Afroditi Pina
Đại
học Kent, Anh Quốc
14 tháng 12 2017
Chiến
dịch hashtag #MeToo (Cả tôi nữa) xuất hiện sau khi rộ lên các cáo buộc Harvey
Weinstein tấn công tình dục, qua đó thu hút hàng triệu phụ nữ trên khắp thế giới
lên tiếng về việc họ đã từng bị tấn công tình dục và bị ngược đãi ở nơi làm việc
và những nơi khác.
Thay đổi
cách nhìn nhận
Quấy rối tình dục không phải là hiện tượng mới mẻ và
đối với những ai nghiên cứu về vấn đề này thì mức độ phản ứng đối với chiến dịch
#MeToo là không có gì đáng ngạc nhiên. Tuy nhiên, chúng ta đang chứng kiến một
sự thay đổi về mặt văn hóa trong cách chúng ta suy nghĩ và bàn về chủ đề mà trước
đây từng được coi là cấm kỵ hoặc không thể tránh khỏi.
Nghiên cứu trong vòng bốn thập niên qua đã liên tục
cho thấy rằng quấy rối tình dục là một vấn đề rất phổ biến đối với nữ giới.
Họ dễ bị quấy rối hơn nhiều so với nam giới. Họ cũng
nhận thức rõ ràng hơn về tình trạng quấy rối tình dục và xem đó là một vấn đề
nghiêm trọng hơn so với nam giới. Phụ nữ trẻ là những người có nguy cơ bị quấy
rối cao nhất.
Thành viên đại diện cho Pháp trong Nghị viện Âu châu, bà Eva Joly, giơ tấm
biển ghi 'Me Too' trong cuộc tranh luận về quấy rối tình dục. GETTY IMAGES
Để hiểu quấy rối tình dục là như thế nào, điều quan
trọng là chúng ta nhận thức được những hình thức quấy rối mà các nạn nhân đã trải
qua nằm trên các mức thang về bạo lực tình dục. Nó đi từ những cư xử vô hại -
hoặc đi kèm lời nói hoặc không - cho đến những tiếp xúc cơ thể không mong muốn
và cuối cùng là tấn công tình dục và hãm hiếp.
Các
hình thức quấy rối
Hình thức quấy rối được mọi người biết đến nhiều nhất
là "có đi có lại" - tức là một người có, hoặc được cho là có, chức
quyền đòi hỏi sự đáp ứng từ một người ít quyền lực hơn để đổi lại là sự thăng
tiến trong công việc hoặc nếu không đáp ứng thì sẽ bị đe dọa trả thù (chẳng hạn
như trong tai tiếng của Weinstein). Tuy nhiên những trường hợp này chỉ chiếm tỷ
lệ nhỏ (chỉ khoảng từ 3% đến 16%). Tấn công tình dục và hiếp dâm nơi công sở thậm
chí còn chiếm tỷ lệ thấp hơn (từ 1% đến 6%).
Diễn viên thắng giải Oscar, Kevin Spacey nói ông đang phải tìm cách điều
trị sau khi đối diện với các cáo buộc có hành vi không đứng đắn từ một loạt những
người đàn ông khác
Hình thức quấy rối tình dục thường gặp nhất gồm có
những lời nói không được hoan nghênh, những lời đề nghị hò hẹn liên tục và
không đứng đắn, bình luận về hình dáng và những hành vi, chẳng hạn như nhìn
chòng chọc, huýt gió và những cử chỉ gợi ý thường từ những người có địa vị và
quyền lực tương đương với nạn nhân (khoảng 55% số trường hợp trình báo).
Nếu chỉ dựa vào những báo cáo quấy rối tình dục
chính thức, ta sẽ không thể thấy hết mức độ phổ biến thật sự của tình trạng
này.
Nếu xét trên thang bậc mức độ các hành động thì dường
như những hành vi ở cấp độ thấp thường xuyên xảy ra hơn nhưng lại ít bị mọi người
nhìn nhận là quấy rối tình dục hơn. Dù sao đi nữa, điều quan trọng là cần phải
thừa nhận chúng nếu chúng ta muốn hiểu đầy đủ về mức độ của tình trạng của quấy
rối tình dục ở nơi làm việc, tác động đầy đủ của nó đối với những ai từng bị quấy
rối và làm sao để đấu tranh với nó.
Hơn nữa, thường là những hành vi ở cấp độ thấp lặp
đi lặp lại sẽ tạo ra một môi trường làm việc độc hại cũng như gây ra hậu quả tiêu
cực đối với sức khoẻ tâm lý của nạn nhân, bao gồm trầm cảm, lo lắng và Hội chứng
rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD). Về lâu dài nó sẽ ảnh hưởng đến sự
nghiệp của nạn nhân, khiến họ vắng mặt thường xuyên và đánh mất cơ hội.
Các biện
pháp đối phó
Các nghiên cứu tâm lý cho thấy phụ nữ nhiều khả năng
sẽ sử dụng một loạt các biện pháp để đối phó với quấy rối tình dục tùy thuộc
vào bối cảnh và sự nghiêm trọng của hành vi. Các biện pháp đối phó trải rộng từ
cự tuyệt, tránh mặt kẻ biến thái, cho đến nói cho bạn bè, họ hàng và đồng nghiệp
nghe và cuối cùng là đối diện trực tiếp và chính thức tố cáo.
