Wednesday, October 19, 2022

CHIẾN TRANH UKRAINE CÓ THỂ KẾT THÚC NHƯ THẾ NÀO MÀ KHÔNG CÓ LEO THANG HẠT NHÂN (Timothy Snyder / NZZ)

 



Chiến tranh Ukraine có thể kết thúc như thế nào mà không có leo thang hạt nhân

Timothy Snyder   -   NZZ

Vũ Ngọc Chi, chuyển ngữ

19/10/2022

https://baotiengdan.com/2022/10/19/chien-tranh-ukraine-co-the-ket-thuc-nhu-the-nao-ma-khong-co-leo-thang-hat-nhan/

 

Với lời đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân, Putin đã gài công chúng phương Tây vào một trò chơi tâm lý nhằm che phủ sự phán đoán rõ ràng của họ. Nếu bạn muốn biết chiến tranh có thể kết thúc như thế nào, bạn nên theo dõi dấu vết của logic quyền lực trong Điện Kremlin.

 

https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2022/10/1-46-696x464.jpg

Ảnh: Sag mir, wo die Panzer sind, wo sind sie geblieben? Nghĩa là: Nói cho tôi biết, các xe tăng bây giờ ở đâu? (Nhái theo lời nhạc phản chiến của Pete Seeger). Xác xe tăng Nga chìm ở Kolichiwka. Nguồn: Alexey Furman/ Getty

 

Thoạt đầu, không ai tưởng tượng ra rằng Nga có thể bắt đầu một cuộc chiến tranh chống lại Ukraine. Và họ đã gây chiến. Và bây giờ không ai có thể suy đoán được, cuộc chiến này có thể kết thúc như thế nào. Nhưng nó cũng sẽ kết thúc.

 

Nói cho cùng, chiến tranh xảy ra là vì lý do chính trị. Việc Ukraine chiến thắng được trên chiến trường là rất quan trọng, vì bằng cách này Ukraine sẽ gây được áp lực lên chính trường Nga. Những kẻ bạo tàn như Putin có một sự mê hoặc nào đó bởi vì họ tạo ra ấn tượng, rằng họ có thể làm bất cứ điều gì họ muốn. Nhưng tất nhiên điều đó không đúng, và các chế độ của họ rất mong manh. Chiến tranh sẽ kết thúc khi chiến thắng của quân đội Ukraine thay đổi được thực tế chính trị của Nga – một quá trình đã bắt đầu.

 

Người Ukraine hóa ra lại là những chiến binh cừ khôi một cách đáng ngạc nhiên. Họ đã thực hiện một loạt các hoạt động phòng thủ và bây giờ là tấn công mà người ta muốn mô tả như trong “sách giáo khoa”. Chỉ có điều là những cuốn sách giáo khoa này vẫn chưa được viết. Họ đã làm điều đó với sự bình thản và điềm tĩnh đáng ngưỡng mộ, bất chấp những tội ác khủng khiếp của kẻ thù, liên tục tàn phá quốc gia của họ.

 

 

Chiến thắng cho một thế giới tốt đẹp hơn

 

Vào lúc này, chúng ta khó có thể nhận ra Ukraine có thể đạt được chiến thắng như thế nào, ngay cả khi nước này đang có những tiến bộ về mặt quân sự. Đó là bởi vì nhiều sự tưởng tượng của chúng ta bị mắc kẹt trong một phiên bản kết thúc chiến tranh duy nhất và khá khó có thể xảy ra: Bằng một vụ nổ hạt nhân. Chúng ta bị lôi cuốn vào viễn cảnh này bởi vì chúng ta thiếu các kịch bản khác và cảm nhận một quả bom hạt nhân như là một kết cuộc.

 

Trong khi đó, hình ảnh đám mây hình nấm hạt nhân ở cuối câu chuyện này lại tạo ra sự sợ hãi và cản trở suy nghĩ sáng suốt. Việc tập trung vào tình huống này ngăn cản chúng ta nhìn thấy những gì đang thực sự xảy ra và chuẩn bị cho các tình huống có khả năng xảy ra hơn. Thật vậy, chúng ta đừng bao giờ bỏ ra khỏi tầm nhìn là một chiến thắng của Ukraine sẽ cải thiện thế giới chúng ta đang sống đến mức nào.

 

Khi cuộc đấu tranh giành quyền lực nổ ra ở Nga, Putin không cần có cớ để rút khỏi Ukraine – ông ấy sẽ làm điều đó vì sự sống còn chính trị của chính mình.

