Khi
Trung Quốc gây xáo trộn bàn cờ Ukraina
Anh Vũ - RFI
Đăng ngày: 03/03/2023 - 15:51
Đúng một năm sau cuộc chiến tranh tại Ukraina,
Trung Quốc xuất hiện như một tác nhân quan trọng có thể giải quyết cuộc xung đột
với một « kế hoạch hòa bình » cho Ukraina. Động thái
nhằm tìm vị thế cường quốc của Trung Quốc, tuy không có gì bất ngờ, khiến
phương Tây không khỏi lúng túng.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (P) và tổng thống Nga Vladimir Putin tại
Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 04/02/2022. AP - Alexei Druzhinin
Hôm 24/02 , đúng vào dịp đánh dấu 1 năm cuộc
xung đột Ukraina-Nga diễn ra, Trung Quốc, tự đưa ra một « kế hoạch
hòa bình » gồm 12 điểm để « giải quyết bằng con đường
chính trị cuộc khủng hoảng Ukraina ». Từ đầu cuộc xâm lược của Nga vào
Ukraina, Bắc Kinh vẫn bị giới quan sát cho là có thái độ mập mờ, nếu không muốn
nói là nghiêng về Matxcơva, một đồng minh và đối tác chiến lược từ lâu
nay.
Các nước phương Tây trong cuộc đọ sức với Nga
trên hồ sơ Ukraina đã không ngừng tìm cách thuyết phục, lôi kéo và gây sức ép
sao cho Trung Quốc không hậu thuẫn Vladimir Putin, nhưng các nỗ lực đó đều
không thành công.
Theo nhà nghiên cứu Trung Quốc Jean Philippe
Béja được La Croix trích dẫn, « bản kế hoạch hòa bình này là cách
để Bắc Kinh khẳng định vị trí và trở lại sân khấu quốc tế. Đồng thời cũng là
cách tránh bị gạt ra ngoài lề của các hồ sơ lớn của thế giới ».
Hoa Kỳ gần đây nghi ngờ đối thủ lớn Trung Quốc
dự tính cung cấp vũ khí cho Nga vào lúc cuộc chiến tranh đang bước vào giai đoạn
gay cấn. Những cáo buộc đã bị Bắc Kinh phủ nhận.
Từ đầu cuộc chiến tranh, dù là đồng minh của Matxcơva,
Bắc Kinh vẫn giới hạn sự hậu thuẫn ở phạm vi ngoại giao và kinh tế. Một trong
những lý do để Trung Quốc gần gũi với Nga, đó là vì họ không có sự lựa chọn
nào khác khi mà phương Tây, nhất là Mỹ từ nhiều năm nay luôn coi Trung Quốc là
đối thủ có hệ thống. Có mấy đối tác nào ngoài Matxcơva cũng chia sẻ quan điểm về
trật tự thế giới với Bắc Kinh. Tuy nhiên, chuyên gia Triệu Long, phó giám đốc
Viện Quan hệ Quốc tế Thượng Hải được nhật báo Le Monde trích dẫn trong một bài
đăng ngày 03/03/2023, cho rằng có sư khác biệt quan trọng : « Nga
đạp đi xây mới lại hệ thống quan hệ quốc tế hiện nay, trong khi đó Trung Quốc
muốn biến đổi hệ thống hiện có bằng việc chiếm giữ một vị trí quan trọng hơn ở
trong đó ».
Nga và Trung Quốc có chung quan điểm về căn
nguyên của cuộc chiến tranh Ukraina bắt nguồn từ phương Tây. Nhưng cách giải
quyết thì khác nhau, « Trung Quốc chống việc dùng đến vũ lực ».
Bắc Kinh muốn thay đổi hình ảnh một nước lớn hống hách, lấn lướt không tôn trọng
luật pháp quốc tế... như nhiều nước láng giềng trong khu vực và Tây phương gần
đây vẫn lên án.
Phần đông giới quan sát, chủ yếu ở phương Tây,
nhận thấy về chi tiết, giải pháp cho Ukraina mà Trung Quốc đưa ra chủ yếu là những
lập trường mang tính nguyên tắc, không rõ ràng về các vấn đề sử dụng vũ khí hạt
nhân, hay thúc đẩy đàm phán cũng như tôn trọng toàn vẹn chủ quyền của các quốc
gia.
Trên thực tế, dù các nước phương Tây có vẻ đồng
nhất với nhau về quan điểm lúc này chưa phải là thời điểm đàm phán với Nga về
Ukraina, nhưng không phải tất cả đều chia sẻ mục đích trong cuộc chiến tranh
này. Giải pháp của Trung Quốc có thể khiến các nước phải suy xét về
mối quan hệ với Bắc Kinh, hay quan điểm của họ về châu Âu.
Lấy ví dụ như trường hợp Pháp. Vốn vẫn muốn có
mối quan hệ với Trung Quốc theo cách riêng của mình, Paris hiện vẫn tỏ thận trọng
với các tố cáo của Mỹ về khả năng Trung Quốc cung cấp vũ khí cho Nga. Tương tự,
Berlin cũng tỏ ra thận trọng. Ngay sau khi bản kế hoạch hòa bình được công bố,
lần lượt các lãnh đạo Pháp và châu Âu đã xúc tiến chuẩn bị kế hoạch đi Bắc Kinh
trong thời gian tới.
Trong khi đó, Kiev tỏ ra hài lòng khi thấy một
nước lớn có thể có ảnh hưởng với Matxcơva nhảy vào cuộc. Tổng thống Volodymyr
Zelensky đã nhận thấy sự cần thiết phải làm việc với Bắc Kinh. Tổng thư ký Liên
Hiệp Quốc qua lời phát ngôn viên của ông ngay hôm 24/02, đã lên tiếng khen ngợi
văn kiện đề xuất của Trung Quốc là một « đóng góp quan trọng ».
Từng đấy dấu hiệu đã có thể cho thấy bước đầu Trung Quốc đã đạt được mục tiêu
ngoại giao. Xa hơn nữa, có thể Trung Quốc không muốn trở thành nạn nhân của cuộc
xung đột tại Ukraina.
----------------------------------
CÁC NỘI
DUNG LIÊN QUAN
Trung
Quốc ráo riết vận động ngoại giao để giải quyết chiến tranh Ukraina
Chuyên
gia Pháp : Nên cân nhắc kế hoạch hòa bình cho Ukraina của Trung Quốc
Ukraina:
Phương Tây phản ứng lạnh nhạt về kế hoạch hòa bình của Trung Quốc
No comments:
Post a Comment