Bà
Tố Nhiên ‘chiếm đoạt tài liệu’?
04/10/2023
https://www.voatiengviet.com/a/ba-to-nhien-chiem-doat-tai-lieu-/7296361.html
Xét
về tổng thể thì chuyện hoàn thuế, miễn thuế hay trốn thuế hoặc các sai sót khi
tiếp nhận các khoản tài trợ cũng chỉ là chuyện nhỏ mà thông điệp “chống lại can
thiệp nội bộ” có thể là câu chuyện lớn hơn mà Bộ công an hướng đến.
https://gdb.voanews.com/01000000-0aff-0242-5f55-08dbc4de5642_w650_r1_s.png
Bà
Ngô Thị Tố Nhiên. (Hình: Trích xuất từ VOA Express)
Ngày
20/9/2023, công an Hà Nội đã bắt giữ bà Ngô Thị Tố Nhiên, đại diện pháp luật
của Doanh nghiệp xã hội sáng kiến về chuyển dịch năng lượng Việt Nam (VIETSE).
Lý
do bắt giữ ban đầu không được công khai nhưng tại buổi
họp báo thường kỳ của Chính phủ 10 ngày sau đó, trung tướng Tô Ân Xô,
đại diện BCA cho biết bà Nhiên bị bắt về tội “Chiếm đoạt tài liệu của
cơ quan, tổ chức” quy định tại điều 342 Bộ luật hình sự.
Cùng
bị bắt với bà Nhiên còn có Dương Đức Việt và Lê Quốc Anh, đều là chuyên viên
thuộc tập đoàn điện lực quốc gia EVN.
“Chiếm
đoạt tài liệu” của EVN có chính xác?
Điều
342 BLHS: Tội chiếm đoạt, mua bán, tiêu huỷ con dấu, tài liệu của cơ quan tổ
chức, quy định: “Người nào chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu huỷ trái phép
con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức không thuộc tài liệu bí mật nhà nước
hoặc bí mật công tác, thì bị phạt tiền từ 5 triệu đến 50 triệu đồng, phạt cải
tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc bị phạt tù từ 03 tháng đế 02 năm.” Khoản 2
của khung hình phạt lên đến tối đa 5 năm.
Cần
nhấn mạnh Điều 342 là dành cho tài liệu KHÔNG thuộc tài liệu bí mật nhà nước
hoặc bí mật công tác, bởi nếu là tài liệu mật thì Bộ luật Hình sự đã quy định
tội phạm riêng tại Điều 337 và 361 của BLHS. Thế nhưng ông Xô đã trả
lời phỏng vấn và nói đó là “tài liệu mật”.
Theo
quy định của pháp luật thì mặt khách quan của việc “chiếm đoạt” là “dùng thủ
đoạn lén lút, gian dối, uy hiếp thể chất hoặc tinh thần của người đang quản lý
tài liệu để lấy tài liệu”. Nhưng ông Xô cũng cho rằng “Nhiên đã biết
Việt và Anh là những người có quyền tiếp cận thông tin, tài liệu liên quan đến
hoạch định chính sách phát triển lưới điện của Tập đoàn EVN, về lưới điện 500kV
và 220 kV nên ký Hợp đồng chuyên gia với Việt và Anh theo hình thức bán thời
gian, có trả lương để 2 bị can trên cung cấp tài liệu của EVN cho Nhiên”.
Do
không được biết chi tiết hành vi của 2 chuyên gia là Việt và Anh là “lén
lút, gian dối hay uy hiếp thể chất hoặc tinh thần của ai đó trong EVN để chiếm
đoạt tài liệu” hay không nên ta không thể hiểu chính xác việc “chiếm
đoạt” diễn ra như thế nào.
Tuy
nhiên, nếu xét riêng những gì ta được biết về 3 bị can (Tố Nhiên, Đức Việt và
Quốc Anh) thì có thể hiểu rằng họ đã công khai dùng kiến thức, thông tin và sự
hiểu biết của mình mà tham gia vào công ty VIETSE như một chuyên gia để thực
hiện các dự án nghiên cứu. Do vậy, nếu có vi phạm thì vấn đề ở đây liên quan
đến quyền và nghĩa vụ hoặc sự xung đột lợi ích trong hợp đồng lao động, được
điều chỉnh bởi Bộ luật lao động.
