Joaquin
Nguyễn Hòa, gửi từ San
Jose, California
BBC Tiếng Việt
13 tháng 10 2022, 00:33 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cmm515grqyeo
.
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/994f/live/0fef85d0-4a53-11ed-9ae9-959994b8a64c.jpg.webp
Giáo sư Ngô Vĩnh Long
Tôi biết tin anh Long qua đời qua trang Facebook của
anh Nguyễn Hữu Liêm ở San Jose. Giáo sư Trần Hữu Dũng ở Ohio xác nhận với tôi rằng
anh Long qua đời vì bệnh ung thư gan lúc 5:30 sáng ngày 12/10/2022, thọ 78 tuổi.
Anh Ngô Vĩnh Long là giáo sư sử học, trường đại
học Maine, anh tốt nghiệp đại học lừng danh Harvard, anh là bình luận gia nhiều
vấn đề quan hệ quốc tế và Việt Nam, anh là thủ lĩnh phong trào phản chiến trong
chiến tranh Việt Nam, anh từng chiếm đóng tòa lãnh sự Việt Nam Cộng hòa tại San
Francisco,…
Tất cả những điều ấy, mọi người đều biết, và
cũng có nhiều người chỉ trích, mắng chửi,…
Tôi không muốn lặp lại những điều ấy, chỉ xin
kể lại đây những kỷ niệm cá nhân với anh Long.
Tôi biết anh Long khi còn làm phóng viên cho
trang RFA Việt ngữ, khi cần những bình luận về tình hình Việt Nam, cũng như
quan hệ của Việt Nam với Hoa Kỳ và Trung Quốc. Điều tôi ấn tượng nhất khi phỏng
vấn anh Long, hoặc khi chuyện vãn bên lề, là anh có hai nét bề ngoài có vẻ rất
mâu thuẫn với nhau, một giọng nói khá yếu, đến mức có khi như thều thào, và một
giọng cười rất sảng khoái và mạnh mẽ.
Chỉ sau vài lần trò chuyện, có lẽ anh Long
cũng có cảm tình với tôi, anh mời tôi đến chơi với anh ở Bangor, Maine.
Anh đón tôi vào một ngày cuối đông. Từ trong
sân bay, tôi thấy anh xăm xăm bước qua đống tuyết còn bề bộn, đi vào sảnh, dáng
đi hồn nhiên như một đứa trẻ. Anh chở tôi đến ngay một tiệm bán … tôm hùm. Và
buổi trưa hôm đó câu chuyện dài dằng dặt của chúng tôi, đúng hơn là câu chuyện
của anh, bắt đầu, kéo dài đến gần một tuần, bên ly rượu Sauternes, một loại
vang cất từ nho mốc trên cành, mà anh cho tôi biết là rất “bắt” với tôm hùm và…
lẫu mắm.
Tên của anh được đặt theo tên cái thị xã mà
anh sinh ra, thị xã Vĩnh Long, nơi cha anh theo kháng chiến chống Pháp trong mặt
trận Việt Minh. Ông cụ không phải là một đảng viên cộng sản, mà còn xa hơn nữa,
sau năm 1954, cụ trở thành một tín hữu Tin Lành. Chính ông cụ là người bày cho
anh cách học thuộc lòng các cuốn tiểu thuyết bằng Anh ngữ để học tiếng Anh. Và
bằng cách đó anh đã đủ tiếng Anh để đại học Harvard lừng danh của Mỹ chấp nhận.
Ngoài chuyện có bố là người theo đạo Tin Lành,
cũng không có nhiều người biết rằng trong gia đình anh Long còn có một nữ sĩ
quan công binh, Danielle Ngô, vị chỉ huy một lữ đoàn công binh là nữ giới đầu
tiên của quân đội Hoa Kỳ. Bà Danielle Ngô gọi anh Long là cậu ruột. Gia đình bà
bỏ chạy khỏi Sài Gòn đúng ngày 30/4/1975, và được anh Long bảo trợ đến Mỹ. Đó
là những năm rất vất vả với người tị nạn Danielle Ngô mới được vài tuổi, mà
cũng là những năm rất vất vả với người phản chiến Ngô Vĩnh Long, hết bị dính tới
vụ án Trương Đình Hùng (con trai bác sĩ Trương Đình Dzu từng là ứng viên tổng
thống Việt Nam Cộng hòa), rồi lại bị ám sát hụt trong khuôn viên đại học
Harvard.
Sau đó, Hà Nội lại cấm cửa không cho Ngô Vĩnh
Long về nước, mà cũng không rõ lý do gì (những chuyện như thế thường không có
lý do!). Anh Long kể với tôi rằng anh thoát bàn tay công an Việt Nam trong gang
tấc nhờ một người bạn che chở trong một lần về Việt Nam.
Chuyện nước là thế, chuyện nhà cũng không
suông sẻ gì với cuộc hôn nhân đầu tiên gãy đổ. Nhưng có lẽ trời cũng bù lại cho
tính cách hồn nhiên của anh bằng những đứa con rất giỏi giang, hai người con lớn
rất thành đạt, còn cậu út, cũng tài hoa như cha, một tay guitar cự phách, và tốt
nghiệp đại học chỉ sau hơn hai năm.
