Các
tổ chức quốc tế kêu gọi Hội đồng Nhân quyền LHQ ‘yêu cầu tiến bộ nhân quyền từ
Việt Nam’
11/10/2022
https://gdb.voanews.com/03cc0000-0aff-0242-49d8-08da22c39c36_w1023_r1_s.jpg
Công an canh giữ
bên ngoài Trung tâm Hội nghị Quốc gia, nơi tổ chức Đại hội Đảng Cộng sản lần thứ
13 hồi tháng 1/20121. Việt Nam đang bị nhiều tổ chức quốc tế phản đối khi tranh
ghế trong Hội đồng Nhân quyền của Liên Hợp Quốc.
Bốn tổ chức nhân quyền quốc tế – gồm Human Rights Watch, Amnesty
International, Article 19 và International Commission of Jurists – vừa
lên tiếng quan ngại về tình hình nhân quyền ở Việt Nam cũng như thúc giục Hội đồng
Nhân quyền Liên Hợp Quốc yêu cầu quốc gia Đông Nam Á đạt được những tiến bộ trước
khi trở thành một thành viên của hội đồng.
Việt Nam hồi tháng 2 năm nay thông báo chính
thức về việc ứng cử làm thành viên của Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc
(UNHRC) nhiệm kỳ 2023-2025, với tư cách là đại diện của Hiệp hội các quốc gia
Đông Nam Á (ASEAN). Đây là lần thứ hai Việt Nam tham gia ứng cử thành viên
UNHRC và là ứng viên duy nhất của ASEAN tham gia lần này.
Tuy nhiên kể từ khi Việt Nam thông báo ứng cử
vào UNHCR, đã có nhiều tổ chức quốc tế lên tiếng phản đối quốc gia Đông Nam Á
trở thành thành viên của tổ chức nhân quyền liên chính phủ vì họ cho rằng Việt
Nam có hồ sơ nhân quyền yếu kém và không đủ tiêu chuẩn để có ghế trong hội đồng.
Tổ chức Theo dõi Nhân quyền quốc tế (HRW), có
trụ sở ở New York của Mỹ, Ân xá Quốc tế (AI) và Article 19, đều có trụ sở ở
London của Anh, cùng Ủy ban Luật gia Quốc tế (ICJ), có trụ sở ở Geneva của Thụy
Sỹ, hôm 10/10 ra một thông cáo chung “bày tỏ quan ngại công khai từ lâu nay về
tình hình nhân quyền ở Việt Nam”.
Nghị quyết 60/251 của Đại hội đồng LHQ yêu cầu
các thành viên được bầu vào Hội đồng Nhân quyền phải duy trì các tiêu chuẩn cao
nhất trong việc thúc đẩy và bảo vệ quyền con người, 4 tổ chức phi chính phủ
chuyên thúc đẩy cho quyền con người nói trong một tuyên
bố chung đưa ra hôm 10/10.
“Việt Nam cần phải ngay lập tức cam kết thực
hiện các bước cụ thể để cải thiện hoạt động nhân quyền của mình, bằng cách thả
những người bảo vệ nhân quyền bị giam giữ tùy tiện, trong đó có các nhà báo, đảm
bảo quyền tự do ngôn luận và lập hội, đồng thời cải thiện hợp tác với các cơ chế
nhân quyền quốc tế”, các tổ chức nói trong tuyên bố chung. “Các bước như vậy sẽ
là cần thiết để Việt Nam trở thành một thành viên đánh tin cậy của Hội đồng”.
Vào tháng trước, đã có 8 tổ chức nhân quyền gửi
một bức thư chung cho Đại diện Thường trực của các quốc gia thành viên ĐHĐ LHQ
để kêu
gọi không bỏ phiếu cho Việt Nam làm thành viên UNHRC. Các tổ chức, gồm
cả các tổ chức xã hội dân sự và phi chính phủ, cho rằng Việt Nam “vi phạm nhân
quyền nghiêm trọng và triền miên, không tuân thủ các cam kết, có thành tích hợp
tác kém với Hội đồng Nhân quyền”.
