Mỹ-Ấn
gia tăng hợp tác công nghệ và quân sự để đối đầu Trung Quốc, cô lập Nga
Trọng Thành - RFI
Đăng ngày: 02/02/2023 - 15:36
Tham vọng
toàn cầu của Trung Quốc khiến Mỹ, Ấn siết chặt hợp tác. Ngày
31/01/2023, Washington và New Delhi chính thức khởi động dự án về các công nghệ
mũi nhọn, trong đó chíp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và công nghệ quân sự là ba
lĩnh vực hàng đầu. Dự án được coi là một ‘‘phần căn bản trong chiến lược tổng
thể (của Mỹ) nhằm đặt toàn bộ thế giới dân chủ ở vùng Ấn Độ - Thái Bình Dương
trong thế thượng phong’’. RFI tổng hợp thông tin về chủ đề này.
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden (T) nói chuyện với thủ tướng Ấn Độ Narendra
Modi tại phiên khai mạc Hội nghị thượng đỉnh G20 ở Nusa Dua, Bali, Indonesia,
ngày 15/11/2022. via REUTERS - G20 MEDIA CENTER
1/ Dự án hợp tác Mỹ - Ấn về công nghệ cao, chế tạo
vũ khí chung cụ thể ra sao ?
Cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ Jake Sullivan
và người đồng cấp Ấn Độ Ajit Doval đã chủ trì buổi làm việc tại Washington hôm
thứ Ba, 31/01/2023. Hai bên đã công bố một loạt hợp tác trong những lĩnh vực
như máy tính lượng tử, trí tuệ nhân tạo, chuỗi cung ứng các sản phẩm bán dẫn, mạng
không dây 5G, 6G, và đặc biệt là cơ chế để tạo điều kiện cho việc ‘‘phát triển
và sản xuất vũ khí chung’’.
Tham dự cuộc họp, dưới sự chủ trì của cố vấn
an ninh quốc gia hai nước, về phía Mỹ có sự tham gia của lãnh đạo hoặc đại diện
Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Quốc gia Mỹ, Quỹ Khoa học Quốc gia - tổ chức khoa
học chuyên về các khoa học cơ bản, Hội đồng Vũ trụ Quốc gia, và bộ Ngoại Giao,
bộ Thương Mại, bộ Quốc Phòng và Hội đồng An ninh Quốc gia. Về phía Ấn Độ, có đại
sứ Ấn Độ tại Hoa Kỳ, cố vấn khoa học chính của chính phủ Ấn Độ, chủ tịch Tổ chức
Nghiên cứu Vũ trụ Ấn Độ, bộ trưởng bộ Viễn Thông, cố vấn Khoa học của bộ trưởng
Quốc Phòng, tổng giám đốc Tổ chức Nghiên cứu và Phát triển Quốc phòng, và các
quan chức cấp cao của bộ Điện tử và Công nghệ Thông tin và Ban Thư ký Hội đồng
An ninh Quốc gia. Sau buổi họp, hai bên Mỹ - Ấn ra một thông báo chung chi tiết về các
mảng hợp tác.
Riêng về mảng hợp tác quân sự, Hoa Kỳ và Ấn Độ
tập trung trước hết vào các dự án liên quan đến động cơ phản ứng. Phía Mỹ cho
biết đã nhận được đơn từ tập đoàn General Electric về dự án sản xuất động cơ phản
lực tại Ấn Độ, và cam kết sẽ nhanh chóng xem xét. Theo báo mạng Ấn Độ NDTV,
‘‘việc cho phép lắp ráp động cơ phản lực của General Electric ở Ấn Độ sẽ là một
bước hướng tới việc giảm bớt sự phụ thuộc lịch sử của nước này vào Nga về khí
tài quân sự - một động lực thúc đẩy chính sách ngoại giao của Mỹ trong nỗ lực
cô lập Matxcơva do cuộc xâm lược Ukraina. Ấn Độ hiện sử dụng hỗn hợp các phi cơ
phản lực của Nga, của châu Âu với phi cơ sản xuất trong nước trong phi đội máy
bay chiến đấu của mình’’. Ngoài động cơ phản lực của GE, theo NDTV, hai bên còn
hợp tác về pháo binh, xe bọc thép chở bộ binh và an ninh hàng hải.
Thông báo Mỹ - Ấn cũng khởi động sáng kiến “Cầu
nối đổi mới” (‘‘Innovation Bridge”) cho phép kết nối các công ty khởi nghiệp quốc
phòng của Hoa Kỳ và Ấn Độ.