Dĩ nhiên đối với kẻ hậu sinh như tôi, thì những
câu chuyện về các nhân vật phản chiến luôn là một sự hấp dẫn. Câu chuyện anh
Long kể về nhân vật Nguyễn Thái Bình (bị an ninh Mỹ bắn chết vì cáo buộc cướp
máy bay), làm tôi ngạc nhiên với lời bình luận của anh, “Bình tốt lắm, nhưng
giao du với các nhóm quá tả”. Dần về sau, giữa những biến động xã hội, chính trị
Mỹ, tôi thậm chí thấy rằng Ngô Vĩnh Long chưa chắc đã tả bằng nhiều thanh thiếu
niên người Mỹ gốc Việt hiện nay.
Câu chuyện thứ hai làm tôi rõ hơn tính cách
Ngô Vĩnh Long đến từ giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng ở Virginia. Lần đó giáo sư Hùng
cho tôi xem những thư từ qua lại giữa chính quyền Mỹ với một số nhân sĩ trí thức
người Mỹ gốc Việt, để chuẩn bị lộ trình bình thường hóa quan hệ với Việt Nam.
Tôi thấy có một bức thư ủng hộ kế hoạch H.O. (Humanitarian Operation) của người
Mỹ nhằm đưa những người tù “cải tạo” sang Mỹ, trong số những chữ ký tôi thấy có
Ngô Vĩnh Long. Kể chuyện này với anh Long, anh cười rất hồn nhiên như mọi khi,
“các ông H.O. cứ réo tên tôi mà mắng chửi suốt ngày”.
Cách đây hơn một tháng, anh Long có sang San
Francisco dự một cuộc hội thảo. Tôi có gọi cho anh để càm ràm là bạn bè gì tệ
quá, sang mà không gặp. Anh cười hì hì giữa một cơn đau lạ đang hành hạ, anh kể
với tôi là cô con gái lớn hoạt động xã hội ở Oakland, vẫn còn giận anh gì đó
nên hai cha con không gặp nhau được. Hai anh em lại hẹn nhau lần sau với chai
Sauternes, mà phải là lẫu mắm, chứ không phải tôm hùm.
Và sáng nay anh ra đi.
Anh Long không chính thức theo một tôn giáo
nào, nhưng có lần chúng tôi đồng ý với nhau về tính hiện sinh của triết học Phật
giáo. Anh có nhắc với tôi một số kỷ niệm với các nhà sư Việt Nam, như thiền sư
Thích Nhất Hạnh. Anh không nổi tiếng như thiền sư, nhưng cũng có một số phận giữa
hai làn nước từa tựa như thiền sư.
Có lần tôi hỏi ông T., một nhân vật nổi tiếng
chống cộng tại Mỹ, nghĩ thế nào về Ngô Vĩnh Long? Ông T. nói: “Anh Long là một
người yêu nước”.
Bài viết thể hiện quan điểm riêng của
tác giả.
-------------------------------------
TIN LIÊN QUAN
GS Ngô Vĩnh Long: Ông
Nguyễn Cơ Thạch 'từng chọn sai thời điểm'
17 tháng 8 năm 2021
.
Sử gia nói về cách viết
sử ‘rập khuôn’ ở Việt Nam
8 tháng 5 năm 2021.
.
Lê Đức Thọ và bài học sử
dụng người tài cho Việt Nam
20 tháng 10 năm 2021
==========================================
12/10/2022 15:35
https://www.diendan.org/Doi-song/tin-buon/ngo-vinh-long-1944-2022
Tin
buồn
Ngô Vĩnh Long
(1944-2022)
https://www.diendan.org/Doi-song/tin-buon/ngo-vinh-long-1944-2022/chanzungNVN.png
Ngô Vĩnh Long
Chúng tôi đau đớn báo tin, bạn của chúng tôi,
nhà sử học Ngô Vĩnh Long, đã từ trần sáng ngày 12.10.2022 tại bệnh viện Bangor
(bang Maine, Hoa Kỳ), sau một thời gian dài bạo bệnh, thọ 78 tuổi.
Ngày lễ tang sẽ được thông báo sau.
Diễn Đàn xin thành thật chia buồn với chị Mai
và chị Hội Chân, các cháu Vĩnh Hội, Thái Ân, Vĩnh Thiện, Vĩnh Nhân và toàn thể
gia đình.
Diễn Đàn
============================================
Ngô
Vĩnh Long - Wikipedia tiếng Việt
.
Bước
qua lời nguyền, tiến hành dự án đập Stung Treng là hủy diệt môi sinh (ecocide)
– Một nhìn lại
13 Tháng Mười, 2022
Ngô
Vĩnh Long và Nguyễn Hữu Liêm sai rồi - Đàn Chim Việt
May 27, 2021
Dựng
cờ phản chiến giữa nước Mỹ: Hành trình của một người hùng
May 1, 2016
Giáo
sư Ngô Vĩnh Long nói về vấn đề Biển Đông
Mar 29, 2010
No comments:
Post a Comment