DƯƠNG VĂN MINH MỘT TỔNG THỐNG BẤT HỢP HIẾN (Thúc Kháng / Luật Khoa tạp chí)

 

Dương Văn Minh: Một tổng thống bất hợp hiến

Thúc Kháng  -  Luật Khoa tạp chí

28/04/2025

 https://luatkhoa.com/2025/04/duong-van-minh-mot-tong-thong-bat-hop-hien/

 

HÌNH :  https://luatkhoa.com/wp-content/uploads/2025/04/Apr-28-1-1.jpg

 

Sài Gòn, tháng Tư năm 1975.

 

Chỉ trong vòng một tuần, chiếc ghế tổng thống Việt Nam Cộng hòa đã đổi chủ đến ba lần.

Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu từ chức, Phó Tổng thống Trần Văn Hương kế nhiệm, rồi chỉ vài ngày sau, ông Hương trao lại quyền lực cho Dương Văn Minh.

 

Về mặt pháp lý, đây là một hành động đi ngược lại với Hiến pháp Việt Nam Cộng hòa năm 1967. [1] Nhưng nếu chỉ xét khía cạnh luật pháp, ta sẽ bỏ lỡ một bức tranh toàn cảnh về một chế độ đang cố gắng để tránh một trận giao tranh đẫm máu.

 

Ngày 21/4/1975, trước sức ép từ cả Mỹ lẫn Cộng sản, Nguyễn Văn Thiệu từ chức. [2] Theo Hiến pháp năm 1967 của Việt Nam Cộng hòa, Phó Tổng thống sẽ kế nhiệm, và Trần Văn Hương đã hợp hiến trở thành tổng thống ngay sau đó. 

 

Nhưng Việt Nam Cộng hòa lúc này không thể chọn tổng thống theo tiêu chí năng lực hay bất kỳ tiêu chí nào, mà họ chọn tổng thống dựa trên việc người này có được Cộng sản chấp nhận để tiến tới đàm phán hòa bình hay không? [3]

 

Và trong mắt phe Cộng sản, thì ông Hương cũng không khác gì ông Thiệu. Trên báo Nhân Dân, họ gọi ông Hương là “bè lũ” của Thiệu và là “tay sai” của Mỹ. [4]

 

Lúc này, lực lượng Cộng sản đã dàn trận ngoài thủ đô Sài Gòn để chờ lệnh tấn công. Trong tình thế đó, chính quyền Việt Nam Cộng hòa hiểu rằng họ cần phải nhanh chóng chọn một lãnh đạo được Cộng sản chấp nhận để đàm phán. [5]

 

Dương Văn Minh ngay lập tức trở thành một lựa chọn lý tưởng khi ông là lãnh đạo của “phe thứ ba trung lập” và quan trọng hơn hết: Cộng sản có vẻ không quá ác cảm với ông. [6] [7]

Ban đầu, Trần Văn Hương đề nghị Dương Văn Minh nhận chức thủ tướng với toàn quyền điều hành chính phủ. [8] Đây là cách để trao quyền lực mà không vi phạm Hiến pháp. Nhưng Dương Văn Minh từ chối vì ông chỉ muốn chức tổng thống.

 

Trước mọi áp lực nặng nề, Trần Văn Hương chấp nhận vi phạm Hiến pháp để chuyển giao quyền lực cho Dương Văn Minh, với hy vọng rằng điều này sẽ cứu được Sài Gòn khỏi một cuộc tấn công quân sự. [9]

 

“Nếu chúng ta không thể đàm phán thành công, thì Sài Gòn sẽ biến thành biển máu, và chúng ta sẽ chiến đấu vì danh dự Quốc gia,” đó là những lời mà Trần Văn Hương đã nói trước khi trao quyền lại cho Dương Văn Minh.

 

https://luatkhoa.com/wp-content/uploads/2025/04/AD_4nXckx07Dg-yP5hCNxyldQ0QMw-Lr0wPkCPwPadT_R0KPaQdTZjILD7opEiaDa-a8oV4-eF6FoqBI8RmeEONBUoyymjlkO9JLtcU9nz5xS1NdO-kDXA9N9x8PSgzXTWUVZ5ldN94keyX7yZwS7t1LH2HWPNt0Sw0RVY.png

Quang cảnh Dinh Độc lập vào ngày 30/4/1975. Nguồn ảnh: Tư liệu TTXVN.

 

Hiến pháp quy định như thế nào về chức tổng thống?

 

Trở lại với văn bản nền tảng của nhà nước Việt Nam Cộng hòa: Hiến pháp năm 1967.

Hiến pháp này quy định rất cụ thể về việc kế nhiệm tổng thống. Điều 56 trong Hiến pháp ghi rõ: 

 

“Trong trường hợp nhiệm vụ Tổng Thống chấm dứt dưới một năm trước kỳ hạn, Phó Tổng Thống sẽ đảm nhiệm chức vụ Tổng Thống đến hết nhiệm kỳ, ngoại trừ trường hợp Tổng Thống bị truất quyền.

 

Nếu vì một lý do gì Phó Tổng Thống không thể đảm nhiệm chức vụ Tổng Thống, Chủ tịch Thượng nghị viện sẽ đảm nhiệm chức vụ này trong thời hạn ba tháng để tổ chức cuộc bầu cử tân Tổng Thống và tân Phó Tổng Thống.”

 

XEM TIẾP >>>>>