VLADIMIR
PUTIN, THAM VỌNG VÀ HẬU QUẢ
https://www.facebook.com/ChinhLuanTranTrungDao/posts/925762258058284
Tháng 4,
2014, một tháng sau khi Nga cưỡng chiếm bán đảo Crimea, trong một bài viết về
chính sách đối ngoại của Mỹ, người viết có nhấn mạnh “Rất nhiều bài viết và
phân tích về tham vọng bành trướng của Putin. Điều quan trọng nên nhớ, tham vọng
của Putin không dừng lại ở bán đảo Crimea mà là Ukraine.” (Chính Luận Trần
Trung Đạo, Cổ Loa xuất bản 2014, trang 149)
Nhận định
“tham vọng của Putin không dừng lại ở bán đảo Crimea mà là Ukraine” không phải
là một lời tiên đoán vu vơ nhưng rút ra từ các luận điểm về nhân cách của Putin
và các mối quan hệ quốc tế thời kỳ này.
VLADIMIR
VLADIMIROVICH PUTIN
Vladimir
Vladimirovich Putin sinh tháng 10 năm 1952 tại Saint Petersburg trong một gia
đình có cha là thương phế binh trong mặt trận Leningrad. Trong giai đoạn đó, hầu
hết học sinh đều mơ ước trở thành Yuri Alekseyevich Gagarin, phi hành gia Liên
Xô bay vòng quanh trái đất, Putin lại mơ ước trở thành một nhân viên mật vụ
KGB. Tác phẩm “Thanh kiếm và Lá Chắn” được chuyển thành phim nhiều tập đã làm
say mê cậu thiếu niên hiếu động Putin. Khoảng mười tuổi, cậu Putin theo học võ
Sambo, một loại võ thuật Nga phối hợp giữa Judo, Karate và đô vật.
Báo
USATODAY giới thiệu tám tác phẩm viết về Putin mà độc giả nên đọc nếu muốn biết
về Putin, trong số đó có tác phẩm Người Không Mặt (The Man Without A Face) của
Masha Gessen. “Người Không Mặt” vẽ lại con đường Putin đã đi qua từ khi sinh
ra, khôn lớn và trưởng thành. Putin có một thời thiếu niên phá phách được nuôi
dưỡng trong nhà tập thể vì có cha là thương phế binh.
Sau khi tốt
nghiệp trường luật Leningrad State University năm 22 tuổi, Putin gia nhập KGB.
Putin được huấn luyện trong các trường đào tạo phản gián Nga. Những năm sau đó
hoạt động của ông ta hoàn toàn đóng khung trong lãnh vực an ninh tình báo. Vì
có một đời sống khá bí mật nên phần lớn chi tiết trong tiểu sử của Putin đều do
ông kể lại và không thể kiểm chứng. Putin bắt đầu như một nhân viên KGB cấp thấp
ở Saint Petersburg cho đến khi được điều sang làm nhân viên tình báo ở thành phố
Dresden, Đông Đức.
Dù sao, sau 16 năm trong nghề và không có nhiều cơ
hội tiến thân, Putin cũng được thăng đến chức vụ trung tá KGB. Nghề an ninh tình báo của Putin chấm
dứt sau sự sụp đổ của Liên Xô. Ông trở về Saint Petersburg và bắt đầu các hoạt
động chính trị.
PUTIN,
MẦM MỐNG ĐỘC TÀI
Năm 1996
Putin lên Moscow để tham gia chính quyền của Boris Yeltsin. Vận dụng cơ hội bất
ổn chinh trị và khoảng trống lãnh đạo Nga trong nhiệm kỳ sau của Boris Yeltsin,
chỉ ba năm, từ một người mới
đặt chân vào sinh hoạt chính trị ở thủ đô Moscow,Vladimir Putin trở thành thủ
tướng, quyền tổng thống và tổng thống.