 

Nhưng làm thế nào để chúng ta đạt được điều đó? Chiến tranh có thể kết thúc theo nhiều cách khác nhau. Một kịch bản hợp lý được nêu ra ở đây có thể xảy ra trong tương lai gần (tất nhiên là có những kịch bản khác). Nó bao gồm một thất bại thường lệ của Nga ở Ukraine, biến thành một cuộc tranh giành quyền lực ở Nga, dẫn đến việc Nga rút khỏi Ukraine. Đây là một mô hình rất quen thuộc trong lịch sử.

 

Nhưng trước tiên, kịch bản hạt nhân phải được đặt sang một bên. Khi chúng ta nói về một cuộc chiến tranh hạt nhân có thể xảy ra nói chung, chúng ta tưởng tượng rằng cuộc chiến Nga-Ukraine chủ yếu là vì chúng ta. Chúng ta cảm thấy mình là nạn nhân, chúng ta nói về nỗi sợ hãi và mối quan tâm của mình. Các tờ báo viết các bài báo về ngày tận thế. Nhưng cuộc chiến Ukraine gần như chắc chắn sẽ không kết thúc bằng một cuộc phân tranh hạt nhân. Một số quốc gia có vũ khí hạt nhân đã tham chiến và thua cuộc trong các cuộc chiến tranh mà không sử dụng chúng kể từ năm 1945. Các cường quốc hạt nhân phải chịu những thất bại nhục nhã ở những quốc gia như Việt Nam hay Afghanistan mà vẫn chưa cho nổ vũ khí hạt nhân.

 

Chắc chắn có một sự cám dỗ nào đó để cúi đầu về mặt tinh thần trước sự tống tiền hạt nhân. Ngay khi vấn đề chiến tranh hạt nhân được nêu ra, nó dường như có tầm quan trọng vượt trội và chúng ta trở nên tuyệt vọng và bị ám ảnh. Đây chính xác là điều mà Putin đang cố gắng điều khiển chúng ta bằng những ám chỉ mơ hồ của ông ta về việc sử dụng vũ khí hạt nhân. Ông ta khiến chúng ta tưởng tượng ra những thứ mà Nga thậm chí không đe dọa. Chúng ta bắt đầu nói về việc Ukraine đầu hàng chỉ để giảm bớt áp lực tâm lý mà chúng ta đang cảm thấy.

 

Tuy nhiên, với điều đó, chúng ta đang làm công việc của Putin và ông ta có thể tự cứu mình khỏi thảm họa do chính ông ta tạo ra. Ông ta nhận ra rằng, ông ta có thể thua cuộc chiến tranh quy ước mà ông ta bắt đầu. Ông ta hy vọng việc đề cập đến vũ khí hạt nhân sẽ ngăn cản các nền dân chủ phương Tây cung cấp vũ khí cho Ukraine. Ngoài ra, nó giúp cho ông ta có thời gian để đưa quân dự bị của Nga đến chiến trường, làm chậm cuộc tấn công của Ukraine. Ông ta có thể sai về điều đó, nhưng sự leo thang bằng lời nói là một trong số ít lựa chọn còn lại cho ông ta.

 

 

Một câu hỏi về đạo đức

 

Việc nhượng bộ tống tiền hạt nhân sẽ không có nghĩa là chiến tranh quy ước ở Ukraine sẽ chấm dứt. Tuy nhiên, nó sẽ làm cho chiến tranh hạt nhân trong tương lai dễ xảy ra hơn nhiều. Việc nhượng bộ một kẻ tống tiền hạt nhân dạy họ rằng lối đe dọa này sẽ khiến họ đạt được điều họ muốn, điều này sẽ tạo ra nhiều kịch bản khủng hoảng hơn trong tương lai. Nó dạy cho các nhà độc tài khác rằng tất cả những gì họ cần là vũ khí hạt nhân và làm ầm ĩ một chút là đạt được thứ họ muốn. Điều này cuối cùng dẫn đến việc mọi người tin rằng cách duy nhất để tự vệ là thông qua sở hữu vũ khí hạt nhân, nó dẫn đến việc phổ biến vũ khí như vậy trên khắp thế giới.

