Thursday, October 6, 2022

CÁC GIẢI NOBEL NĂM 2022 (tổng hợp)

 



CÁC GIẢI NOBEL NĂM 2022

Van Pham

6-10-2022  07:56    

https://www.facebook.com/vanhenrypham/posts/pfbid01HxLsBf3xUT6bHCvYUJ4XhPUjQsdMrVtU97nDjKk7ThAtCfjmcFdEhyverGbj3iPl

 

CÁC GIẢI NOBEL NĂM 2022 :

 

- GIẢI NOBEL HÓA HỌC ĐƯỢC TRAO CHO NHÓM NGHIÊN CỨU GIÚP PHÁT HIỆN CÁCH GẮN CÁC PHÂN TỬ VỚI NHAU “GIỐNG NHƯ LEGO”

 

- Giải Nobel Văn học 2022 thuộc về nữ nhà văn người Pháp Annie Ernaux.

 

- Nobel Vật lý 2022: Vinh danh 3 nhà khoa học Pháp, Mỹ, Áo

 

- Nobel Y học 2022 vinh danh nhà khoa học khám phá về sự tiến hóa của con người

 

                                                  *********

 

GIẢI NOBEL HÓA HỌC ĐƯỢC TRAO CHO NHÓM NGHIÊN CỨU GIÚP PHÁT HIỆN CÁCH GẮN CÁC PHÂN TỬ VỚI NHAU “GIỐNG NHƯ LEGO”

 

Giải Nobel hóa học vào hôm thứ Tư, 5 tháng 10, vừa được trao cho công trình dẫn đến “một công cụ khéo léo để xây dựng các phân tử”.

 

Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển cho biết bà Carolyn R. Bertozzi, ông Morten Meldal ông K. Barry Sharpless đã trở thành những khôi nguyên Nobel vì có công sáng lập và phát triển nghiên cứu phản ứng hóa học click và hóa học sinh-trực giao, “dẫn đến một cuộc cách mạng trong cách tư duy của các nhà hóa học về việc liên kết các phân tử với nhau”.

 

https://www.facebook.com/photo?fbid=10228876233277716&set=pcb.10228876242717952

Bà Carolyn R. Bertozzi

 

Theo CNN, ủy ban Nobel cho biết hóa học click tạo điều kiện cho các phản ứng nhanh và đơn giản, nơi “các khối phân tử gắn kết với nhau một cách nhanh chóng”. Nguyên tắc này có thể mang lại những lợi ích thực tế trong việc phát triển dược phẩm và y học, bao gồm cả các phương pháp điều trị ung thư có mục tiêu hơn.

 

Ban tổ chức giải Nobel cho biết ông Sharpless và ông Meldal là những nhà khoa học tiên phong trong khái niệm này trước khi bà Bertozzi “đưa hóa học click lên một tầm cao mới”, bằng cách phát triển các phản ứng click hoạt động bên trong cơ thể sống (hoặc phản ứng sinh-trực giao).

 

Bà Angela Wilson, chủ tịch Hiệp hội Hóa học Hoa Kỳ, vào hôm thứ Tư, 5 tháng 10, thông báo với CNN rằng hóa học click kết nối hai phân tử với nhau “gần giống như hai mảnh lego”.

Khi trả lời phỏng vấn qua điện thoại trong cuộc họp báo của những người thắng giải, bà Bertozzi cho biết những tiến bộ này đang được sử dụng “để khám phá những loại phân tử mới mà con người chưa từng biết nó tồn tại”, nghĩa là các nhà khoa học đang “thực hiện phản ứng hóa học bên trong bệnh nhân để làm cho thuốc di chuyển đến đúng vị trí”.

 

                                                 *********

 

Giải Nobel Văn học 2022 thuộc về nữ nhà văn người Pháp Annie Ernaux.

 

Ngày 6-10, Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển công bố giải thưởng Nobel Văn học năm 2022 thuộc về nữ nhà văn người Pháp Annie Ernaux vì “với lòng can đảm và sự sắc sảo vốn có, bà đã khám phá ra gốc rễ, những gián đoạn và những hạn chế chung của hồi ức cá nhân”.

 

https://www.facebook.com/photo?fbid=10228879203111960&set=pcb.10228876242717952

HÌNH: - Giải Nobel Văn học 2022 thuộc về nữ nhà văn người Pháp Annie Ernaux. Ảnh: AFP

 

Bà có những tác phẩm nổi bật như “Getting Lost” (Lạc lối), “Simple Passion” (Niềm đam mê giản đơn), “A Girl's Story” (Chuyện của một cô gái),...

