Nga
đang trên con đường dẫn đến hủy diệt
Thomas L. Friedman / The New
York Times
Cù Tuấn dịch
Tháng Ba 10, 2022
https://nghiencuulichsu.com/2022/03/10/nga-dang-tren-con-duong-dan-den-huy-diet/
https://nghiencuulichsudotcom.files.wordpress.com/2022/03/borowitz-putinwhitehouse.webp?w=551&h=381
Tổng Thống Nga Vladimir Putin
Cứ mỗi ngày trôi qua, cuộc chiến ở Ukraina trở thành một bi kịch lớn
hơn đối với người dân Ukraina nhưng cũng là mối đe dọa lớn hơn đối với tương
lai của châu Âu và thế giới nói chung. Hiện chỉ có một quốc gia có thể có đủ sức
mạnh để ngăn chặn nó, và quốc gia đó không phải là Hoa Kỳ, mà là Trung Quốc.
Nếu Trung Quốc tuyên bố rằng, thay vì giữ thái độ trung lập, họ tham
gia tẩy chay kinh tế đối với Nga – hoặc thậm chí chỉ cần lên án mạnh mẽ cuộc
xâm lược vô cớ vào Ukraina và yêu cầu nước này rút quân – thì điều đó có thể
khiến Vladimir Putin sốc đến mức có thể ngưng cuộc chiến tàn khốc này. Ít nhất
thì điều đó sẽ khiến Putin tạm dừng cuộc chiến, vì trên thế giới ông ta không
còn đồng minh đáng kể nào khác ngoài Ấn Độ.
Tại sao Chủ tịch Tập Cận Bình của Trung Quốc lại có lập trường như vậy,
điều này dường như sẽ làm suy yếu giấc mơ chiếm Đài Loan của ông giống như cách
mà Putin đang cố gắng chiếm giữ Ukraina? Câu trả lời ngắn gọn là trong tám thập
kỷ qua, hòa bình tương đối giữa các cường quốc đã dẫn đến một thế giới toàn cầu
hóa nhanh chóng. Đây chính là chìa khóa cho sự trỗi dậy kinh tế nhanh chóng của
Trung Quốc và đã giúp cho khoảng 800 triệu người Trung Quốc thoát khỏi nghèo
đói kể từ năm 1980. Hòa bình là rất có lợi cho Trung Quốc. Sự tăng trưởng liên
tục của quốc gia này phụ thuộc vào khả năng xuất khẩu của Trung Quốc và khả
năng học hỏi từ thế giới hội nhập ổn định và hiện đại hóa các thị trường tự do.
Toàn bộ cuộc mặc cả giữa Đảng Cộng sản Trung Quốc và công dân Trung Quốc
– Đảng Cộng sản sẽ nắm quyền cai trị trong khi người dân ngày càng khá giả hơn
về mặt kinh tế – phụ thuộc đáng kể vào sự ổn định của nền kinh tế toàn cầu và hệ
thống thương mại giữa các quốc gia.
Đối với các chiến lược gia Trung Quốc với suy nghĩ cũ – rằng bất kỳ cuộc
chiến nào làm suy yếu hai đối thủ chính của Trung Quốc thời hiện đại – Mỹ và
Nga – đều là tốt cả, thì tôi sẽ nói như sau: Mỗi cuộc chiến đều mang theo những
đổi mới (những cách thức mới để chiến đấu, chiến thắng và tồn tại), và cuộc chiến
ở Ukraina không phải là ngoại lệ.
Chúng ta đã thấy ba “vũ khí” được triển khai theo những cách mà chúng
ta chưa từng thấy trước đây hoặc chưa từng thấy trong một thời gian dài, và
Trung Quốc cần nghiên cứu tất cả các vũ khí này một cách khôn ngoan. Bởi vì nếu
Trung Quốc không giúp ngăn chặn Nga ngay bây giờ, những vũ khí này cuối cùng sẽ
khiến Putin phải phục tùng – có nghĩa là một ngày nào đó chúng có thể được sử dụng
để chống lại Trung Quốc nếu nước này chiếm Đài Loan – hoặc các vũ khí này sẽ
gây thiệt hại cho Nga đến mức ảnh hưởng kinh tế sẽ tỏa ra khắp nơi trên toàn cầu.