Các hợp tác công nghệ cao và chế tạo vũ khí
nói trên được hai chính quyền Mỹ - Ấn thông báo là bước đầu tiên trong việc thực
thi cụ thể ‘‘Sáng kiến Mỹ - Ấn Độ về Công nghệ Trọng yếu và Mới nổi’’
(U.S.-India initiative on Critical and Emerging Technology), gọi tắt là iCET,
được tổng thống Mỹ Joe Biden và thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đưa ra hồi tháng
5/2022, bên lề hội nghị thượng đỉnh của nhóm Bộ Tứ Ấn Độ - Thái Bình Dương
(Quad), tổ chức tại Nhật Bản.
Báo Anh Financial Times dẫn lời cố vấn an ninh
quốc gia Mỹ, Jake Sullivan, cho biết tinh thần chính của Sáng kiến iCET: Trước
hết với chính quyền Mỹ - Ấn, ‘‘đây là một ván bài chiến lược’’, hai bên tin tưởng
việc tạo ra ‘‘một hệ sinh thái sâu sắc hơn’’ (‘‘deeper ecosystem’’), hay nói
cách khác các hợp tác mật thiết mang tính hệ thống, ‘‘sẽ phục vụ cho lợi ích
chiến lược, kinh tế và công nghệ của cả hai nước.”
Bên cạnh đó, sáng kiến này là một phần trong
chiến lược của chính quyền Biden nhằm tăng cường quan hệ với các đồng minh và đối
tác trên toàn khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, trong đó có liên minh Aukus
với Úc và Anh, cũng như sự hồi sinh của nhóm “Bộ Tứ” – cơ chế hợp tác Mỹ, Nhật,
Úc, Ấn. Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ nhấn mạnh đây là một phần cơ bản quan trọng
khác ‘‘của chiến lược tổng thể nhằm đặt toàn bộ thế giới dân chủ ở Ấn Độ
Dương-Thái Bình Dương vào thế thượng phong. ”
.
2/ Lý do nào thúc đẩy Ấn Độ hợp tác với Mỹ trong
các lĩnh vực nhạy cảm và chiến lược này ?
Cho đến gần đây Ấn Độ vẫn duy trì chính sách
không liên kết về quân sự. Tuy nhiên, căng thẳng về lãnh thổ với Trung Quốc vài
năm trở lại đây buộc New Delhi xem xét một phần nào chính sách này. Báo Anh
Financial Times dẫn lời một quan chức Hoa Kỳ cho biết Ấn Độ quyết tâm hợp tác
chặt chẽ hơn với Mỹ, vì căng thẳng biên giới với Trung Quốc, đặc biệt sau vụ đụng
độ đẫm máu tại thung lũng Galwan năm 2020. Cố vấn an ninh Sullivan lưu ý là
tham gia Sáng kiến iCET với Mỹ (‘‘Sáng kiến Mỹ - Ấn Độ về Công nghệ Trọng yếu
và Mới nổi’’) không có nghĩa là New Delhi thay đổi cơ bản trong định hướng địa
chính trị, nhưng điều này nhấn mạnh đến tác động mà hành vi tiêu cực của Trung
Quốc đang gây ra đối với các quốc gia trên thế giới.
Bà Tanvi Madan, một chuyên gia về Ấn Độ tại Viện
Brookings, cũng thừa nhận Ấn Độ nhìn chung vẫn duy trì chính sách truyền thống
‘‘không liên kết’’, nhưng chính sách này ít được áp dụng với Trung Quốc.
Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Sullivan đưa ra một
hình ảnh để công chúng dễ hình dung hơn về tác động của các vụ gây hấn của
Trung Quốc tại vùng biên giới Trung - Ấn gần đây: ‘‘Ấn Độ không quảng cáo điều
này... nhưng nó có tác động kiểu như vụ 11/9 (vụ AlQaida tấn công tòa tháp đôi
New York), hay vụ Trân Châu Cảng (quân đội đế quốc Nhật tấn công quân Mỹ ở đảo
Hawaii, Thái Bình Dương trong Thế chiến Hai)’’, vụ này tác động mạnh đến ‘‘tư
duy chiến lược của giới tinh hoa Ấn Độ’’.