 

Nếu có một mối đe dọa hạt nhân, đó là để chống lại người Ukraine. Họ đã chống lại vụ tống tiền hạt nhân trong bảy tháng; và nếu người Ukraine làm được, chắc chắn chúng ta cũng làm được. Khi các chính trị gia khét tiếng của Nga như Ramzan Kadyrov, người có uy quyền ở Chechnya nói về việc sử dụng vũ khí hạt nhân, họ muốn nói đến Ukraine. Nhưng đó không phải là cách thức mà cuộc chiến sẽ kết thúc. Kadyrov cũng tuyên bố rằng ông sẽ gửi các con trai nhỏ của mình để chiến đấu ở Ukraine. Để chúng có thể bị chiếu xạ bởi vũ khí hạt nhân của Nga?

 

Nga làm bộ động viên hàng trăm ngàn quân mới. Mọi chuyện diễn ra không suôn sẻ, nhưng mặc dù vậy: Liệu Putin có thực sự chấp nhận rủi ro chính trị khi huy động quy mô lớn, đưa các chàng trai Nga vào Ukraine và sau đó cho nổ vũ khí hạt nhân gần đó? Tinh thần chiến đấu đã là một vấn đề nghiêm trọng. Có vẻ như hơn nửa triệu người đàn ông Nga đã bỏ trốn khỏi đất nước – nhiều hơn số người được đưa đến Ukraine. Sẽ chẳng có ích gì nếu binh lính Nga nghĩ rằng, họ đang được điều động đến một khu vực mà vũ khí hạt nhân sẽ được kích nổ. Họ sẽ không được cung cấp đồ bảo hộ thích hợp. Nhiều binh sĩ được động viên, thậm chí không có trang bị thích hợp cho chiến tranh thông thường.

 

Nga vừa tuyên bố rằng các vùng phía đông và nam Ukraine bắt đầu là một phần của Nga ngay lập tức. Điều này tất nhiên là vô lý. Nhưng liệu Moscow có thực sự sử dụng vũ khí hạt nhân ở những khu vực mà nước này coi là của Nga, giết hoặc chiếu xạ những người mà nước này coi là công dân Nga hay không? Nó không hoàn toàn là không thể, nhưng rất khó xảy ra.

 

Và ngay cả khi điều đó xảy ra, nó sẽ không kết thúc chiến tranh, ít nhất là không bằng một chiến thắng của Nga. Thêm nữa sự răn đe chưa được đề cập đến ở đây: Dự đoán là việc sử dụng vũ khí hạt nhân sẽ gây ra phản ứng mạnh mẽ từ các quốc gia khác. Người Mỹ đã có nhiều tháng để suy nghĩ về điều này và phản ứng của họ đối với một cuộc tấn công hạt nhân của Nga có thể được tính toán là sẽ làm tê liệt các lực lượng Nga và làm bẽ mặt cá nhân Putin. Một hình thức răn đe gián tiếp khác là chắc chắn: khi sử dụng vũ khí hạt nhân, Putin và Nga sẽ mất đi sự ủng hộ của thế giới.

 

 

Hầu như không có bất kỳ hiệu ứng quân sự nào

 

Ngoài ra còn có câu hỏi, liệu Nga có mạo hiểm đưa vũ khí hạt nhân vào hoặc thậm chí đến gần Ukraine hay không. Bởi vì Ukraine có pháo tầm xa chính xác, hậu cần của Nga rất thảm hại, và Ukraine đã chứng tỏ rằng họ có thể nắm giữ được các hệ thống vũ khí mà người Nga đã đưa vào nước này. Không thể nhấn mạnh hết mức việc người Nga khó có thể sử dụng được những vũ khí của mình. Dĩ nhiên, người Nga cũng có thể sử dụng tên lửa, nhưng khá nhiều tên lửa rơi xuống đất và một số khác bị bắn hạ. Máy bay Nga có xu hướng bị rơi hoặc bị bắn hạ, vì vậy các hoạt động chiến đấu trên lãnh thổ Ukraine trở nên hiếm đi.

 

Giả sử rằng Nga cố gắng cho nổ một quả bom hạt nhân nhỏ ở Ukraine bất chấp mọi thứ, thì điều đó sẽ không tạo ra sự khác biệt quân sự mang tính quyết định. Không có sự tập trung đáng kể của binh lính Ukraine hoặc thiết bị Ukraine để đưa vào tầm ngắm vì Ukraine chiến đấu theo cách rất phi tập trung. Nếu có một vụ nổ, quân Ukraine sẽ tiếp tục chiến đấu. Họ đã nói điều đó trong nhiều tháng, và không có lý do gì để nghi ngờ điều này.