Còn
xét theo trả lời của Bộ công an thì cấu thành tội phạm của “chiếm đoạt tài liệu
mật của cơ quan tổ chức” là không chính xác.
“Đánh”
nguồn tài trợ về mình?
Theo kết
luận kiểm tra số 722/KL-BKHĐT ngày 7/2/2023 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư
về công tác quản lý, sử dụng các nguồn tài trợ nước ngoài thì chỉ riêng tại VUSTA
từ 1/1/2018 đến 30/6/2022 thì tổ chức này đã nhận được 305 khoản tài trợ từ
nước ngoài bao gồm: 22 khoản ODA không hoàn lại, 283 khoản viện trợ phi chính
phủ nước ngoài với tổng giá trị cam kết quy đổi tương đương 85,55 triệu USD.
Trong
đó hầu hết đến từ các Tổ chức phi chính phủ Quốc tế (iNGO), các cơ quan phát
triển quốc tế có uy tín và các Đại sứ quán như: Quỹ dân số LHQ, Phái đoàn liên
minh Châu Âu, USAID, Tổng lãnh sự Úc, Tổ chức Nông Lương Thế giới (FAO),
Oxfarm, Bánh mì thế giới (Đức), PLAN, Wildaid, GIZ, IESR…
Điều
khác nhau trong cách tiếp cận là các nhà tài trợ thường tìm kiếm những nhân sự
giỏi, có uy tín để trực tiếp trao thầu thực thi công việc (đối với các dự án
nhỏ) hoặc hoặc tiến hành đấu thầu lựa chọn (thường là đối với các hợp đồng trên
200 ngàn đô la). Qua quá trình làm việc các NGO thường trao đổi và hiểu các NGO
nào của Việt Nam thì hoạt động hiệu quả, tính độc lập cao và nhân sự giỏi
chuyên môn.
Ngược
lại, nhà nước luôn luôn tìm cách giới thiệu, đề nghị các doanh nghiệp thuộc Nhà
nước hoặc nhà nước kiểm soát được bất chấp khả năng, trình độ và hiệu quả công
việc. Những NGO mà được chính các nhà quản lý đã về hưu thành lập luôn có “quan
hệ” và ảnh hưởng nhất định lên việc trao hợp đồng dự án nhưng về mặt chuyên môn
không phải khi nào cũng được đánh giá cao, do đó các nhà tài trợ quốc tế ít
trao dự án cho những tổ chức này.
Do
có nguồn tài trợ để làm nghiên cứu, VIETSE có thể thuê chuyên gia để thực hiện
các hợp đồng công việc cho mình. Sản phẩm của các công ty chính là những báo
cáo, những kết quả nghiên cứu và khi có sản phẩm thì công ty có thể cung cấp
cho người đã thuê làm dự án hoặc bán nó ra thị trường như một sản phẩm thông
thường.
Truy bắt
người tài?
Trong
VIETSE thì bà Ngô Thị Tố Nhiên làm chủ tịch, giám đốc nghiên cứu là Tiến sỹ Hà
Dương Minh Xavier. Bản thân bà Tô Nhiên là người giỏi, tốt nghiệp đại học Bách
khoa, có bằng Thạc sỹ quản lý và Hệ thống năng lượng của Đại học Flensburg, Đức
với hơn 15 năm làm tư vấn độc lập cho các dự án năng lượng do Ngân hàng thế
giới, EU, LHQ, ADB… tài trợ.
Tiến
sỹ Hà Dương Minh Xavier là một nhà
nghiên cứu khoa học với chục bài báo, nghiên cứu và tài liệu viết chung và
riêng về vấn đề biến đổi khí hậu, chuyển đổi năng lượng và phát triển bền vững.
Ông sinh năm 1969 có quốc tịch Pháp và Việt Nam.