 

Từ năm 1901 đến thời điểm hiện tại, Giải Nobel Văn học đã được trao 113 lần. Năm 2021, Giải Nobel Văn học được trao cho nhà văn người Tanzania - ông Abdulrazak Gurnah “vì sự thấu nhận bền bỉ và nhân ái trước những tác động của chủ nghĩa thực dân và số phận của những người tị nạn trong hố sâu ngăn cách giữa các nền văn hóa và lục địa”.

 

Ông Gurnah có các tác phẩm nổi tiếng như “By the Sea” (Bên bờ biển), “Admiring Silence” (Sự im lặng đáng ngưỡng mộ), “The Last Gift” (Món quà cuối cùng),...

 

Tiền thưởng cho mỗi giải Nobel 2022 là 10 triệu krona Thụy Điển (hơn 21,8 tỉ đồng).

 

                                                          *********

 

Nobel Vật lý 2022: Vinh danh 3 nhà khoa học Pháp, Mỹ, Áo

 

Giải Nobel Vật lý 2022 vinh danh 3 nhà khoa học Pháp, Mỹ, Áp với công trình nghiên cứu vật lý lượng tử.

 

Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển công bố giải Nobel Vật lý 2022 vinh danh 3 nhà khoa học Pháp, Mỹ và Áo lần lượt là ông Alain Aspect, ông John F. Clauser và ông Anton Zeilinger với công trình nghiên cứu vật lý lượng tử.

 

Theo thông báo trên trang The Nobel Prize, 3 nhà khoa học đã tiến hành các thí nghiệm đột phá bằng cách sử dụng các trạng thái vướng mắc lượng tử, trạng thái mà hai hạt vật lý hoạt động như một đơn vị duy nhất ngay cả khi chúng tách rời nhau. Kết quả nghiên cứu này đã mở đường cho công nghệ mới dựa trên thông tin lượng tử.

 

https://www.facebook.com/photo?fbid=10228879209512120&set=pcb.10228876242717952

HÌNH: - Huy chương Giải Nobel. Ảnh: CNN

 

Năm 2021, giải Nobel Vật lý đã được “chia đôi” để trao cho 3 nhà khoa học. Theo đó, một nửa giải thưởng được trao cho ông Syukuro Manabe và ông Klaus Hasselmann vì đóng góp trong việc tạo lập mô hình vật lý về khí hậu trái đất, xác định sự thay đổi và đưa ra dự đoán đáng tin cậy về vấn đề nóng lên toàn cầu.

 

Một nửa giải thưởng còn lại được trao cho ông Giorgio Parisi về việc "khám phá ra sự tác động lẫn nhau giữa rối loạn và dao động trong các hệ thống vật chất từ ​​quy mô nguyên tử đến hành tinh".

 

Lễ trao giải Nobel đầu tiên diễn ra vào ngày 10-12-1901 và các giải được trao tại Stockholm (Thụy Điển) và Oslo (Na Uy). Từ năm 1901 đến nay, giải Nobel Vật lý đã được trao 115 lần.

 

                                               *********

 

Nobel Y học 2022 vinh danh nhà khoa học khám phá về sự tiến hóa của con người

 

Chủ nhân của Giải thưởng Nobel Y học năm 2022 là nhà di truyền học Svante Pääbo với công trình liên quan bộ gen của các loài người đã tuyệt chủng và sự tiến hóa của con người.

Nhà di truyền học người Thụy Điển Svante Pääbo đã giành giải Nobel Y học năm 2022 vì những khám phá làm nền tảng cho sự hiểu biết của nhân loại về cách con người hiện đại tiến hóa qua từ việc giải trình tự bộ gen của một họ hàng đã tuyệt chủng của loài người ngày nay, theo hãng Reuters.

 

https://www.facebook.com/photo?fbid=10228879214232238&set=pcb.10228876242717952

HÌNH: - Nhà di truyền học người Thụy Điển Svante Pääbo. Ảnh:Hendrik Schmidt/DPA/AP

 

Cụ thể, vào ngày 3-10, Hội đồng Nobel tại Viện Karolinska của Thụy Điển đã vinh danh giáo sư Svante Pääbo, 67 tuổi, giám đốc Viện Nhân chủng học Tiến hóa Max Planck ở Leipzig (Đức), là chủ nhân của giải Nobel Y sinh năm 2022 hay còn gọi là Nobel Y học.