Năm 1999,
quan điểm độc tài của Putin thể hiện trong bài viết Nước Nga Trước Thềm Thiên
Niên Kỷ (Russia At The Turn Of The Millennium) ký tên ông ta mặc dù được các
nhà phân tích cho là kết quả của một nhóm trong đó có Putin: “Tôi chống lại việc
khôi phục hệ tư tưởng nhà nước chính thức ở Nga dưới mọi hình thức. Không nên
có một hiệp ước dân sự cưỡng bức trong một nước Nga dân chủ. Hiệp ước xã hội chỉ
có thể là tự nguyện. Đó là lý do tại sao điều quan trọng là phải đạt được sự đồng
thuận xã hội về các vấn đề cơ bản như mục tiêu, giá trị và định hướng phát triển,
điều mà phần lớn người Nga mong muốn và hấp dẫn. Sự thiếu vắng các hiệp định và
thống nhất dân sự là một trong những lý do tại sao cải cách của chúng ta rất chậm
chạp và đau đớn. Phần lớn sức lực được dành cho việc tranh giành chính trị,
thay vì xử lý các nhiệm vụ cụ thể của công cuộc đổi mới nước Nga.”
“Đồng thuận
xã hội” trong quan điểm Putin không đặt trên cá giá trị dân chủ phổ quát mà đặt
trên các “giá trị truyền thống” từ thời Nga Hoàng. Giá trị đó theo Putin phát
xuất từ ba đặc điểm (1) lòng yêu nước (patriotism), (2) chế độ trung ương tập
quyền (statism), (3) đoàn kết xã hội (social solidarity).
Cũng trong
bài viết đó, Putin cho rằng “Nga đã và sẽ vẫn là một cường quốc. Quốc gia được
quy định trước bởi các đặc điểm không thể tách rời về địa chính trị, kinh tế và
nền văn hóa đang tồn tại. Các đặc tính này xác định tâm lý của người Nga và
chính sách của chính phủ trong suốt lịch sử và không thể làm khác hơn trong hiện
tại.”
PUTIN
VÀ BỘ MÁY TUYÊN TRUYỀN
Là một người
được rèn luyện và học tập dưới chế độ CS, các phương pháp Putin dùng để đối nội
cũng như đối ngoại đều là các phương pháp CS. Putin xem tuyên truyền và bạo lực
là hai vũ khí quan trọng để duy trì cai trị. Thay vì dựng Putin thành những
“anh hùng xã hội chủ nghĩa” như anh hùng mỏ than Alexey Stakhanov thời LX, bộ
máy tuyên truyền qua các công ty quan hệ công chúng (PR) do Putin thuê mướn dựng
Putin thành những nhân vật trong phim hoạt họa hay trò chơi điện tử thích hợp với
thị hiếu trẻ em như Putin dũng sĩ, Putin câu cá, Putin đấu võ, Putin săn bắn,
Putin đấu bò v.v..
Hiện đại
hơn các kỹ thuật tuyên truyền CS trước đây, các công ty PR ngày nay áp dụng các
phương pháp tâm lý học để chinh phục ý thức của người nghe. Không ít người Nga
thật sự tin Ukraine là một quốc gia phát-xít và một ngày không xa sẽ tấn công
Nga. Những lời tố cáo dối trá này không chỉ phát ra từ đội ngũ dư luận viên mà
chính từ cửa miệng của Putin.
Trong lãnh
vực đối ngoại, Putin đặt Mỹ và NATO vào vị trí thù địch và khai thác mọi cơ hội
để gia tăng sức mạnh Nga. Điều đó có lý do. Nhưng thay vì hiện đại hóa Nga và cạnh
tranh phát triển như trong vài năm đầu, Putin dùng các biện pháp vô cùng thất
nhân tâm để bành trướng ảnh hưởng Nga. Lấy Syria làm ví dụ. Những cuộc dội bom
không phân biệt của không quân Nga đã san bằng nhiều làng mạc Syria. Phần lớn
những người chết và bị thương là thường dân vô tội.
Hiệp ước Hữu
Nghị và Hợp Tác (Treaty of Friendship and Cooperation) giữa Liên Xô và Syria ký
từ 1980 không còn liên quan gì đến Nga vẫn được Putin dùng như một cái cớ để
can thiệp vào Syria, thực chất là bảo vệ chế độ độc tài Hafez al-Assad. Cả thế
giới đều biết không có bàn tay Putin, số phận Hafez al-Assad cũng chẳng khác gì
Ben Ali của Tunisia, Hosni Mubarak của Ai Cập hay Muammar Gaddafi của Lybia.
LHQ và
Liên Đoàn Các Quốc Gia Á Rập (Arab League) ước lượng khoảng 400 ngàn dân Syria,
tương đương với 2% dân số đã chết. Tổ chức Ân Xá Quốc Tế ước lượng khoảng từ 5
ngàn đến 13 ngàn người chết vì tra tấn trong các nhà tù của Hafez al-Assad.
