04.12.2014
Tình
cảnh của người Thượng ở vùng Tây Nguyên của Việt
Nam một lần nữa lại thu hút sự chú ý của quốc tế,
hơn một thập niên sau một chiến dịch đàn áp thô bạo
chống nhóm sắc tộc thiểu số sinh sống tại cao nguyên
trung phần Việt Nam.
Báo
The Diplomat hôm thứ Năm đăng một bài báo nêu lên hoàn
cảnh của một nhóm ít nhất 13 người đang bị chính
quyền Campuchia truy lùng và đe doạ trục xuất về Việt
Nam.
Cách
đây hơn một thập niên, thế giới biết tới người
Thượng sau khi có thông tin về chính sách đàn áp người
Thượng tại Tây Nguyên, đặc biệt là những vụ tịch
thu đất đai truyền thống của họ để biến thành những
đồn điền cà phê, và chính sách bất khoan dung về tôn
giáo trong bối cảnh đa số người Thượng theo Đạo Tin
Lành.
Tuần
này, 13 người Thượng đã chạy sang Campuchia, trốn trong
các khu rừng trong các điều kiện vô cùng khó khăn, để
tránh bị nhà chức trách sở tại bắt và trục xuất về
Việt Nam, giữa lúc Hà nội tăng sức ép với Phnom Penh để
cưỡng ép những người chạy nạn phải trở về.
Báo
The Diplomat viết, thái độ của Hà Nội đối với hoàn
cảnh đáng thương của các nhóm sắc tộc thiểu số của
Việt Nam thật là quá đáng, xét Việt Nam chiếm được
một ghế trong Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc
cách đây hơn một năm. Việc Việt Nam được nắm chiếc
ghế này trong nhiệm kỳ ba năm, bên cạnh Trung Quốc và
Nga, đã bị lên án là “không thích hợp”, và đã có
những lời cảnh giác rằng sự hiện diện của các nước
này gây phương hại tới uy tín của Hội đồng Nhân
quyền Liên Hiệp Quốc.
Hôm
2 tháng 12, Cao Ủy Tỵ nạn Liên Hiệp Quốc, UNHCR, đã
cảnh báo Campuchia chớ nên cưỡng bức nhóm 13 người
Thượng phải hồi hương.
Người
phát ngôn của UNHCR Babar Baloch nói:
“Việc
cưỡng ép các cá nhân ấy trở về Việt Nam, trái với ý
nguyện của họ, là một hành động vi phạm các nghĩa vụ
pháp lý quốc tế mà vương quốc Campuchia đã tình nguyện
tham gia.”
Ít
nhất một người trong nhóm cho hay ông đã chạy khỏi
Việt Nam sau khi bị đe doạ bắt giữ vì ông ủng hộ Hội
Degar, tức Hội Người Thượng Tây Nguyên có trụ sở ở
Hoa Kỳ.
Ông
Phil Robertson, Phó Giám Đốc phụ trách khu vực châu Á
của Tổ chức theo dõi nhân quyền quốc tế Human Rights
Watch nhận định:
“Gửi
trả người Thượng về lại Việt Nam cho thấy là ở
Campuchia, các quyền của người tỵ nạn chẳng có nghĩa
lý gì, đây là một cuộc trắc nghiệm rõ rệt chứng
minh liệu những cam kết của người Campuchia sẽ tôn
trọng Công ước Liên Hiệp Quốc về Người Tỵ nạn có
thực lòng hay không.”
Ông
Robertson nhấn mạnh Campuchia không nên gửi trả nhóm người
Thượng về Việt Nam trong bất cứ trường hợp nào, bởi
vì làm như vậy là “vi phạm về căn bản những cam kết
mà Pnom Penh đã đưa ra khi gia nhập công ước về người
tỵ nạn.”
Trong
một cuộc phỏng vấn dành cho Ban Việt ngữ VOA, Chủ tịch
Hội Degar Kok Ksor bày tỏ quan ngại nếu nhóm người này
bị trả về Việt Nam. Ông Kok Ksor:
“Nếu
bị trục xuất về Việt Nam, chắc chắn họ sẽ bị hãm
hại. Họ sẽ bị tống giam trở lại, có thể sẽ chết
ở trong tù, hoặc sẽ bị giết. Nhưng ai cũng biết là
Việt Nam sẽ không giết họ trước mắt mọi người, mà
sẽ tìm cách thực hiện diều đó trong bí mật, như họ
đã từng làm với đồng bào của tôi trong quá khứ. ”
Ông
Kok Ksor cho biết lý do, theo ông, vì sao người Thượng ở
Tây Nguyên bị ngược đãi:
“Về
phần lớn, họ chỉ muốn tiêu diệt chúng tôi như đã cố
làm hai lần trong quá khứ. Đó là điều mả họ muốn
làm đối với đồng bào chúng tôi, vì sao à? Vì họ muốn
chiếm đất đai của chúng tôi cho chính họ. Ngay trong lúc
này, chúng tôi không có quyền sử dụng đất của chúng
tôi, chúng tôi không có quyền chung sống bên cạnh họ.