 

Ngoài ra còn có vấn đề về động cơ. Putin muốn chúng ta đồng cảm với hoàn cảnh của ông ta. Nhưng những gì ông ta nói, nó có đáng tin không? “Putin hiện bị đẩy vào chân tường. Ông ta sẽ làm gì?” Đây chính là cách chúng ta nảy ra ý tưởng về vũ khí hạt nhân. Putin tạo ra một kết nối tâm lý với chúng ta. Nhưng tất cả chỉ là cảm giác chứ không hẳn là động cơ.

 

Nếu sự thất vọng trước thất bại là động cơ để sử dụng vũ khí hạt nhân, thì điều đó đã xảy ra rồi. Nhưng điều đó không xảy ra. Không có gì nhục nhã hơn thất bại của Nga tại Kyiv. Sự sụp đổ của mặt trận ở vùng Kharkiv cũng là một cú sốc. Và giờ đây, người Ukraine đang đạt được những bước tiến đáng kể tại các khu vực mà Putin vừa tuyên bố là lãnh thổ vĩnh viễn của Nga trong một buổi lễ truyền hình lớn. Phản ứng chính thức của Nga đối với tình trạng khó khăn này là tuyên bố rằng biên giới của các vùng lãnh thổ vẫn chưa được xác định. Kinh nghiệm cho thấy, phản ứng của Nga trước một cuộc phô trương lực lượng vượt trội là rút lui.

 

 

Bàn ghế được di chuyển

 

Chúng ta hãy xem xét kỹ hơn vị thế của Putin. Các lực lượng Nga không bị dí “vào chân tường” ở Ukraine: họ sẽ an toàn nếu rút về Nga. Phép ẩn dụ “chân tường” cũng không thực sự hữu ích trong việc mô tả vị thế của Putin. Nó giống như bàn ghế đang được di chuyển xung quanh ông ta và ông ta cần phải định hướng lại bản thân.

 

Những gì ông ta làm ở Ukraine đã thay đổi vị thế của ông ta ở Moscow, và ngày càng tệ hơn. Tuy nhiên, nó không bắt buộc ông ta “phải” giành chiến thắng trong cuộc chiến ở Ukraine, bất kể điều đó có nghĩa là gì. Điều quan trọng là việc duy trì quyền lực ở Moscow, và điều đó không nhất thiết có nghĩa là ông ta đang phải đối mặt với nhiều rủi ro hơn ở Ukraine. Một khi (và nếu) Putin nhận ra rằng cuộc chiến đã thua rồi, ông ta sẽ xem xét lại vị thế của mình ở quê nhà.

 

Mọi thứ dễ dàng hơn trong suốt mùa hè. Cho đến gần đây, được cho là đến khi ônga t phát biểu tuyên bố động viên binh lính, Putin có thể chỉ đơn giản là tuyên bố “chiến thắng” với các phương tiện truyền thông chính thống, và hầu hết người Nga sẽ hài lòng với điều đó. Nhưng bây giờ ông ta đã đẩy cuộc chiến vô nghĩa của mình đi xa đến mức không gian thông tin của Nga cũng đang bắt đầu vỡ vụn. Do bị động viên nên người Nga hiện đang lo lắng về chiến tranh. Và bây giờ các tuyên truyền viên truyền hình cũng đang thừa nhận rằng quân đội Nga đang rút lui. Không giống như trong sáu tháng đầu tiên của cuộc chiến, Putin không còn có thể đơn giản tuyên bố rằng mọi thứ đều ổn và như vậy là đủ rồi. Ông ta phải hành động.

 

Mặt đất dưới chân Putin đã chuyển động. Sự nghiệp chính trị của ông ta dựa trên việc sử dụng các phương tiện truyền thông có kiểm soát, biến chính sách đối ngoại thành một màn trình diễn. Sự tồn vong của chế độ luôn phụ thuộc vào hai tiền đề: Những gì đang diễn ra trên TV quan trọng hơn những gì đang diễn ra trong đời thực và những gì đang diễn ra ở nước ngoài quan trọng hơn những gì đang diễn ra ở quê nhà.