GIẤC
MƠ CỦA PUTIN VỀ THỜI VÀNG SON CỦA ĐẾ QUỐC NGA
Nhận thức
về “giá trị truyền thống” của Putin phản ảnh truyền thống hay nói khác hơn là
quan điểm chủ nghĩa dân tộc của Nga thời đế quốc kéo dài gần 200 năm
(1721-1917) từ thời Peter Đại Đế cho đến khi Nicholas II và gia đình bị CS giết
ngày 17 tháng 7, 1918.
Lãnh thổ của
Đế Quốc Nga thời cực thịnh trải rộng 36 triệu cây số vuông từ Bắc Băng Dương,
xuống Hắc Hải qua Biển Baltic, sang Alaska và ngay tại Bắc California của Mỹ
cũng từng có vùng Fort Ross thuộc lãnh thổ Nga. (Mỹ mua lại Alaska của Nga năm
1867 giá 7.2 triệu dollar, khoảng 2 xu một mẫu. Fort Ross do một người Mỹ mua lại
của một công ty Nga giá 19,788 dollar ).
Quan điểm
lịch sử Nga của Putin thể hiện khá rõ trong luận văn “Về Sự Thống Nhất Lịch Sử
Của Người Nga Và Người Ukraine” (On the Historical Unityof Russiansand
Ukrainians) công bố vào 12 tháng 7, 2021 để biện minh cho hành động xâm lược
Ukraine sắp tới.
Luận văn
cho thấy Putin quả thật sống trong quá khứ. Ông viết: “Người Nga, người Ukraine
và người Belarus đều là con cháu của Rus cổ đại, là nhà nước lớn nhất ở châu
Âu. Người Slav và các bộ lạc khác trên toàn lãnh thổ rộng lớn - từ Ladoga,
Novgorod, Pskov đến Kiev và Chernigov - được ràng buộc với nhau bởi một ngôn ngữ
(mà ngày nay chúng ta gọi là tiếng Nga cổ), quan hệ kinh tế, sự cai trị của các
hoàng tử của triều đại Rurik... Sự lựa chọn tâm linh của Thánh Vladimir, người
vừa là Hoàng tử của Novgorod vừa là Hoàng tử của Kiev, vẫn quyết định phần lớn
mối quan hệ của chúng ta ngày nay.”
Nếu giải
thích lịch sử theo cách của Putin, phần lớn các quốc gia Châu Âu hiện đại sẽ
không còn tồn tại vì hoặc là phần của Nga hay của Đức hay của Ba Lan hay của Thụy
Điển, hay thậm chí của những tay cướp biển Viking. Với đầu óc thiên triều đó,
Putin vẫn nhìn sang các nước lân bang trong cách nhìn của các Nga Hoàng thế kỷ
18.
HÀNG
RÀO AN NINH CHUNG QUANH NGA
Công tâm
mà nói, việc quan tâm đến an ninh ngoài biên giới Nga của Putin là một quan tâm
có cơ sở. Tuy nhiên các biện pháp mà Vladimir Putin áp dụng đối với các nước nhỏ
có cùng biên giới với Nga là những chính sách có tính cưỡng bách, lỗi thời và
phi nhân không khác gì Hitler trước đây và Tập Cận Bình hiện nay.
Bán đảo
Crimea chỉ là bước thăm dò phản ứng của Phương Tây tương tự như trường hợp của
Hitler khi chiếm vùng Sudetenland của Tiệp Khắc dọn đường cho việc tiến chiếm
toàn bộ Cộng Hòa Tiệp vào tháng 3, 1939. Dù là Nga Hoàng, Nga Cộng hay Nga
Putin đều nhấn mạnh đến việc thiết lập một hàng rào an ninh chung quanh Nga.
Bán đảo Crimea chỉ là một khoảng nhỏ trong “không gian sinh tồn” của Nga. An
ninh chính của Nga là hành lang Ukraine, lãnh thổ lớn thứ hai, nằm ở phía tây.
Putin nuôi
dưỡng các thành phần cai trị độc tài và thần phục ông ta chẳng khác gì các nước
chư hầu thần phục Nga Hoàng thời phong kiến. Khi có một biến cố xảy ra trong nội
bộ một quốc gia láng giềng có thể tạo ảnh hưởng bất lợi cho Nga, Putin thường cất
quân sang đánh dẹp dưới danh nghĩa “bảo vệ hòa bình và ổn định” theo “lời mời”
của nước nhỏ như trường hợp xung đột Armenia-Azerbaija vào tháng 5, 2021.
