Hamas đều đại diện
cho các thế lực khủng bố và độc tài, mưu toan xóa sổ các nền dân chủ ở các nước
láng giềng và đặt ra những mối đe dọa cho thế giới. Trong hoàn cảnh đó, Hoa Kỳ
cần viện trợ cho Israel và Ukraine. Ông kêu gọi Quốc Hội nhanh chóng phê chuẩn
khoản viện trợ $105 tỷ mà Tòa Bạch Ốc sắp đệ trình.
“Lịch sử dạy chúng ta rằng khi quân khủng bố
không phải trả giá cho hành vi khủng bố của chúng, khi các nhà độc tài không phải
trả giá cho sự xâm lăng của họ thì họ sẽ gây ra nhiều sự hỗn loạn và chết chóc
hơn nữa, nhiều sự tàn phá hơn nữa. Họ sẽ tiếp tục. Và cái giá phải trả cũng như
mối đe dọa nước Mỹ và thế giới tiếp tục tăng lên,” ông Biden nói.
Lập luận của tổng thống rất chặt chẽ, lập trường
của ông rất vững chắc, nhưng có gì đó khiên cưỡng khi đặt Nga và Hamas vào cùng
một loại. Trong trường hợp Ukraine, chiến tranh là cuộc xâm lược vô cớ của một
nước lớn và mạnh, một cường quốc nguyên tử, vào một nước láng giềng Ukraine nhỏ
bé hơn, chà đạp Hiến Chương Liên Hiệp Quốc và công pháp quốc tế. Vì thế, đa số
các nước trên thế giới đồng lòng ủng hộ Ukraine kháng chiến giữ nước, lên án
hành động của Nga và ông Putin. Không có gì để băn khoăn ở đây.
Trong trường hợp Israel, Hamas chỉ là một tổ
chức bị coi là khủng bố cực đoan, hành động man rợ và coi đó là cách phản ứng của
kẻ yếu thế bị đàn áp. Khác với Ukraine, Israel đối phó với Hamas trên tư thế kẻ
mạnh, nhưng đồng thời là một phần nguyên nhân dẫn tới cuộc xung đột. Tổng Thống
Abdel Fattah el-Sisi của Ai Cập có lý khi nói với Ngoại Trưởng Antony Blinken của
Mỹ hôm 15 Tháng Mười: “Nhưng chúng ta cần hiểu đây [vụ khủng bố] là kết quả của
sự giận dữ và hận thù tích tụ trong suốt bốn thập niên, khi mà người Palestine
không còn hy vọng tìm ra giải pháp.”
Phản ứng của Mỹ: Vội vàng và thiên vị
Phải dứt khoát lên án hành vi khủng bố của
Hamas, nhưng cũng không thể im lặng về chính sách cướp đất và kỳ thị chủng tộc
của Israel. Phản đối Israel không có nghĩa là tán dương hay chấp nhận hành vi
khủng bố của Hamas. Hai chuyện đó khác hẳn nhau. Xem ra khi đánh đồng vụ khủng
bố của Hamas với cuộc xâm lược của Nga để rồi biện minh cho hành động trả đũa
tàn bạo của Israel vào dải Gaza, ông Biden đã thiên vị rõ rệt.
Ngay sau khi vụ khủng bố nổ ra ở Israel sáng
ngày Thứ Bảy, 7 Tháng Mười, chính quyền Biden đã phản ứng mạnh mẽ và nhanh
chóng, nếu không nói là vội vàng. Mỹ cử lực lượng quân đội hùng hậu, có cả hàng
không mẫu hạm, đến Địa Trung Hải, cấp tập viện trợ vũ khí đạn dược cho Tel Aviv
và thực hiện chiến dịch ngoại giao con thoi của Ngoại Trưởng Antony Blinken đến
thủ đô các nước Trung Đông. Được Washington công khai hậu thuẫn, chính phủ cực
hữu của Thủ Tướng Benjamin Netanyahu của Israel lập tức mở cuộc phong tỏa toàn
diện dải Gaza và phát động cuộc tấn công bằng phi cơ và hỏa tiễn vào mảnh đất hẹp
vốn bị coi là “nhà tù lộ thiên” lớn nhất thế giới. Cuộc sống của hơn 2 triệu
người Palestine, vốn đã khốn khổ khốn nạn trong vòng kiềm tỏa của Israel suốt mấy
chục năm, nay bị đẩy tới bờ vực của sự diệt chủng.
Ủng hộ Israel trả đũa Hamas là đúng, nhưng
phát ngôn và hành động của chính quyền Biden tạo ra cảm nghĩ rằng Washington vội
vàng đứng về phía Tel Aviv mà không hành xử như một siêu cường cầm cân nảy mực,
chí công vô tư, trong những vấn đề của thế giới. Hậu quả là biểu tình chống Mỹ
bùng nổ khắp các nước trong khu vực, lan sang tận Châu Á và cuộc họp thượng đỉnh
giữa Tổng Thống Biden, quốc vương Jordan, Tổng Thống Mahmoud Abbas của
Palestine về Gaza bị hủy vào phút chót. Ngay trong nội bộ đảng Dân Chủ hiện nay
cũng có không ít tiếng nói bất đồng với việc Washington hậu thuẫn quá nhiệt
thành cho Tel Aviv và gây nguy hiểm cho lợi ích của chính nước Mỹ.
Làm sao thuyết phục Israel?
Dù ủng hộ Israel hết mình, ông Biden không
thuyết phục được các nhà lãnh đạo cực đoan của Israel kiềm chế trong cơn say
máu trả thù của họ. Nói gì thì nói, việc Israel cắt nguồn cung cấp điện, nước,
thực phẩm, thuốc men, và đi lại của hơn 2 triệu người, đa số là người nghèo, ở
Dải Gaza, cùng lúc liên tục dội bom và bắn hỏa tiễn san bằng nhiều khu phố, giết
chết hơn 4,000 người, làm bị thương gần 20,000 người, là một hành động hết sức
vô nhân đạo, gây phẫn nộ khắp thế giới.
Ông Biden có nói với ông Netanyahu về “lỗi lầm”
của chính quyền Mỹ sau vụ khủng bố làm hơn 3,000 người Mỹ thiệt mạng ngày 11
Tháng Chín, 2001 và khuyên nhà lãnh đạo Israel chớ để “nóng mất ngon, giận mất
khôn” mà trở thành mù quáng. Ông cảnh báo một cuộc tấn công trên bộ vào Gaza có
thể mang lại thảm họa cho cả Palestine và Israel. Ông yêu cầu Israel tôn trọng
luật quốc tế về chiến tranh, tránh gây thiệt hại cho dân thường và cho phép các
đoàn xe chở nhu yếu phẩm viện trợ do Liên Hiệp Quốc điều hành được vào Gaza
càng sớm càng tốt.
“Nếu các bạn có cơ hội xoa dịu nỗi đau thì các
bạn nên nắm lấy. Chấm hết. Nếu các bạn không nắm lấy, uy tín của các bạn sẽ bị
hủy hoại trên toàn thế giới. Tôi nghĩ họ hiểu lời tôi nhắn nhủ,” ông Biden thuật
lại buổi nói chuyện với ông Netanyahu cho các phóng viên tháp tùng trên phi cơ
trở về Mỹ, theo tường trình của báo The Guardian. Ông cũng tiết lộ Mỹ đang thảo
luận với lãnh đạo quân đội Israel tìm biện pháp thay thế cho chiến dịch tấn
công trên bộ vào Dải Gaza.
Ông Netanyahu đã lịch sự lắng nghe nhưng không
hành động như ông Biden yêu cầu. Israel vẫn tiếp tục dội bom đạn xuống Gaza, vẫn
cưỡng bức người Palestine phải di tản tới nơi an toàn dù ai cũng biết không có
nơi nào an toàn khi toàn bộ dải đất này bị phong tỏa, nội bất xuất ngoại bất nhập.
Quân đội hùng hậu của Israel vẫn sẵn sàng đổ bộ vào Gaza khi có lệnh còn các
đoàn xe chở hàng cứu trợ vẫn chưa thể vào Gaza vì phía Israel chưa chấp nhận,
theo cáo buộc từ Ai Cập, nước quản lý cửa khẩu Rafah nối Gaza với bán đảo
Sinai.
Tất nhiên, Israel có quyền hành động theo quyết
định của riêng họ nhưng chính phủ của ông Netanyahu dường như đang muốn chứng tỏ
họ không muốn nghe theo “chỉ đạo” của Hoa Kỳ. Nên để ý quan hệ của Thủ Tướng
Netanyahu với Tổng Thống Biden từng không hòa thuận do ông Biden phản đối những
chính sách cực hữu của ông Netanyahu, đặc biệt là kế hoạch thu hẹp quyền hạn của
nhánh tư pháp và chuyển theo hướng độc tài. Nhưng gần đây để ổn định tình hình
Trung Đông, ông Biden tạm nhân nhượng để kéo ông Netanyahu vào cuộc hội đàm
bình thường hóa quan hệ với Saudi Arabia – một đồng minh quan trọng khác của Mỹ
ở khu vực. Thế rồi xảy ra vụ tấn công ngày 7 Tháng Mười, nước cờ nhân nhượng
Israel đột ngột biến thành sự hậu thuẫn vững chắc của Washington và ông
Netanyahu được thể lấn tới. Ông thủ tướng Israel không tỏ vẻ muốn áp dụng bài học
kinh nghiệm của Mỹ sau vụ 11 Tháng Chín trong không khí sục sôi đòi trả thù ở
Israel hiện nay.
Tổng Thống Biden không bỏ qua quan điểm của
người Palestine. Ông khẳng định: “Hoa Kỳ tiếp tục cam kết theo đuổi quyền của
người Palestine được tự quyết và phẩm giá được tôn trọng.” Ông nhắc lại mục
đích của giải pháp “hai nhà nước” Israel và Palestine cho dù triển vọng của giải
pháp đó hiện có vẻ xa vời hơn bao giờ. Thông điệp về Palestine của ông chỉ thoảng
qua và có vẻ chiếu lệ so với những lời hoa mỹ về Israel và sứ mệnh của Hoa Kỳ.
Bây giờ ông Biden đã trở về Washington, quân
Israel sẽ đổ bộ vào Gaza bất cứ lúc nào để tiêu diệt Hamas dù thương vong cho
thường dân Palestine sẽ rất kinh khủng. Một sai lầm như vậy có thể sẽ đẩy khu vực
Trung Đông vào đám cháy lớn, cả người Palestine, người Do Thái, và quyền lợi của
Mỹ chắc chắn sẽ bị thiệt hại không bù đắp nổi. [đ.d.]
No comments:
Post a Comment