 

Dường như hai tiền đề này không còn giữ được nữa. Với việc động viên, sự phân biệt giữa trong và ngoài nước đã bị xóa bỏ; và khi các trận chiến bị thua cuộc, sự phân biệt giữa truyền hình và thực tế bị mờ đi. Thực tế đang bắt đầu được quan tâm nhiều hơn là TV, và những gì xảy ra ở Nga sẽ được xem là quan trọng hơn ở Ukraine.

 

Ở Nga, cả trong giới tinh hoa quyền lực và dư luận, có một sự rạn nứt mà giờ đây cũng có thể thấy trên truyền hình. Một số người tin rằng chiến tranh là một việc thiêng liêng và có thể chiến thắng nếu chỉ cần những cái đầu biết lăn xả, giới lãnh đạo cư xử một cách đáng kính, và nhiều người và vật chất hơn được gửi ra tiền tuyến. Trong số đó có những blogger quân sự, những người thực sự ở tiền tuyến và tiếng nói của họ đang trở nên chính thống hơn.

 

Đây là một cái bẫy đối với Putin, vì ông ấy đã gửi tất cả những gì mình có. Tiếng nói của họ làm cho ông ta trông yếu ớt. Những người khác cho rằng cuộc chiến là một sai lầm. Những tiếng nói này sẽ khiến ông ta trông ngày càng ngốc nghếch hơn. Đây chỉ là những điều cơ bản nhất trong một loạt các quan điểm mâu thuẫn với nhau mà Putin hiện đang phải đối mặt từ một vị thế bị phơi bày và suy yếu.

 

Nếu một cuộc chiến tranh ở nước ngoài làm suy yếu vị thế của chính bạn và nếu cuộc chiến đó không thể chiến thắng, tốt hơn là bạn nên kết thúc nó ngay hôm nay hơn là ngày mai. Chúng ta có thể cho rằng Putin vẫn chưa nhận ra điều này. Tuy nhiên, ông ấy đã choạng nghĩ ra rằng ông cần phải hành động trong thế giới thực, ngay cả khi ông ta chưa đưa ra quyết định đúng đắn cho đến nay.

 

 

Putin bị mắc kẹt

 

Việc động viên là tồi tệ nhất trong cả hai điều có thể làm trong thực tế: đủ lớn để làm dân chúng xa lánh, đồng thời quá nhỏ và trên hết là quá muộn để tạo ra sự khác biệt trước mùa đông. Việc đó được cho là kết quả của một thỏa hiệp, chứng minh rằng Putin không cầm quyền một mình. Putin dường như đang cố gắng tự mình chỉ huy quân đội ở Ukraine. Những thất bại của ông ấy mang lại cho ông những lời chỉ trích (cho đến nay là gián tiếp). Nhưng Putin có vẻ bị mắc kẹt: chỉ cần kết thúc chiến tranh ngay bây giờ mà không thể tập trung vào một vấn đề khác sẽ khiến những người chỉ trích ông thêm mạnh mẽ hơn. Và bây giờ việc động viên đã được nỗ lực, ông ta có rất ít cơ hội để thực hiện thêm bạo lực. Vậy làm thế nào để có thể lập ra một chủ đề mới?

 

Nó sẽ tự đến. Putin giờ đang bị mắc kẹt trong một màn trình diễn mà đúng ra chỉ nên xảy ra trên truyền hình và ở một nơi xa xôi, nhưng hiện đang có tác động chính trị trực tiếp bên trong nước Nga. Hai nhân vật chính trị khét tiếng là Ramzan Kadyrov và Yevgeny Prigozhin đã tấn công bộ chỉ huy cấp cao của Nga khá ác liệt. Vì mọi người đều biết rằng Putin thực sự nắm quyền chỉ huy, điều này chắc chắn sẽ gây chia rẽ. Điện Kremlin đã phản ứng trực tiếp với Kadyrov, và tuyên truyền của quân đội giới thiệu một trong những chỉ huy bị chỉ trích và quân đội của ông ta.

 

Không phải ngẫu nhiên mà cả Kadyrov và Prigozhin đều có một loại lực lượng quân sự tư nhân. Kadyrov, nhà độc tài trên thực tế của vùng Chechnya của Nga, có lực lượng dân quân của riêng mình. Họ được triển khai tới Ukraine, nơi họ có vẻ chuyên khủng bố thường dân và tự dàn dựng trên Instagram. Sau một thời gian dài thúc giục việc động viên ở Nga, Kadyrov giờ đây đã tuyên bố rằng sẽ không có ai bị động viên từ Chechnya. Người ta có thể kết luận rằng ông ta đang để dành người của mình vì một điều gì đó khác.