Các nhà độc
tài như Alyaksandr Lukashenka của Belarusia, Nursultan Nazarbayev của
Kazakhstan hay cha con nhà Aliyev của Azerbaijan là những bằng chứng dùng độc
tài cai trị chư hầu của Putin.
Lukashenka
cai trị Belarusia suốt 28 năm qua từ khi Liên Xô tan rã tới nay. Nazarbayev làm
tổng thống Kazakhstan suốt năm nhiệm kỳ. Năm 2019, Nazarbayev từ chức nhưng vẫn
tiếp tục cai trị đất nước với chức vụ danh dự “lãnh đạo quốc gia”. Heydar
Aliyev và sau đó con trai Ilham Aliyev cai trị Azerbaijan từ 1993 đến nay.
Các dân tộc
bất hạnh vùng Trung Á chịu đựng dưới ách CS bảy mươi năm để rồi khi ách CS vừa
đước tháo gỡ lại phải thay bằng ách độc tài từ 1991 tới nay.
NGA
TRONG THẾ KỶ 21
Nếu không
có khối lượng vũ khí nguyên tử kế thừa từ thời Liên Xô, Nga không phải là một
cường quốc.Trong một cuộc chiến tranh quy ước (không dùng vũ khí hóa học, sinh
học hay hạt nhân), Nga không phải là đối thủ của Mỹ và nhiều nước khác.
Nga cũng
không phải là một siêu cường kinh tế. Theo Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế, Tổng Sản Lượng
Nội Địa (GDP) của Nga đứng hàng 11 trên thế giới, sau Ý, Canada và cả Ba Tây.
Theo các nhà phân tích kinh tế, các biện pháp trừng phạt sẽ đẩy Nga xuống xa
hơn.
Nền kinh tế
Nga phát triển một chiều vì tùy thuộc rất nhiều vào giá dầu hỏa. Nga là quốc
gia sản xuất dầu lớn thứ ba trên thế giới. Các nguồn lợi tức từ tài nguyên
thiên nhiên chiếm tới 60 phần trăm trong GDP của Nga. Khi giá dầu cao, GPD của
Nga tăng nhưng khi giá dầu hạ GPD giảm và nền kinh tế lâm vào suy thoái như trường
hợp suy thoái kinh tế tài chánh Nga vào những năm 2009 và 2014.
Một bài học
về sự sụp đổ của LX còn đang được đem ra bàn là bài học về chiến tranh năng lượng.
Năm 1986, Saudi Arabia gia tăng sức bơm từ 2 triệu thùng lên 10 triệu thùng một
ngày làm giá dầu từ 30 dollar hạ xuống tới mức chỉ còn khoảng 10 dollar một
thùng. Nợ nước ngoài của Liên Xô tăng vọt lên tới 50 tỉ dollar. Giá dầu quá thấp
đã đẩy nền kinh tế đang suy thoái của Liên Xô xuống vực và là một trong nhiều
lý do làm sụp đổ cả cơ chế Cộng Sản.
Châu Âu
tùy thuộc nhiều vào dầu hỏa Nga. Để tránh khủng hoảng năng lượng, trong đợt đầu
khi trừng phạt Nga, Mỹ và đồng minh tránh trừng phạt trực tiếp vào dầu hỏa.
Nhưng để đánh gục nền kinh tế Nga, trừng phạt về dầu hỏa và các nguồn tài
nguyên thiên nhiên là biện pháp không tránh khỏi.
Trong nền
kinh tế toàn cầu hóa, quốc gia bị trừng phạt chịu nhiều thiệt hại không có
nghĩa các quốc gia trừng phạt không bị thiệt hại. Nhưng trường hợp Mỹ và Nga
thì khác. Khi trừng phạt Nga, Mỹ và đồng minh cũng thiệt hại nhưng không nhiều
so với sự thiệt hại của Nga.