Những vũ khí này thậm chí có thể khiến Putin làm điều không tưởng với kho vũ
khí hạt nhân của mình, nên có thể gây mất ổn định và thậm chí phá hủy nền tảng
toàn cầu mà tương lai của Trung Quốc đặt trên đó.
Sự đổi mới quan trọng nhất trong cuộc chiến này là
việc sử dụng loại bom hạt nhân kinh tế có sức phá hoại tương đương, được một siêu cường
và những người có siêu năng lực triển khai đồng thời. Hoa Kỳ cùng với Liên minh
châu Âu và Anh, đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Nga. Những biện pháp
trừng phạt này đang làm tê liệt nền kinh tế của Nga, đe dọa nghiêm trọng đến
các công ty Nga và lấy đi tiền tiết kiệm của hàng triệu người Nga với tốc độ và
phạm vi chưa từng có, tương đương với một vụ nổ hạt nhân.
Putin hiện tại đã nhận ra điều đó – và nói rõ ràng như vậy vào ngày 5/3
rằng: Các biện pháp trừng phạt do Hoa Kỳ và EU lãnh đạo “giống như một lời
tuyên chiến”. (Vladimir, bạn vẫn chưa cảm nhận hết lệnh trừng phạt này đâu!)
Thứ hai, bởi vì thế giới hiện nay ràng buộc quá chặt
chẽ với nhau, các cá nhân, công ty và nhóm hoạt động xã hội có quyền lực có thể
áp dụng các biện pháp trừng phạt và tẩy chay của riêng họ mà không cần bất kỳ lệnh
cấm nào của chính phủ. Điều này làm gia tăng sự cô lập và bóp nghẹt kinh
tế của Nga hơn là những gì các quốc gia có khả năng làm.
Những tác nhân mới này – một loại phong trào phản kháng đoàn kết trên
toàn cầu ủng hộ Ukraina đang cùng nhau phá hủy Putin và nước Nga. Hiếm có khi
nào, một quốc gia to lớn và hùng mạnh như Nga lại bị phá hủy về chính trị và
kinh tế nhanh chóng đến như vậy.
Vũ khí thứ ba vừa mới vừa cũ, đó là vũ khí tinh thần
và cảm xúc: Phương Tây đã tìm lại được tiếng nói của mình. Đối mặt với
cuộc tấn công thô sơ mang tính hủy diệt của Nga chống lại một nền dân chủ đầy
khuyết điểm nhưng đầy khát vọng như Ukraina, thế giới tự do đã được kích thích.
Nước Mỹ và các xã hội tự do nói chung thường trông có vẻ ngu ngốc và đầy chia rẽ
– cho đến khi họ không như vậy nữa. Để biết thêm chi tiết, hãy hỏi Adolf
Hitler.
Ba loại vũ khí này đủ để thu hút sự chú ý của Trung
Quốc. Vì vậy, hãy xem xét kỹ hơn cách thức chúng hoạt động trong thực tế.
Chính quyền Biden, trong nỗ lực ngăn cản Putin, đã đưa ra một gói trừng
phạt kinh tế sâu rộng và mạnh mẽ, đồng thời cảnh báo nhà lãnh đạo Nga rằng nếu
xâm lược Ukraina, Putin sẽ đánh cược tất cả số vốn của mình – khả năng phát triển
kinh tế của nước Nga và chế độ của ông ta. Thật bi thảm, Putin đã đặt cược tất
tay, và kết quả thu được rất nhanh chóng và tàn nhẫn.
Theo Barron’s đưa tin, thị trường chứng khoán dựa trên đồng rúp của Nga
đã bị đóng cửa kể từ khi các tổ chức tài chính lớn của Nga bị áp đặt lệnh trừng
phạt hoặc bị loại khỏi hệ thống của Hiệp hội Viễn thông Tài chính Liên ngân
hàng Toàn cầu (SWIFT), nhưng “danh sách tài chính thứ cấp bằng đồng đô la của
các công ty Nga ở London vẫn đang giao dịch. Sự phá hủy giá trị thị trường của
các công ty Nga thật đáng kinh ngạc ”. Barron’s nói thêm rằng cổ phiếu của Sberbank,
ngân hàng lớn nhất của Nga, “đã giảm hơn 99% kể từ giữa tháng 2, trước đó cổ
phiếu của nó giao dịch ở mức khoảng 14 đô la Mỹ.” Vào thứ tư tuần trước tại thị
trường chứng khoán London, “cổ phiếu của ngân hàng này chạm đáy ở mức 1 xu Mỹ”.
Hôm 3/3, các cơ quan xếp hạng Fitch và Moody’s đã hạ bậc kinh tế Nga 6
bậc xuống trạng thái “rác”, với nhận định rằng các lệnh trừng phạt của phương
Tây khiến khả năng trả nợ của Nga rất đáng nghi và sẽ làm suy yếu nền kinh tế”,
Reuters đưa tin.
Kể từ khi Putin phải đối mặt với các lệnh trừng phạt vào năm 2014 vì
sáp nhập Krưm và kích động cuộc nổi dậy ở miền đông Ukraina, ông đã tích lũy dự
trữ ngoại tệ và vàng – trị giá khoảng 630 tỷ USD – để cố gắng tránh cho Nga khỏi
bị ảnh hưởng do các lệnh trừng phạt toàn cầu, bằng cách cung cấp cho ngân hàng
trung ương của mình tất cả tài chính cần thiết để bảo vệ giá trị của đồng rúp.
Và ông ấy nghĩ như vậy là ổn.
“Hóa ra là chiến lược dự trữ ngoại hối của Nga có một lỗ hổng lớn: Khoảng
một nửa số tiền dự trữ được giữ ở nước ngoài trong các ngân hàng nước ngoài –
và bây giờ Nga không thể lấy chúng ra” do các lệnh trừng phạt, tạp chí Fortune
nhận xét. Vì vậy, số tiền tiết kiệm bằng đồng rúp của nhiều người Nga đang bị hủy
diệt.
Bloomberg dẫn lời Marina Gretskaya, một người Nga 32 tuổi sống ở
London, người đã chuyển đến làm việc trong lĩnh vực truyền thông vào năm ngoái.
Cô giữ một tài khoản tiết kiệm bằng đồng rúp trong một ngân hàng trực tuyến của
Nga tên Tinkoff. Hai tuần trước, tài sản của cô tại Tinkoff có trị giá 7.400
USD. Hôm 28/2, đồng rúp mất giá mạnh hơn 30% so với đồng đô la. So với trước, số
tiền này đã bốc hơi hơn 2.000 đô la. “Mất toi một tháng lương,” cô nói. Sự mất
mát tương tự cũng xảy ra đối với hàng chục triệu người Nga – và nó chỉ mới bắt
đầu.
Nhân tiện, trong thế giới ràng buộc lẫn nhau này, hãy đoán xem ai là
người sở hữu một phần đáng kể đội bay thương mại của Nga. Không phải là nước
Nga đâu.
Theo Reuters, gần 2/3 số máy bay thương mại của Nga được chế tạo bởi
Boeing (334 máy bay phản lực) hoặc Airbus (304). Một phần đáng kể trong số đó
thuộc sở hữu của các công ty cho thuê Ailen. AerCap có trụ sở tại Dublin, công
ty cho thuê máy bay lớn nhất thế giới, sở hữu “152 máy bay trên khắp Nga và
Ukraina trị giá gần 2,4 tỷ đô la”, The Irish Times đưa tin. Ngoài ra, các công
ty có trụ sở tại Dublin là SMBC Aviation Capital và Avolon sở hữu 48 máy bay mà
cho các hãng hàng không Nga thuê.
Các lệnh trừng phạt của EU yêu cầu các công ty này thu hồi tất cả các
máy bay mà cho các hãng hàng không Nga thuê vào cuối tháng Ba. Và Boeing và
Airbus đã thông báo rằng họ sẽ không còn bảo dưỡng hoặc cung cấp phụ tùng thay
thế cho bất kỳ chiếc máy bay nào trong số này. Vào ngày 5/3, hãng hàng không
nhà nước của Nga Aeroflot cho biết họ sẽ tạm dừng tất cả các chuyến bay quốc tế
vì “điều kiện hiện tại ngăn cản hoạt động của các chuyến bay”. Các chuyến bay nội
địa chắc chắn cũng sẽ bị ngừng theo.
Nga trải dài trên 11 múi giờ. Nếu điều này kéo dài, sự kìm kẹp của
chính quyền trung ương Nga đối với các vùng đất Nga có thể bắt đầu được nới lỏng.
Ở vùng Viễn Đông của Nga, có rất nhiều thành phố gần Bắc Kinh hơn Matxcơva. Chỉ
nói vậy thôi…
Bây giờ, hãy thêm vào các biện pháp trừng phạt, tẩy chay và các điểm
gây áp lực đến từ các tác nhân không phải nhà nước. Tôi thích nhất là Jack
Sweeney, một sinh viên 19 tuổi của Đại học Trung tâm Florida, người đã tạo tài
khoản Twitter RUOligarchJets, chuyên theo dõi các máy bay phản lực riêng của
các tỷ phú Nga thân cận với Putin. Bloomberg lưu ý: “Mặc dù chàng trai 19 tuổi
không phải là người duy nhất cung cấp những dịch vụ như vậy, nhưng điều khiến
tài khoản của anh ấy trở nên khác biệt là“ khả năng truy cập dễ dàng và cửa sổ
hấp dẫn” mà nó mang lại để độc giả có thể theo dõi cuộc sống của những người bạn
thân của Putin.
Tài khoản này đã thu hút được 53.000 người theo dõi chỉ trong vài ngày,
và hiện tại nó đã có gần 400.000 người theo dõi. Một cá nhân duy nhất Sweeney
đang gây khó khăn cho những người bạn của Putin trong việc che giấu sự giàu có
không hợp pháp của họ.
Đây là sự toàn cầu hóa của sự phẫn nộ về đạo đức: Nó đi từ việc xem một
đoạn video ngắn trực tuyến cho thấy các binh sĩ Nga bắn vào một cơ sở năng lượng
hạt nhân của Ukraina, đến một nhân viên đăng video đó trên trang Facebook của họ,
cho tới một nhóm nhân viên gửi email video đó cho sếp của họ hoặc đưa nó lên
Slack. Điều này khác với việc giám đốc điều hành của họ phải làm điều gì đó để
giữ công nhân và khách hàng của họ.
Việc này đang xảy ra ở các công ty trên toàn thế giới. Ngay sau khi
Putin xâm lược Ukraina, riêng BP cho biết họ sẽ ngừng hoạt động ở Nga sau khi
làm việc với một công ty dầu mỏ ở Nga trong khoảng 30 năm liền. Việc Nga để mất
chuyên môn kỹ thuật dầu khí của BP là một đòn mạnh giáng vào đầu.
Nước Nga và người Nga hiện đang bị tẩy chay từ mọi hướng – từ những vũ
công balet đến đội bóng đá, từ công ty đến dàn nhạc – và nó đang ngày càng bị
thúc đẩy bởi các cá nhân và các nhóm nhỏ có siêu năng lực. Và khi trình kích hoạt
tẩy chay xuất hiện trên toàn cầu, nó sẽ hành động không khoan nhượng.
Như The Times đã đưa tin vào tuần trước, “Một ngày sau khi ban tổ chức
Thế vận hội mùa đông Paralympic thông báo rằng họ sẽ cho phép các vận động viên
Nga và Belarus tham gia cuộc thi, ban tổ chức đã thực hiện một cú quay xe tuyệt
vời và cấm luôn các vận động viên từ cả hai quốc gia thi đấu vào đêm trước Lễ
khai mạc.”
Tuy nhiên, có hai mối nguy hiểm lớn với những đổi mới này. Nếu quả bom
hạt nhân kinh tế mà Hoa Kỳ và các đồng minh vừa kích nổ ở Nga có thể nghiền nát
nền kinh tế của Nga một cách nhanh chóng và sâu sắc như tôi đã tiên đoán, sẽ có
một mối nguy hiểm dù xa vời, rằng Putin sẽ có những động thái cực lớn hơn, thậm
chí không thể tưởng tượng được, như phóng một vũ khí hạt nhân thực sự.
Nguy cơ thứ hai – và đặc biệt là Trung Quốc nên ghi nhớ điều này – là
trong khi các quốc gia có thể chọn dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt vào một thời
điểm nào đó vì những lý do thực tế cốt lõi, thì các chủ thể phi quốc gia có thể
không chịu ngừng việc trừng phạt. Đây là những tổ chức có tính phi tập trung
cao.
Khi Anonymous – tập đoàn hacker toàn cầu – thông báo rằng họ đang cố gắng
đánh sập các trang web của Nga, việc này không theo lệnh của chính phủ; tổ chức
này chỉ đơn độc hành động. Nga sẽ kêu gọi ai để Anonymous chấp nhận ngừng bắn
đây?
Putin hoàn toàn không biết gì về thế giới mà ông đang sống, và vì vậy,
ông đặt cược tất tay vào sòng bạc toàn cầu hóa của thế kỷ 21, nơi cuối cùng thì
nhà cái bao giờ cũng thắng – hoặc không còn nhà cái nào hết.
Có những dấu hiệu cho thấy Trung Quốc nhận ra một số thực tế mới này –
rằng không có quốc gia nào là quá lớn để có thể bị tiêu diệt trong thế giới đang
ràng buộc lẫn nhau này.
Nhưng bản năng ban đầu của Trung Quốc dường như là cố gắng cách ly bản
thân nó khỏi thực tế đó, thay vì tham gia vào để giúp đảo ngược sự hung hãn của
Putin. Tôi nói: Chúc may mắn nhé. Trung Quốc không thể được kết nối và ngắt kết
nối với thế giới trong cùng một thời điểm.
Vì vậy, tôi hy vọng không chỉ rằng các nhà lãnh đạo của Trung Quốc
không đặt cược tất tay tương lai của họ vào việc nhanh chóng chiếm lấy Đài
Loan. Tôi hy vọng Bắc Kinh sẽ tham gia cùng với phương Tây và phần còn lại của
thế giới để chống lại Putin. Trung Quốc sẽ nổi lên như một nhà lãnh đạo toàn cầu
thực sự nếu làm được điều đó. Thay vào đó, nếu họ chọn cách đi cùng với kẻ sống
ngoài vòng pháp luật, thế giới sẽ kém ổn định hơn và kém thịnh vượng hơn trong
tương lai gần – đặc biệt là với Trung Quốc.
Tập Cận Bình, ông sẽ lựa chọn như thế nào?
Link https://www.nytimes.com/2022/03/06/opinion/putin-ukraine-china.html
--------------
Có liên quan
Về những lần can
thiệp quân sự của Nga và Liên Xô
Tháng Ba 1, 2022
.
Lên án Nga hay
không: thế lưỡng nan của Trung Quốc
Tháng Ba 4, 2022
Putin
cho rằng Ukraine trong lịch sử luôn là một phần của nước Nga – Điều đó có phải
là sự thật?
Tháng Hai 23, 2022
No comments:
Post a Comment