Đầu tháng này, có thêm 3 tổ chức – gồm các
nhóm nhân quyền phi chính phủ từ Mỹ, Canada và châu Âu – đồng kêu gọi các quốc
gia thành viên LHQ bác
tư cách ứng cử thành viên của Việt Nam vào UNHRC. Các tổ chức này cũng
cho rằng “Việt Nam vi phạm nhân quyền nghiêm trọng” và “không đủ tiêu chuẩn” để
trở thành một thành viên của UNHRC.
‘Vi phạm nhân quyền
trầm trọng’
Kể từ khi tuyên bố ứng cử vào UNHRC vào ngày
22/2/2021, Việt Nam “đã câu lưu, bắt giam, hoặc kết án ít nhất 48 nhà báo, nhà
hoạt động và các nhà lãnh đạo NGO [tổ chức phi chính phủ] vì các tội danh tùy
tiện, từ ‘lạm dụng quyền tự do dân chủ’ cho đến ‘tuyên truyền chống nhà nước’
cho đến ‘trốn thuế’, theo các điều 331, 117 và 200 của Bộ luật Hình sự [Việt
Nam]”, theo thống kê của HRW, AI, Article 19 và ICJ.
Hai trường hợp tiêu biểu của xu hướng gần đây
được 4 tổ chức này nêu ra trong tuyên bố chung là ông Phạm Chí Dũng, chủ tịch Hội
nhà báo Độc lập Việt Nam – người bị kết án 15 năm tù hồi tháng 1/2021, và bà Phạm
Đoan Trang, một nhà báo độc lập nổi danh và cũng là một người bảo vệ nhân quyền
– bị kết án 9 năm tù vào tháng 12 năm ngoái cũng về tội “tuyên truyền chống nhà
nước”.
Một loạt các nhà hoạt động môi trường đồng thời
là lãnh đạo tổ các chức xã hội dân sự, trong đó có bà Ngụy Thị Khanh – người được
mệnh danh là “anh hùng chống biến đổi khí hậu”, cũng đã bị bắt giam và kết án gần
đây tại Việt Nam. Họ đều bị kết tội “trốn thuế”, một tội danh mà các tổ chức
nhân quyền quốc tế xem là được nhà cầm quyền Việt Nam dùng để tấn công những
người bất đồng chính kiến.
Việt Nam hồi đầu tháng 8 năm nay tuyên bố về
những thành tựu nhân quyền và chia sẻ những cam kết tự nguyện của họ khi phát
biểu trước Chủ tịch Đại hội đồng LHQ, trong đó quốc gia Đông Nam Á tái
khẳng định các cam kết trong việc thúc đẩy và bảo vệ quyền con người.
Tuy nhiên 4 tổ chức nhân quyền quốc tế nêu
trên cho rằng “Việt Nam đã mô tả sai các quyền dân sự và chính trị trong nước
khi quốc gia Đông Nam Á nói là các quyền này đã “được đảm bảo tốt hơn”. Các tổ
chức đặc biệt quan ngại về việc “các nhà hoạt động và các nhà báo vẫn tiếp tục
bị sách nhiễu và bắt giữ”. Đưa ra ví dụ cho mối lo ngại này, tuyên bố chung của
các tổ chức cáo buộc về trường hợp nhà hoạt động cho quyền đất đai Trịnh Bá Tư
bị “đánh đập, biệt giam và cùm chân trong nhiều ngày trong lúc đang chấp hành bản
án 8 năm tù vì tội ‘tuyên truyền chống Nhà nước’”.
Nhóm
cố vấn EU lo ngại không gian xã hội dân sự bị 'thu hẹp' ở Việt Nam
Vào năm 2019, Ủy ban Nhân quyền của LHQ
đã kêu
gọi Việt Nam sửa đổi các điều luật “mơ hồ” vốn được sử dụng rộng rãi để
tạo điều kiện cho các vi phạm quyền tự do ngôn luận. Ủy ban của LHQ xem đây là
một “vấn đề cấp bách”. Tuy nhiên, theo thống
kê của HRW, kể từ đó Việt Nam “vẫn tiếp tục sử dụng các điều luật này
để bị miệng những người thực thi quyền tự do ngôn luận của họ” mà “không có dấu
hiệu dừng lại”.