Mỹ chỉ xuất
cảng sang Nga 6.3 tỉ Mỹ Kim và nhập cảng 23.6 tỉ Mỹ Kim trị giá hàng hóa. Hai
con số đó quá nhỏ so với việc Mỹ xuất cảng 306 tỉ sang Canada, 276 tỉ sang
Mexico, 150 tỉ sang Trung Quốc. Theo nghiên cứu của Hendrik Mahlkow, một nhà
nghiên cứu thương mại tại Viện Kiel về Kinh Tế Thế Giới ( Kiel Institute for
the World Economy), Đức, cho biết “các lệnh cấm vận thương mại sẽ ảnh hưởng nặng
nề hơn đến Nga so với các đồng minh phương Tây.”
Về đời sống
người dân, Nga vẫn còn là một nước nghèo. Putin tự hào Nga là một cường quốc
nhưng GDP theo đầu người của Nga chỉ mới đạt tới 10,800.00 Mỹ Kim, đứng tận
hàng thứ 85 trên thế giới sau cả những nước đang phát triển như Chile, Hy Lạp
và nhiều nước khác.
PUTIN
VÀ NHÓM ĐẶC QUYỀN LỢI ÍCH NGA (RUSSIAN OLIGARCH)
Để làm
giàu nhờ chia chác và củng cố chiếc ghế quyền lực, Putin dựng chung quanh ông
ta một hàng rào gồm những Oligarch trong nhiều lãnh vực, đặc biệt là kinh tế
tài chánh .
Danh từ
Oligarch rút ra từ danh từ Cổ Hy Lạp có nghĩa “cai trị bởi một nhóm nhỏ” và tại
Nga phần đông nhóm nhỏ này là những thương gia xuất hiện trong thời kỳ tư nhân
hóa nền kinh tế.
Nhiều
trong số các Oligarch Nga trước 1991 còn hai bàn tay trắng. Những nhà giàu nhờ
“móc ngoặc” này thường thích khoe khoang qua hình thức các siêu du thuyền. Một
chiến dịch săn các siêu du thuyền của các Oligarch Nga vừa được tung ra. Cảnh
sát Ý bắt một siêu du thuyền trị giá 65 triệu euro của tỉ phú Nga Alexey
Mordashov. Một siêu du thuyền khác trị giá 50 triệu euro thuộc quyền sở hữu của
Gennady Timchenko cũng bị giữ. Các việc bắt giữ du thuyền tương tự đã diễn ra tại
Pháp, Đức. Hai Dân Biểu Mỹ Tom Malinowski (Dân Chủ) và Joe Wilson (Cộng Hòa)
còn dự tính soạn thảo Đạo luật Du Thuyền Vì Ukraine (Yachts for Ukraine Act) với
nội dung tịch thu và bán các du thuyền của các Oligarch Nga bị trừng phạt lấy
tiền viện trợ nhân đạo cho Ukraine.
Các nhà tư
bản Mỹ và Châu Âu cũng làm giàu nhưng phần lớn họ dùng lợi nhuận để đầu tư trở
lại giúp kích thích nền kinh tế phát triển cao hơn. Các Oligarch Nga không nhìn
thấy những chân trời phát minh hay thậm chí sở hữu những kiến thức đó. Các tỉ
phú Nga thường gởi tiền lời bất chính của họ vào các ngân hàng Thụy Sĩ.
Bà Brooke
Harrington, giáo sư xã hội học tại Dartmouth College viết trên tạp chí The
Atlantic ngày 3 tháng 5 vừa qua so sánh cách khoe khoang tiền của giữa các tỉ
phú Nga và tí phú Mỹ và Anh: “Các tỷ phú như Elon Musk, Jeff Bezos và Richard
Branson đua nhau khoe khoang để phóng phi thuyền vào không gian giữa sự phô
trương rầm rộ của các phương tiện truyền thông, thay vì kín đáo tận hưởng vận
may của họ một cách riêng tư.”
Không may
cho các Oligarch Nga. Thụy Sĩ vừa phá bỏ nguyên tắc trung lập và chẳng những
“ngăn cấm các thương vụ của ngân hàng trung ương Nga qua trung gian các ngân
hàng Thụy Sĩ mà còn đóng băng” tài khoản của các Oligarch.
NGA,
QUỐC GIA THAM NHŨNG TRẦM TRỌNG NHẤT CHÂU ÂU
Theo
Transparency International Index of Corruption năm 2019 và 2020, Nga là quốc
gia tham nhũng tệ hại nhất Châu Âu.
Tại Nga,
giống như mọi chế độ độc tài khác, làm ăn nhỏ “móc ngoặc” với các cấp nhỏ, làm
ăn lớn “móc ngoặc” với cấp lớn và làm ăn lớn nhất nước “móc ngoặc” với không ai
khác hơn là Vladimir Putin. Mức chia chác giữa Putin và tầng lớp Oligarch Nga đối
với công chúng vẫn còn là một bí mật nhưng với tình báo Mỹ chắc là không.
Theo tạp
chí Fortune, Putin khai tài sản của ông ta chỉ có tiền lương 149 ngàn dollar một
năm, sống trong căn nhà rộng 70 mét vuông, một chiếc xe kéo và ba chiếc xe
riêng. Nhưng cũng theo tạp chí uy tín này, tài sản của Putin có thể lên đến 200
tỉ dollar, bằng ba phần tư tổng sản lượng nội địa của cả nước Việt Nam năm
2021. Theo điều tra của Reuter, chỉ riêng khu nhà bên Hắc Hải được gọi là
“Putin’s Country Cottage” đã trị giá tới 1.4 tỉ dollar.
Bản tuyên
bố của Bộ Ngoại Giao Mỹ ngày 3 tháng 3, 2022 viết về tội ác của các Oligarch
Nga: “Những cá nhân này đã làm giàu cho chính mình với chi phí của người dân
Nga, và một số đã nâng các thành viên trong gia đình của họ lên những vị trí
cao cấp …Những cá nhân này và các thành viên gia đình của họ sẽ bị cắt khỏi hệ
thống tài chính của Hoa Kỳ, tài sản của họ ở Hoa Kỳ sẽ bị đóng băng và sẽ bị chặn
sử dụng.”
Hầu hết
các quốc gia đồng minh của Mỹ đều áp dụng các biện pháp tương tự.
PUTIN
SA LẦY TẠI UKRAINE
“Gia tài gầy
dựng 30 năm chỉ để đốt cháy trong một tuần” là câu mà báo chí trong những ngày
này dùng để ám chỉ các biện pháp quân sự sai lầm của Putin đối với Cộng Hòa
Ukraine. Trong cơn ác mộng kinh hoàng nhất Putin cũng không thấy một thực tế
Nga như hôm nay.
Putin đánh
giá thấp sức mạnh của lòng yêu nước của người dân Ukraine, cơ chế chính trị Mỹ,
đoàn kết của NATO, liên minh tin cậy quốc tế và tình cảm nhân loại dành cho
Ukraine.
Như đã chứng
minh nhiều lần trong lịch sử loài người, trong đó có Nga, cuộc chiến bảo vệ tổ
quốc khác với nội chiến. Một Đề Đốc Hoàng Hoa Thám của Việt Nam với võ khí thô
sơ đã giữ Yên Thế 30 năm cho đến khi ngài bị ám sát. Một Đại Úy Władysław
Raginis của Ba Lan với quân số chỉ từ 350 đến 700 người đã giữ căn cứ Wizna,
biên giới Ba Lan-Đức, ba ngày chống lại đạo quân 42 ngàn dưới quyền Thống chế Đức
Heinz Guderian. Khi hết đạn, đại úy Władysław Raginis ra lịnh binh sĩ sống sót
đầu hàng riêng ông ta chọn tự sát bằng lựu đạn.
Dưới sự
lãnh đạo của Tổng thống can đảm Volodymyr Zelensky, cuộc chiến bảo vệ đất nước
của Ukraine đã chinh phục tình cảm và hậu thuẫn của cả thế giới. Bộ máy tuyên
truyền Nga đem nghề nghiệp đóng phim cười của TT Volodymyr Zelensky để mỉa mai
nhưng quên rằng ông ta đã học đủ năm năm từ 1995 đến 2000 tại trường luật thuộc
Viện Đại Học Kinh Tế Quốc Gia Kyiv (Kyiv National Economic University). TT Mỹ
Ronald Reagan, cha đẻ của chiến lược “Hòa Bình Qua Sức Mạnh” đánh gục LX cũng từng
là diễn viên điện ảnh. Putin vẽ chân dung TT Zelensky như một Phát-xít nhưng
không soi gương để thấy chính mình mới là Phát-Xít. Tổng thống Zelensky hỏi lại
Putin “Làm thế nào tôi có thể là một Phát-Xít?” Tổng thống Zelensky gốc Do
Thái. Ông nội của ông ta may mắn sống sót nhưng ông cố và ba anh em của ông nội
đều bị giết trong Holocaust. Quyết
định cùng sống cùng chết với Ukraine của ông đã thay đổi hướng đi của lịch sử
châu Âu.
NGA
BỊ CÔ LẬP
Nước Nga
chưa bao giờ bị cô lập hơn những ngày này. Lần đầu kể từ sau Thế Chiến Thứ Hai,
sự trừng phạt của Mỹ và đồng minh đối với một quốc gia với mức độ tinh vi và
chi tiết như trừng phạt Nga. Không chỉ các chính phủ Mỹ, Châu Âu và đồng minh
mà, tính tới ngày 9 tháng3, 2022, một danh sách 310 công ty lớn nhỏ từ hãng xe,
hãng máy bay, hãng điện thoại, hãng tín dụng, cho tới hãng bia cũng tham gia trừng
phạt qua việc rút ra khỏi Nga.
Tiệm bán
thức ăn nhanh McDonald’s mở ở Moscow lần đầu tiên ngày 31 tháng 12, 1990 khi
Liên Xô chưa sụp đổ. Sáng hôm đó, người dân Nga sắp hàng nhiều cây số để mua ăn
thử món “French fries” và “Big Mac”. Hôm thứ ba, 8 tháng 3, 847 tiệm McDonald’s
đóng cửa với lý do như tổng giám đốc Chris Kempczinski phát biểu “Không thể làm
ngơ trước sự chịu đựng của con người đang diễn ra tại Ukraine.”
Putin đem
vũ khí nguyên tử ra hù dọa, nhưng điều đó không biểu hiện sức mạnh của Nga mà
thể hiện sự tuyệt vọng trong đường cùng của Putin. Ông ta sẽ làm gì với kho võ
khí hạt nhân? Không đợi gì Mỹ mà ngay cả các cấp cao nhất trong quân đội Nga
cũng buộc lòng có phản ứng nếu Putin thật sự muốn dùng tới đòn nguyên tử. Một đất
nước mênh mông bao bọc bằng 12 biển lớn nhưng Nga chỉ có vỏn vẹn một hàng không
mẫu hạm Admiral Kuznetsov đang hoạt động. Suốt ba chục năm dưới sự cai trị của
Putin, Nga không chế tạo được một hàng không mẫu hạm nào. Nhờ giá dầu tăng, dự
trữ nước ngoài của Nga có trên 600 tỉ dollar nhưng số tiền đó Putin dự phòng để
đáp lại các cuộc trừng phạt kinh tế của Mỹ. Hôm nay phần lớn số tiền đó đã bị
“đóng băng”. Trong lãnh vực kỹ thuật tiên tiến, theo tạp chí Global Finance,
Nga đứng hàng thứ 46 trên thế giới sau cả Ukraine, thứ 44.
Chính trị
thế giới đang thay đổi cấp bách và sự thay đổi này không chỉ ảnh hưởng Nga, Mỹ,
NATO mà ảnh hưởng cả Trung Quốc. Hơn cường quốc nào khác, Trung Cộng cần ổn định
để chạy đua với Mỹ và từng bước bành trướng ra Thái Bình Dương. Trung Quốc
không thể bỏ Putin, đồng minh cần thiết trong giai đoạn này, nhưng cũng không
thể ủng hộ công khai. Tập Cận Bình có nghị trình riêng, ngắn hạn trong kế hoạch
năm năm lần thứ 14 và dài hạn trong diễn văn dài ba tiếng rưỡi đồng hồ tại Đại
Hội Đảng CSTQ lần thứ 19 năm 2017, nên không thể để xung đột Nga-Ukraine làm
gián đoạn.
Chuyến đi
thăm Trung Quốc của Putin được báo chí Nga thổi phồng nhân dịp Thế Vận Hội Mùa
Đông vừa qua về ý định không khác nhiều so với chuyến đi thăm Mỹ của Đặng Tiểu
Bình, 29 tháng 1, 1979, trước khi xâm lăng Việt Nam. Putin muốn có sự ủng hộ
công khai của Trung Quốc trong chiến tranh với Ukraine. Tuy nhiên, Thông Cáo
Chung Trung-Nga công bố ngày 4 tháng 2, 2022 dài đến 5392 chữ bản tiếng Anh,
không bàn trực tiếp đến xung đột Nga-Ukraine và thậm chí không có một chữ
Ukraine nào.
Mục đích
trước mắt của Putin, giống như mọi chế độ xâm lược khác trong lịch sử hiện đại,
có thể đoán được theo từng bước: (1) Bằng mọi giá chiếm cho được Ukraine, (2)
dùng khẩu hiệu cùng một nguồn gốc Rus cổ đại để ổn định đời sống và lấy lòng
dân Ukraine, (3) thiết lập một chế độ bù nhìn lâm thời và sau đó bầu lên một
lãnh đạo thân Nga qua bầu cử gian lận, (4) đàm phán có điều kiện với Mỹ, Châu
Âu và đồng minh để rút quân.
Mục đích
đó sẽ không đạt được. Nga sẽ sa lầy trong một cuộc chiến lâu dài và khó thoát.
Khác với sa lầy tại Afghanistan (1979-1989) trước đây, lần này không chỉ sa lầy
quân sự mà còn quan trọng hơn là sa lầy kinh tế và xã hội. Vũ khí quân đội
Ukraine được hàng chục quốc gia viện trợ hiện đại hơn nhiều những vũ khí du
kích quân Afghanistan dùng bốn mươi năm trước. Người dân Ukraine không xa lạ gì
với người Nga nên không cần phải trốn tránh trong rừng núi. Hình ảnh một người
dân Ukraine cho lính Nga mượn phone gọi mẹ cho thấy họ sẵn sàng chết để bảo vệ
chế độ dân chủ tự do nhưng không sợ hãi hay oán ghét người dân Nga.
Cuộc chiến
xâm lược của Nga đối với Ukraine đã làm nhiều chính phủ chủ hòa Âu Châu thức tỉnh.
Trước đây một tháng, các chính phủ như Đức, Thổ Nhĩ Kỳ, Hungary vẫn còn nghĩ
Putin chỉ hăm dọa. Hôm nay họ biết rằng tám mươi năm sau Thế Chiến Thứ Hai, chiến
tranh vẫn là giải pháp không tránh khỏi của những xung đột có tính triệt tiêu
và hơn bao giờ hết sự liên minh tin cậy giữa các quốc gia dân chủ là yếu tố quyết
định để thắng các chế độ độc tài.
NIỀM
TIN VÀO SỨC MẠNH CỦA NỀN DÂN CHỦ
Giả thiết
vì một bất đồng nào đó giữa Putin và Alexander Lukashenko, nhà độc tài Belarus,
khiến Putin tức giận cất quân sang đánh Belarus, liệu Mỹ và đồng minh có trừng
phạt Nga cùng một mức độ như khi Nga đánh Ukraine hiện nay? Câu trả lời là
không. Ngoại trừ những tuyên cáo ngoại giao, Mỹ sẽ không có biện pháp ủng hộ
Belarus nào đáng kể.
Một chế độ
độc tài sống trên xương máu và sự chịu đựng của cả dân tộc không xứng đáng được
bênh vực hay bảo vệ.
Bên cạnh
các yếu tố kinh tế, chiến lược và an ninh Châu Âu, một trong những lý do Mỹ và
đồng minh cương quyết ủng hộ Ukraine bởi vì Ukraine là một nước cộng hòa, dân
chủ, độc lập và toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ.
Đồng ý rằng
nhiều thế hệ lãnh đạo Ukraine đã phạm phải những sai lầm như Viktor Yanukovych
hiện còn đang trốn tránh ở Nga và xã hội Ukraine vẫn còn đầy tham nhũng. Tuy
nhiên, nền tảng dân chủ vẫn còn đó. Cơ chế dân chủ như cánh buồm giữ con tàu
Urkaine không bị chệch hướng sang độc tài quân phiệt hay hoàn toàn lệ thuộc vào
Nga như Belarus hay những nước Trung Á. Với
niềm tin vào chế độ cộng hòa và sự ủng hộ của đại đa số nhân loại, Ukraine sẽ
thắng trận chiến cuối cùng chống xâm lược Nga.
Nhưng phải
chăng việc Mỹ, NATO và 141 nước “đòi hỏi Nga phải rút quân khỏi Ukraine” là những
yếu tố quyết định cho tương lai của Ukraine?
Không phải.
Máu và nước mắt của từng người dân và từng người lính Ukraine
đang chảy trên sông Dnieper, chảy trên đường phố Kyiv, Kharkiv, Mariupol,
Kherson mới thực sự tưới lên những mầm xanh hy vọng của cộng hòa Ukraine hôm
nay và mai sau.
Trần Trung Đạo
.
No comments:
Post a Comment