 

Cha của ông Pääbo là nhà hóa sinh Sune Bergström, người từng giành giải Nobel Y học vào năm 1982.

 

Trong một tuyên bố đăng tải trên trang web của giải thưởng Nobel, Ủy ban Nobel về Y sinh hay Y học cho biết: “Thông qua công trình tiên phong của ông, ông Pääbo đã thực hiện được một điều dường như không thể: giải trình tự bộ gen của người Neanderthal, một họ hàng đã tuyệt chủng của loài người ngày nay".

 

“Ông cũng đã phát hiện Denisova, một hominin (người cổ đại) chưa từng được biết đến trước đây. Quan trọng hơn, ông Pääbo đã phát hiện sự chuyển đổi gen đã xảy ra từ những hominin vốn đã tuyệt chủng sang Homo sapiens (người hiện đại) sau khi di cư ra khỏi châu Phi khoảng 70.000 năm trước. Dòng gen cổ xưa này có liên quan về sinh lý học với con người ngày nay, ví dụ như ảnh hưởng cách hệ thống miễn dịch của chúng ta phản ứng với các bệnh truyền nhiễm" - tuyên bố cho biết.

 

Tuyên bố cũng nhận định rằng nhờ vào công trình nghiên cứu mang tính đột phá này, ông Pääbo đã thiết lập nên một ngành khoa học hoàn toàn mới là paleogenomics - tái tạo và phân tích thông tin bộ gen của các loài đã tuyệt chủng.

 

=================================================

.

Nữ văn sĩ Pháp đầu tiên đoạt giải Nobel Văn Học 2022

Thanh Hà  -  RFI

Đăng ngày: 06/10/2022 - 15:29

https://www.rfi.fr/vi/ph%C3%A1p/20221006-n%E1%BB%AF-v%C4%83n-s%C4%A9-ph%C3%A1p-%C4%91%E1%BA%A7u-ti%C3%AAn-%C4%91o%E1%BA%A1t-gi%E1%BA%A3i-nobel-v%C4%83n-h%E1%BB%8Dc-2022

 

https://s.rfi.fr/media/display/e93c1b42-4566-11ed-afa1-005056a9a7b9/w:1024/p:16x9/000_32AV7X9.webp

Nhà văn Pháp Annie Ernaux đoạt giải Nobel Văn Học 2022. Ảnh chụp ngày 23/05/2022 nhân dịp bà dự một hội thảo bên lề Liên hoan phim Cannes. AFP - JULIE SEBADELHA

 

XEM TIẾP >>>>>   

 

===================================================

.

Giải Nobel Hóa Học 2022 thuộc về ba nhà khoa học phát triển các phản ứng gắn kết phân tử

Phụ Nữ Online

05/10/2022 - 17:20

https://www.phunuonline.com.vn/giai-nobel-hoa-hoc-2022-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-phat-trien-cac-phan-ung-gan-ket-phan-tu-a1474550.html

 

PNO - Giải Nobel Hóa học 2022 được trao cho Carolyn R. Bertozzi, Morten Meldal và K. Barry Sharpless "vì đã đặt nền mống cho sự phát triển của hóa học click và phản ứng hóa sinh trong cơ thể sống".

 

XEM TIẾP >>>>>   

 

 

====================================================

.

Giải Nobel Vật lý 2022 vinh danh 3 nhà khoa học Aspect, Clauser và Zeilinger 

Tuổi Trẻ Online

04/10/2022 17:16 GMT+7

https://tuoitre.vn/giai-nobel-vat-ly-2022-vinh-danh-3-nha-khoa-hoc-aspect-clauser-va-zeilinger-20221004163256824.htm

 

TTO - Lúc 16h45 chiều 4-10 (giờ Việt Nam), Viện hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển đã công bố chủ nhân của giải Nobel Vật lý năm 2022. Đó là các nhà khoa học: Alain Aspect, John Clauser và Anton Zeilinger.

 

XEM TIẾP >>>>>   

 

=====================================================

.

Nhà khoa học giải mật gien người Neanderthal nhận Nobel Y học 2022

Thanh Niên Online

11:37 - 04/10/2022

https://thanhnien.vn/nha-khoa-hoc-giai-mat-gien-nguoi-neanderthal-nhan-nobel-y-hoc-2022-post1506638.html

 

Nhà di truyền học người Thụy Điển Svante Paabo đã được trao giải Nobel Y học năm 2022 vào hôm 3.10.