Đối với họ, chúng tôi không là gì cả, chỉ như những
con vật mà họ có thể giết hại bất cứ lúc nào mà họ
muốn.”
Báo
Pnom Penh Post hôm thứ Năm tường thuật rằng các đại
diện của Liên Hiệp Quốc hôm qua đã tới tỉnh
Ratanakiri để thẩm định tình hình của nhóm người tỵ
nạn, nhưng các giới chức địa phương đã từ chối,
không gặp các đại diện của Liên Hiệp Quốc.
Phối
hợp viên của nhóm bênh vực nhân quyền Adhoc Chhay Thy đã
găp các đại diện Liên Hiệp Quốc hôm thứ Tư, tìm gặp
tỉnh trưởng tỉnh Ratanakiri và đề nghị hợp tác với
nhà chức trách địa phương để giúp nhóm người tỵ
nạn, nhưng tỉnh trưởng Thong Savon đã từ chối gặp họ.
Cả
Cao Ủy Tỵ nạn Liên Hiệp Quốc và Cao Ủy Nhân quyền
đều viết thư cho chính phủ Campuchia, kêu gọi giới hữu
trách hãy cho phép nhóm người Thượng tiến hành và đệ
nạp hồ sơ xin tỵ nạn.
Hôm
thứ Hai, người đứng đầu lực lượng cảnh sát tỉnh
Nguon Kươn nói:“về mặt pháp lý, những người này là
những di dân bất hợp pháp. Họ chỉ được coi là người
tỵ nạn, nếu họ trốn chạy để tránh một cuộc chiến
tranh.”
Trường
hợp người Thượng Tây Nguyên chạy từ Việt Nam sang
Campuchia lánh nạn đã khiến quốc tế chú ý tới quan hệ
giữa Hà Nội và Pnom Penh.
Ông
Kok Ksor, Chủ tịch Hội Degar, chỉ trích rằng Thủ Tướng
Hun Sen bị Hà nội kiểm soát. Ông nói người Thượng đã
đấu tranh từ lâu, mãi từ năm 1958, chống lại chính phủ
Việt Nam Cộng hoà thời đó, và tiếp tục cuộc đấu
tranh chống lại nhà nước cộng sản Việt Nam bây giờ .
Ông
Kok Ksor chia sẻ mục tiêu tối hậu của cuộc đấu tranh
trường kỳ của đồng bào Thượng:
“Chỉ
để được quyền được sống chung, được hưởng quyền
tự do, tự do đi lại, tự do sống cuộc sống của riêng
mình và không phải sợ hãi chính quyền, đại khái là
thế. Nhưng họ không chấp nhận đòi hỏi đó, họ chỉ
muốn tiêu diệt chúng tôi. Và chúng tôi không thể làm gì
để có thể tự bảo vệ.”
Nguy
cơ kịch bản đã xảy ra cách đây hơn một thập niên,
khi hàng trăm người Thượng bị cưỡng bức trở về
Việt Nam để rồi bị ngược đãi, có thể lặp lại,
theo tờ The Diplomat, chỉ phương hại tới uy tín của
Campuchia hơn nữa, dưới con mắt của cộng đồng quốc
tế.
Campuchia
là một trong chỉ có 2 nước ở Đông Nam Á ký Công ước
quốc tế về người tỵ nạn, và theo tinh thần công ước
này, có nghĩa vụ phải đối xử tử tế và tạo điều
kiện để họ được tiếp xúc với các giới thẩm quyền
quốc tế, để quy chế tỵ nạn của họ được quyết
định, chứ không nên trả họ về Việt Nam nơi họ có
thể bị hãm hại.
.
-------------------
.
Quốc
Việt, thông tín viên RFA, Campuchia 2014-11-28
VOA
01.12.2014
No comments:
Post a Comment