Lê Phan
April 15, 2017
Lời chào đón đó thực sự là một điều mà du khách đến
Hoa Kỳ sẽ gặp nếu họ qua khỏi được cửa ải của các phi trường.
Như ông bạn đồng nghiệp chúng tôi trên Blog Gulliver
của tờ The Economist chỉ ra rất đúng. Nếu ai hỏi một du khách sẽ được tiếp đón
ra sao ở Hoa Kỳ, thì câu trả lời là hầu hết rất nồng nhiệt. Người Mỹ là trong số
những người tử tế, thân thiện và sẵn sàng giúp đỡ nhất hành tinh này. Khổ một nỗi,
dân tộc Mỹ rất hiếu khách nhưng đa số người ta chỉ biết đến Hoa Kỳ từ xa.
Thành ra, với cả thế giới đang xem đoạn video của
Bác Sĩ Đào Duy Anh, bị hành hung đến gần bất tỉnh, bị lôi xềnh xệch trên sàn
phi cơ để lấy chỗ cho bốn nhân viên của hãng hàng không United Airlines, thì
khó có ai có thể nghĩ đến gì khác hơn là so sánh lỡ mình cũng vào trường hợp đó
thì sao?
Mà ai cũng thông cảm bởi vì ông Anh là một người
bình thường, lớn tuổi. Ngoại trừ là một người da vàng, ông không có gì để làm
cho người ta chú ý cũng như làm cho người ta có thể hiểu tại sao United lại có
thể đối xử với ông như thế. Người ta còn cảm thông hơn nữa với ông vì ông nói
phải về để đi làm việc. Ở cái thời của cuộc sống bận rộn của chúng ta, ai cũng
hiểu khi một người nói không thể nghỉ việc được chỉ vì hãng hàng không bảo là
không có chỗ.
Mà nào phải chỉ có trường hợp Bác Sĩ Anh. Tờ Los
Angeles Times hôm 11 Tháng Tư vừa qua kể lại một câu chuyện khác, câu chuyện của
ông Geoff Fearns. Điều còn đáng nói hơn là ông Fearns không phải là khách đi hạng
bét như đại đa số chúng ta mà là hành khách mua vé hạng nhất. Theo LAT, ông
Fearns là chủ tịch của một công ty đầu tư ở Irvine vốn lo liệu hơn nửa tỷ đô la
về địa ốc cho một quỹ hưu bổng công. Ông đã phải đi Hawaii tuần rồi để tham dự
một hội nghị. Vì phải về sớm, ông mua vé hạng nhất $1,300 để về Los Angeles.
Ông lên phi cơ đúng giờ và đang ngồi nhâm nhi ly nước
cam của United chờ cất cánh. Bỗng một nhân viên United chạy lên và báo cho ông
biết là ông phải đi xuống. Ông kể lại: “Tôi hỏi tại sao? Và họ trả lời phi cơ
quá tải.” Ông Fearns, cũng như Bác Sĩ Anh, không chịu xuống. Ông đã lên phi cơ,
đã ngồi vào ghế. Ông không xuống. Lúc đó họ bảo với ông họ cần cái ghế này vì
có ai đó quan trọng hơn đến vào phút chót. Và họ có danh sách ưu tiên và ông ưu
tiên thấp hơn. Có vẻ như là phi cơ đáng lẽ sử dụng cho đường bay này bị hỏng,
United phải dùng một phi cơ nhỏ hơn nên thiếu chỗ hạng nhất. Ông Fearns không
chịu xuống. Họ dọa còng tay ông bắt xuống nếu cần. Sau cùng một nhân viên của
công ty, thấy ông than phiền, đưa cho ông một chỗ ở khu hạng bét, mà tệ hơn nữa,
sở dĩ còn ghế đó là vì có hai ông bà đang cãi nhau và họ không chịu ngồi kế bên
nhau. Thế là ông Fearns phải chịu trận 6 tiếng đồng hồ.