 

Nhà khoa học 67 tuổi được vinh danh nhờ những khám phá làm nền tảng cho sự hiểu biết về cách con người tiến hóa từ các tổ tiên đã tuyệt chủng. Ông Paabo là giám đốc tại Viện Nhân chủng học Tiến hóa Max Planck ở Leipzig, Đức.

 

Ông Thomas Perlmann, thư ký Ủy ban Nobel Y học, chia sẻ: "Ông ấy choáng ngợp, không nói nên lời và rất hạnh phúc. Ông ấy hỏi rằng ông có thể nói chuyện này với vợ không và tôi trả lời rằng tất nhiên là được".

 

https://image.thanhnien.vn/w2048/Uploaded/2022/cdxwperec/2022_10_04/svante-paabo-5050.jpg

Nhà di truyền học người Thụy Điển Svante Paabo.   REUTERS

 

Là con trai của một nhà hóa sinh từng đoạt giải Nobel, ông Paabo được ghi nhận là người đã biến đổi nghiên cứu về nguồn gốc loài người.

 

Ông đã phát triển các phương pháp cho phép kiểm tra trình tự ADN từ các di tích khảo cổ và cổ sinh vật học, có niên đại từ thời kỳ sơ khai của lịch sử loài người.

 

Thành tựu nổi bật nhất của ông được cho là phương pháp mà ông đã phát triển cho phép xác định trình tự của toàn bộ bộ gien của người Neanderthal.

 

Nghiên cứu từng được xem là không thể thực hiện này đã cho thấy một số gien có nguồn gốc Neanderthal vẫn được bảo tồn trong bộ gien của con người ngày nay.

 

Giải Nobel Y học, một trong những giải thưởng danh giá nhất trong thế giới khoa học, được Hội đồng Nobel của Viện Karolinska của Thụy Điển trao và trị giá hơn 900.000 USD.

 

-------------------

TIN LIÊN QUAN

§   Nobel Y sinh 2022 về tay ‘thợ săn ADN’ Svante Pääbo giúp khám phá cội nguồn loài người

§   Nhà báo Nga bán huy chương Nobel được hơn 100 triệu USD để giúp trẻ em Ukraine

§   Quan hệ tình dục với loài người góp phần khiến người Neanderthal tuyệt chủng?

 

 

=================================================

.

Các ứng viên hứa hẹn của Nobel Hòa bình 2022  

Thanh Niên Online

07:30 - 07/10/2022

https://thanhnien.vn/cac-ung-vien-hua-hen-cua-nobel-hoa-binh-2022-post1507296.html

 

Giải Nobel Hòa bình được xem là hạng mục gây tranh cãi nhất trong số các giải thưởng mang tên nhà phát minh người Thụy Điển.

 

Chủ nhân giải Nobel Hòa bình năm 2022 sẽ được công bố vào ngày 7.10 tại Oslo, thủ đô Na Uy. Đây là một trong 6 giải Nobel được trao hằng năm, bên cạnh giải thưởng trong các lĩnh vực vật lý, hóa học, y sinh, văn học và kinh tế.

 

Ủy ban Nobel Na Uy, một hội đồng gồm 5 thành viên do quốc hội Na Uy chỉ định, chịu trách nhiệm chọn ra cá nhân/tổ chức để trao giải Nobel Hòa bình từ các đề cử. Theo Hãng tin Reuters, danh sách năm nay gồm 343 đề cử, nhưng danh sách này sẽ được giữ bí mật trong vòng 50 năm.

 

Theo tạp chí Time, những cá nhân có khả năng giành chiến thắng năm nay bao gồm Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, Sviatlana Tsikhanouskaya - chính trị gia phe đối lập ở Belarus, Greta Thunberg - nhà hoạt động môi trường trẻ tuổi người Thụy Điển, Ngoại trưởng Tuvalu Simon Kofe... bên cạnh các tổ chức như Cao ủy LHQ về Người tị nạn (UNHCR), Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Chính phủ Đoàn kết Dân tộc Myanmar, báo The Kyiv Independent...

 

Những cái tên nổi bật

 

Tổng thống Zelensky là người được các nhà cái dự đoán sẽ giành giải Nobel Hòa bình năm nay. Trở thành nguyên thủ quốc gia Ukraine từ năm 2019, ông đã lãnh đạo đất nước khi xung đột Nga - Ukraine bùng nổ hồi cuối tháng 2 và đến nay vẫn chưa có dấu hiệu sẽ sớm kết thúc. Hình ảnh ông mặc chiếc áo thun màu xanh olive đã trở nên quen thuộc trên truyền thông quốc tế, cũng là một trong hình ảnh định nghĩa cuộc chiến.