Việt Nam đã cam kết nâng cao nhận thức về quyền
con người trong cộng đồng hay tiến hành cải cách tư pháp để đưa các quy định của
các điều ước quốc tế về quyền con người vào luật pháp quốc gia. Tuy nhiên, theo
các tổ chức nhân quyền quốc tế, Việt Nam lại ban hành những quy định và sắc lệnh
mới nhằm cho phép Nhà nước trừng phạt hoặc loại bỏ các tổ chức phi chính phủ vì
những lý do “mơ hồ” như “vì lợi ích quốc gia” và “trật tự xã hội.”
Các tổ chức này tin rằng trước khi vận động để
được bầu vào UNHRC, Việt Nam trước tiên “cần thể hiện cam kết thực sự để duy
trì các tiêu chuẩn cao nhất về bảo vệ nhân quyền”.
Một trong các khuyến nghị mà các tổ chức này
đưa ra là Việt Nam nên chấm dứt sử dụng các điều khoản 331 (lạm dụng quyền tự
do dân chủ) và 117 (tuyên truyền chống nhà nước) đối với các nhà bảo vệ nhân
quyền. Các tổ chức cũng kêu gọi Việt Nam "chấp nhận các đề nghị của Hội đồng
Nhân quyền LHQ về các Thủ tục Đặc biệt để tới thăm" nhằm giám sát và điều
tra độc lập về tình hình ở Việt Nam.
Bộ Ngoại giao Việt Nam và Phái đoàn thường trực
Việt Nam bên cạnh Liên Hợp Quốc ở Geneva không hồi đáp ngay các đề nghị bình luận
của VOA về những lời kêu gọi của 4 tổ chức nhân quyền trên.
Phản ứng về thông tin do một số tổ chức phi
chính phủ đưa ra gần đây liên quan đến tình hình nhân quyền ở Việt Nam và nỗ lực
của quốc gia này nhằm có ghế trong UNHRC, Bộ Ngoại giao Việt Nam hôm 7/10
đã bác
bỏ điều mà họ gọi là “sai sự thật.” Người phát ngôn BNG Lê Thị Thu Hằng,
khi trả lời VOA, nói rằng Việt Nam nghiêm túc tuân thủ các công ước quốc tế về
quyền con người mà Việt Nam là thành viên và rằng những người bị giam giữ được
bảo đảm đầy đủ quyền lợi và chế độ ăn, ở, chăm sóc y tế… theo đúng quy định của
pháp luật.
Đại diện cho Việt Nam phát biểu tại khóa họp
51 của UNHRC ở trụ sở LHQ tại Geneva từ 12/9 đến 7/10, Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai,
trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam bên cạnh LHQ, nhấn mạnh các ưu tiên và
cam kết của Việt Nam trong ứng cử thành viên UNHRC nhiệm kỳ 2023-2025,
theo Báo
Chính phủ. Bà Mai khẳng định “chủ trương, chính sách nhất quán của Đảng và
Nhà nước Việt Nam lấy con người là trung tâm của phát triển, bảo đảm người dân
được chia sẻ những thành quả của quá trình phát triển”.
Việt Nam trước đây đã trúng cử vào UNHRC nhiệm
kỳ 2014-2016 nhưng theo đánh giá của các tổ chức nhân quyền quốc tế, chính quyền
Việt Nam không lên tiếng về các vụ vi phạm nhân quyền trong nhiệm kỳ của mình.
Theo kế hoạch, cuộc bầu cử thành viên mới của
UNHRC nhiệm kỳ 2023-2025, trong đó có Việt Nam là một ứng viên, diễn ra tại Đại
hội đồng LHQ ở New York ngày 11/10 và khóa họp thường kỳ lần thứ 52 của UNHRC dự
kiến diễn ra từ 27/2-31/3/2023.
-----------------------------
Hà Nội bác bỏ báo cáo của
các NGO kêu gọi không bầu Việt Nam vào Hội đồng Nhân quyền
Thêm 3 tổ chức phản đối bầu
Việt Nam vào Hội đồng Nhân quyền LHQ
No comments:
Post a Comment