Hà
Tường Cát/Người Việt
August 20, 2016
.
http://i1.wp.com/www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2016/08/LongTan-Memorial.jpg?resize=654%2C420
Quân đội và cựu chiến binh đặt vòng hoa tưởng niệm
50 năm trận Long Tân tại Sydney, Australia, hôm 18 tháng 8, 2016. (Hình: PETER
PARKS/AFP/Getty Images)
VIỆT
NAM (NV) – Chính quyền Việt Nam trước đây đồng ý việc
tổ chức kỷ niệm 50 năm trận chiến giữa quân đội Australia với Việt Cộng ở đồn
điền cao su Long Tân tỉnh Phước Tuy, nhưng đến giờ chót thay đổi quyết định và
chỉ cho phép hành lễ trong một quy mô nhỏ.
Sự kiện này trở thành vấn đề được thương lượng ráo
riết và gây nhiều tranh luận trong mấy ngày qua khi có khoảng 2,000 dân
Australia bao gồm cựu chiến binh và gia đình họ đã đến Vũng Tàu chuẩn bị dự lễ.
Trận Long Tân xảy ra trong ba ngày tháng 8 năm 1966,
là trận gây thương vong nặng nề nhất cho đơn vị quân đội Australia trong thời kỳ
chiến tranh Việt Nam.
Australia bắt đầu tham gia vào chiến tranh Việt Nam
từ 1962 với 30 cố vấn quân sự; vào thời gian cao điểm của chiến tranh quân số
lên tới 7,672 và tính tới khi triệt thoái hoàn toàn năm 1973, khoảng 60,000
quân nhân Australia đã phục vụ tại Việt Nam.
Đơn vị chiến đấu đầu tiên đến Việt Nam vào tháng 6
năm 1965 là Tiểu Đoàn 1 Trung Đoàn 1 Bộ Binh, địa bàn hoạt động tại tỉnh Biên
Hòa phối hợp với Lữ Đoàn 173 Không Vận Mỹ và một pháo đội New Zealand. Do có những
bất đồng ý kiến về quan điểm chiến thuật, quân đội Australia sau đó đi đến quyết
định đảm nhận một khu vực trách nhiệm riêng.
Tháng 4 năm 1966, lực lượng đặc nhiệm số 1 của
Australia được đưa đến tỉnh Phước Tuy và đặt căn cứ tại Núi Đất, cách Bà Rịa
khoảng 5 dặm về hướng Đông-Bắc. Để thành lập căn cứ này, Chuẩn Tướng O.D.
Jackson, với sự đồng ý của tỉnh trưởng Phước Tuy, cho di chuyển khoảng 4,000
dân chúng hai xã Long Tân và Long Phước đi nơi khác. Hai xã này từ trước vẫn được
coi là mật khu Việt Cộng, hoàn toàn bị phá hủy vào tháng 7 năm 1966. Căn cứ Núi
Đất vào lúc cao điểm có khoảng 5,000 quân Australia, tuy nhiên hầu hết được điều
phối đi các chiến dịch hành quân ngoài căn cứ.
Bộ Tư Lệnh Cộng Sản ngay lập tức quyết định đánh bại
đơn vị quân Australia vừa đến nhằm gây được một tác động chính trị đáng kể. Kế
hoạch của họ là tìm cách dụ quân Australia ra ngoài căn cứ rồi tiêu diệt bằng một
lực lượng áp đảo. Trận Long Tân xảy ra trong tình huống ấy và có lẽ được tính
toán vào cùng thời điểm với dịp kỷ niệm Cách Mạng Mùa Thu, 19 tháng 8 của Cộng
Sản. Có thể chính sự trùng hợp ấy bây giờ là một yếu tố tế nhị khiến nhà cầm
quyền Việt Nam cuối cùng từ chối không để Australia tổ chức kỷ niệm “50 năm chiến
thắng Long Tân” quá trang trọng.
Đêm 16 và17 tháng 8 năm 1966, căn cứ Núi Đất bị pháo
kích dữ dội làm 24 binh sĩ Australia bị thương. Ngày 18, Đại Đội D Tiểu Đoàn 6
được lệnh mở cuộc hành quân tuần tiễu khu vực đồn điền cao su Long Tân, khoảng
3 dặm phía Đông căn cứ. Trung đội 11 chạm địch lúc 3.15 giờ chiều nhưng quân Việt
Cộng rút lui. Tới 4.08 giờ, giữa lúc trời đổ mưa lớn, Đại Đội D đụng một đơn vị
lớn là Trung Đoàn 275 Việt Cộng đã bí mật di chuyển vào khu vực trong đêm trước.
Địch quân tìm cách bao vây để tấn công dữ dội bằng hòa lực súng cối, đại liên,
B-40 và AK-47.
Quân Australia gọi trọng pháo và phi pháo yểm trợ.
Nhưng vì thời tiết xấu, máy bay không phân biệt được rõ mục tiêu, chỉ có trọng
pháo từ Núi Đất bắn yểm trợ, đồng thời Đại Đội A Tiểu Đoàn 6 cùng với một trung
đội thiết quân vận của Thiết Đoàn 1 được phái đến tăng viện. Trận đánh chấm dứt
vào lúc 6 giờ 55 trước khi lực lượng tiếp viện đến nơi. Quân Việt Cộng tuy
nhiên hãy còn ở trong đồn điền cao su Long Tân suốt đêm để thu nhặt đồng đội chết
và bị thương. Quân Australia cũng rút về căn cứ và trực thăng tải thương được gọi
đến chở các thương binh về quân y viện Vũng Tàu hay Biên Hòa.