Bên cạnh vấn đề an ninh biên giới, theo cố vấn
an ninh Jack Sullivan, ‘‘các hành xử về kinh tế, các động thái quân sự hung
hăng, nỗ lực thống trị các ngành công nghiệp của tương lai và kiểm soát chuỗi
cung ứng của tương lai (của Trung Quốc), đã có tác động sâu sắc đến suy nghĩ’’
của giới lãnh đạo Ấn Độ. Ấn Độ đang cố gắng tăng cường năng lực công nghệ trong
nước do lo ngại về sự dẫn đầu của Trung Quốc trong các lĩnh vực trọng yếu. New
Delhi cũng đang cố gắng xây dựng ngành công nghiệp bán dẫn, và thúc đẩy các
lĩnh vực mới nổi mà Ấn Độ đang theo đi sau Trung Quốc, bao gồm xe hơi chạy điện
và viễn thông. Chính quyền Ấn Độ muốn Apple, Samsung và nhiều công ty đa quốc
gia khác đầu tư nhiều hơn vào nước này, khi họ tìm cách chuyển một phần chuỗi
cung ứng khỏi Trung Quốc.
.
3/ Trung Quốc phản ứng ra sao về dự án ang cường hợp
tác công nghệ cao Mỹ - Ấn ?
Chính quyền Trung Quốc đã có phản ứng ngay lập
tức về dự án Mỹ - Ấn siết chặt hợp tác về các công nghệ mũi nhọn, trong đó có
bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và công nghệ quân sự. Một bài viết trên Hoàn Cầu Thời
Cầu - một ấn phẩm của Nhân Dân Nhật Báo, cơ quan phát ngôn của đảng Cộng Sản
Trung Quốc, đăng tải hôm 01/02/2023 - một mặt nêu bật ý đồ của Mỹ lôi kéo Ấn Độ
cô lập Trung Quốc, mặt khác tỏ ý không tin tưởng vào thành công của dự án này.
Hoàn Cầu Thời Báo dẫn lời của chuyên gia Lou
Chunhao, giám đốc điều hành Viện Nghiên cứu Nam Á tại Viện Quan hệ Quốc tế
Đương đại Trung Quốc: ‘‘Mỹ muốn bắn một mũi tên trúng hai đích bằng cách lôi
kéo Ấn Độ tham gia sáng kiến của mình nhằm ngăn chặn sự phát triển công nghệ của
Trung Quốc”. Dự án iCET là một phần trong chiến lược của Mỹ ‘‘nhằm bao vây
Trung Quốc bằng cách thúc ép các nước khác phải chọn phe và hình thành nhiều
liên minh nhỏ nhằm loại trừ Trung Quốc, vì Mỹ coi Trung Quốc là đối thủ chính…
Mặt khác, Mỹ muốn lợi dụng mối bất hòa nảy sinh giữa Trung Quốc và Ấn Độ trong
những năm gần đây để thổi bùng căng thẳng Trung-Ấn, và giảm sự phụ thuộc của Ấn
Độ vào Nga’’.
Về khả năng thành công của dự án, Hoàn Cầu Thời
Báo cho rằng, theo giới chuyên gia Trung Quốc, ‘‘giấc mộng’’ nói trên của Hoa Kỳ
rất khó thành công, vì ba lý do. Thứ nhất là nước Ấn Độ với chính sách không liên kết sẽ khó lòng đi theo kịch bản
của Hoa Kỳ. Thứ hai là Ấn Độ và Trung Quốc có nhiều lợi ích trong việc phát triển hợp tác
kinh tế song phương và khu vực, vì hai nước có cơ cấu kinh tế bổ trợ cho nhau
và tình hình trong nước có nhiều điểm tương đồng, trao đổi mậu dịch song phương
lên đến mức kỷ lục là hơn 135 tỉ đô la trong năm 2022 (theo dữ liệu Hải quan
Trung Quốc). Và lý do thứ ba, được một số chuyên gia như ông He Weiwen, một thành viên của Trung
tâm Trung Quốc và Toàn cầu hóa (Center for China and Globalization), nêu ra là,
‘‘với cơ sở hạ tầng công nghiệp lạc hậu của Ấn Độ, sẽ chỉ có một quy mô nhỏ
trong hợp tác sản xuất trong lĩnh vực công nghệ cao’’.
------------------
Tham khảo
1/ US and India launch ambitious tech and
defence initiatives, Financial Times, ngày 01/02.
2 / Made-In-India Jet Engines In US Plan To
Isolate Russia, Counter China, NDTV, 01/02.
3/ US' political trick to coax India to
contain China's tech rise 'wishful thinking', Global Times, 01/02.
--------------------------------
CÁC NỘI
DUNG LIÊN QUAN
Ấn
Độ và chính sách thực dụng mới « đa liên kết »
Nga
- Trung tìm cách lôi kéo Ấn Độ để chống lại ảnh hưởng của Mỹ
CHIẾN
TRANH UKRAINA - MỸ - ẤN ĐỘ
Chiến
tranh Ukraina : Mỹ và Ấn Độ cố tìm tiếng nói chung
No comments:
Post a Comment