Ông
cùng bà Ngô Thị Tố Nhiên thành lập nên Sáng kiến chuyển đổi năng lượng Việt Nam
(VIET) vào năm 2018 và đã bắt đầu có những hợp đồng tư vấn từ OECD, Liên Minh
Châu Âu và AFD, GTZ cho các đối tác chuyển đổi năng lượng ở Đông Nam Á.
Sự
việc càng nóng khi bà Nhiên cùng tiến sỹ Hà Dương Minh càng ngày càng có được
sự chú ý của cơ quan tài trợ quốc tế vì tính hiệu quả trong công việc của bà và
nhóm chuyên gia ở hiện tại và những dự phóng cho công việc chuyển đổi năng
lượng sắp tới.
Thật
vậy, tìm kiếm được các chuyên gia giỏi trong ngành để làm việc càng trở nên
quan trọng khi vào cuối năm 2022, Việt Nam đã ký thoả thuận Đối tác
Chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) với một nhóm nước giàu trị giá
15,5 tỷ đô la để đạt mục tiêu phát thải bằng không vào năm 2050.
Điều
khó khăn là hiện nay các NGO vừa nằm dưới sự quản lý của Bộ KH&ĐT và cả Bộ
Tài chính theo 2 Nghị định số 16/2016/NĐ-CP và Nghị định 56/2020/NĐ-CP. Nhiều
tổ chức NGO thực sự quay như chong chóng vẫn không thể nào thoát khỏi mớ bòng
bong tài chính, tài trợ và báo cáo cho các cơ quan nhà nước đặc biệt những quy
định tại Thông tư số 109/2007/TT-BTC của Bộ tài chính.
Thông điệp
chống “Can thiệp nội bộ”
Thế
nhưng, xét về tổng thể thì chuyện hoàn thuế, miễn thuế hay trốn thuế hoặc các
sai sót khi tiếp nhận các khoản tài trợ cũng chỉ là chuyện nhỏ mà thông điệp
“chống lại can thiệp nội bộ” có thể là câu chuyện lớn hơn mà Bộ công an hướng
đến.
Vào
ngày cơ quan an ninh tiến hành lục soát văn phòng Vietse và bắt giữ bà Nhiên,
Báo Nhân dân có bài viết: “Không
được phép can thiệp xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của đất nước và Nhân dân
Việt Nam” trong đó nhấn mạnh: “Nổi lên trong thời gian qua là
hiện tượng nhân danh hợp tác quốc tế về xây dựng pháp luật, cải cách tư pháp,
giáo dục, y tế, nhất là liên quan đến lĩnh vực bảo vệ quyền của người dân tộc
thiểu số, người lao động, đất đai, môi trường... một số NGO tìm cách can thiệp
các công việc nội bộ của Việt Nam, đưa ra những thông tin, đánh giá thiếu khách
quan nhằm mục đích gây hoang mang dư luận, dấy lên những nghi kị, mất đoàn kết
dân tộc, có tính chất chia rẽ vùng miền, làm suy giảm lòng tin của người dân
đối với Ðảng và Nhà nước.”
Bài
báo trên tờ Nhân dân cho rằng các tổ chức NGO quốc tế đã “lôi kéo” các tổ chức
xã hội ở VN không đủ điều kiện để tham gia vào các dự án và hình thành các nhóm
tư vấn chính sách cho Việt Nam. Họ coi những tổ chức NGO có khuynh hướng độc
lập và tự do này là một mối nguy cơ khi họ tổ chức những buổi hội thảo để trình
bày những báo cáo và khuyến nghị chính sách của mình rộng rãi.
Đó
có thể là điều mà chính quyền Việt Nam không thể chấp nhận được.
Bởi
vì thiếu minh bạch đã là căn bệnh kinh niên. Bên trong thì càng duy trì tình
trạng càng mờ mịt càng dễ cho những nhóm lợi ích đục khoét còn bên ngoài thì vị
thế của Việt Nam đang lên.
Điều
đó càng giúp chính quyền tự tin hơn trong việc bắt giữ những người có ảnh hưởng
với quốc tế, bất luận nó có tác động xấu như thế nào đối với sự phát triển của
Việt Nam.
No comments:
Post a Comment