 

Mặt khác, Prigozchin là thủ lĩnh của tổ chức lính đánh thuê Wagner mờ ám và ngày càng đẩy mình lên vị trí dẫn đầu trong chức năng này. Wagner đã tham gia vào một số âm mưu đảo chính, bao gồm các cuộc thanh trừng đẫm máu của chính phủ bù nhìn Nga ở vùng Luhansk và Donetsk và cố gắng ám sát Volodymyr Zelensky ngay từ đầu trong cuộc chiến. Không nghi ngờ gì nữa, điều này được thực hiện theo lệnh của Putin. Dù thế nào, đó là một khả năng đáng lo ngại.

 

Hiện tại, nhóm Wagner đang dẫn đầu cuộc tấn công của Nga ở khu vực Bakhmut của vùng Donetsk, nơi không thực sự đạt được thành tựu nào. Wagner dường như không hoạt động tích cực khi quân Ukraine thực hiện các đợt phản công thành công, điều này thực sự quan trọng hơn nhiều. Gần đây, Gulagu.net đưa tin rằng một chiến sĩ Wagner đã bắn chết một sĩ quan quân đội Nga, điều này cho thấy tất cả không ổn ở mặt trận này.

 

Có phải là diễn giải quá mức không khi cho rằng Prigozhin đang tiết kiệm những nguồn lực quý giá mà ông ta có? Ông ta đã công khai tuyển mộ các tù nhân Nga để chiến đấu cho nhóm Wagner ở Ukraine. Có phải quá lố khi cho rằng ông ta đang đưa họ đến chỗ chết, để dành những người đàn ông và vật chất có thể hữu ích trong những nỗ lực khác trong tương lai.

 

https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2022/10/1-47-696x492.jpg

Ảnh: Áp phích tuyển dụng cho Wagner, với Prigozhin được miêu tả là Nhà lãnh đạo vĩ đại của Nga. Phù hiệu với đầu lâu có khẩu hiệu “Cái chết là kinh doanh của chúng tôi. Kinh doanh là tốt”. Một trong những biệt đội Wagner công khai theo chủ nghĩa phát xít. Nguồn: snyder.substack.com

 

 

Khi điểm bùng phát đến gần

 

Cả Prigozhin và Kadyrov đều kêu gọi gia tăng chiến tranh và hung hăng chế nhạo bộ chỉ huy cấp cao của Nga, nhưng đồng thời dường như đang bảo vệ người của chính họ. Đó dường như cũng là một cái bẫy. Bằng cách chỉ trích cách tiến hành cuộc chiến, họ đang làm suy yếu khả năng kiểm soát thông tin của Putin. Và bằng cách buộc Putin phải chịu trách nhiệm mặc dù bản thân họ không muốn, họ càng bêu xấu quan điểm của ông. Họ nói với ông ta, hãy chiến thắng một cuộc chiến mà bản thân họ dường như không muốn chiến thắng.

 

Theo logic chung mà tôi đang mô tả, các đối thủ sẽ cố gắng bảo toàn tất cả các lực lượng chiến đấu mà họ có, hoặc để bảo vệ lợi ích của chính họ vào một thời điểm không thể đoán trước nào đó hoặc để có cơ hội trong cuộc tranh giành quyền lực ở Moscow. Nếu điều đó thực sự là như vậy, tất cả những người tham dự sẽ sớm cảm thấy có vẻ khờ dại, khi để các lực lượng vũ trang đóng quân ở Ukraine xa xôi, hoặc hy sinh họ ở đó ngày này qua ngày khác. Nó có thể dễ dàng đi đến một điểm bùng phát (tipping-point). Một khi những người trong cuộc khác nhận ra rằng một số người tham dự nào đó đang giữ lại người của họ, việc lãng phí hoặc đánh mất người của chính mình dường như là vô nghĩa.

 

Vào một thời điểm nào đó, quan điểm này cũng sẽ được chính quân đội Nga áp dụng. Các chỉ huy có động cơ để lùi lại, khi nào họ vẫn còn có thể chỉ huy các đơn vị, khi quân đội vẫn muốn tiếp tục đóng vai trò trong chính trường Nga hoặc duy trì vị thế được kính nể trong xã hội Nga. Và nếu bản thân Putin muốn tiếp tục nắm quyền, thì cả một đội quân mất uy tín hay mất tinh thần đều không có lợi cho ông.