 

Cùng với những diễn biến ở Ukraine, UNHCR đã xuất hiện ở tuyến đầu hỗ trợ những người dân đang gặp khó khăn, trong khi báo The Kyiv Independent nỗ lực đưa tin từ vùng chiến sự, trở thành một trong những kênh truyền thông đáng chú ý nhất. Cả hai đều là những cái tên có thể được xướng lên tại Oslo ngày 7.10.

 

Ở tuổi 19, nhà hoạt động Greta Thunberg đã trở thành cái tên đáng chú ý trong lĩnh vực môi trường những năm gần đây. Cô nổi tiếng vì dám đứng lên thách thức lãnh đạo các cường quốc trên thế giới, nhằm buộc họ phải làm nhiều hơn nữa trong nỗ lực chống biến đổi khí hậu.

 

Cũng trong lĩnh vực này, Ngoại trưởng Simon Kofe của Tuvalu từng gây chú ý khi đứng giữa biển để phát biểu trước các đại biểu tham dự hội nghị khí hậu COP26 năm 2021. Nước biển dâng là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với Tuvalu, nước có diện tích nhỏ thứ tư thế giới.

 

WHO cũng là cái tên có thể giành giải Nobel Hòa bình năm nay, sau gần 3 năm dẫn dắt thế giới trong cuộc chiến với Covid-19. Bất chấp những chỉ trích ban đầu, WHO đã hỗ trợ tài chính, vắc xin và thiết bị giúp nhiều nước chống dịch, đặc biệt là thông qua chương trình COVAX.

 

Giải thưởng gây tranh cãi

 

Nhiều người tin rằng trong những thập niên gần đây, giải Nobel Hòa bình đôi khi được trao cho các cá nhân không đáp ứng tiêu chuẩn mà nhà sáng lập Alfred Nobel đề ra. Trong di chúc, ông nói giải này nên thuộc về “người làm nhiều nhất hoặc tốt nhất để vun đắp tình hữu nghị giữa các quốc gia, để xóa bỏ hoặc cắt giảm quân đội thường trực, cũng như để tổ chức và thúc đẩy các tiến trình hòa bình”.

 

Theo trang Vox, giải Nobel Hòa bình có lẽ là giải thưởng gây tranh cãi nhất trong các giải Nobel, một phần là vì giải thưởng này có liên hệ mật thiết với chính trị. Một số chính trị gia giành được giải thưởng vì hành động thúc đẩy hòa bình, nhưng sau đó lại can dự vào xung đột (hoặc từng can dự trước đó), gây ra sự phản đối.

 

Đáng chú ý gần đây là trường hợp Thủ tướng Ethiopia Abiy Ahmed. Ông được trao giải Nobel Hòa bình năm 2019 vì nỗ lực giải quyết xung đột biên giới với nước láng giềng Eritrea. Song sau đó, ông đã tiến hành một cuộc chiến tàn khốc ở vùng Tigray, miền bắc Ethiopia, trong đó cả hai bên đều bị cáo buộc phạm nhiều tội ác chiến tranh.

 

Năm 2018, bà Aung San Suu Kyi, người từng nhận được giải Nobel Hòa bình năm 1991, đã trở thành chủ đề tranh cãi giữa làn sóng chỉ trích hành động của chính phủ Myanmar khi đó đối với người Rohingya. Nhiều người kêu gọi thu hồi giải thưởng đã được trao cho bà nhưng luật không cho phép việc này.

 

Việc cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama nhận giải Nobel Hòa bình năm 2009 cũng gây tranh cãi vì nhiều người cho rằng thời điểm trao giải là quá sớm khi ông Obama vẫn đang trong năm đầu nhiệm kỳ. Không chỉ vậy, sau đó ông đã phát động nhiều chiến dịch tấn công quân sự ở nước ngoài, bao gồm việc đưa thêm 30.000 quân Mỹ đến Afghanistan.

 

Giải Nobel Hòa bình năm 2021 thuộc về hai nhà báo: bà Maria Ressa - người Philippines, sáng lập trang Rappler, và ông Dmitry Muratov - người Nga, Tổng biên tập tờ Novaya Gazeta. Ủy ban Nobel Na Uy nói nỗ lực bảo vệ tự do ngôn luận là lý do giúp họ giành được giải thưởng.





No comments: