Sau
Ukraine, “điểm nóng” tiếp theo sẽ ở đâu?
Phân tích của TS.
Đinh Hoàng Thắng
2022.03.19
https://www.rfa.org/vietnamese/news/blog/after-ukraine-where-is-the-next-hotspot-03192022095318.html
Hình minh hoạ: một người lính Ukraine một nhà kho bị
cháy vì pháo kích của Nga ở Kyiv hôm 17/3/2022. AFP
Trước
đây, có thể là một trong hai nơi: Đài Loan hoặc Việt Nam. Nhưng nay, Trung Quốc
đang rút ra những sai lầm từ cuộc xâm lược Ukraine của Putin và có thể sẽ có điều
chỉnh. Trước mắt, “chảo dầu” trên Biển Đông vẫn tiếp tục sôi.
Từ các chiến trường Nga – Ukraine…
Theo tin từ
Washington DC, Tổng thống Joe Biden sẽ nói chuyện “phải quấy” với Chủ Tịch Tập
Cận Bình của Trung Quốc qua trực tuyến, vào ngày 18/3 này. Đây là cuộc thảo luận
đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo từ tháng 11 năm ngoái đến nay. Bản tin của CNN
cho hay, bà Jen Psaki, phát ngôn viên Nhà Trắng, loan báo việc này chỉ ít ngày
sau khi một công điện ngoại giao Mỹ được công bố, theo đó, Trung Quốc bày tỏ sự
sẵn sàng cung cấp sự hỗ trợ về quân sự và tài chính cho Nga trong cuộc xâm lăng
vào Ukraine. Các giới chức Mỹ nói rằng, đến nay chưa rõ Trung Quốc dự trù cung
cấp những gì cho Nga. Bà Psaki nói, cuộc nói chuyện giữa Tổng thống Biden và Chủ
tịch Tập là “một phần của nỗ lực duy trì đối thoại giữa Mỹ và Trung Quốc.” Bà
cho biết thêm: “Hai nhà lãnh đạo sẽ thảo luận về sự cạnh tranh giữa hai quốc
gia, cùng với cuộc xâm lăng của Nga ở Ukraine, cũng như các vấn đề khác mà cả
hai bên cùng quan tâm.” (1)
Xem vậy để
thấy, lò lửa Ukraine chưa tắt nhưng các cường quốc hàng đầu đang vội vã lo toan
tính cho các “cuộc lấn sân nhau” trong giai đoạn “hậu Ukraine”. Mâu thuẫn giữa
ba đại cường Mỹ – Nga – Trung rõ ràng đang/và sẽ tiếp tục bị đẩy lên cao hơn, đối
kháng. Họ tiếp tục giành giật quyết liệt các khu vực ảnh hưởng của nhau. Không
phải ngẫu nhiên trước và trong cuộc chiến tranh Nga – Ukraine hiện nay, hai “ngọn
núi lửa” âm ỉ khác là Đài Loan và Biển Đông lúc nào cũng chực phun trào (2). Tuy nhiên, với cuộc chiến tranh ở Ukraine, Trung Quốc,
trên thực tế đã bỏ công nghiên cứu và theo dõi rất kỹ mọi diễn tiến trên chiến
trường cũng như các xung lực khác đằng sau cuộc xung đột. Trong quá trình các
cuộc hội đàm Mỹ – Trung diễn ra căng thẳng, giới phân tích cho rằng, rồi ra
Trung Quốc sẽ buộc phải điều chỉnh mục tiêu. Trước mắt, Trung Quốc nhận thấy
Đài Loan không dễ nuốt trôi. Xã hội Đài Loan, tiềm lực và năng lực của lãnh thổ
này hoàn toàn khác với xã hội và quốc lực Ukraine. Đặc biệt, Mỹ vẫn nhấn mạnh về
“Bộ Luật Đài Bắc” (Taipei Act) để cảnh báo Trung Quốc chớ hành động một cách bất
cẩn.
Từ quan điểm
được cho là khách quan nói trên, cuộc chiến của Nga ở Ukraine hẳn đang đặt ra
những câu hỏi nghiêm túc về tính khả thi của một cuộc xâm lược tương tự của Bắc
Kinh vào Đài Loan. Phản ứng quyết liệt và dứt khoát của NATO trước sự
hung hăng của Nga khiến cho bài học đầu tiên này càng có giá. Không thể
tưởng tượng rằng, Bắc Kinh nhìn vào phản ứng của các chính phủ phương Tây và cả
của Nhật Bản nữa, đối với cuộc xâm lược của Nga, mà không kết luận rằng, phương
Tây trên thực tế có thể “bật dậy lần nữa” khi đối mặt với hàng loạt hiểm hoạ địa-chính
trị mới do cuộc tấn công Đài Loan gây ra. Qua phản ứng tập thể của phương Tây
và NATO, rõ ràng châu Âu không phải là “lục địa già” đang lụi tàn trên sân khấu
chính trị thế giới. Ngược lại, phương Tây và NATO vẫn luôn là một đối trọng có
vai vế chủ lực, mang tính hệ quả cao, có thể tác động lên toàn cầu. Nhưng
bài học thứ hai liền kề nói rằng, châu Âu không thể đến giúp Ukraine thông qua
một liên minh phòng thủ, vì Kyiv không phải là thành viên NATO.
Bài học
thứ hai này dường như đi ngược lại bài học thứ nhất, tức là Hoa Kỳ và châu Âu
rõ ràng không muốn mạo hiểm chiến tranh hạt nhân đối với các mối quan hệ an
ninh không tuân thủ theo hiệp ước. Washington
đã tuyên bố rất rõ ràng rằng, Mỹ sẽ không dung thứ cho một cuộc tấn công nhằm
vào một quốc gia thành viên NATO, rằng họ sẽ tôn trọng các cam kết Điều 5 của
Hiệp ước, trong trường hợp chiến tranh bùng nổ. Kết luận rút ra là, trong trường
hợp không có hiệp ước song phương (như với Nhật hoặc đa phương như hiệp ước với
các thành viên NATO), Mỹ khó có thể can thiệp trực tiếp bằng quân sự để bảo vệ
Đài Loan. Nếu thực tế là như vậy, Bắc Kinh có thể được khuyến khích sử dụng vũ
lực quân sự trong bất kỳ cuộc khủng hoảng nào trong tương lai liên quan đến
chính quyền Đài Bắc (3). Tuy nhiên, “Taipei Act” vẫn là một “sự lập lờ về chiến
lược” của Mỹ mà Trung Quốc không thể coi thường trước khi quyết định khai hoả.
Bài học
thứ ba, cuộc chiến Ukraine cho thấy, cộng đồng quốc tế có thể tự huy động để đối
phó với hành động xâm lược. Từ
các chính phủ đến các tổ chức quốc tế, từ các công ty tư nhân đến các hiệp hội
văn hóa, thế giới đã phản ứng với hành động xâm lược của Nga một cách nhanh
chóng và có tác động tức thì. Tất nhiên, khả năng khá cao là trong khi cộng đồng
quốc tế sẵn sàng huy động chống lại sự xâm lược của một nước Nga đang đi xuống,
thì cộng đồng này sẽ ít có xu hướng hành động quyết liệt và nhất quán như vậy,
khi phải đối mặt với cuộc xâm lược được thực hiện bởi một Trung Quốc hùng mạnh
hơn nhiều và có nền kinh tế sung mãn. Cộng hưởng của cả ba bài học này
là Trung Quốc có thể “bỏ qua” mục tiêu Đài Loan. Điều này đặt ra vấn đề là mâu
thuẫn Trung – Mỹ tới đây tới đây sẽ “được” xì tiếp ra ở đâu?
VIDEO :
Tổng thống Mỹ:
Putin là kẻ côn đồ
https://www.youtube.com/watch?v=90U0Wmn-nng
Đến cuộc chạy đua với thời gian
Để trả lời
câu hỏi nói trên, trước hết phải ghi xương khắc cốt các cuộc kháng chiến oanh
liệt trước đây của dân tộc Việt Nam từ năm 1954 đến gần đây nhất là cuộc chiến
tranh biên giới tháng 2/1979 với Trung Quốc. Rõ ràng, mục tiêu hàng đầu của các
cuộc kháng chiến thiêng liêng ấy chính là giành lấy các quyền dân tộc tự quyết,
quyền được sống trong độc lập, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ. Tuy nhiên, từ một
góc nhìn khác, qua các cuộc chiến khốc liệt ấy, Việt Nam cũng đã “từng là
Ukraine” cho Đông Á và thế giới. Giữa những khát vọng cháy bỏng của con dân đất
Việt, cho đến nay, vẫn còn đó một số mục tiêu đâu có thể coi là đã trọn vẹn.
Chưa bàn tới, nếu căng thẳng hiện nay ở Biển Đông dẫn đến xung đột toàn diện,
theo ý kiến các chuyên gia, dường như ngày càng có nhiều khả năng mục tiêu mà
Trung Quốc tấn công đầu tiên sẽ là Việt Nam (4). Giáo sư Panos Mourdoukoutas, Trưởng khoa Kinh tế Đại học
LIU Post, New York trong bài viết trên Forbes cách đây một năm cũng khẳng định,
Việt Nam vẫn sẽ tiếp tục là mục tiêu của Trung Quốc khi Bắc Kinh thúc đẩy
chương trình nghị sự trên Biển Đông (5).
Hãy mở to mắt để nhìn: Thuỵ Sỹ, Thuỵ Điển, Na Uy…
lần đầu tiên trong lịch sử đã bỏ qua quy chế trung lập của mình để
tham gia vào mặt trận chung của Mỹ và EU trừng phạt nước Nga. Đa số các nước ASEAN đầy lo lắng
nguy cơ nước lớn dùng vũ lực ăn hiếp nước nhỏ. Tám thành viên ASEAN đã bỏ phiếu
tán thành nghị quyết của Đại hội đồng LHQ phản đối cuộc chiến tranh phi nghĩa
này, trong đó Singapore tham gia các biện pháp trừng phạt kinh tế Nga. Chỉ
riêng Việt Nam và Lào bỏ phiếu trắng. Thủ tướng Úc Scott Morison ngày
06/03/2022 phải kêu lên, nước Úc chưa bao giờ bị đe doạ nguy hiểm như hôm nay kể
từ sau chiến tranh thế giới hai, và đã xúc tiến các biện pháp phòng vệ. Mỗi
ngày mới đến, là một ngày chiến sự khốc liệt hơn trên khắp các chiến trường
Ukraina. Song thời gian đen tối nhất của cuộc chiến tranh này vẫn đang ở phía
trước, với những kết cục chưa ai định trước được… Chưa ai biết trước được cuộc
chiến tranh sẽ kết thúc như thế nào. Nhưng thế giới có niềm tin vững chắc: nhân
dân Ukraina có thể bị đè bẹp trong một số trận đánh, nhưng chung cuộc họ sẽ
đánh bại cuộc chiến tranh phi nghĩa vô cùng tàn bạo này. Bởi vì, nêu cái ác thắng,
thì cả thế giới sẽ là một hoả ngục lớn! (6)
Xem thế để
khẳng định đã đến lúc Việt Nam nên nghiêm chỉnh rút tỉa những kinh nghiệm xương
máu từ bài học của Ukraine. Phải chăng bài học quan trọng nhất là, Việt Nam phải
trở lại, và trở thành là chính mình, đã đến lúc phải dũng cảm bỏ qua những
thành kiến từ quá khứ, nhận thức rõ chính tà, phải trái, đâu là quyền lợi sát
sườn hiện nay của quốc gia dân tộc. Trong tình thế quốc tế nước sôi lửa bỏng
như hiện nay, giờ không phải là lúc ngồi bàn yêu ai ghét ai. Bây giờ là lúc
sinh mệnh quốc gia, tương lai của dân tộc đang thực sự bị thách thức (7). Phải thấu triệt cho được mọi mưu đồ của Trung Quốc,
nhất là một khi Trung Quốc đang lăm le bắt tay với Nga, trước mắt là trên chiến
trường Ukraine, sau này có thể cả trên Biển Đông. Các chiến lược gia quốc tế chỉ
rõ, tới đây, Trung Quốc rất có thể sẽ nắn gân Mỹ ở Biển Đông. Thậm chí, nếu
Trung Quốc mở một “chiến dịch quân sự đặc biệt” đối với Việt Nam, giống như Nga
mở ở Ukraine, thì sự phản đối của cộng động quốc tế đối với Bắc Kinh, đặc biệt
là sự hỗ trợ to lớn và hiệu quả như Mỹ và châu Âu hiện đang dành cho Kyiv sẽ
không diễn ra như thế đối với chiến trường Biển Đông. (8)
Nhìn nhận
cục diện như trên không phải để bi quan, mà cũng không phải để “kê cao gối ngủ”.
“Đất nước chưa bao giờ có cơ đồ như hiện nay!” là nói để tuyên truyền, khác với
nói để chuẩn bị chiến lược bảo vệ Tổ quốc. Nhận diện tình hình khách quan là để
nhấn mạnh một số nguy cơ hiện hữu trong bối cảnh chúng ta vẫn còn cơ hội để
thoát hiểm (9). Chúng ta đã thành công một bước trong quá trình “quốc tế
hoá” cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền trên Biển Đông, nhưng để thực sự hạ nhiệt
“chảo dầu sôi” ấy, chúng ta còn rất-rất nhiều việc phải làm cả về đối nội lẫn đối
ngoại. Tiếc rằng sau hơn 30 năm đổi mới, lòng người ngay trong và ngoài nước Việt
Nam vẫn còn ly tán. Chúng ta chưa hiện đại hoá được cái minh triết của Hưng Đạo
Vương dặn lại vua quan đời Trần: “Phải khoan thư sức dân để làm kế sâu rễ bền gốc”.
Đấy là chưa nói sự cố kết giữa người Việt trong và ngoài nước vẫn còn khoảng
cách. Từ khoảng cách ấy, sự đoàn kết quốc tế, nếu có chiến sự ở Biển Đông, sẽ
khá bấp bênh. Càng bấp bênh hơn, nếu trong cuộc chiến Nga – Ukraine, một bộ phận
không nhỏ trong xã hội chưa phân biệt được Putin không phải là nước Nga, mà nước
Nga lại càng không phải là Liên Xô. Luyến tiếc và hoài niệm về một tương quan
“Việt – Trung – Xô” viển vông nào đó, thì thật hiểm hoạ khôn lường.
Nếu lãnh đạo
xác định tới đây là thời cơ để Việt Nam thay đổi, sẽ là hồng phúc cho dân tộc.
Nếu được đổi mới toàn diện, cả kinh tế lẫn chính trị, mạnh mẽ trên con đường
nhà nước pháp quyền, thì chúng ta còn cơ hội. Đảng lúc bấy giờ phải là Đảng của
Dân tộc, Đảng của Đất nước, Đảng của Nhân dân, chứ không phải của một nhóm người
đặc quyền đặc lợi. Nói như Giáo sư Nguyễn Đình Cống khả kính, nếu cứ tăng cường
độc quyền đảng trị như hiện nay thì nhiều khả năng u ám bao trùm. Đến lúc nào
đó, dân tộc sẽ lâm nguy, mà Đảng cũng chẳng còn, chỉ còn lại một nhúm người tay
sai cho bọn thống trị ngoại bang và một quần chúng nô lệ, bị hủy diệt dần như
Tây Tạng và Tân cương hiện nay (10). Trong khi đó, nếu Việt Nam quyết tâm thay đổi, Trung
Quốc cũng chẳng thể làm gì. Còn đất nước sẽ có cơ hội mở ra với thế giới văn
minh mà không cần phải chọn bên. Hiện nay, Thủ tướng nói không chọn bên, chọn lẽ
phải, chọn công lý, nhưng bỏ phiếu ở LHQ ta lại chọn Nga, chọn Tàu thì thật là
nói một đằng, làm một nẻo. Không những bạn bè thất vọng, thế giới ngạc nhiên,
mà trong nước “quân ta” sẽ tiếp tục đánh nhau với “quân mình”. Mấy ông tướng tiếp
tục tụng ca “đồng chí Putin”, lên án “kẻ địch” Ukraine. Thử hỏi có bi kịch nào
lớn hơn đối với một dân tộc đang tứ bề thọ địch. Khi Tàu ép ta, thậm chí “nổi lửa”
trên Biển Đông, lúc đó chỉ còn một mình ta với họ. Thảm hoạ thay!!!
______________
Tham
khảo:
1.
https://www.cnn.com/2022/03/17/politics/joe-biden-xi-jinping-friday/index.html
2.
https://tu-do.com/index.php/categories/tu-do/business/fbnc-vietnam/youtube-id-3npobgywh-4
4.
https://www.rfi.fr/vi/viet-nam/20190909-vi-sao-trung-quoc-se-chon-danh-viet-nam
6.
http://www.viet-studies.net/NguyenTrung/NguyenTrung_KhongXemChoiGa.html
8.
https://www.cnn.com/2022/03/14/politics/us-china-russia-ukraine/index.html
10. https://www.rfa.org/vietnamese/news/blog/from-diplomatic-trick-to-real-play-02202022085525.html
-----------------------------------------------------------------
*
Bài viết không thể hiện quan điểm của Đài Á Châu Tự Do.
*
Tin, bài liên quan
·
Hậu
quả từ bệnh cuồng Nga của một số người Việt
·
Cuộc
xâm lược của Putin thúc đẩy định hình thế giới lưỡng cực, Việt Nam “đi dây” đến
khi nào?
·
Putin
xâm lược Ukraine: Chính phủ “nước đôi” nhưng nhận thức của người dân không thay
đổi
·
Việt
Nam chơi vơi sau sự kiện Nga tấn công Ukraine
·
Không
thể hèn hạ và đạo đức giả như thế!
No comments:
Post a Comment