Chưa hết, khi luật sư của ông gửi thư cho United đòi
bồi thường vé và yêu cầu như là một cử chỉ xin lỗi, United cung cấp $25,000 cho
một quỹ từ thiện mà ông sẽ chọn. United trả lời “No way.” Sau cùng, họ bảo sẽ đền
bù khác biệt và cho ông một cái “voucher” $500 cho chuyến sau. Ông Fearns đang
tính kiện và khi được LAT hỏi là có tính đi United nữa không, ông bật cười bảo
“bộ anh diễu hả?”
Ấy là chưa kể hành động của ông cảnh sát không hành
của thành phố Chicago. Người ta sẽ tự hỏi: Bác Sĩ Anh đâu phải là một tội phạm.
Cái tội duy nhất của ông là từ chối rời khỏi cái ghế mà ông đã trả tiền cho
United để được ngồi. Nếu cảnh sát đối xử với ông Anh như vậy thì họ sẽ đối xử với
công dân của những quốc gia mà chính phủ Hoa Kỳ nghi ngờ là có liên hệ với khủng
bố thì sao?
Và rồi những người ở bên ngoài nước Mỹ còn nghe những
chuyện khác nữa. Đại đa số người dân của hành tinh này không phải tóc vàng mắt
xanh. Và có vẻ như trước con mắt của các nhân viên an ninh Hoa Kỳ tất cả những
ai không có được như vậy đều là khả nghi.
Đã thế chính phủ Hoa Kỳ nay còn thêm cái thủ tục gọi
là “extreme vetting” tức là “kiểm soát cực kỹ.” Kế hoạch này cho các viên chức
quyền xem điện thoại di động của bạn, đòi bạn phải cung cấp mật khẩu cho các địa
chỉ truyền thông xã hội và chi tiết tài chánh khi đến phi trường. Blog Gulliver
dẫn đài NPR, đài phát thanh công của Hoa Kỳ, nói là sự kiểm soát an ninh quá quắt
như vậy đã gia tăng từ lâu nay rồi. Theo NPR, trong năm 2016, các viên chức
biên giới kiểm soát 23,877 dụng cụ điện tử so với chỉ có 8,500 dụng cụ năm 2015.
Tình hình tệ đến nỗi mà cả website của đài BBC lẫn tờ
The Guardian của Anh có những khuyến cáo cho những ai đi Mỹ mà không muốn tiết
lộ những bí mật cá nhân. Sau khi kể ra những biện pháp để tự bảo vệ, chẳng hạn
như xóa hết nội dung trong máy, giữ hết tất cả những cái gì cá nhân trên
“cloud” hay nếu là người đa nghi như Tào Tháo thì chép hết mọi chuyện quan trọng
vào một SD card rồi bỏ hết mọi mật khẩu. Lúc đó, nếu viên chức biên giới Hoa Kỳ
có đòi thì cứ cho họ khám xét tự do. Chuyên gia của tờ Guardian còn bảo tốt hơn
hết là đừng mang theo máy móc gì cả!
Tôi có một người bạn đồng nghiệp nhiều năm làm việc
cho đài BBC ở Bắc Kinh. Biết rằng mọi sự sẽ bị nhà nước Trung Cộng “dòm ngó” chị
có đủ cách để ngăn ngừa bị “đột nhập.” Mới đây, tôi nhận được một email: “Không
ngờ đi Mỹ bây giờ cũng phải ‘spy-proof’ máy móc của mình như ở Bắc Kinh vậy.”
Dĩ nhiên, không phải chỉ người ngoại quốc mới là nạn
nhân của các “quan chức” biên giới. NPR kể lại chuyện của ông Sidd Bikkannavar,
làm việc cho NASA. Hôm 30 Tháng Giêng, 10 ngày sau khi Tổng Thống Donald Trump
nhậm chức, nhân viên biên giới đòi khám điện thoại của ông.
Ông kể lại với NPR là ông vừa trở về từ một chuyến
đi Chile, nơi ông tham gia trò chơi ưa thích, đó là đua xe chạy bằng năng lượng
mặt trời. Ở phi trường Bush Intercontinental Airport ở Houston, ông được một
viên chức ra lệnh phải trình diện lại ở trạm kiểm soát sổ thông hành. Ông được
hỏi một loạt câu hỏi, tất cả đều “bình thường và không có gì cả,” ông cho NPR
biết, và rồi được bảo: “Trao điện thoại của tôi cho họ và cho họ mật khẩu để mở
nó.”
Ông Bikkannavar là một công dân Hoa Kỳ và ông đã ghi
danh vào chương trình Global Entry, vốn sau khi trả lệ phí, kiểm soát lý lịch
và được “phỏng vấn” bởi sở di trú, những du khách “không có bao nhiêu nguy cơ”
được phép đi nhanh qua quan thuế và di trú. Ông cũng là một kỹ sư cho NASA làm
việc tại Jet Propulsion Laboratory. Cũng xin thêm là tất cả những ai làm việc
trong các chương trình của NASA đều đã qua kiểm tra lý lịch của FBI và ở cỡ như
ông Bikannavar thì mức độ an toàn cho an ninh quốc gia hẳn cao hơn là nhân viên
di trú và biên giới ở phi trường vì những kiến thức của ông có rất nhiều quốc
gia đang mong muốn có. Ông Bikannavar nói là ông đã “lễ phép tối đa” nói với
nhân viên biên giới là: “Tôi không được phép trao mật khẩu.” Đây là điện thoại
được NASA cung cấp. Ông đã giải thích cho nhân viên phi trường, chỉ cả cái
“logo” và “bar code” của NASA. Nhưng nhân viên biên giới hẳn coi mình cao hơn tất
cả, vì họ nhất định bắt buộc và trao cho ông Bikkannavar một văn bản khuyến cáo
là sẽ có hậu quả xấu nếu ông không chịu tuân lệnh họ. Thành ra ông đành phải
trao cho họ cái điện thoại của NASA.
Mà trường hợp của ông Bikannavar không phải là độc
nhất vô nhị. Tôi có một người quen làm việc cho một công ty vũ khí của Anh. Bạn
tôi khi đi làm việc mang theo một cái laptop mang ký hiệu của Bộ Quốc Phòng Anh
và một tờ giấy của cơ quan này yêu cầu nhân viên an ninh không mở cái máy này
ra vì nó mang bí mật quân sự của Anh. Một hôm bạn tôi phải đi họp ở Washington,
DC. Khi đến phi trường, nhân viên an ninh đòi mở laptop. Bạn tôi đưa ra tờ giấy
của bộ quốc phòng nhưng nhân viên Hoa Kỳ bảo không biết nếu không mở thì không
cho vào Mỹ. Bạn tôi giải thích rất từ tốn là nếu mở laptop thì vi phạm luật bảo
vệ bí mật quốc gia của Anh, nhưng vẫn không thuyết phục được nhân viên này. Sau
cùng, bạn tôi đành yêu cầu cho gọi điện thoại về sở và sở của bạn tôi phải gửi
một viên chức đi cùng với một viên chức của Bộ Nội An đến thì mới được đi qua.
Khổ hơn nữa là tiếng lành đồn xa, tiếng dữ đồn xa.
Những câu chuyện như của Bác Sĩ Anh, hay của kỹ sư
Bikannavar lan tràn nhanh chóng. Thế giới có nhiều chỗ đi chơi và nay du khách
tự hỏi liệu có quả thật là Hoa Kỳ muốn “welcome” họ hay không?
--------------------------
CÙNG
TÁC GIẢ
Filibuster và giải pháp hạch nhân -
April 08, 2017
Luật lệ mới, hủy bỏ quyền của phe thiểu số, trong
trường hợp lần này là đảng Dân Chủ, chặn lựa chọn của đảng đa số với một phương
thức được gọi là filibuster (tức là quyền nói dai nói dài).
Chặt cầu - April 01, 2017
Hôm Thứ Tư vừa qua, Thủ Tướng Theresa May đã bắt đầu
tiến trình ly dị với Liên Hiệp Âu Châu, bắt đầu chặt cây cầu nối liền đảo quốc
nhỏ bé với lục địa to lớn mà nó nằm cạnh, chấm dứt một giai đoạn nữa trong liên
hệ khó khăn giữa Anh và lục địa láng giềng.
No comments:
Post a Comment