Sau này người ta mới biết rằng khoảng 1,000-2,500 Việt
Cộng thành phần quân chính quy chứ không phải du kích, đã không tiêu diệt được
Đại Đội D tiểu đoàn 1 chỉ có 108 người vì sự chiến đấu quyết liệt của các binh
sĩ Australia cùng kết quả tác xạ hữu hiệu của pháo binh Australia và New
Zealand từ Núi Đất.
Tổn thất về
phía Australia là 18 tử trận, trong số có trung úy chỉ huy trưởng Trung Đội
11/1, 24 bị thương. Phía Việt Cộng, 245 chết nhưng theo xác nhận chính thức của
Việt Nam chỉ có 150. Đây là tổn thất nặng nhất của Australia trong một trận
đánh ở Việt Nam. Quân đội Australia coi là chiến thắng khi đơn vị Đại Đội D Tiểu
Đoàn 1 mới đến Việt Nam chưa đầy 3 tháng đã không bị tiêu diệt trong trận chiến
chống một lực lượng đông gấp 10 lần. Và căn cứ Núi Đất tiếp tục là nơi an toàn
trong suốt những năm chiến tranh Việt Nam.
Có nhiều tranh luận về việc nhà cầm quyền Việt Nam
đã cho phép rồi lại đổi ý và giới hạn tầm mức của lễ kỷ niệm 50 năm trận Long
Tân. Từ nhiều năm trước, cựu quân nhân Australia và gia đình vẫn đến thăm lại
chiến trường Long Tân không có vấn đề gì khó khăn. Nhưng trong những dịp kỷ niệm
18 tháng 8 bình thường chỉ có khoảng 30-40 người tham dự.
Tờ Thanh Niên ở Việt Nam ngày 18 tháng 8, 2006 cho
biết “có trên 300 du khách Úc gồm các cựu
chiến binh và gia đình đã tham dự lễ kỷ niệm 40 năm trận đánh Long Tân tại Khu
Thánh giá Long Tân, huyện Long Đất, Bà Rịa-Vũng Tàu.” Theo tờ báo: “Dự buổi lễ còn có ngài Bill Tweddell – đại sứ
Úc tại Việt Nam, tổng lãnh sự Úc tại TP.HCM Mal Skelly, Tổng Lãnh Sự New
Zealand Peter và đại diện Bộ Cựu Chiến Binh Úc. Trước đó, đoàn đã đến viếng
nghĩa trang liệt sĩ Gò Cát của tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, thăm địa đạo Long Phước,
khu Núi Đất, đồi Gia Quy, căn cứ Minh Đạm, Xuyên Mộc. Được biết, tour du lịch kết
hợp thăm chiến trường xưa của cựu binh Hoàng gia Úc do 3 công ty OSC Vietnam
Tours, Vung Tau Tourist Corporation và South East Asia Tours đứng ra tổ chức.”
Cây thánh giá do các quân nhân Australia dựng lên những
năm sau ở đồn điền cao su Long Tân, bây giờ trở thành di tích lịch sử được Bộ
Văn hóa Thông tin Việt Nam công nhận từ tháng 11, 1988.
Năm nay, kỷ niệm 50 năm, có lẽ Việt Nam không đồng ý
để Australia tổ chức lớn như một kỷ niệm chiến thắng. BBC dẫn lời nhà sử học
chiến tranh, Mat McLachian, cho rằng có thể tính chất ồn ào của sự kiện dẫn đến
việc nó bị hủy bỏ. Ông nói với đài truyền hình ABC (Australia): “Tôi nghĩ vấn đề năm nay là chúng ta đã phạm
chút sai lầm, chúng ta cố làm to quá và cuối cùng phía Việt Nam phải quyết định
chừng đó là đủ rồi.”
Tối 17 tháng 8, Thủ Tướng Malcolm Turnbull điện đàm
với Thủ Tướng Nguyễn Xuân Phúc và Việt Nam quyết định cho phép các nhóm tối đa
100 người đến thăm và đặt vòng hoa tại địa điểm. Trước đó cảnh sát đã ngăn chặn
lối vào Long Tân mà không cho biết lý do. Australia cho biết sự kiện này được
thương lượng từ 18 tháng giữa hai nước và Việt Nam đồng ý phối hợp tổ chức, rồi
thay đổi quyết định chỉ ba ngày trước. Bộ Ngoại Giao Australia nói họ đã gửi
thư khiếu nại cho chính phủ Việt Nam vì “thất
vọng sâu sắc trước quyết định, và cách tiến hành quyết định, quá gần dịp kỷ niệm.”
BBC cho biết một nhà bảo tàng của tư nhân tại Vũng
Tàu có một gian dành riêng trưng bày các đồ vật quân sự, chủ ý dành cho cựu chiến
binh và du khách Australia tới thành phố biển này nhân dịp kỷ niệm 50 năm trận
Long Tân. Nhiều người tỏ ý tiếc về việc các giới chức Việt Nam không cho tổ chức
lễ kỷ niệm như đã định. Nhưng tối 18 tháng 8, khoảng 800 người đã dự buổi gala
dinner do đại sứ quán Australia tại Việt Nam tổ chức ở khách sạn Pullman, Vũng
Tàu.
Tờ Sydney Morning Herald hôm Thứ Năm dẫn lời của cựu
Thiếu Tá Harry Smith, đại đội trưởng Đại Đội D Tiểu Đoàn 6 bộ binh Australia,
nói rằng: “Phải nên tôn trọng sự nhạy cảm
của chính quyền và cựu chiến binh Việt Nam trong sự kiện này.” Cựu Chiến
Binh Harry Smith nói ông thất vọng vì không tổ chức được lễ kỷ niệm 50 năm ở
Long Tân, nhưng thông cảm với tính cách tế nhị do vụ này bị các nhà tổ chức và
hãng du lịch làm rùm beng quá mức. (HC)
No comments:
Post a Comment