Hollywood chấn động trước các cáo buộc mà nhiều phụ nữ đưa ra, theo đó
nói họ đã bị Harvey Weinstein quấy rối hoặc tấn công tình duc, điều mà ông này
bác bỏ. GETTY IMAGES
Mặc dù né tránh là cách được thường được sử dụng,
cách này ít có khả năng thành công hơn đối mặt trực tiếp với kẻ biến thái trong
việc chặn đứng sự quấy rối. Tuy nhiên, do nỗi lo sợ và nguy cơ bị trả thù nếu đối
đầu trực tiếp, rất ít có khả năng các nạn nhân chọn cách làm này. Đi tố cáo
cũng gặp những trở ngại như vậy.
Thật vậy, nghiên cứu đã chỉ ra rằng môi trường của
công ty và mức độ dễ dãi là những yếu tố có sức nặng nhất để dự đoán mức độ quấy
rối tình dục. Môi trường công ty dễ dãi đến mức nào quyết định mức độ rủi ro đối
với nạn nhân khi trình báo, khả năng kẻ quấy rối sẽ bị trừng phạt cũng như lời
tố cáo của nạn nhân sẽ được công ty và các đồng nghiệp tiếp nhận đến đâu.
Một mẫu số chung trong tất cả các cáo buộc nhằm vào
Weinstein là hành động của ông ta đều được mọi người biết và những người khác
trong công ty đều đồng lõa với ông ta.
Do đó nạn nhân sẽ trở nên mạo hiểm và gặp nhiều khó
khăn khi đi tố cáo. Đó là lý do tại sao tỷ lệ tố cáo chính thức là rất thấp.
Nếu chúng ta xem xét tác động của môi trường làm việc
dễ dãi (nhiều người gọi các cáo buộc nhằm vào Weinstein là 'bí mật mà ai cũng
biết'), thì mọi việc sẽ rõ ràng tại sao các nạn nhân phải mất nhiều thời gian
hơn để đi tố cáo và cảm thấy được tiếp thêm sức mạnh khi có nạn nhân khác cũng
ra mặt tố cáo.
Khó mà
nhận ra
Quấy rối tình dục có thể dễ dàng nhận ra đối với người
này nhưng lại mất nhiều thời gian để người khác có thể nhận ra và phản ứng - đó
là lý do tại sao các hành vi quấy rối lại xảo quyệt đến vậy. Đối với một số người
thì hành động nào đó là có thể chấp nhận được trong khi đối với người khác thì
không. Sự phân biệt đôi khi không rạch ròi khiến nó trở thành một chủ đề khó giải
quyết.
Các nạn nhân cần phải cảm thấy an toàn khi lên tiếng
về các hành vi quấy rối vốn thường bắt đầu ở mức độ dường như vô hại. Điều này
bao gồm khả năng có thể nói rằng bạn không thấy điều đó có gì là buồn cười, có
khả năng nói rằng bạn không muốn bị yêu cầu làm những gì bạn không muốn. Tuy
nhiên, điều quan trọng nhất là bạn cần cảm thấy được ủng hộ nếu bạn lên tiếng
cho mọi người biết và được bảo vệ trước các hành động trả thù có khả năng xảy
ra.
Chúng ta có nghĩa vụ phải khiến nơi làm việc trở
thành môi trường an toàn để nuôi dưỡng phẩm giá con người. Quyền được làm việc
một cách có phẩm giá là nhân quyền. Các chương trình huấn luyện hiện có về quấy
rối tình dục và các tòa án độc lập có vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống
lại quấy rối tình dục, tuy nhiên văn hóa công ty nơi chúng ta làm việc cũng có
tầm quan trọng không kém. Chúng ta cần phải tôn trọng và lắng nghe lẫn nhau.
Truyền thông xã hội có thể đem đến mạng lưới ủng hộ,
là nơi mọi người ở khắp nơi có thể chia sẻ kinh nghiệm với nhau. Và những chiến
dịch như #MeToo khiến người ta cảm thấy tự do hơn, tự tin hơn để lên tiếng trước
tình trạng phân biệt giới tính và bạo lực tình dục. Nó cũng đem lại cơ hội để lắng
nghe, để học hỏi và để đồng cảm với những người bị ảnh hưởng bởi tình trạng đó.
*
Afroditi Pina là giảng viên cao cấp chuyên
ngành tâm lý học tại Đạihọc Kent. Bài gốc đã đăng trên trang The Conversation,
và được đăng lại trên trang BC theo giấy phép Creative Commons.
----------------------------------
VOA
14/12/2017
Dân
biểu Dan Johnson, một nhà lập pháp thuộc đảng Cộng hòa, đại diện cho bang
Kentucky, vừa được phát hiện đã chết trong một vụ dường như là tự tử vào tối
13/12, sau khi phủ nhận những tố cáo nói ông đã tấn công tình dục một thiếu nữ
tại tầng hầm của nhà thờ nơi ông làm mục sư.
No comments:
Post a Comment