 

Việc động viên tự nó hoạt động giống như một ngọn giáo ném sai hướng. Có hợp lý không, khi gửi hàng ngàn người đàn ông không được chuẩn bị và trang bị kém vào một khu vực mà họ đang ngày càng nhận ra sẽ đồng nghĩa là đưa họ vào chỗ chết? Putin giả định rằng những người lính được động viên sẽ chết hoặc chiến thắng. Nhưng nếu họ thay vào đó chạy trốn, họ trở thành một lực lượng nguy hiểm, có thể sẵn sàng chiến đấu cho một thủ lĩnh khác.

 

Và do đó, có một kịch bản hợp lý cho sự kết thúc của cuộc chiến này. Chiến tranh là một dạng chính trị, và chế độ Nga đang mất dần chỗ đứng sau những thất bại liên tục. Khi Ukraine ngày càng thắng nhiều trận, một sự đảo ngược cơ bản đang diễn ra ở Nga: truyền hình khuất phục trước thực tế và chiến dịch của Ukraine nhường chỗ cho cuộc tranh giành quyền lực ở Điện Kremlin. Trong một cuộc đấu tranh như vậy, không có ích gì khi các đồng minh vũ trang ở Ukraine xa xôi, thay vì có thể được triển khai hữu ích hơn ở Nga. Không nhất thiết phải xảy ra xung đột vũ trang, mặc dù điều này không thể bị loại trừ hoàn toàn, nhưng như một biện pháp răn đe và để bảo vệ bản thân. Thất bại ở Ukraine có thể tồi tệ đối với tất cả mọi người liên quan, nhưng thua ở Nga sẽ còn tồi tệ hơn nhiều.

 

 

Tốt cho Ukraine, tốt cho thế giới

 

Logic của tình huống hỗ trợ những người nhận ra điều này nhanh nhất và có thể kiểm soát và tổ chức lại lực lượng của chính họ. Một khi những viên đá bắt đầu rơi xuống, sẽ không ai còn thấy ý nghĩa việc duy trì quân đội Nga ở Ukraine. Một lần nữa, không nhất thiết sau đó sẽ có các cuộc đụng độ vũ trang ở Nga: nếu sự bất ổn do cuộc chiến tranh ở Ukraine tràn sang Nga, các nhà lãnh đạo, đang tìm cách hưởng lợi từ hoặc bảo vệ mình đối với sự bất ổn đó, sẽ chuyển trung tâm ảnh hưởng của họ. đến gần Moscow. Đó sẽ là một điều rất tốt, cho Ukraine cũng như cho thế giới.

 

Nếu kịch bản này thành hiện thực, Putin sẽ không cần có cớ để rút khỏi Ukraine nữa – ông ấy sẽ làm như vậy vì sự sống còn chính trị của chính mình. Cá nhân ông, cho dù ông có gắn bó với những ý tưởng kỳ quặc của mình về Ukraine như thế nào, câu hỏi về quyền lực sẽ quan trọng hơn đối với ông. Trong bối cảnh đó, chúng ta không cần lo lắng về việc Putin cảm thấy thế nào về cuộc chiến và liệu người Nga có cay đắng vì thất bại hay không. Trong cuộc đấu tranh giành quyền lực nội bộ ở Nga, Putin và những người khác sẽ có nhiều điều quan trọng hơn trong tâm trí của họ so với Ukraine.

 

Đôi khi bạn thay đổi chủ đề, và đôi khi chủ đề thay đổi bạn.

 

Tất nhiên, tất cả những điều này là rất khó dự đoán, nhất là khi đi vào chi tiết. Một kết quả khác là hoàn toàn có thể xảy ra. Nhưng logic của sự phát triển được thảo luận ở đây không chỉ hợp lý hơn nhiều mà còn có thể xảy ra hơn nhiều so với kịch bản về ngày tận thế hạt nhân mà nhiều người lo sợ. Cho nên đáng để suy nghĩ về nó xa hơn và nếu có thể, hãy chuẩn bị cho kịch bản đó.

________

 

Tác giả: Timothy Snyder, sinh năm 1969, là một sử gia và là giáo sư người Mỹ tại đại học Yale, chuyên về Đông Âu và nghiên cứu Holocaust. Bài thu ngắn được đăng ở auf seiner Website. Bản dịch từ tiếng Anh sang tiếng Đức là của Andreas Breitenstein.

 




No comments: